1-2. (a) Unsay giingon sa Bibliya bahin kang Moises, ug unsay iyang gihimo? (b) Nganong kinahanglan natong ugmaron ang kaaghop?

ANG Bibliya nag-ingon nga si Moises “ang labing maaghop sa tanang tawo sa ibabaw sa nawong sa yuta.” (Num. 12:3) Nagpasabot ba ni nga siya huyang, maglisod pagdesisyon, ug dili ganahag komprontasyon? Mao tingali nay mahunahunaan sa uban kon maghisgot ug tawong aghop. Pero sayop ang maong ideya. Si Moises lig-on, determinado, ug maisogon nga alagad sa Diyos. Sa tabang ni Jehova, iyang giatubang ang gamhanang magmamando sa Ehipto, gipangulohan ang lagmit 3,000,000 ka tawo agi sa desyerto, ug gitabangan ang nasod sa Israel sa pagpildi sa mga kaaway.

² Wala ta mag-atubang ug mga problema nga parehas kang Moises, pero kada adlaw makaatubang tag mga tawo o situwasyon diin lisod ipakita ang kaaghop. Bisan pa niana, duna tay lig-ong rason sa pag-ugmad niining hiyasa. Si Jehova nagsaad nga “ang mga maaghop magapanag-iya sa yuta.” (Sal. 37:11) Matawag ba nimo ang kaugalingon nga aghop? Mao ba sab nay hunahuna sa uban nimo? Sa dili pa nato tubagon kanang importanteng mga pangutana, kinahanglang mahibaloan una nato ang kahulogan sa kaaghop.

3-4. (a) Sama sa unsa ang kaaghop? (b) Unsa ang upat ka hiyas nga gikinahanglan nato aron mahimong aghop, ug ngano?

³ Ang kaaghop * parehas sa usa ka nindot nga painting. Ngano  man? Sama sa pintor nga mogamit ug lainlaing nindot nga kolor aron makahimo ug painting, kinahanglan pod natong ipakita ang lainlaing nindot nga hiyas aron mahimong aghop. Ang pipila niini mao ang pagpaubos, pagpasakop, kalumo, ug kaisog. Nganong gikinahanglan nato ang maong mga hiyas sa paglipay kang Jehova?

⁴ Ang mapainubsanon lang ang magpasakop sa kabubut-on sa Diyos. Bahin sa iyang kabubut-on nga magmalumo ta. (Mat. 5:5; Gal. 5:23) Kon buhaton nato ang kabubut-on sa Diyos, masuko si Satanas. Busa bisag kita mapainubsanon ug lumo, daghan diha sa kalibotan ni Satanas ang masuko nato. (Juan 15:18, 19) Maong gikinahanglan nato ang kaisog aron makasukol kang Satanas.

5-6. (a) Nganong gidumtan ni Satanas ang mga maaghop? (b) Unsang mga pangutana ang atong tubagon?

⁵ Ang kaatbang sa tawong aghop mao ang tawong hambogiro, dili makapugong sa kasuko, ug wala magsunod kang Jehova. Ingon gyod ana si Satanas. Mao diayng gidumtan niya ang mga maaghop! Ilang gipakita kon unsa siya ka daotan kay sila dunay mga hiyas nga wala niya. Ug labaw sa tanan, ilang gipamatud-an nga bakakon si Satanas. Ngano? Kay bisag unsay iyang isulti o buhaton, dili niya mapugngan ang mga maaghop sa pag-alagad kang Jehova!​—Job 2:3-5.

⁶ Sa unsang mga situwasyon nga malisdan tingali ta sa pagpakitag kaaghop? Ug nganong kinahanglan tang magpadayon sa pag-ugmad niini? Aron matubag kanang mga pangutanaha, atong hisgotan ang ehemplo ni Moises, sa tulo ka Hebreohanon nga nabihag sa Babilonya, ug ni Jesus.

7-8. Unsay reaksiyon ni Moises dihang wala siya respetoha sa uban?

⁷ Dihang hatagag awtoridad: Kadtong dunay awtoridad malisdan usahay sa pagpabiling aghop, ilabina dihang dunay dili morespeto nila o mokuwestiyon sa ilang desisyon. Nahitabo na ba nâ nimo? Unsa kaha kon dunay membro sa imong pamilya nga mohimo ana? Unsay imong reaksiyon? Tagda kon giunsa pag-atubang ni Moises ang maong situwasyon.

⁸ Gitudlo ni Jehova si Moises ingong lider sa Israel ug gipasulat kaniya ang balaod alang sa  nasod. Seguradong gipaluyohan ni Jehova si Moises. Bisan pa niana, ang mga igsoon ni Moises nga si Miriam ug Aaron mikontra niya ug mikuwestiyon sa iyang pagpilig asawa. Ang uban nga naa sa kahimtang ni Moises basig masuko ug manimalos​—pero wala nâ buhata ni Moises. Wala siya masuko. Mihangyo pa gani siya kang Jehova nga ayohon si Miriam nga gisilotag sanla. (Num. 12:1-13) Nganong ingon ana ang reaksiyon ni Moises?

9-10. (a) Unsay gusto ni Jehova nga masabtan ni Moises? (b) Unsay makat-onan sa mga ulo sa pamilya ug sa mga ansiyano kang Moises?

⁹ Nagpabansay si Moises kang Jehova. Mga 40 ka tuig una pa niana, dihang membro siya sa harianong pamilya sa Ehipto, si Moises dili aghop. Gani, kay dali siyang masuko, napatay niya ang usa ka tawo nga iyang gihunahuna nga nagbuhat ug inhustisya. Naghunahuna si Moises nga uyonan ra ni Jehova ang iyang gihimo. Gitabangan ni Jehova si Moises sulod sa 40 ka tuig aron masabtan nga dili lang kaisog ang gikinahanglan sa pagpanguna sa mga Israelinhon; kinahanglan siyang magmaaghop. Ug aron mahimong aghop, kinahanglan sab siyang magpaubos, magpasakop, ug magmalumo. Iyang nakat-onan ang maong leksiyon ug nahimo siyang maayong lider.​—Ex. 2:11, 12; Buh. 7:21-30, 36.

¹⁰ Karon, angayng sundogon sa mga ulo sa pamilya ug sa mga ansiyano si Moises. Dihang dili respetohon, ayawg kasuko. Mapainubsanong dawata ang imong sayop. (Eccl. 7:9, 20) Sunda ang instruksiyon ni Jehova kon unsaon pagdumala ang mga problema. Ug kanunay nga himoang lumo ang tubag. (Prov. 15:1) Kon ingon ana ang mga ulo sa pamilya ug mga tigdumala, sila makapalipay kang Jehova, makatabang sa pagpatunhay sa kalinaw, ug makapakitag maayong ehemplo kon unsaon pagpabiling aghop.

11-13. Unsang ehemplo ang gihatag sa tulo ka Hebreohanon?

¹¹ Dihang lutoson: Sukad sa una, ang tawhanong mga magmamando naglutos sa katawhan ni Jehova. Lagmit ila tang pasanginlag lainlaing “krimen,” pero ang tinuod nga hinungdan mao ang atong ‘pagsugot sa Diyos ingong magmamando inay sa mga tawo.’ (Buh. 5:29) Tingali kita pakaulawan, prisohon, o dagmalan. Pero sa tabang ni Jehova, dili ta manimalos kondili magpabiling lumo bisan sa paglutos.

¹² Tagda pananglitan ang ehemplo sa tulo ka Hebreohanong binihag​—si Hananias, Misael, ug Azarias. * Ang hari sa Babilonya nagsugo nila sa pagyukbo sa dakong larawan nga bulawan.  Sa malumong paagi, ilang gipatin-aw sa hari kon nganong dili sila mosimba niana. Sila nagmasinugtanon sa Diyos bisan pag gihulga sila sa hari nga sunogon sa nagdilaab nga hurno. Giluwas dayon sila ni Jehova, pero wala sila magdahom niana. Hinunoa, andam silang modawat sa bisan unsang resulta nga itugot ni Jehova. (Dan. 3:1, 8-28) Ilang gipamatud-an nga ang mga tawong aghop tinuod nga maisogon​—walay hari, hulga, o silot nga makabungkag sa atong determinasyon nga ihatag kang Jehova ang eksklusibong debosyon.​—Ex. 20:4, 5.

¹³ Dihang sulayan ang atong pagkamaunongon sa Diyos, sa unsang paagi nato masundog ang tulo ka Hebreohanon? Mapainubsanon tang mosalig kang Jehova nga atimanon ta niya. (Sal. 118:6, 7) Atong tubagon ang nag-akusar nato sa maaghop ug matinahorong paagi. (1 Ped. 3:15) Ug dili gyod nato ikompromiso ang atong relasyon sa atong mahigugmaong Amahan.

14-15. (a) Unsay posibleng mahitabo kon ma-stress ta? (b) Sumala sa Isaias 53:7, 10, nganong si Jesus ang pinakamaayong ehemplo sa kaaghop bisag na-stress?

¹⁴ Dihang ma-stress: Kitang tanan ma-stress tungod sa lainlaing rason. Tingali bation ni nato sa dili pa mokuhag eksam sa eskuwelahan o sa dili pa magsugod sa usa ka buluhaton sa trabahoan. O ma-stress ta dihang maghunahuna sa usa ka medical procedure nga ato tingaling gikinahanglan. Dihang ma-stress ta, lisod mahimong aghop. Ang mga situwasyon nga sagad dili makaapektar nato, basin makapalagot na. Tingali sakit na tang manulti ug dili na maayog tinagdan. Kon na-stress ka, hunahunaa ang ehemplo ni Jesus.

¹⁵ Panahon sa iyang kataposang mga bulan dinhi sa yuta, na-stress pag-ayo si Jesus. Siya nahibalo nga siya patyon ug paantoson pag-ayo. (Juan 3:14, 15; Gal. 3:13) Pipila ka bulan una sa iyang kamatayon, siya miingon nga naguol kaayo siya. (Luc. 12:50) Ug pipila ka adlaw una sa iyang kamatayon, si Jesus miingon: “Ang akong kalag nabalisa.” Atong makita ang iyang pagkamapainubsanon ug pagpasakop sa Diyos dihang gisulti niya ang iyang pagbati diha sa pag-ampo: “Amahan, luwasa ako gikan niining taknaa. Bisan pa, kini ang hinungdan nga ako nahiabot niining taknaa. Amahan, himayaa ang imong ngalan.” (Juan 12:27, 28) Dihang miabot ang adlaw sa iyang kamatayon, maisogong gitugyan ni Jesus ang iyang kinabuhi ngadto sa mga kaaway sa Diyos, kinsa nagpatay niya sa sakit kaayo ug makauulawng paagi. Bisan pag na-stress ug nag-antos pag-ayo, gituman ni Jesus ang kabubut-on sa Diyos. Walay duhaduha, si Jesus ang pinakamaayong ehemplo sa kaaghop bisag na-stress!​—Basaha ang Isaias 53:7, 10.

16-17. (a) Unsay gihimo sa mga higala ni Jesus nga nagsulay sa iyang kaaghop? (b) Unsaon nato pagsundog si Jesus?

¹⁶ Sa kataposang gabii ni Jesus sa yuta, may gihimo ang iyang suod nga mga higala nga nagsulay sa iyang kaaghop. Hunahunaa ang stress nga iyang gibati niadtong gabhiona. Makapabilin kaha siyang matinumanon hangtod sa kamatayon? Nagdepende niya ang kinabuhi sa bilyonbilyong tawo. (Roma 5:18, 19) Mas importante pa, mahimong maapektohan ang reputasyon sa iyang Amahan. (Job 2:4) Dayon, panahon sa kataposang panihapon uban sa iyang suod nga mga higala​—ang mga apostoles—​sila naglalis “kon kinsa kanila ang labing dako.” Bag-o pa lang niyang gibadlong sila bahin niini, ug kadaghan na pod silang gibadlong sa una. Makapainteres, si Jesus wala masuko. Hinunoa, kalmado gihapon siya. Sa malumo pero prangka nga  paagi, gipatin-aw pag-usab ni Jesus ang kinaiya nga angay unta nilang mabatonan. Dayon gikomendahan niya ang iyang mga higala sa ilang pag-unong niya.​—Luc. 22:24-28; Juan 13:1-5, 12-15.

¹⁷ Kon mahitabo nimo ang susamang situwasyon, unsay imong reaksiyon? Puwede natong sundogon si Jesus ug makapabiling kalmado bisag na-stress. Kinabubut-ong sunda ang sugo ni Jehova nga “magpadayon sa pag-antos sa usag usa.” (Col. 3:13) Masunod nato ni nga sugo kon atong hinumdoman nga kitang tanan makasulti ug makabuhat ug mga butang nga makapalagot sa uban. (Prov. 12:18; Sant. 3:2, 5) Ug kanunayng komendahi ang uban sa ilang maayong mga hiyas.​—Efe. 4:29.

18. Sa unsang paagi gitabangan ni Jehova ang mga aghop, ug unsay kinahanglan nilang himoon?

¹⁸ Makahimo tag mas maayong mga desisyon. Dihang makaatubag situwasyon nga lisod desisyonan, tabangan ta ni Jehova nga makahimog maayong desisyon​—kana kon kita aghop. Siya nagsaad nga maminaw siya sa “tinguha [o, hangyo] sa mga maaghop.” (Sal. 10:17) Ug labaw pa ana ang iyang himoon. Ang Bibliya nagsaad: “Iyang palakton ang mga maaghop diha sa iyang hudisyal nga mga hukom, ug tudloan niya ang mga maaghop sa iyang dalan.” (Sal. 25:9) Si Jehova naghatag niana nga giya diha sa Bibliya ug sa mga publikasyon * ug pinaagi sa mga programa nga gihikay sa “matinumanon ug maalamong ulipon.” (Mat. 24:45-47) Kinahanglang mapainubsanon natong dawaton nga nagkinahanglan tag tabang pinaagi sa pagtuon sa mga materyal nga gitagana ni Jehova, ug sa kinabubut-ong pagpadapat sa atong nakat-onan.

19-21. Unsang sayop ang nahimo ni Moises sa Kades, ug unsay atong makat-onan niini?

¹⁹ Makalikay ta sa paghimog sayop. Hunahunaa pag-usab si Moises. Sa daghang tuig, iyang gipakita ang kaaghop ug napalipay si Jehova. Dayon, sa hapit nang matapos ang 40 ka tuig nga lisod nga panaw sa kamingawan, napakyas si Moises sa pagpakitag kaaghop. Ang iyang igsoong babaye, nga lagmit nakaluwas sa iyang kinabuhi didto sa Ehipto, bag-o pang namatay ug gilubong sa Kades. Ug sa makausa pa, ang mga Israelinhon nag-ingon  nga wala sila maatiman pag-ayo. Niining panahona, “nakiglalis [sila] kang Moises” kay walay tubig. Bisan pa sa tanang milagro nga gihimo ni Jehova pinaagi kang Moises ug sa taas nga rekord ni Moises sa mahigugmaong pagpanguna, ang mga tawo nagreklamo gihapon. Nagreklamo sila dili lang tungod sa kakulag tubig kondili bahin sab kang Moises, nga morag siyay hinungdan niana.​—Num. 20:1-5, 9-11.

²⁰ Tungod sa iyang kasuko, nawala ang kaaghop ni Moises. Imbes sultihan ang bato, sumala sa gisugo ni Jehova, gikasab-an ni Moises ang mga tawo ug giingnan nga maghimo siyag milagro. Dayon, gihapak niyag kaduha ang bato ug migawas ang tubig. Nahimo niya kadtong seryosong sayop tungod sa garbo ug kasuko. (Sal. 106:32, 33) Tungod sa temporaryong pagkawala sa iyang kaaghop, wala tugoti si Moises nga mosulod sa Yutang Saad.​—Num. 20:12.

²¹ Niining hitaboa, makakat-on tag importanteng mga leksiyon. Una, kinahanglang kanunay natong ugmaron ug mentinahon ang kaaghop. Kon mohunong ta sa pagpakita niini bisag kadiyot lang, dali ra tang mahimong garboso ug kita makasulti ug makabuhat ug mga butang nga dili maayo. Ikaduha, ang stress makapaluya nato, busa angay tang maningkamot nga magmaaghop, bisag presyuron.

22-23. (a) Nganong angay tang magpadayon sa pagpabiling aghop? (b) Unsay gipasabot sa Sofonias 2:3?

²² Mapanalipdan ta. Sa dili madugay, wagtangon ni Jehova ang tanang daotan sa yuta, ug mga maaghop lang ang mahibilin. Dayon, magmalinawon na gyod ang yuta. (Sal. 37:10, 11) Maapil ka ba unya nianang mga maaghop? Maapil ka kon dawaton nimo ang kinasingkasing nga imbitasyon ni Jehova nga gipasulat kang Sofonias.​—Basaha ang Sofonias 2:3.

²³ Nganong ang Sofonias 2:3 nag-ingon: “Tingali kamo pagatagoan”? Kanang mga pulonga wala magpasabot nga dili makaluwas si Jehova sa mga tawo nga iyang gihigugma ug nagtinguha nga lipayon siya. Hinunoa, nagpasabot nâ nga kinahanglang duna tay buhaton aron maluwas. Posible tang maluwas sa “adlaw sa kasuko ni Jehova” ug mabuhi sa walay kataposan kon maningkamot ta karon sa pagpabiling aghop ug paglipay kang Jehova.