Mga Batan-on Nangutana

Sa Unsang Paagi Magkasinabot Mi sa Akong mga Igsoon?

Unsa ka kasuod sa imong mga igsoon?

․․․․․ Suod kaayo

․․․․․ Kasagarang magkasinabot

․․․․․ Nagpaayonay

․․․․․ Sigeg away

ANG ubang mga magsoon suod kaayo. Pananglitan, si Felicia nga 19 anyos, miingon, “Ang akong 16 anyos nga manghod nga si Irena, maoy usa sa akong suod kaayong higala.” a Ug si Carly nga 17 anyos, miingon bahin sa iyang 20 anyos nga igsoong si Eric: “Magkasinabot kaayo mi. Dili gyod mi mag-away.”

Sa laing bahin, daghan dunay relasyon nga sama nianang kang Lauren ug Marla. “Bisag unsang butang among awayan, hasta gagmayng butang,” matod pa ni Lauren. O kaha sama ka sa 12 anyos nga si Alice, kinsa miingon bahin sa iyang 14 anyos nga igsoong si Dennis: “Maglagot gyod ko niya! Mosulod lang dayon siya sa akong kuwarto ug manguhag mga butang nga walay popananghid. Bata-bataon kaayo siya!”

Duna ka bay igsoon nga makapalagot kanimo? Siyempre, ang imong ginikanan maoy responsable sa kahusay sa pamilya. Apan moabot ang panahon nga kinahanglang makamao kang makig-angay sa uban. Imo kanang makat-onan diha sa balay.

Hunahunaa ang inyong mga away sa imong mga igsoon. Unsa may inyong kanunayng awayan? Tan-awa ang listahan sa ubos, ug butangig ✔ ang mga kahon o isulat kon unsay nakapasurok sa imong dugo!

□ Mga butang. Manguha lag mga butang ang akong igsoon nga walay popananghid.

□ Panaglahig personalidad. Ang akong igsoon walay konsiderasyon o gustong siyay magbuot sa akong kinabuhi.

□ Pribasiya. Ang akong igsoon mosulod lang sa akong kuwarto nga walay popanuktok o mobasa sa akong mga e-mail o mga text message nga dili mananghid.

□ Uban pa. ․․․․․

Kon sige ka lang palagoton sa imong igsoon—nga maghari-hari o kaha dili ka hatagag pribasiya—tingali dili kalikayan nga mosamot kag kalagot. Apan ang panultihon sa Bibliya nag-ingon: “Ang pagpislit sa ilong magpagula ug dugo, ug ang pagpuga sa kasuko magpahinabo sa panag-away.” (Proverbio 30:33) Kon maghambin kag kasuko, tingali moresulta kana ug pagsilaob sa kasuko, nga sama rag gipislit ang imong ilong ug nagdugo. Busa mosamot hinuon ang problema. (Proverbio 26:21) Unsay imong buhaton aron ang imong kalagot dili moresultag grabeng panaglalis? Ang unang paagi mao ang pagkahibalo sa tinuod nga hinungdan.

 Simpleng Komprontasyon o Dunay Hinungdan?

Ang mga problema tali sa magsoon samag bugas-bugas. Ang makitang ebidensiya sa bugas-bugas mao ang butoy, apan ang hinungdan niini mao ang impeksiyon sa sulod. Sa susama, ang grabeng panaglalis sa mga magsoon, sagad mao lang ang makitang ebidensiya sa dili makitang hinungdan sa problema.

Mahimo nimong tambalan ang bugas-bugas pinaagi sa pagpislit niini. Apan ang imo lang gitambalan mao ang simtoma, ug tingali magbilin kinig ulat sa nawong o magpasamot hinuon sa impeksiyon. Ang maayong himoon mao ang pagtambal sa impeksiyon aron dili modaghan ang bugas-bugas. Ingon usab niana kon duna kay problema sa mga igsoon. Sayra ang tinuod nga hinungdan, ug imong malimtan ang nangaging komprontasyon ug imong matino kon unsa gayod ang problema. Mapadapat usab nimo ang tambag sa maalamong Haring Solomon, kinsa misulat: “Ang hait nga salabotan sa usa ka tawo magapahinay gayod sa iyang kasuko.”—Proverbio 19:11.

Pananglitan, si Alice nga gihisgotan sa sinugdan, miingon bahin sa iyang igsoon nga si Dennis, “Siya mosulod lang dayon sa akong kuwarto ug manguhag mga butang nga walay popananghid.” Mao kana ang hitabo. Apan sa imong hunahuna, unsa ang tinuod nga hinungdan sa problema? Tingali, may kalabotan kini sa pagtahod. b

Mahimong sulbaron ni Alice ang problema pinaagi sa pagbaod kang Dennis sa pagsulod sa iyang kuwarto o paggamit sa iyang mga butang. Apan kana nga paagi dili makasulbad sa tinuod nga hinungdan ug mosangpot lang ug dugang away. Apan kon makombinsir ni Alice si Dennis sa pagtahod sa iyang pribasiya ug sa iyang mga butang, seguradong ang ilang relasyon moarang-arang.

Pagtuon Kon Unsaon Pagsulbad o Paglikay sa mga Away

Sa pagkatinuod, ang pag-ila sa tinuod nga  problema sa imong igsoon maoy bahin lamang sa solusyon. Unsay imong himoon sa pagsulbad sa problema ug sa paglikay sa mga panaglalis sa umaabot? Sulayi kining unom ka paagi.

1. Paghimog mga balaod nga inyong uyonan. Si Haring Solomon misulat: “Mapakyas ang mga plano kon walay kompidensiyal nga panagsultihanay.” (Proverbio 15:22) Aron dili ka mahigawad, hinumdomi kon unsay imong nasuta nga hinungdan sa inyong panag-away sa imong igsoon. Sulayi kon may mahimo ba kamong mga balaod nga uyonan ninyong duha ug nga makasulbad sa tinuod nga hinungdan sa problema. Pananglitan, kon maglalis kamo bahin sa mga butang, ang Balaod 1 mahimong kini: “Pananghid kanunay sa dili pa manguhag butang nga dili imoha.” Ang Balaod 2 mahimong kini: “Tahora ang isulti sa imong igsoon kon siya moingon, ‘Dili ka makagamit niana.’” Sa dihang maghimo niining mga balaora, hunahunaa ang sugo ni Jesus: “Busa, ang tanang butang nga buot ninyo nga pagabuhaton sa mga tawo nganha kaninyo, kinahanglang pagabuhaton usab ninyo sa ingon ngadto kanila.” (Mateo 7:12) Nianang paagiha kamo maghimog balaod nga sundon nimo ug sa imong igsoon. Dayon ipakigsulti kini sa imong ginikanan sa pagseguro nga uyon sila sa gikasabotan nimo sa imong igsoon.—Efeso 6:1.

2. Sunda ang mga balaod. Si apostol Pablo misulat: “Hinunoa, ikaw ba nga nagatudlo sa uban, dili magtudlo sa imong kaugalingon? Ikaw nga nagawali nga ‘Ayaw pangawat,’ nagapangawat ka ba?” (Roma 2:21) Sa unsang paagi nimo mapadapat ang maong prinsipyo? Pananglitan, kon buot nimo nga tahoron sa imong igsoon ang imong pribasiya, nan panuktok pod sa dili pa mosulod sa iyang kuwarto o pananghid sa dili pa mobasa sa iyang mga e-mail o mga text mesagge.

3. Ayaw dayog kasuko. Nganong maayo kanang tambaga? Tungod kay ang sanglitanan sa Bibliya nag-ingon, “mga buang-buang lang ang masuko dayon ug magdumot.” (Ecclesiastes 7:9, Contemporary English Version) Kon masuko ka dayon, mahimong miserable ang imong kinabuhi. Ang imong igsoon mobuhat o mosulti nga makapalagot nimo. Apan pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Nakahimo na ba ako ug ingon niini kaniya kaniadto?’ (Mateo 7:1-5) “Niadtong 13 anyos pa ko,” miingon si Jenny, “Abi nakog ang ako rang opinyon maoy kinahanglang sundon. Ingon usab niini karon ang akong igsoong babaye. Busa naningkamot ko nga dili masuko sa mga butang nga iyang isulti.”

4. Magpinasayloay ug kalimti ang nangagi. Ang dagkong mga problema kinahanglang hisgotan ug sulbaron. Apan kinahanglan pa ba nimong komprontahon ang imong igsoon sa tanang sayop nga iyang nahimo? Si Jehova malipay kon ikaw andam ‘mopalabay sa kalapasan.’ (Proverbio 19:11) Si Alison, nga 19 anyos miingon: “Sagad masulbad ra namo sa akong igsoong si Rachel ang among problema. Kaming duha mangayo  dayog pasaylo ug dayon among hisgotan kon unsa kaha ang hinungdan sa panag-away. Usahay ako lang kining ikatulog sa dili pa namo husayon ang problema. Kasagaran, pagkabuntag malimtan ra namo ang nahitabo, ug dili na gani namo kini hisgotan pa.”

5. Himoang maghuhusay ang inyong ginikanan. Kon dili ninyo masulbad ang inyong problema, ang inyong ginikanan makatabang aron kamo magkauliay. (Roma 14:19) Apan hinumdomi nga ang katakos sa pagsulbad sa panag-away maoy timaan sa pagkahamtong.

6. Pabilhi ang maayong mga hiyas sa imong igsoon. Tingali ang imong igsoon dunay mga hiyas nga dalayegon para nimo. Isulat ang usa ka dalayegong hiyas sa imong mga igsoon.

Ngalan Hiyas nga akong gipabilhan

․․․․․ ․․․․․

Imbes maglagot sa sayop nga nahimo sa imong igsoon, nganong dili ka mangitag higayon sa pagsulti kanila sa ilang hiyas nga dalayegon?—Salmo 130:3; Proverbio 15:23.

Kamatuoran sa kinabuhi: Sa dihang mobiya ka na sa balay, usahay makauban nimo ang mga tawo nga makapalagot nimo—mga kauban sa trabaho ug uban kinsa mga walay batasan, walay pagbati, ug hakog. Ang panimalay mao ang dapit diin ikaw makakat-on sa pagsulbad niini nga mga problema sa malinawong paagi. Kon duna kay igsoon nga lisod ikasabot, ayaw paghunahuna ug negatibo. Kana nga igsoona nagtabang kanimo sa pagkat-on ug hinungdanong mga leksiyon sa kinabuhi nga imo ra unyang mapuslan!

Ang Bibliya nag-ingon nga ang igsoong lalaki o babaye tingali dili sa tanang panahon mao ang imong kinasuoran nga kauban. (Proverbio 18:24) Apan imong mapalig-on ang inyong panaghigalaay kon kamo “magpadayon sa pag-antos sa usag usa,” bisag may katarongan ka sa ‘pagreklamo.’ (Colosas 3:13) Kon imo kanang sundon, lagmit ang imong mga igsoon dili na kaayo makapapikal kanimo. Ug dili na kaayo ka makapalagot kanila!

Ang ubang mga artikulo gikan sa mga seryeng “Young People Ask” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga footnote]

ANGAYNG PALANDONGON

● Nganong hinungdanong makita ang kalainan tali sa hitabo sa panaglalis ug sa tinuod nga hinungdan?

● Hain sa unom ka paagi sa ibabaw nga kinahanglang imo gayong pauswagon?

[Kahon sa panid 27]

 ILHA ANG TINUOD NGA HINUNGDAN SA PROBLEMA

Buot ba nimong mouswag ang imong katakos sa pag-ila sa tinuod nga hinungdan sa mga problema tali kanimo ug sa imong mga igsoon? Kon mao, basaha ang ilustrasyon ni Jesus bahin sa anak nga mibiya sa balay ug giwaldas-waldas ang tanan niyang katigayonan.—Lucas 15:11-32.

Matikdi pag-ayo ang reaksiyon sa magulang dihang mipauli ang iyang manghod. Dayon tubaga ang mosunod nga mga pangutana.

Unsang hitaboa ang nakaingon sa reaksiyon sa magulang?

Sa imong hunahuna, unsay tinuod nga hinungdan sa problema?

Unsay gihimo sa amahan sa paghusay sa problema?

Unsay angayng buhaton sa magulang sa pagsulbad sa problema?

Karon hunahunaa ang panaglalis ninyo sa imong igsoon dili pa dugay. Dayon isulat ang imong tubag tapad sa mga pangutana.

Unsay nakaingon sa inyong panaglalis?

Sa imong hunahuna, unsay tinuod nga hinungdan sa problema?

Unsang mga balaod nga inyong mauyonan nga makatabang sa pagsulbad sa problema aron malikayan ang mga panaglalis sa maabot?

[Kahon/Mga hulagway sa panid 28, 29]

KON UNSAY GIINGON SA UBANG MGA BATAN-ON

“Gusto nakong mahimong higala ang akong mga igsoon sa tibuok nakong kinabuhi, busa maayong magsugod na ko karon.”

“Magtinabangay kami ingong pamilya, ug kana nakapahiusa kanamo. Karon dili na kaayo kami maglalis.”

“Sa pipila ka paagi lahi kaayo kami. Bisan pa niana, ang akong igsoon talagsaon kaayo. Dili gayod nako siya ikabaylo sa bisan unsa!”

“Kon wala pa ang akong mga igsoon, wala unta akoy nindot nga mga panumdoman. Kadtong dunay mga igsoon, ang ako lang ikasulti, ‘Pabilhi gayod sila!’”

[Mga hulagway]

Tia

Bianca

Samantha

Marilyn

[Hulagway sa panid 27]

Ang mga problema sa magsoon samag bugas-bugas—aron maayo kini, kinahanglang tambalan ang tinuod nga hinungdan, dili lang simtoma