Obra Maestra nga Bato ang “Gidibuho”

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA ITALYA

SA TANANG teknik nga gigamit sa mga artesano sa pagdibuhog mga talan-awon sa kinaiyahan, ang teknik nga kasagarang gitawag ug commesso o mosaiko sa Florence mao ang kinakutihan ug kinalisoran. Kining matanga sa mosaiko (usa ka disenyo nga itapot-tapot ang papel, o kaha bato, bildo, ug uban pa), nga popular sa Florence, Italya, dili gamitan ug ordinaryong mga bato, tile, o bildo sama nianang gigamit sa ubang mga mosaiko. Hinunoa, ang mga artesano naghimog mga disenyo nga naggamit ug nipis, lainlaig porma nga mga bato. Dayon tabason gayod kinig maayo aron ang mga sinumpayan dili makita.

Ang mga artesano daghan kaayog kapiliang mga kolor nga magamit sa “pagdibuho.” Ang lapis lazuli maoy hayag nga pagkaasul nga bato nga may puti nga puntik-puntik, nga mogilakgilak tungod sa mga kristal nga golden pyrite. Ang malachite dunay badlis-badlis nga hayag nga pagkaberde. Ang marmol dunay ugat-ugat nga lainlaig kolor sama sa dalag, brawon, berde, ug pula. Ang agate, jasper, onyx, porphyry, ug uban pang mga bato dunay nagkalainlaing hayag nga mga kolor ug mga puntik-puntik, ug kini gamiton sa mga artesano sa paghimog obra maestra. Ilang gamiton ang lainlaing kolor ug mga badlis-badlis niining mga batoha sa pagporma sa batoong mga talan-awon, mga tanom, balorong kadagatan, o bisan mga panganod.

Dugay na kining matanga sa mosaiko. Lagmit kini naimbento sa Near East, ug nakaabot sa Roma niadtong unang siglo B.C.E. ug gigamit ingong adorno sa salog ug sa bungbong. Bisan tuod daghan ang migamit sa teknik sa mosaiko sa Florence niadtong 1,000 ka tuig kanhi, ang mosaiko nga hinimo sa siyudad sa Florence sa Tuscany ang nagpabantog niining matanga sa arte sukad sa ika-16 nga siglo. Hangtod karon, ang nindot kaayong mga obra maestra sa Florence makita diha sa mga palasyo ug mga museyo sa tibuok Uropa.

 Ang “pagdibuho” ug bato lisod kaayo. Usa ka magasin nag-ingon nga makapahingangha gayod ang taas kaayong panahon nga magugol sa paghimog simple kaayong mosaiko. Busa karon, sama kaniadto, kini nga mga mosaiko mahal kaayo nga dato ray makapalit.

Giunsa Kini Paghimo?

Una sa tanan kinahanglan ang usa ka sumbanan, kasagaran dibuho. Dayon ang kopya niini tabas-tabason nga ang matag seksiyon niana motumbas sa usa ka seksiyon sa gisumban niini. Sa dihang ang artesano mamilig maayo kon unsang batoha ang angay diha sa matag seksiyon sa disenyo, wala siya magsunod sa sumbanan kondili naghimo siyag iyang kaugalingong bersiyon. Ang matag seksiyon sa gipaluta ipapilit sa bato.

Sunod lugpitan sa artesano ang matag piraso sa bato, nga duha ngadto sa tulo ka milimetro ang kanipison. Dayon, ang mga bato ayohon niyag tabas pinaagig gabas​—alambre nga gihugot pagtaod diha sa bawog kaayong kahoy (gipakita sa ibabaw). Ug samtang magtabas niini, iyang hidhirag hait nga kula ang alambre. Dayon iyang lihaan ug maayo ang mga bato aron walay kang-a ang mga sinumpayan. Hunahunaa lang kon unsa ka lisod tabason ang pino nga mga sanga-sanga sa paras!

Human mapapilit ang tanang piraso sa bato diha sa nipis nga palid sa bato, lihaan na usab kini nga makapabrilyo sa kolor niini nga kon kuhaan kinig letrato dili mapalutaw diha sa letrato ang kaanindot sa mga kolor niini. Makapahingangha gayod ang kamaayong laki sa mga artesano sa paggamit sa lainlaing timpla sa usa ka kolor sa bato sa pagpalutaw sa kahayag ug landong diha sa pino nga mga gihay sa bulak nga morag tinuod gayod tan-awon. Ang mga prutas, plorera, alibangbang, langgam, ug mga talan-awon maoy pipila lang sa mga disenyo nga nahimo sa hawod nga mga artesano.

Usa sa nakapanindot sa mosaiko sa Florence mao nga ang artesano dili makatino sa dagway sa eksaktong mga detalye sa iyang disenyo. Hinunoa, mopili siyag kolor ug grano sa mga bato nga binuhat na sa Diyos. Usa ka basahon nag-ingon bahin niini: “Kining nindot kaayong mga bato makatukmod sa tawo sa pagpamalandong sa kahalangdon ug sa dili matugkad nga gahom sa Diyos, nga banaag sa katahom nga makita diha sa tibuok kalibotan . . . , ug busa magpahinumdom kanunay bahin sa Maglalalang.”

[Picture Credit Line sa panid 16]

All photos pages 16 & 17: Su concessione del Ministero per i Beni e le Attività Culturali-Opificio delle Pietre Dure di Firenze, Archivio Fotografico