Buhis—Kinahanglan ba Kining Bayran?

DIYUTAY lang ang ganahang mobayad ug buhis. Gibati sa daghan nga ang ilang kuwarta mausik lang tungod sa sayop nga paggamit, pagdispalko, o panglimbong. Apan ang uban dili gayod mobayad ug buhis kay nabalaka sila kon asa kana gamiton. Pananglitan, ang mga molupyo sa usa ka lungsod sa Tungang Sidlakan miingon: “Dili namo bayran ang mga bala nga mopatay sa among mga anak.”

Kini nga mga sentimento dili talagsaon o bag-o. Sa pagkomento kon nganong dili makatugot ang iyang tanlag sa pagbayad ug buhis, ang kanhing lider sa Hindu nga si Mohandas K. Gandhi miingon: “Kadtong nagsuportar sa Estado sa pagpakiggubat—direkta man o dili—nakasala usab. Ang tanan, tigulang man o batan-on nakig-ambit sa sala pinaagi sa pagsuportar sa Estado kon sila mobayad ug buhis.”

Sa susama, ang ika-19ng siglo nga pilosopong si Henry David Thoreau miingon nga siya midumili sa pagbayad ug buhis kay gastohon kini alang sa gubat. Siya nangutana: “Kinahanglan bang but-an sa mga magbabalaod, bisan sa daklit lang, ang tanlag sa mga lungsoranon? Kon mao, nganong duna pa may tanlag ang tawo?”

Hinungdanon kini alang sa mga Kristohanon kay tin-awng gitudlo sa Bibliya nga kinahanglang hinlo ang ilang tanlag sa tanang butang. (2 Timoteo 1:3) Sa laing bahin, giila usab sa Bibliya ang awtoridad sa mga gobyerno sa pagkolektag buhis. Kini nag-ingon: “Magpasakop ang tanang kalag sa labaw nga mga awtoridad [tawhanong mga gobyerno], kay walay awtoridad gawas nga pinaagi sa Diyos; ang nagalungtad nga mga awtoridad napahimutang sa ilang relatibong mga posisyon pinaagi sa Diyos. Busa adunay lig-ong katarongan nga kamo magpasakop, dili lamang tungod niana nga kapungot kondili usab tungod sa inyong tanlag. Mao nga kamo usab nagabayad ug mga buhis; kay sila publikong mga alagad sa Diyos nga kanunayng nagasilbi niining katuyoana mismo. Ibayad ngadto sa tanan ang mga nahiangay kanila, kaniya nga nangayog buhis, ang buhis.”—Roma 13:1, 5-7.

Tungod niini, ang unang-siglong mga Kristohanon nailhan nga andam mobayad ug buhis, bisan tuod ang dakong bahin niini gamiton sa militar. Mao man usab ang mga Saksi ni Jehova karon. * Nganong ingon man niana ang ilang baroganan? Dili na lang ba tagdon sa Kristohanon ang iyang tanlag kon tingbayad nag buhis?

Buhis ug Tanlag

Tinuod, dunay bahin sa buhis nga gibayad sa unang-siglong mga Kristohanon nga gigasto sa militar. Mao nay hinungdan nga sa ulahi si Gandhi ug Thoreau midumili sa pagbayad ug buhis.

Matikdi nga gituman sa mga Kristohanon ang giingon sa Roma kapitulo 13 dili lang aron malikayan ang silot kondili usab “tungod sa [ilang] tanlag.” (Roma 13:5) Oo, ang tanlag sa usa ka Kristohanon magdiktar kaniya sa pagbayad ug buhis, bisan pag gamiton kini sa pagsuportar sa  mga kalihokan nga iya mismong gidumilian. Aron masabtan nato kining daw panagsumpaki, kinahanglang ilhon nato ang kinaiyahan sa atong tanlag, ang tingog sa atong kahiladman nga modiktar nato kon ang atong gihimo maayo ba o daotan.

Ang tanan aduna niining tingog sa kahiladman, matod ni Thoreau, apan dili kini kanunayng kasaligan. Aron mapahimut-an ang Diyos, ang atong tanlag kinahanglang kaharmonya sa iyang moral nga mga sukdanan. Sagad, kinahanglan natong bag-ohon ang atong panglantaw aron kini mahiuyon sa panglantaw sa Diyos kay ang iyang mga hunahuna mas labaw kay sa atoa. (Salmo 19:7) Busa kinahanglan natong masabtan ang panglantaw sa Diyos bahin sa tawhanong mga gobyerno. Unsa kini?

Atong mamatikdan nga gitawag ni apostol Pablo ang mga gobyerno ingong “publikong mga alagad sa Diyos.” (Roma 13:6) Ngano? Sa panguna, sila nagpatunhay sa kahusay ug naghimog hinungdanong mga serbisyo sa katilingban. Bisan gani ang labing korap nga mga gobyerno sagad nagtaganag mga serbisyo sama sa koreyo, edukasyon, panalipod sa sunog, ug pagpatuman sa balaod. Bisag nasayod ang Diyos sa depekto niining mga gobyernoha, iya kining gitugotan nga molungtad sa mubong panahon ug gisugo niya kita nga magbayad ug buhis agig pagtahod sa iyang kahikayan, buot ingnon, ang iyang pagtugot nga magmando kining mga gobyernoha.

Hinunoa, temporaryo lang ang pagtugot sa Diyos niini. Iyang katuyoan nga kining tanang gobyerno pulihan sa iyang langitnong Gingharian ug hanawon ang tanang kadaot nga gipahinabo niini latas sa kasiglohan. (Daniel 2:44; Mateo 6:10) Sa kasamtangan, wala tugoti sa Diyos ang mga Kristohanon nga magrebelde pinaagi sa dili pagbayad ug buhis o sa uban pang paagi.

Komosta kon, sama kang Gandhi, gibati gihapon nimo nga sala ang pagbayad ug buhis aron gastohon sa gubat? Maingon nga mas maayo ang atong panan-aw kon kita mosaka sa mas habog nga dapit, mas dali natong mapasibo ang atong hunahuna sa hunahuna sa Diyos kon palandongon nato nga mas taas pa gayod ang iyang hunahuna kay sa atoa. Pinaagi ni manalagnang Isaias, ang Diyos miingon: “Ingon nga ang mga langit mas taas kay sa yuta, mao man usab ang akong mga dalan mas taas kay sa inyong mga dalan, ug ang akong mga hunahuna kay sa inyong mga hunahuna.”—Isaias 55:8, 9.

Bug-os ba nga Awtoridad?

Ang giingon sa Bibliya bahin sa pagbayad ug buhis wala magpasabot nga ang mga gobyerno dunay bug-os nga awtoridad sa ilang mga sakop. Si Jesus nagtudlo nga limitado lang ang awtoridad nga gihatag sa Diyos niini nga mga gobyerno. Sa gisukna kon husto ba sa panan-aw sa Diyos ang pagbayad ug buhis sa kagamhanan sa Roma nianang panahona, si Jesus pintok nga mitubag: “Ibayad ninyo kang Cesar ang mga butang ni Cesar, apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos.”—Marcos 12:13-17.

Ang mga kagamhanan, nga girepresentahan ni “Cesar”—naggamag salapi ug nagtino sa kantidad niini. Busa sa panan-aw sa Diyos, sila dunay katungod nga mangayog bayad pinaagig buhis. Apan, gipakita ni Jesus nga ang “mga butang  sa Diyos”—ang atong kinabuhi ug pagsimba—dili mabut-an sa bisan unsang tawhanong institusyon. Sa dihang magkasumpaki ang balaod sa tawo ug sa Diyos, ‘kinahanglang sugton sa mga Kristohanon ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.’—Buhat 5:29.

Ang mga Kristohanon karon matugaw tingali kon unsay gigamitan sa ilang buhis, apan dili sila mosulay sa pagbabag o pag-impluwensiya sa buhaton sa gobyerno pinaagi sa pagpakigbatok kanila o sa dili pagbayad ug buhis. Pagpakita kanag kakulag pagsalig kon unsaon pagsulbad sa Diyos ang mga suliran sa tawo. Hinunoa, sila mapailobong naghulat sa gitakdang panahon sa Diyos nga mangilabot sa kalihokan sa tawo pinaagi sa pagmando sa iyang Anak, si Jesus, kinsa miingon: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana.”—Juan 18:36.

Mga Kaayohan sa Pagsunod sa Bibliya

Daghag kaayohan kon sundon nimo ang gitudlo sa Bibliya bahin sa pagbayad ug buhis. Imong malikayan ang silot sa paglapas niana ug dili ka mahadlok nga masakpan. (Roma 13:3-5) Labaw pa gayod, makabaton kag hinlong tanlag atubangan sa Diyos ug mapasidunggan mo siya sa imong pagkamasinugtanon. Bisan tuod daw alkansi ka kon itandi niadtong wala mamayad o nanglimbong sa ilang buhis, ikaw makasalig sa saad sa Diyos nga atimanon niya ang iyang maunongong mga alagad. Ang magsusulat sa Bibliya nga si David miingon: “Batan-on ako kaniadto, ako natigulang na usab, apan wala ako makakita ug matarong nga gibiyaan sa bug-os, ni sa iyang kaliwat nga nagapangita ug tinapay.”—Salmo 37:25.

Sa kataposan, pinaagi sa imong pagsabot ug pagsunod sa sugo sa Bibliya sa pagbayad ug buhis, magmalinawon ang imong hunahuna. Dili ka manubag sa Diyos bisag unsay himoon sa gobyerno sa imong gibayad nga buhis, maingon nga dili ka manubag sa balaod kon unsay himoon sa tag-iya sa balay sa gibayad nimong abang. Sa wala pa masayod sa kamatuoran, ang usa ka tawo nga ginganlag Stelvio nagtinguhag politikal nga kausaban sa habagatang Uropa sulod sa mga katuigan. Iyang gisaysay kon nganong gibiyaan niya ang iyang ideolohiya: “Kinahanglang ilhon ko nga ang tawo dili makapatunghag hustisya, kalinaw, ug tinuod nga panag-igsoonay. Ang Gingharian sa Diyos lamang ang makapatunghag mas maayong katilingban.”

Sama kang Stelvio, kon matinud-anon kang ‘maghatag sa Diyos sa mga butang sa Diyos,’ makasalig ka usab niana. Ikaw makasaksi sa dihang ipadangat na sa Diyos ang iyang matarong nga pagmando sa tibuok yuta, nga maghanaw sa kadaot ug inhustisya nga gipahinabo sa pagmando sa tawo.

[Mga footnote]

[Blurb sa panid 22]

Kinahanglang mopasibo ta sa panglantaw sa Diyos kay ang iyang mga hunahuna mas labaw kay sa atoa

[Blurb sa panid 23]

Pinaagi sa pagbayad ug buhis, ang mga Kristohanon makabaton ug maayong tanlag atubangan sa Diyos ug ilang ikapakita nga sila misalig Kaniya

[Mga hulagway sa panid 22]

“Ibayad ninyo kang Cesar ang mga butang ni Cesar, apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos”

[Credit Line]

Copyright British Museum