Pagkontrol sa Kasuko

KAPIN sa 2,000 ka tuig kanhi, gigamit sa Gregong pilosopo nga si Aristotle ang pulong “catharsis” sa paghubit sa pagpahungaw sa pagbati tungod sa pagtan-awg makapaguol nga drama. Dihang mapahungaw ang pagbati, mahupayan na ang hunahuna.

Sa unang bahin sa miaging siglo, ang neurologist nga taga-Austria nga si Sigmund Freud dunay samang panglantaw. Siya miingon nga kon iluom o pugngan ang kasuko, kini mosugmat sa ulahi ingong sakit sa pangisip, sama sa hysteria. Busa miingon si Freud nga ang imong kasuko kinahanglang ipahungaw inay pugngan.

Sa katuigang 1970 ug 1980, gitun-an sa mga tigdukiduki ang teoriyang catharsis ug ilang nakita nga kini wala kaayoy ebidensiya. Busa ang sikologo nga si Carol Tavris misulat: “Dili na ta angayng motuo sa teoriyang catharsis, kay wala mapamatud-i sa mga tigdukiduki  ang ideya nga mawala ang kasuko kon ipahungaw kini.”

Ang laing sikologo nga si Gary Hankins miingon: “Gipakita sa mga panukiduki nga kon imong ipahungaw ang imong kasuko, mosamot hinuon ang imong tensiyon inay makunhoran.” Ang mga espesyalista sa pangutok wala magkauyon sa isyu bahin sa catharsis. Pero dunay laing tinubdan sa kaalam nga nakatabang sa daghang tawo—ang Bibliya.

“Likayi ang Kasuko”

Ang salmista sa Bibliya nga si David dunay nindot kaayong giingon bahin sa pagkontrol sa kasuko. Siya miingon: “Likayi ang kasuko ug biyai ang kaaligutgot; ayaw pagpanginit nga mosangko lamang sa pagbuhat ug daotan.” (Salmo 37:8) Aron dili ka magmahay sa imong masulti o mabuhat, ayaw “pagpanginit” sa kasuko. Siyempre, sayon kining isulti apan lisod buhaton. Pero mahimo nimo kini! Atong hisgotan ang tulo ka paagi sa pagkontrol sa imong kasuko.

Ayaw Palabihi ang Imong Kasuko

Aron dili malabihan ang kasuko, relaks lang. Ayaw dayon isulti ang unang mosantop sa imong hunahuna. Kon kabuthon na ka sa kasuko ug morag dili na nimo makontrol ang imong emosyon, ipadapat ang tambag sa Bibliya: “Ang sinugdanan sa panaglalis maoy ingon sa usa nga nagapaagas sa tubig; busa sa dili pa moulbo ang away, biya na.”—Proverbio 17:14.

Kanay nakatabang kang Jack sa pagkontrol sa iyang pagkamasuk-anon. Ang amahan ni Jack palahubog ug masuk-anon mao nga nagdako si Jack nga masuk-anon usab. Siya miingon: “Mosurok gyod ang akong dugo kon masuko ko. Mamalikas dayon ko ug manumbag.”

Apan nausab ang kahimtang sa dihang si Jack nagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova. Iyang nakat-onan nga sa tabang sa Diyos, makahimo siya sa pagbag-o ug sa pagkontrol sa iyang kasuko. Ug nagbag-o gayod siya! Giasoy ni Jack ang iyang reaksiyon sa dihang nasuko ang iyang kauban sa trabaho ug gibalikas siya. Matod niya: “Nangurog ko sa kasuko. Kaayo gyod niyang sumbagon.”

Unsay nakatabang kang Jack sa pagpabiling kalmado? Siya miingon: “Nahinumdom kong nag-ampo ko, ‘Diyos nga Jehova, palihog tabangi ko nga mokalma!’ Dayon mibati kog kalinaw sa unang higayon, ug nakahimo ko sa pagbiya.” Si Jack nagpadayon sa pagtuon sa Bibliya. Siya kanunayng nag-ampo ug namalandong sa mga teksto sama sa Proverbio 26:20, nga nag-ingon: “Kon walay sugnod nga kahoy ang kalayo mapalong.” Sa ngadtongadto, nakontrol na niya ang iyang kasuko.

Pagkat-on sa Pagrelaks

“Ang kalmado nga kasingkasing mao ang kinabuhi sa unod.” (Proverbio 14:30) Ang pagpadapat niini nga tambag sa Bibliya makapauswag sa emosyonal, pisikal, ug espirituwal nga kahimsog. Pagsugod pinaagi sa simpleng mga teknik sa pagrelaks nga makapakunhod sa kasuko. Ang mosunod nga mga teknik epektibo sa pagkontrol sa kasuko gumikan sa tensiyon:

 ● Ang pagginhawag lawom maoy usa sa labing maayo ug labing dali nga paagi sa pagpakunhod sa kasuko.

● Samtang moginhawag lawom, balikbalika ug sulti ang mga pulong nga makapakalma nimo, sama sa “relaks lang,” “pasagdi na lang,” o “hinayhinay lang.”

● Lingawa ang imong kaugalingon—tingali magbasa ka, mamatig musika, mag-garden, o maghimog ubang buluhaton nga makaparelaks nimo.

● Pag-ehersisyo nga regular ug kaon ug sustansiyadong pagkaon.

Usba ang Imong Tinamdan

Tingali dili gyod ka makalikay sa mga tawo o mga butang nga makapasuko nimo, apan makakat-on ka sa pagkontrol sa imong reaksiyon niini. Kinahanglan lang nimong usbon ang imong tinamdan.

Ang tawo nga taas kaayog sukdanan posibleng maproblema sa pagkontrol sa kasuko. Ngano? Kay kon dili makab-ot ang maong sukdanan, mahigawad ug masuko dayon siya. Aron mabuntog kini nga tinamdan, hinumdomi nga “walay tawo nga matarong, wala bisan usa . . . Ang tanang tawo misimang, silang tanan.” (Roma 3:10, 12) Busa kon kita magdahom ug kahingpitan sa tanan, mahigawad gyod ta.

Mas maayo kon dili kita magdahom ug sobra sa atong kaugalingon ug sa uban. Ang Bibliya nag-ingon: “Kitang tanan mangapandol sa makadaghan. Kon adunay dili mapandol sa pulong, siya usa ka tawong hingpit.” (Santiago 3:2) Sa pagkatinuod, “walay tawong matarong sa yuta nga nagpadayon sa pagbuhat sa maayo ug dili makasala.” (Ecclesiastes 7:20) Busa kon kita magpakahingpit, ang atong kinabuhi mapuno sa kahigawad ug kasuko.

Kay dili man hingpit, kitang tanan masuko usahay. Apan naa ra nato kon unsay atong buhaton kon masuko ta. Si apostol Pablo nagpasidaan sa iyang kaubang mga Kristohanon: “Pagkapungot, apan ayaw pagpakasala; ayaw pasalopi sa adlaw ang inyong kasuko.” (Efeso 4:26) Busa pinaagi sa pagkontrol sa atong kasuko, mapadayag nato ang atong pagbati sa maayong paagi nga makabenepisyo sa tanan.

[Kahon/Mga hulagway sa panid 8]

PAGKAT-ON SA PAGRELAKS

Pagpraktis sa pagginhawag lawom

Buhata ang mga butang nga makalingaw nimo

Pag-ehersisyo nga regular