1. Obushoborozi bwitu obu twine bw’okugamba niburuga nkahe?

 OBUSHOBOROZI bwitu bw’okugamba ni ekiconco eki Ruhanga yatuhire. Omuntu w’okubanza ari we Adamu ku yamazire kuhangwa, akaba nakoresa ebigambo omu kugamba n’Ishe w’omu iguru. Nambwenu akaba nayongera ebigambo by’orurimi rweye. Adamu akakoresa eco kiconco ari kuhikiriza omurimo gweye g’okweta enyamishwa amazina. (Kut 2:​19) Nambwenu tekateka aha ku camushemize aha murundi g’okubanza ari kugamba n’ondijo muntu, ni okugamba omukazi weye Eva!—⁠Kut 2:​22, 23.

2. Ni bata oku ekiconco c’okugamba cakoresibwe kubi omu bwire bwa kare n’omuri obu bwire?

² Ku hahwireho obwire buce eco kiconco c’okugamba kikakoresibwa kubi. Sitane omuregi akabeha Eva kandi eco kikatuma bacumura baba abatahikirire. (Kut 3:​1-4) Adamu akakoresa kubi orurimi rweye ari kwekwasa Eva na Yehova ahabw’enshobi zeye. (Kut 3:​12) Kahini akabeha Yehova bwanyima y’okwita murumuna weye Abeli. (Kut 4:​9) Bwanyima omwijukuru wa Kahini ori kwetwa Enoki akagamba ebigambo ebyabire biri kwereka obugomi obwabire buriho omu bwire bweye. (Kut 4:​23, 24) Mbwenu shi biri bata omuri obu bwire? Nitukira kureba abategeki bari kukoresa ebigambo bibi omu misho ga bona. Omuri obu bwire, kigumire kutunga vidiyo etarimu ebigambo bibi. Abana b’ah’ishomero nibabasa kubugana ebigambo bibi bari ah’ishimero kandi abakuzire na bo nibabasa kubibugana baba bari aha murimo. Ekiri kushasha, ebigambo bibi nibikira kukoresibwa biri kushisha emisinge y’eby’emicwe kandi nibikoresibwa n’abantu abatwehinguririze.

3. Ni enki eki tushemerire kwerinda kandi shi ni enki eki twaza kushwijuma omuri eki kicweka?

³ Twaba tutabire misho nitubasa kuhurira ebigambo bibi n’itwe tutandika kubikoresa. Konka Abakristo nitwenda kushemeza  Yehova kandi eco nikitwariramu ekiri kukira aha kukoresa ebigambo bibi. Nitwenda kukoresa ekiconco c’okugamba eki Ruhanga yatuhire omu kumuhimbisa. Omuri eki kicweka, twaza kushwijuma oku turi kubasa kukikora (1) omu murimo g’okuburira, (2) omu nterane, n’ (3)omu biganiro ebi turi kugirana n’abandi. Konka, reka tubanze tushwijume oku ebigambo ebi turi kugamba biri kukwata ahari Yehova.

4. Tukuratize ebiri omuri Malaki 3:​16, ahabw’enki ebi turi kugamba biri kukwata ahari Yehova?

⁴ Shoma omuri Malaki 3:​16. Mbehi nobasa kutekateka enshonga ahabw’enki Yehova yabire arije kuhandika omu “kitabo ceye ekirimu ebiri kwijusya” amazina g’abantu abakoresize ekiconco c’okugamba bari kwereka ku nibamutina kandi bari kutekateka aha izina ryeye? Ebi turi kugamba ni byo ebiri kuba bituri aha mutima. Yesu akagamba ati: “Ebyijwire aha mutima ni byo akanwa kagamba.” (Mat 12:​34) Ebi turi kugamba nibyereka oku turi kukunda Yehova. Kandi Yehova nayenda ngu abari kumukunda bije kubaho ebiro byona bashemerirwe omu nsi ensya.

5. (a) Ni nkahe ahu okuramya kwitu kuri kubuganira n’ebi turi kugamba? (b) Nk’oku biri kurebeka aha kishushani, ni enki eki tushemerire kwerinda kugira ngu tushemeze Yehova omu bi turi kugamba?

⁵ Oku turi kugamba nikibasa kwereka ku Yehova arije kwikiriza okuramya kwitu. (Yak 1:​26) Abantu abatari kukunda Ruhanga nibagambisa ekiniga n’amaryo kandi nibetungura. (2 Tim 3:​1-5) Mazima tituri kwenda kuba nka bo. Nitwenda kushemeza Yehova omu bi turikugamba. Konka shi Yehova nabasa kushemererwa twakoresa ebigambo birungi turi omu nterane ninga omu murimo g’okuburira, konka tukagambisa ekiniga abanyabuzare bitu?—⁠1 Pet 3:​7.

6. Ni biha bintu ebyarugire omu kugamba ge kwa Kimberly?

⁶ Ku turi kukoresa ge ekiconco c’okugamba nituba twayereka ku turi abahereza ba Yehova. Nitukwasa abandi kureba entanisa eri ahagati “y’abari kukorera Ruhanga n’abatari kumukorera.” (Mal 3:​18) Reba oku eco cahikire ahari  munyanyazi ori kwetwa Kimberly. b Akahebwa omukoro n’owu babire nibega hamwe ah’ishomero. Bwanyima y’okumara kukora ogo mukoro, owu babire bari kushoma hamwe akareba oku Kimberly yabire atari kushushana n’abandi bana ah’ishomero. Omu mwanya g’okubagambaho ebigambo bibi akaba nabagambaho ge. Eco kikatangaza abu babire nibega hamwe, catuma yayikiriza kwega Bibuli. Mazima Yehova nashemererwa yareba oburyo obu turi kugambamu buri kutuma abantu bayija omu mazima!

7. Ni bata oku orije kukoresa ekiconco c’okugamba eki Yehova yakuhire?

⁷ Twena nituba turi kwenda kugamba omu buryo oburi kushemeza Yehova kandi bukatuma twakizaho kugira obunywani na benetata. Obwe rero, reka tushwijume oburyo oburi kubasa kutukwasa kuba “ecokureberaho omu kugamba.”

8. Ni kiha cokureberaho eki Yesu yatuterireho aha bikwatirine n’okukoresa ebigambo omu murimo g’okuburira?

⁸ Hagira owakugambisa kubi ogambe omu muringo gw’embabazi kandi ori kuha abandi ekitinisa. Obu Yesu yabire ari omu murimo g’okuburira, abantu bakaba nibamugambaho kubi ngu ni omusinzi, omunyamururu, entumwa ya Sitane, otari korobera ekiragiro ca Sabato kandi ori kujuma Ruhanga. (Mat 11:​19; 26:​65; Luk 11:​15; Yoh 9:​16) Konka Yesu tarabagarukiremu n’ekiniga. Nka Yesu, n’itwe titushemerire kugira owu twagambira kubi n’obu bakutugambira ebigambo ebiri kushasha. (1 Pet 2:​21-​23) Tugambisize amazima, eco ticorobi. (Yak 3:​2) Ni enki ekirije kutukwasa?

9. Ni enki ekiri kubasa kutukwasa kwerinda omu bi turi kugamba twaba turi omu murimo g’okuburira?

⁹ Omuntu yakugarukamu kubi ori omu murimo g’okuburira kitakugwisa kubi. Mwenetata ori kwetwa Sam akagamba ati: “Ningezaho kuta omutima aha cetengo c’ogo muntu c’okwenda kumanya ebiri kukwata ahari Ruhanga n’oku ari kubasa kukora empinduka.” Obumwe nyineka nabasa kugira ekiniga ahakuba twamutayayira omu bwire bubi. Twaba turi kuganira n’omuntu oyine ekiniga nitubasa kukora nk’oku omunyanyazi ori kwetwa Lucia yakikozire. Nitubasa kushaba eshara ngufu, tushaba Yehova kutuma twaguma tuturize kugira ngu tutagamba ebigambo bibi.

10. Tukuratize ebiri omuri 1 Timoteyo 4:​13, ni eha ntego eyi tushemerire kweteraho?

¹⁰ Kizaho kuba omwegesa murungi. N’obu Timoteyo yabire namanywa nk’Omukristo ori kumanya kwegesa, akaba nayetenga kugumizamu kukizaho kuboneza okwegesa kweye. (Shoma omuri 1 Timoteyo 4:​13.) Ni bata  oku turi kubasa kukizaho kuba abegesa barungi omu murimo g’okuburira? Tushemerire kwetebekanisa ge. Ekirungi twine ebikoreso byingi ebiri kubasa kutukwasa kuba abegesa barungi. Nikija kukukwasa washwijuma ebiri omu katabo Yemanyize okushoma n’okwegesa n’ekicweka c’omu katabo k’Omukristo n’omurimo g’okuburira ekiri kugira ngu, “Gira amani omu murimo g’okuburira.” Mbehi nokunda kukoresa obu butabo? Twaba twetebekanisize ge nikitworobera kuburira kandi tugamba tutine bwoba.

11. Ni bata oku Abakristo bamwe babire abegesa barungi?

¹¹ Nambwenu, nitubasa kukizaho kuba abegesa barungi twatoreza abandi b’omu kibina kandi tukabegeraho. Sam, owu tugambireho, akebuza ekiri kutuma abandi baba abegesa barungi. Akahurikiza ge oburyo obu babire bari kwegesamu kugira ngu abatoreze. Omunyanyazi ori kwetwa Talia nayetegereza abagambi abari kuhayo za toku z’abantu bona. Eco nikimukwasa kwega oku ari kubasa kwegesa n’oku ari kubasa kuhayo enshonga nkuru omu murimo g’okuburira.

12. Ni biha bizibu ebi abamwe bari kubugana?

¹² Nitubasa kwekwatanisa omu nterane turi kweshongora kandi turi kuhayo ebitekateko ebitebekanisize ge. (Zab 22:​22) Abamwe nikibagumira kweshongora n’okugamba haba hariho abantu bingi. Mbehi n’iwe ni ko ori? Caba ari ko kiri, noyija kushemererwa wamanya ecakwasize abandi kuhwa obwoba.

13. Ni enki ekiri kubasa kukukwasa kweshongora obyihire aha mutima omu nterane?

¹³ Yeshongore obyihire aha mutima. Enshonga nkuru eshemerire kutuma twayeshongora omu nterane ni okuhimbisa Yehova. Omunyanyazi ori kwetwa Sara namanya ku atari omweshongozi murungi. Konka nashemeza Yehova ari kweshongora. Obwe rero, ku ari kuba ari kutebekanisa enterane, natebekanisa n’ebyeshongoro. Nayemanyiza ebyeshongoro kandi areba ahu ebigambo by’omu ceshongoro biri kubuganira n’ekicweka eki barayege. Akagamba ngu: “Eco nikinkwasa kuta omutima aha bigambo kukira aha bweremwa bwange bw’okweshongora.”

14. Waba ori kukunda kugira obwoba, ni enki ekiri kubasa kukukwasa kuhayo ekitekateko omu nterane?

¹⁴ Guma ohe ebitekateko omu nterane. Eco nikibasa kugumira bamwe. Talia, owu tugambireho akagamba ati: “Naba ndi n’abandi nimba nyine obwoba ahakuba iraka ryange niriba riturize. Obwe rero kuhayo ekitekateko nikingumira.” Konka eco tikiri kuzibira Talia kuha ebitekateko. Yaba ari kutebekanisa enterane, nayijuka ku ecokugarukamu c’okubanza kiri kuba kishemerire kuba kiri kigufu kandi kiri kugarukamu ekibuzo. Nagira ngu: “Nikiba  kiri kirungi ecokugarukamu cange caba kiri kigufu, corobi, kandi kiri kuhika aha nshonga ahakuba eco ni co omwebembezi ari kuba nayenda.”

15. Ni enki eki tushemerire kwijuka aha bikwatirine n’okuhayo ebitekateko omu nterane?

¹⁵ Abakristo abatari kukunda kugira enshoni ninga shi obwoba na bo hine obu bari kwanga kuhayo ebitekateko omu nterane. Ahabw’enki? Omunyanyazi ori kwetwa Juliet akagira ati: “Obumwe hine obu ndi kwanga kuhayo ekitekateko omu nterane ahakuba ndi kutekateka ngu tikinuzire ge.” Konka yijuka ku Yehova ari kuba nayenda ngu tuheyo ebitekateko oku turi kubasa. c Nashemererwa ku turi kukora cona eki turi kubasa ngu tumuhimbise omu nterane n’obu hine obu turi kuba twine obwoba.

16. Ni biha bigambo ebi tushemerire kwerinda?

¹⁶ Yerinde okujumirana. (Efe 4:​31) Nk’oku tukirebire, Omukristo ashemerire kwerinda kukoresa ebigambo bibi. Konka nambwenu, hariho emiringo y’okujumirana eyi tushemerire kwerinda. Ecokureberaho: Tushemerire kwegendesereza twaba turi kugamba aha bantu b’eyindi micwe, enganda ninga shi ab’agandi mahanga. Tituri kwenda kubagambaho ebintu bibi. Mwenetata omwe akagamba ati: “Obumwe hine obu nabire ninkoresa ebigambo ndi kutekateka ngu nibishesya kandi bitine nshonga, konka biretera abandi kugubwa kubi. Bwanyima y’emyaka myingi omukazi wange akangambira turi twenka ku ebigambo ebi ndi kukoresa biri kumushasha kandi bikashasha n’abandi.”

17. Tukuratize ebiri omu Befeso 4:​29, ni bata oku tushemerire kugumya abandi?

¹⁷ Gamba omu buryo oburi kombeka abandi. Guma osime abandi omu mwanya g’okubagambaho kubi. (Shoma omu Befeso 4:​29.) Abisirayeli bakaba bine byingi by’okusima, konka bakaba batari kukikora. Okubanganisa aha bandi nikituma n’itwe batubanganisaho. Yijuka ku ripoti mbi eyi entasi zaresire yatumire Abisirayeli bona bayetombitira Musa.” (Kub. 13:⁠31–​14:​4) Konka ku turi kusima abandi nikibasa kubaretera kushemererwa. Nituhamiza kimwe ku okusima oku muhara wa Yefusa yabire nahebwa na banywani beye, kwabire nikumukwasa kuta omutima aha murimo gweye. (Bar 11:​40) Sara owu tugambireho akagira ati: “Ku turi kusima abandi nituba twabereka ku Yehova ari kubakunda kandi ku bine omwanya omu kitongore ceye.” Obwe rero, ogume oronde oburyo bw’okusima benetata na banyanyazi obyihire aha mutima.

18. Nk’oku biri kugambwa omuri Zaburi ya 15:​1, 2, ahabw’enki tushemerire kugamba amazima kandi ebyo nibitwariramu enki?

 ¹⁸ Guma ogambe amazima. Tituri kubasa kushemeza Yehova twaba tutari kugamba amazima. Nayanga okubiha oku ari ko kona. (Emi 6:​16, 17) N’obu abantu bingi omuri obu bwire bari kubeha kandi bakabireba nk’ebitine nshonga, itwe nitubyanga ahakuba Yehova na we nabyanga. (Shoma omuri Zaburi ya 15:​1, 2.) N’obu tutari kugamba ebishuba, konka nambwenu titushemerire kushagika abari kubigamba.

19. Ni kiha kindi kintu eki tushemerire kwerinda?

¹⁹ Guma oyerinde kutwara orugambo. (Emi 25:​23; 2 Tes 3:​11) Juliet, owu tugambireho akagamba oku ebigambo bibi byamukwasireho. Akagamba ati: “Ku nahurire ngu omuntu angambireho ebigambo bibi nkahwa amani kandi catuma ntagaruka kumwesiga. Mbwenu shi ni bata oku ndi kubasa kutwaza omuntu yagamba ebintu bibi ahari inye ninga shi aha bandi?” Waba ori kuganira n’omuntu okahurira yatandika kugamba ebigambo bibi, hika nohindura ekiganiro caba kiri kubasika.—⁠Kol 4:​6.

20. Ni enki eki wamaririra kukora omu bi ori kugamba?

²⁰ N’obu turi omu nsi erimu abantu abari kukoresa ebigambo bibi kandi bakakireba nk’ekitine nshonga, itwe tushemerire kukora ekiri kubasika cona ngu tukorese ebigambo birungi kandi ebiri kushemeza Yehova. Guma oyijuke ku okugamba kiri ekiconco eki Yehova yatuhire kandi nafa aha ku turi kukikoresa. Nayija kutuha emigisha ahabw’amani agu turi kutaho ngu tukorese ge ekiconco c’okugamba omu murimo g’okuburira, omu nterane n’omu biganiro ebi turi kugirana n’abandi. Obu Yehova arimara kucwecereze egi nsi mbi nikija kutworobera kukoresa ge ekiconco c’okugamba omu kumuhimbisa. (Yud 15) Nimureke tumaririre kuhimbisa Yehova n’ebigambo by’omu kanwa kitu.”—⁠Zab 19:​14.