PANGUNANG TOPIKO | PANGLANTAW SA DIYOS SA PAGPANIGARILYO
Tibuok Kalibotang Epidemya
Ang pagpanigarilyo way puas sa pagpamatay.
Kini mipatayg 100,000,000 ka tawo sa miaging siglo.
Kada tuig, kini mokalas ug mga 6,000,000 ka kinabuhi.
Sa aberids, kini mopatayg usa ka tawo kada unom ka segundo.
Ug way timailhan nga mous-os ang gidaghanon niini.
Gibanabana sa mga eksperto nga kon magpadayon kini, pagka-2030, ang mamatay kada tuig sa pagpanigarilyo mokapin nag 8,000,000. Ug miingon sila nga pagkatapos sa ika-21ng siglo, 1,000,000,000 na ang mangamatay niini.
Dili lang mga tigpanigarilyo ang biktima sa tabako. Lakip niana ang nahibiling membro sa pamilya nga naguol ug nag-antos sa pinansiyal, maingon man ang 600,000 nga dili manigarilyo nga mamatay kada tuig kay nakahanggab sa aso sa nanigarilyo. Ang tanan apektado sab sa nagkamahal nga bayranan sa pagpatambal.
Dili sama sa ubang epidemya nga wala mahibalo ang mga doktor sa tambal, kini nga problema duna gyod untay solusyon. Gani daghan ang nahibalo niini. Si Dr. Margaret Chan, nga direktor-heneral sa World Health Organization, miingon: “Ang tawo ra poy hinungdan sa epidemya sa pagpanigarilyo, ug masanta kini kon magtinabangay ang gobyerno ug mga tawo.”
Karon pa lang nahitabo nga daghang nasod ang nagtinabangay sa pagsulbad niini. Niadtong Agosto 2012, mga 175 ka nasod ang nagkauyon nga kontrolahon ang paggamit ug tabako. * Bisan pa niana, lisod santaon kining tibuok kalibotang epidemya. Kada tuig, ang industriya sa tabako mogastog binilyong dolyares sa pag-anunsiyo aron makadanig bag-ong mga kustomer, ilabina mga babaye ug batan-on sa kabos nga mga nasod. Kay makaadik man ang tabako, gidahom nga daghan gyod ang mangamatay nianang usa ka bilyon nga naadik sa panigarilyo. Kon dili sila moundang niining bisyoha karon, modaghan pa ang mangamatay sa mosunod nga upat ka dekada.
Tungod sa panganunsiyo ug pagkaadik, daghan ang nalisdan sa pagbiya niining bisyoha. Kanay nahitabo kang Naoko. Dalagita pa lang, nagsugod na siyag panigarilyo. Ginasundog niya ang iyang makita sa media, ug gibati niyang sosyal siya. Bisag namatay ang iyang ginikanan sa kanser sa baga, nanigarilyo gihapon siya samtang nag-atiman sa iyang duha ka anak. “Nahadlok kong makanser sa baga ug nabalaka ko sa panglawas sa akong mga anak,” miangkon siya, “pero dili gihapon ko makabiya. Sa akong tan-aw imposible na kong moundang.”
Pero nakaundang ra si Naoko. Ang nakatabang niya mao sab ang nakatabang sa minilyong tawo sa pagbiya sa pagpanigarilyo. Unsa kana? Palihog ipadayon ang pagbasa.
^ par. 11 Lakip sa gikauyonan ang pag-edukar sa mga tawo sa kapeligrohan sa pagpanigarilyo, paglimite sa pagbaligyag tabako, pagpataas sa buluhisan niini, ug paghimog mga programa aron makaundang ang mga tawo sa pagpanigarilyo.
