Ang Pulong ni Jehova Buhi

Pangunang mga Punto Gikan sa Basahon sa Deuteronomio

KADTO maoy tuig 1473 W.K.P. Kap-atan ka tuig na ang milabay sukad gipagawas ni Jehova ang mga anak sa Israel gikan sa pagkaulipon sa Ehipto. Human makagugol nianang mga tuiga sa kamingawan, ang mga Israelinhon usa gihapon ka nasod nga walay kaugalingong yuta. Apan, sa kataposan sila hapit nang mosulod sa Yutang Saad. Unsay anaa sa ilang unahan samtang ilang panag-iyahon kini? Unsang mga problema ang ilang masinatian, ug sa unsang paagi ilang masagubang ang maong mga problema?

Sa wala pa motabok ang Israel sa Suba sa Jordan paingon sa yuta sa Canaan, giandam ni Moises ang kongregasyon alang sa dakong buluhaton sa unahan. Sa unsang paagi? Pinaagi sa paghatag ug mga pakigpulong nga nagdasig ug nag-awhag, nagtambag ug nagpasidaan. Iyang gipahinumdoman ang mga Israelinhon nga si Jehova nga Diyos takos sa eksklusibong debosyon ug kinahanglang dili nila sundogon ang palibot nga mga nasod. Ang maong mga pakigpulong maoy naglangkob sa dakong bahin sa basahon sa Bibliya sa Deuteronomio. Ug ang tambag nga gihatag niana mao gayod ang atong gikinahanglan karong adlawa, tungod kay kita nagkinabuhi usab sa usa ka kalibotan diin ang paghatag kang Jehova sa atong eksklusibong debosyon malisod kaayo.—Hebreohanon 4:12.

Ang basahon sa Deuteronomio sinulat ni Moises gawas sa kataposang kapitulo. Kini nagkobre sa yugto nga kapin lag diyutay sa duha ka bulan. a (Deuteronomio 1:3; Josue 4:19) Atong susihon kon sa unsang paagi ang nasulat niana makatabang kanato sa paghigugma kang Jehova nga Diyos sa bug-os natong kasingkasing ug sa pag-alagad kaniya nga matinumanon.

‘AYAWG KALIMTI ANG MGA BUTANG NGA NAKITA SA IMONG MGA MATA’

(Deuteronomio 1:1–4:49)

Diha sa unang pakigpulong, gidetalye ni Moises ang pipila ka kasinatian sa kamingawan—ilabina kadtong mapuslanon sa mga Israelinhon  samtang sila mangandam sa pagpanag-iya sa Yutang Saad. Ang asoy bahin sa pagtudlo ug mga maghuhukom lagmit gayong nagpahinumdom kanila nga si Jehova nag-organisar sa iyang katawhan sa paagi nga magseguro nga sila maatiman sa mahigugmaong paagi. Giasoy usab ni Moises nga tungod sa daotang taho sa napulo ka espiya, ang nag-unang kaliwatan wala makasulod sa yutang saad. Hunahunaa ang epekto niining pasidaang panig-ingnan ngadto sa mga mamiminaw ni Moises samtang ilang nakita mismo ang yutang saad.

Ang paghinumdom sa mga kadaogan nga gihatag ni Jehova sa mga anak sa Israel sa wala pa sila motabok sa Jordan lagmit gayong naghatag kanilag kaisog samtang nangandam sila sa pagsugod sa ilang pagpangdaog didto sa tabok sa suba. Ang yuta nga hapit na nilang puy-an napuno sa idolatriya. Pagkahaom gayod nga mohatag si Moises ug kusganong pasidaan batok sa pagsimba sa idolo!

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

2:4-6, 9, 19, 24, 31-35; 3:1-6—Nganong gilaglag man sa mga Israelinhon ang ubang mga tawo nga nagpuyo sa silangan sa Jordan apan wala laglaga ang uban? Si Jehova nagsugo sa Israel nga dili makig-away batok sa mga anak ni Esau. Ngano man? Tungod kay sila mga kaliwat sa igsoon ni Jacob. Ang mga Israelinhon dili manghilabot o makiggubat batok sa mga Moabihanon ug sa mga Ammonhanon, tungod kay sila mga kaliwat sa pag-umangkon ni Abraham nga si Lot. Apan, ang Amorihanong mga Hari nga si Sihon ug si Og dili kaliwat sa mga Israelinhon ug busa walay katungod sa pag-angkon sa yuta nga ilang gikontrolar. Busa, sa dihang si Sihon midumili sa pagpaagi sa mga Israelinhon ug si Og nakiggubat kanila, gisugo ni Jehova ang mga Israelinhon sa paglaglag sa ilang mga siyudad, nga walay ibiling buhi.

4:15-20, 23, 24—Ang pagdili ba sa paghimog kinulit nga mga larawan nagkahulogan nga sayop ang paghimog mga larawan aron iadorno? Dili. Ang pagdili dinhi maoy batok sa paghimog mga larawan alang sa pagsimba—batok ‘sa pagyukbo ngadto sa mga idolo ug pag-alagad kanila.’ Ang Kasulatan wala magdili sa pagkulit ug mga larawan o pagdibuho ug mga butang aron iadorno.—1 Hari 7:18, 25.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

1:2, 19. Ang mga anak sa Israel naglatagaw sa kamingawan sulod sa mga 38 ka tuig, bisan pag ang Kades-barnea maoy “napulog usa ka adlaw [lamang] gikan sa Horeb [ang bukirong rehiyon duol sa Bukid sa Sinai diin gihatag ang Napulo ka Sugo] agi sa Bukid sa Seir.” Pagkamakapaguol nga sangpotanan sa pagsupak kang Jehova nga Diyos!—Numeros 14:26-34.

1:16, 17. Ang mga sukdanan sa Diyos sa paghukom karon wala gihapon mausab. Kadtong gipiyalan ug responsabilidad sa pag-alagad diha sa hudisyal nga komite kinahanglang dili magtugot sa paboritismo o kahadlok sa tawo nga magtuis sa ilang paghukom.

4:9. Ang ‘dili paghikalimot sa mga butang nga nakita sa ilang mata’ hinungdanon alang sa kalamposan sa Israel. Samtang nagkaduol na ang gisaad nga bag-ong kalibotan, hinungdanon nga atong isentro usab ang atong pagtagad sa kahibulongang mga buhat ni Jehova pinaagi sa pagkahimong makugihong mga estudyante sa iyang Pulong.

HIGUGMAA SI JEHOVA, UG SUNDA ANG IYANG MGA SUGO

(Deuteronomio 5:1–26:19)

Sa iyang ikaduhang pakigpulong, giasoy ni Moises ang paghatag sa Balaod didto sa Bukid sa Sinai ug gisulti niya pag-usab ang Napulo ka Sugo. Pito ka nasod ang espesipikong gihisgotan nga laglagon sa bug-os. Gipahinumdoman ang mga anak sa Israel sa usa ka hinungdanong leksiyon nga ilang nakat-onan sa kamingawan: “Dili sa tinapay lamang mabuhi ang tawo kondili sa matag pulong gikan sa baba ni Jehova nga ang tawo mabuhi.” Diha sa bag-o nilang kahimtang, kinahanglan nilang “tumanon . . . ang tibuok kasugoan.”—Deuteronomio 8:3; 11:8.

Samtang mopuyo sila sa yutang saad, ang mga Israelinhon magkinahanglag mga balaod dili lang may kalabotan sa pagsimba kondili may kalabotan usab sa pagpanghukom, pagmando, pagpakiggubat, ug adlaw-adlawng kalihokan diha sa katilingban ug sa pribadong pagkinabuhi. Gisubli ni Moises kining mga balaora ug gipasiugda ang panginahanglan sa paghigugma kang Jehova ug pagsunod sa iyang mga sugo.

 Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

8:3, 4—Sa unsang paagi nga ang mga sinina sa mga Israelinhon wala madunot ug ang ilang mga tiil wala manghubag panahon sa ilang pagpanaw sa kamingawan? Kini maoy milagro gikan sa Diyos, sama sa regular nga suplay sa mana. Gigamit sa mga Israelinhon ang mao ra gihapong mga besti ug mga sandalyas sukad sa ilang pagsugod ug panaw, nga lagmit nagpasa niini sa uban samtang ang mga bata nanagko ug ang mga tigulang nangamatay. Sanglit ang duha ka pag-ihap nga gihimo sa sinugdan ug kataposan sa panaw sa kamingawan nagbutyag nga ang gidaghanon sa mga Israelinhon wala mouswag, ang orihinal nga suplay niining mga butanga lagmit nga igo ra.—Numeros 2:32; 26:51.

14:21—Nganong ang mga Israelinhon makahatag man ngadto sa usa ka langyaw nga pumoluyo o makabaligya ngadto sa usa ka langyaw ug patayng mananap nga wala mapaagasi ug dugo nga sila mismo dili man mokaon? Sa Bibliya, ang terminong “langyaw nga pumoluyo” mahimong nagtumong ngadto sa usa ka dili-Israelinhon nga nakabig o sa usa ka pumoluyo nga nagtuman sa paninugdang mga balaod sa yuta apan wala mahimong magsisimba ni Jehova. Ang usa ka langyaw ug ang langyaw nga pumoluyo nga wala makabig dili ilalom sa Balaod ug makagamit ug patayng mga mananap nga wala mapaagasi ug dugo sa nagkalainlaing mga paagi. Ang mga Israelinhon gitugotan sa paghatag o pagbaligya sa maong mga mananap ngadto kanila. Sa laing bahin, ang usa ka kinabig nailalom sa pakigsaad sa Balaod. Sumala sa gipaila sa Levitico 17:10, kanang tawhana gidid-an sa pagkaon sa dugo sa mananap.

24:6—Nganong ang pagsakmit sa “galingang demano o sa ibabaw nga batong pangligis niini ingong garantiya” gipakasama man sa pagsakmit sa usa ka “kalag”? Ang galingang demano ug ang ibabaw nga batong pangligis niini naghawas sa “kalag” sa usa ka tawo, o sa iyang pangabuhian. Ang pagsakmit sa bisan hain niini maghikaw sa tibuok pamilya sa ilang adlaw-adlawng suplay sa pagkaon.

25:9—Unsay kahulogan sa pagkuha sa sandalyas ug pagluwa sa nawong sa usa ka lalaki nga midumili sa pagtuman sa bayaw-nga-lalaki nga kaminyoon? Sumala sa “kostumbre sa kanhing kapanahonan sa Israel mahitungod sa katungod sa paglukat . . . , huboon [o kuhaon] sa usa ka tawo ang iyang sandalyas ug ihatag [kini] sa iyang isigkaingon.” (Ruth 4:7) Busa, ang pagkuha sa sandalyas sa usa ka lalaki nga midumili sa pagtuman sa bayaw-nga-lalaki nga kaminyoon nagpamatuod nga iyang gisalikway ang iyang posisyon ug katungod sa pagpatunghag usa ka manununod alang sa iyang namatay nga igsoong lalaki. Makauulaw kini. (Deuteronomio 25:10) Ang pagluwa sa iyang nawong maoy usa ka buhat sa pagpakaulaw.—Numeros 12:14.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

6:6-9. Maingon nga ang mga Israelinhon gimandoan sa pagtahod sa Balaod, kita usab kinahanglang mahibalo sa mga sugo sa Diyos, hinumdoman kini sa tanang panahon, ug isilsil kini sa atong mga anak. Kinahanglan natong ‘ihigot kini ingong timaan diha sa atong kamot’ sa pagkaagi nga ang atong pagahimoon—nga gihawasan sa atong mga kamot—kinahanglang magpakita nga kita masinugtanon kang Jehova. Ug sama sa ‘usa ka bugkos taliwala sa mga mata,’ ang atong pagkamasinugtanon kinahanglang makita sa tanan.

6:16. Hinaot dili gayod nato sulayan si Jehova  sama sa gihimo sa dili-matinuohong mga Israelinhon didto sa Masa, diin sila nagbagulbol mahitungod sa pagkawalay-tubig.—Exodo 17:1-7.

8:11-18. Mahimong makalimtan nato si Jehova tungod sa materyalismo.

9:4-6. Kinahanglang magbantay kita batok sa pagpakamatarong sa kaugalingon.

13:6. Dili nato angayng tugotan si bisan kinsa sa pagpahilayo kanato gikan sa pagsimba kang Jehova.

14:1. Ang pagsamad sa kaugalingon nagpakitag kawalay-pagtahod sa lawas sa tawo, nga mahimong nalangkit sa bakak nga relihiyon, ug kinahanglang likayan. (1 Hari 18:25-28) Tungod kay duna kitay paglaom sa pagkabanhaw, dili haom ang sobra nga pagbangotan alang sa mga patay.

20:5-7; 24:5. Angay pakitaag konsiderasyon kadtong may talagsaong mga kahimtang, bisan pag hinungdanon ang imong presenteng gibuhat.

22:23-27. Ang usa sa labing epektibong mga depensa nga mahimo sa usa ka babaye sa dihang siya gihulga nga lugoson mao ang pagsinggit.

“KINAHANGLAN NGA PILION MO ANG KINABUHI”

(Deuteronomio 27:1–34:12)

Sa iyang ikatulong pakigpulong, gihisgotan ni Moises nga human makatabok sa Jordan, ang mga Israelinhon kinahanglang magsulat sa Balaod diha sa dagkong mga bato ug magsulti usab sa mga tunglo tungod sa pagkadili-masinugtanon ug sa mga panalangin tungod sa pagkamasinugtanon. Ang ikaupat nga pakigpulong gisugdan pinaagi sa pagbag-o sa pakigsaad tali kang Jehova ug sa Israel. Sa makausa pa, si Moises nagpasidaan batok sa pagkadili-masinugtanon ug nag-awhag sa katawhan sa ‘pagpili sa kinabuhi.’—Deuteronomio 30:19.

Gawas pa sa pagpahayag sa upat ka pakigpulong, si Moises naghisgot sa kausaban sa pagpangulo ug nagtudlo sa mga Israelinhon ug usa ka maanindot nga awit nga nagdayeg kang Jehova ug nagpasidaan bahin sa mga kaalaotan nga moresulta gumikan sa pagkadili-matinumanon. Human panalangini ang mga tribo, si Moises namatay sa edad nga 120 ug gilubong. Ang pagbangotan mikabat ug 30 ka adlaw, nga katumbas sa halos katunga sa panahon nga gikobrehan sa Deuteronomio.

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

32:13, 14—Sanglit ang mga Israelinhon gidid-an sa pagkaon sa bisan unsang tambok, unsay kahulogan sa ilang pagkaon “sa tambok sa laking mga karnero”? Ang maong mga pulong gigamit dinhi sa mahulagwayong paagi ug nagpasabot sa labing maayo sa panon. Ang maong mahulagwayong paggamit gipaila sa kamatuoran nga ang mao gihapong bersikulo naghisgot sa “tambok sa amimislon sa trigo” ug sa “dugo sa ubas.”

33:1-29—Nganong wala espesipikong hisgoti si Simeon sa dihang gipanalanginan ni Moises ang mga anak sa Israel? Tungod kini kay si Simeon ug si Levi milihok nga ‘maharason,’ ug “mapintas” ang ilang kasuko. (Genesis 34:13-31; 49:5-7) Ang ilang panulondon dili sama sa panulondon sa ubang mga tribo. Si Levi nakadawat ug 48 ka siyudad, ug ang bahin ni Simeon nalakip sa teritoryo ni Juda. (Josue 19:9; 21:41, 42) Busa, wala panalangini ni Moises si Simeon nga espesipiko. Hinunoa, ang panalangin ni Simeon nalakip sa katibuk-ang panalangin ngadto sa Israel.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

31:12. Ang mga batan-on angayng molingkod kauban sa mga hamtong diha sa mga tigom sa kongregasyon ug maningkamot sa pagpaminaw ug sa pagkakat-on.

32:4. Ang tanang kalihokan ni Jehova hingpit sa pagkaagi nga iyang gipahayag ang iyang mga hiyas sa hustisya, kaalam, gugma, ug gahom sa hingpit nga pagkatimbang.

Mapuslanon Gayod Alang Kanato

Ang Deuteronomio nagpaila kang Jehova ingong “usa lamang ka Jehova.” (Deuteronomio 6:4) Kini maoy usa ka basahon mahitungod sa usa ka katawhan nga may talagsaong relasyon uban sa Diyos. Ang basahon sa Deuteronomio nagpasidaan usab batok sa idolatriya ug nagpasiugda sa panginahanglan sa paghatag sa matuod nga Diyos ug eksklusibong debosyon.

Dayag nga ang Deuteronomio mapuslanon gayod alang kanato! Bisan tuod dili kita ilalom sa Balaod, kita daghag makat-onan gikan niini nga motabang kanato sa ‘paghigugma kang Jehova nga Diyos sa bug-os natong kasingkasing, kalag, ug kusog.’—Deuteronomio 6:5.

[Footnote]

[Mapa sa panid 24]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

SEIR

Kades-barnea

Bkd. Sinai (Horeb)

Pulang Dagat

[Credit Line]

Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Hulagway sa panid 24]

Ang mga pakigpulong ni Moises mao ang naglangkob sa pangunang bahin sa Deuteronomio

[Hulagway sa panid 26]

Unsang leksiyon ang gitudlo kanato sa pagtagana ni Jehova sa mana?

[Hulagway sa panid 26]

Ang pagsakmit sa galingang demano o sa ibabaw nga batong pangligis niini ingong garantiya gipakasama sa pagsakmit sa usa ka “kalag”