Enerhiya—Nganong Hinungdanon sa Kinabuhi?
Enerhiya—Nganong Hinungdanon sa Kinabuhi?
SI Micah natawo niadtong Agosto 2003. Usa ka de-gasolina nga kotse ang mihaguros paghatod sa iyang inahan sa ospital aron manganak. Usa ka gipadagan-ug-karbon nga planta sa koryente ang nagpadan-ag sa ospital diin siya nahimugso. Usa ka de-gas nga sentral nga sistema sa pagpainit ang nagpainit sa lawak diin siya natawo. Kon ang usa niining naandang mga tinubdan sa enerhiya makabsan, mahimong mameligro ang kinabuhi sa batang si Micah.
Ang modernong sibilisasyon diin natawo si Micah nagdepende sa nagkadaiyang mga tinubdan sa enerhiya aron molungtad. Kada adlaw, kita nagdepende sa mga fossil fuel (aseite, karbon, ug natural nga gas) sa lainlaing paagi—sa paghatod kanato sa trabahoan, pagluto sa atong pagkaon, o sa pagpadan-ag, pagpainit, ug pagpabugnaw sa atong puloy-anan. Ang World Resources Institute nag-ingon nga ang mga fossil fuel gigamit aron “matagan-an ang mga 90 porsiyento sa komersiyal nga panginahanglan sa enerhiya sa tibuok kalibotan.” Usa ka taho nga gipatik sa maong Institute niadtong 2000 miingon: “Kon bahin sa enerhiya, ang aseite maoy kinadak-ang tinubdan sa enerhiya sa tibuok kalibotan, nga nagtaganag 40 porsiyento, gisundan sa karbon nga 26 porsiyento ug sa natural nga gas nga mga 24 porsiyento.” *
Ang magasin nga Bioscience miingon: “Sa aberids, ang matag Amerikano mogamit ug mga 93,000 ka kilowat-oras [nga koryente] kada tuig, nga katumbas sa 8000 ka litrong aseite, alang sa lainlaing katuyoan, lakip na ang transportasyon, pagpainit, ug pagpabugnaw.” Sa Australia, Habagatang Aprika, Polandia, ug Tsina, kapin sa 75 porsiyento sa koryente nga gigamit naggikan sa gipadagan-ug-karbon nga mga generitor. Ang India nagdepende sa karbon alang sa 60 porsiyento sa suplay sa koryente niini, samtang ang Tinipong Bansa ug Alemanya mogamit ug karbon alang sa kapin sa katunga sa suplay sa koryente niini.
“Nasayod kitang tanan nga ang aseite nakatabang sa pagpatunghag pagkaon sa tibuok kalibotan karon,” matod sa magsusulat nga si Jeremiah Creedon diha sa usa ka artikulo nga nag-ulohang “Kinabuhi Inigkahurot sa Aseite.” “Ang petrolyo ug natural nga gas hinungdanon sa tanang bahin sa modernong agrikultura, gikan sa paghimog abono ngadto sa paghatod sa mga abot.” (Utne Reader nga magasin) Apan unsa ka kasaligan kining maong mga tinubdan sa enerhiya nga hinungdanon kaayo alang sa padayong paglungtad sa modernong katilingban? Aduna bay mabatonang mas hinlong mga kapuli niini?
[Footnote]
^ Alang sa dugang impormasyon bahin sa kasaysayan sa pagpatunghag aseite, tan-awa ang Nobyembre 8, 2003, nga gula sa Pagmata! sa mga panid 3-12.