Ang Pulong ni Jehova Buhi

Mga Haylayt Gikan sa Basahon ni Esdras

ANG kataposang asoy nga gihisgotan sa Ikaduhang Cronicas maoy gisumpayan sa basahon sa Bibliya nga Esdras. Si Esdras nga saserdote, nga maoy nagsulat niini, nagsugod sa iyang asoy bahin sa dekreto nga gipagula ni Haring Ciro sa Persia nga nagtugot sa nahibilin sa mga nadestiyerong mga Hudiyo sa Babilonya sa pagpauli sa ilang yutang natawhan. Ang asoy natapos pinaagi sa paghimo ni Esdras ug mga lakang sa paghinlo niadtong naghugaw sa ilang kaugalingon uban sa mga tawo nianang yutaa. Tanantanan, kining basahona nagkobre sa yugto nga 70 ka tuig—gikan sa 537 ngadto sa 467 W.K.P.

Sa pagsulat niining basahona, si Esdras adunay tin-awng tumong: aron ipakita kon giunsa pagtuman ni Jehova ang Iyang saad sa pagpagawas sa Iyang katawhan gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya ug sa pagpasig-uli sa putli nga pagsimba sa Jerusalem. Busa, gisentro lang ni Esdras ang iyang pagtagad sa mga panghitabo nga dunay kalabotan niini nga katuyoan. Ang basahon ni Esdras maoy usa ka asoy kon sa unsang paagi natukod pag-usab ang templo ug ang pagsimba kang Jehova bisan pa sa mga pagsupak ug pagkadili-hingpit sa katawhan sa Diyos. Kini nga asoy makapainteres kanato tungod kay kita nagkinabuhi usab sa usa ka panahon sa kapasig-ulian. Daghan ang nagpanon ngadto sa “bukid ni Jehova,” ug ang tibuok yuta hapit nang “mapuno sa kahibalo sa himaya ni Jehova.”—Isaias 2:2, 3; Habacuc 2:14.

ANG TEMPLO NATUKOD PAG-USAB

(Esdras 1:1–6:22)

Agig sanong sa dekreto ni Ciro sa pagpagawas, mga 50,000 ka Hudiyong mga destiyero ang namauli sa Jerusalem ubos sa pagpanguna ni Gobernador Zorobabel, o Sesbazar. Gipatindog dayon sa mga namalik ang halaran sa nahimutangan niini ug misugod sa paghalad ngadto kang Jehova.

Sa misunod nga tuig, gipahiluna sa mga Israelinhon ang pundasyon sa balay ni Jehova. Kanunayng nagsamoksamok ang mga kaaway sa pagtukod pag-usab ug sa kadugayan milampos sa pagkuha sa mando sa hari sa pagpahunong sa maong buluhaton. Gidasig sa mga manalagnang si Haggeo ug si Zacarias ang katawhan aron sila mopadayon sa pagtukod sa templo bisan pa sa pagdili. Wala makaatraka ang mga kaaway tungod sa kahadlok nga supakon ang dili-matuis nga Persianhong dekreto nga unang gihatag ni Ciro. Pinaagi sa opisyal nga imbestigasyon nahibaloan ang mando ni Ciro “mahitungod sa balay sa Diyos sa Jerusalem.” (Esdras 6:3) Ang buluhaton nagpadayon nga wala mabalda hangtod nahuman.

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

1:3-6—Ang mga Israelinhon ba nga wala moboluntaryo sa pagbalik sa ilang yutang natawhan huyang ug pagtuo? Ang pipila lagmit wala na mobalik sa Jerusalem tungod kay sila materyalistiko o walay pagpabili alang sa matuod nga pagsimba, apan dili kini tinuod sa tanang kahimtang. Una sa tanan, ang 1,600-kilometros nga panaw paingon sa Jerusalem mokabat ug upat ngadto sa lima ka bulan. Dugang pa, ang pagpuyo sa usa ka yuta nga naawaaw sulod sa 70 ka tuig ug ang pagpanukod pag-usab didto nagkinahanglag pisikal nga kalig-on. Busa, walay duhaduha nga ang dili-maayong mga kahimtang, sama sa pisikal nga balatian,  pagkatigulang, ug obligasyon sa pamilya maoy nagpugong sa pipila sa pagpauli.

2:43—Kinsa ang mga Netinim? Sila dili mga Israelinhon ug kagikan nga nag-alagad ingong mga ulipon o mga alagad sa templo. Lakip kanila mao ang mga kaliwat sa mga Gabaonhon sa adlaw ni Josue ug ang uban pa nga “gihatag ni David ug sa mga prinsipe alang sa pag-alagad sa mga Levihanon.”—Esdras 8:20.

2:55—Kinsa ang mga anak sa mga alagad ni Solomon? Sila dili mga Israelinhon nga gihatagag linaing mga pribilehiyo sa pag-alagad kang Jehova. Lagmit sila nag-alagad ingong mga tigsulat o mga tigkopya diha sa templo o diha sa pipila ka responsabilidad sa pagdumala.

2:61-63—Ang Urim ug ang Tumim, nga gigamit kon gikinahanglan ang tubag gikan kang Jehova, nabatonan ba sa namauli nga mga destiyero? Ang nangangkong mga kaliwat sa pagkasaserdote nga wala makapamatuod sa ilang kagikan lagmit naggamit sa Urim ug Tumim aron pamatud-an ang ilang pangangkon. Gihisgotan kini ni Esdras ingong posibilidad lamang. Ang Kasulatan wala maghisgot nga gigamit ang Urim ug ang Tumim niadtong tungora o human niana. Sumala sa gituohan sa mga Hudiyo, ang Urim ug ang Tumim nahanaw sa dihang nalaglag ang templo sa 607 W.K.P.

3:12—Nganong nanghilak man “ang mga tigulang nga nakakita sa kanhing balay” ni Jehova? Nahinumdoman niining mga lalakiha kon unsa ka nindot ang templo nga gitukod ni Solomon. Kon itandi ang patukoranan sa bag-ong templo nga ilang nakita, kini daw “walay bili sa [ilang] mga mata.” (Haggeo 2:2, 3) Ila kahang ikapasig-uli ang katahom sa kanhing templo pinaagi sa ilang mga paningkamot? Nasubo gayod sila, ug busa sila nanghilak.

3:8-10; 4:23, 24; 6:15, 16—Mikabat ug pila ka tuig ang pagtukod pag-usab sa templo? Ang pundasyon sa templo gipahiluna sa 536 W.K.P.—“sa ikaduhang tuig sa ilang pag-abot.” Ang pagtukod nahunong sa mga adlaw ni Haring Artajerjes, sa 522 W.K.P. Nagpadayon ang pagdili hangtod sa 520 W.K.P., sa ikaduhang tuig ni Haring Dario. Ang templo nahuman sa ikaunom nga tuig sa iyang pagmando, o sa 515 W.K.P. (Tan-awa ang kahon nga nag-ulohang “Persianong mga Hari Gikan sa 537 Hangtod sa 467 W.K.P.”) Busa, ang pagtukod sa templo mikabat ug mga 20 ka tuig.

4:8–6:18—Nganong kining bahina sa Esdras gisulat man sa Aramaiko? Kining bahina naundan ug daghang kopya sa mga sulat gikan sa mga opisyal sa gobyerno ug sa mga hari maingon man sa ilang mga tubag. Gikopya kini ni Esdras gikan sa publikong mga talaan nga gisulat sa Aramaiko, ang pinulongan nga gigamit sa pamatigayon ug sa gobyerno niadtong panahona. Ang ubang mga bahin sa Bibliya nga gisulat pinaagi niining karaang Semitikong pinulongan mao ang Esdras 7:12-26, Jeremias 10:11, ug ang Daniel 2:4b–7:28.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

1:2. Ang gitagna ni Isaias mga 200 ka tuig kanhi natuman. (Isaias 44:28) Ang mga tagna sa Pulong ni Jehova dili gayod mapakyas.

 1:3-6. Sama sa pipila ka Israelinhon nga nagpabilin sa Babilonya, daghang Saksi ni Jehova dili makaalagad ingong bug-os-panahong mga ministro o dili makaalagad diin adunay mas dakong panginahanglan. Bisan pa niana, sila nagpaluyo ug nagdasig gihapon niadtong makahimo ug naghatag ug boluntaryong mga amot sa pagpauswag sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian ug paghimog tinun-an.

3:1-6. Sa ikapitong bulan sa 537 W.K.P. (Tisri, katumbas sa Septiyembre/Oktubre), ang namauli nga mga matinumanon nagtanyag sa una nilang halad. Ang mga Babilonyanhon misulod sa Jerusalem sa ikalimang bulan (Ab, katumbas sa Hulyo/Agosto) sa 607 W.K.P., ug duha ka bulan sa ulahi, bug-os nga nalaglag ang siyudad. (2 Hari 25:8-17, 22-26) Sumala sa gitagna, ang 70-ka-tuig nga pagkaawaaw sa Jerusalem natapos sa eksaktong panahon. (Jeremias 25:11; 29:10) Bisan unsay itagna sa Pulong ni Jehova kanunayng matuman.

4:1-3. Ang matinumanong mga nahibilin nagsalikway sa tanyag nga mahimong magkahulogan sa pagmugnag relihiyosong panag-alyansa uban sa bakak nga mga magsisimba. (Exodo 20:5; 34:12) Ang mga magsisimba ni Jehova karon dili usab makiglabot sa bisan unsang kalihokan nga magtapo sa pagtuo.

5:1-7; 6:1-12. Si Jehova makamaniobra sa mga butang alang sa kalamposan sa iyang katawhan.

6:14, 22. Ang masibotong pagpakigbahin sa buluhaton ni Jehova magdala sa iyang pag-uyon ug panalangin.

6:21. Tungod kay ilang nakita ang pag-uswag sa buluhaton ni Jehova, ang mga Samarianhon nga maoy namuyo niadtong panahona sa yutang natawhan sa mga Hudiyo ug ang mga namauli nga naimpluwensiyahan sa mga pagano, naghimog gikinahanglang kausaban sa ilang mga kinabuhi. Dili ba usab kita angayng magmasiboton sa pagpakigbahin sa buluhaton nga gihatag kanato sa Diyos, nga naglakip sa buluhatong pagwali sa Gingharian?

SI ESDRAS MIABOT SA JERUSALEM

(Esdras 7:1–10:44)

Kalim-an ka tuig na ang milabay human mainagurahi ang gitukod pag-usab nga balay ni Jehova. Kadto maoy tuig 468 W.K.P. Si Esdras migikan sa Babilonya paingon sa Jerusalem ug uban kaniya ang nahibilin sa katawhan sa Diyos ug dala ang mga pondong salapi nga giamot. Unsay iyang nakaplagan didto?

Ang mga prinsipe miingon kang Esdras: “Ang katawhan sa Israel ug ang mga saserdote ug ang mga Levihanon wala mobulag sa ilang kaugalingon gikan sa mga katawhan sa kayutaan maylabot sa ilang dulumtanang mga butang.” Dugang pa, “ang kamot sa mga prinsipe ug sa mga luyoluyong magmamando maoy nanguna niining maong pagkadili-matinumanon.” (Esdras 9:1, 2) Nasagmuyo si Esdras. Gidasig siya nga ‘magmakusganon ug molihok.’ (Esdras 10:4) Si Esdras mihimog mga lakang sa pagtul-id niana, ug ang katawhan misanong sa positibong paagi.

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

7:1, 7, 11—Kini bang mga bersikuloha nagtumong sa Artajerjes nga maoy nagpahunong sa pagpanukod? Wala. Ang Artajerjes maoy usa ka ngalan o titulo nga mapadapat sa duha ka Persianong hari. Ang usa lagmit mao si Bardiya o Gaumata, kinsa nagmando sa pagpahunong sa buluhaton sa templo niadtong 522 W.K.P. Ang Artajerjes sa panahon nga si Esdras miadto sa Jerusalem mao si Artajerjes Longimanus.

7:28–8:20—Nganong daghang Hudiyo sa Babilonya ang nagpanuko sa pagkuyog kang Esdras ngadto sa Jerusalem? Bisan tuod 60 ka tuig na ang milabay sukad nakapauli ang unang grupo sa mga Hudiyo sa ilang yutang natawhan, wala pa kaayoy nanimuyo sa Jerusalem. Ang pagpauli sa Jerusalem nagkahulogan ug pagtukod ug bag-ong kinabuhi ubos sa dili-komportable ug peligrosong mga kahimtang. Ang kahimtang sa Jerusalem  niadtong mga adlawa dili madanihon sa materyal alang sa mga Hudiyo nga hayan nangadato na sa Babilonya. Lain pa, peligroso ang panaw. Ang mga mamauli kinahanglang may lig-ong pagtuo kang Jehova, masiboton alang sa matuod nga pagsimba, ug may kaisog sa pagbalhin ngadto sa Jerusalem. Bisan si Esdras nagpalig-on sa iyang kaugalingon pinaagi sa kamot ni Jehova nga diha kaniya. Pinaagi sa pagdasig ni Esdras, 1,500 ka pamilya—lagmit may gidaghanong 6,000 ka tawo—ang misanong. Human sa dugang mga lakang nga gihimo ni Esdras, 38 ka Levihanon ug 220 ka Netinim ang misanong.

9:1, 2—Unsa ka peligroso ang pagpakigminyo sa mga tawo nianang yutaa? Ang napasig-uling nasod maoy manalipod sa pagsimba kang Jehova hangtod sa pag-abot sa Mesiyas. Ang pagpakigminyo sa ubang mga molupyo maoy hulga gayod sa matuod nga pagsimba. Tungod kay ang pipila nakigminyo uban sa nagsimbag-idolo nga katawhan, lagmit nga ang tibuok nasod sa ngadtongadto mahisama sa paganong mga nasod. Ang putling pagsimba mahanaw unta sa yuta. Nan, kang kinsa motungha ang Mesiyas? Walay duhaduha nga si Esdras nasagmuyo sa pagkakita sa nahitabo!

10:3, 44—Nganong ang mga bata gipapahawa man uban sa mga asawa? Kon ipabilin ang mga bata, lagmit mobalik gayod ang gipapahawa nga mga asawa tungod sa ilang mga anak. Gawas pa, ang gagmayng mga bata nagkinahanglan gayod sa pag-atiman sa ilang mga inahan.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

7:10. Ingong makugihong estudyante sa Bibliya ug epektibong magtutudlo sa Pulong sa Diyos, si Esdras naghatag ug panig-ingnan alang kanato. Siya mainampoong nag-andam sa iyang kasingkasing sa pagkonsulta sa Balaod ni Jehova. Samtang iyang gikonsulta kana, gisentro gayod ni Esdras ang iyang pagtagad kon unsay gisulti ni Jehova. Si Esdras nagpadapat sa iyang nakat-onan ug nagkugi sa pagtudlo sa uban.

7:13. Gusto ni Jehova ang mga alagad nga molihok nga kinabubut-on.

7:27, 28; 8:21-23. Gipasidunggan ni Esdras si Jehova, mihimog tim-os nga pangaliyupo kaniya sa wala pa mohimog halayo ug peligrosong panaw paingon sa Jerusalem, ug siya andam sa pagpameligro sa iyang kinabuhi alang sa kahimayaan sa Diyos. Busa siya naghatag ug maayong panig-ingnan alang kanato.

9:2. Kinahanglang seryoso natong hunahunaon ang tambag nga magminyo “lamang diha sa Ginoo.”—1 Corinto 7:39.

9:14, 15. Ang daotang mga kauban motultol ngadto sa dili pag-uyon ni Jehova.

10:2-12, 44. Ang mga tawo nga nangasawa ug mga langyaw mapainubsanong naghinulsol ug nagtul-id sa ilang sayop nga mga dalan. Ang ilang tinamdan ug lihok maoy sulondan.

Si Jehova Magtuman sa Iyang mga Saad

Pagkabililhon sa basahon ni Esdras alang kanato! Sa eksaktong panahon, gituman ni Jehova ang iyang saad sa pagpagawas sa iyang katawhan gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya ug sa pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba sa Jerusalem. Dili ba kana makapalig-on sa atong pagtuo kang Jehova ug sa iyang mga saad?

Hunahunaa lang ang mga panig-ingnan nga makita sa basahon ni Esdras. Ang sulondang debosyon ngadto sa Diyos gipakita ni Esdras ug sa mga nahibilin nga namauli aron makigbahin sa pagpasig-uli sa putling pagsimba sa Jerusalem. Kining basahona nagpasiugda usab sa pagtuo sa mga langyaw ug sa mapainubsanong tinamdan sa mahinulsolong mamumuhat ug daotan. Sa pagkatinuod, ang inspiradong mga pulong ni Esdras naghatag ug tin-awng pamatuod nga “ang pulong sa Diyos buhi ug gamhanan.”—Hebreohanon 4:12.

[Chart/Hulagway sa panid 18]

PERSIANONG MGA HARI GIKAN SA 537 HANGTOD SA 467 W.K.P.

Ciro nga Bantogan (Esdras 1:1) namatay niadtong 530 W.K.P.

Cambyses, o Ahasuero (Esdras 4:6) 530-522 W.K.P.

Artajerjes—Bardiya (Esdras 4:7) 522 W.K.P. (Gipatay human

o Gaumata makamando ug pito lang ka bulan)

Dario I (Esdras 4:24) 522-486 W.K.P.

Jerjes, o Ahasuero a 486-475 W.K.P. (Kaubang

magmamando ni Dario I sukad

sa 496-486 W.K.P.)

Artajerjes Longimanus (Esdras 7:1) 475-424 W.K.P.

[Footnote]

[Hulagway]

Ahasuero

[Hulagway sa panid 17]

Ciro

[Hulagway sa panid 17]

Ang Cyrus Cylinder naghisgot bahin sa polisa sa mga bihag nga namauli ngadto sa ilang yutang natawhan

[Credit Line]

Cylinder: Photograph taken by courtesy of the British Museum

[Hulagway sa panid 20]

Nahibalo ka ba kon unsay nakapahimo kang Esdras nga usa ka epektibong magtutudlo?