Pagdrowing sa Maayo ug Dili-Maayog Dungog nga mga Tawo

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA BRITANYA

NAKADROWING ka na bag nawong sa usa ka tawo? Dili kana sayon. Apan unsa na man kon kinahanglang drowingon nimo ang may-ong sa usa ka tawo nga mao pay imong pagkakita, ug himoon kana sulod lamang sa pila ka minutos? Ang makapalisod pa, ipasukad lamang nimo ang pagdrowing sa kon unsay imong mahinumdoman nga hitsura sa tawo nga imong nakita. Sa kataposan, ang imong gidrowing nga luspad ug kolor, nga gipasukad lamang sa memorya, kinahanglang mahuman sulod sa 30 minutos aron magamit sa naghulat nga mga tawong magkobre niana sa telebisyon!

Imposible para sa kadaghanan kanato ang pagdrowing ug ingon niana ka paspas. Apan, dunay pipila ka lalaki ug babaye sa Britanya nga nag-espesyalisar niining buhata. Kinsa sila? Sila ang mga tigdrowing diha sa korte.

Mga Pagdili sa Balaod

Makapaikag dayon sa publiko ang mga kaso sa korte, ug sa daghang nasod maoy naandan ang pagletrato ug pagkobre sa maong mga kaso diha sa telebisyon. Apan lahi sa Britanya. Ang mga tawo gidid-an pag-ayo nga “mosulay sa pagletrato o pagdrowing ni bisan kinsang tawo sa bisan haing korte”​—lakip na sa mga huwes, mga hurado, o mga saksi ug sa mga sinumbong o mga binilanggo. * Dinhi magamit ang abilidad sa mga tigdrowing diha sa korte, nga magtala sa mga panghitabo sa sulod sa korte nga gamiton sa palaumagian sa balita.

Aron makakat-og dugang bahin niining makalingaw nga trabaho, giduaw nako ang eksibit bahin sa arte ug disenyo nga gihimo sa London. Diha sa usa ka popular nga displeyhanan, akong nahimamat si Beth, usa siya niining espesyal nga grupo sa mga tigdrowing. “Unsa ka dugay nga imong masud-ong ang usa ka sinumbong diha sa korte?” maoy una nakong gipangutana.

Panahon ug Katuyoan

“Inigbarog sa binilanggo diha sa lugar nga siya mopamatuod sa korte alang sa unang paghusay, kasagaran kapin lamag diyutay sa mga duha ka minuto nga siya magpabilin didto, apan igo na kana,” mipasalig si Beth kanako. “May panahon na ako sa pagsinati sa porma sa ulo ug sa sinudlayan ug sa porma sa ilong, mata, ngabil, ug baba. Kinahanglang timan-an ko usab ang kalapdon sa nawong, katas-on sa agtang, ug kadak-on sa mga dalunggan ug uban pang mga bahin, sama sa bungot o mga antiyohos. Human lamang matiman-i kining mga detalyeha nga makadrowing na ako nga tukma.

“Usahay, mas malisdan ako sa akong trabaho. Pananglitan, sa dili pa dugayng kaso, didtoy 12 ka tawo sa lugar nga adto sila mopamatuod! Tinuod, mga 15 minutos sila didto, apan dili tiaw ang pagsentro sa pagtagad aron matiman-an nimo ang 12 ka nawong diha sa usa ka pagdrowing. Kinahanglang may katakos ako sa pagtimaan pag-ayo sa akong makita, apan kinahanglang ugmaron ko kana sa daghang tuig. Inigbiya nako sa hukmanan, ug unya ako mopiyong, kinahanglang mahanduraw nako pag-ayo ang mga nawong nga akong nakita.”

“Unsa ka dugay ang imong gugolon sa pagpanukiduki sa mga impormasyon bahin sa mga tawo nga imong mahimamat  diha sa korte?” nangutana na usab ako. Nakurat ako sa tubag ni Beth.

“Dili sama sa usa ka reporter, ako dili na mistil manukiduki. Moadto ako sa korte nga walay kalibotan sa bisan unsa, nga maningkamot pag-ayo nga makitang walay gidapigan ang akong trabaho. Maningkamot ako pagtala sa mga palakaw sa korte, diin kada adlaw nagkadaiya ang panagway sa mga tawo. Angay nakong hinumdoman nga basin tan-awon sa hurado ang akong gipangdrowing, diha man sa telebisyon o sa nasodnong mantalaan, ug dili nako buot nga impluwensiyahan si bisan kinsa kanila nga moingon, ‘Sad-an gyod ning nawnga!’ Niining bahina, ang pagdrowing diha sa korte lahi kaayo kon itandi sa pagdibuho ug hulagway.”

“Ang Maayong Higayon”

Sa gipangutana nako si Beth kon unsay iyang sekreto sa kalamposan, siya mitubag: “Nangita lang kog maayong higayon​—‘Ang Maayong Higayon,’ maoy akong pagtawag niana​—nga maoy dugokan sa enterong husay. Pananglitan, sa dihang tabonan sa akusado ang iyang ulo pinaagi sa iyang mga kamot, ang iyang aksiyon magpakita lamang nga naglisod siya sa kaso. Sa laing okasyon, ang panagway sa usa ka babaye sa pagtubag sa pangutanang, ‘Ikaw ba usa ka maayong inahan?’ maoy mas maayong tubag kay sa iya mismong mga pulong. Sa samang paagi, ang pagpahid sa luha mahimong magbutyag sa lalom nga gibati sa usa ka tawo.

“Ang tigdrowing diha sa korte maglakip usab sa atmospera sa sulod sa hukmanan, nga magpasabot kana nga iapil pagdrowing ang huwes, mga abogado, ug mga opisyales sa korte, ingon man ang mga libro, mga suga, ug ang mga muwebles. Ang maong bug-os nga hulagway makapaikag sa mga tawo nga wala gayoy higayon sa paglantaw niana sa personal. Asa ako magdrowing? Usahay didto sa lawak nga gigahin alang sa mga tigbalita, apan kasagaran, samtang maglingkod ako diha sa bisan haing hagdanan nga mingaw. Apan unya magdalidali akog balik aron dugangan ug mga nawong ang akong gidrowing, sa dihang tawgon ang usa ka bag-ong testigo o sa dihang ang abogado sa giakusar mosulti diha sa korte.” Unya mipahiyom si Beth nga midugang: “Tuod diay. Nasayod ako nga daghan sa akong mga drowing gidispley diha sa mga opisina sa mga abogado.”

Maikagon nakong gitan-aw ang mga hulagway diha sa iyang displeyhanan. Kini tin-aw nga nagpahinumdom kanako sa mga kaso nga naglangkit sa maayo ug dili-maayog dungog nga mga tawo nga akong nabasa sa di pa dugayng katuigan. Human sa mga napulo ka minutos, sa dihang hapit na akong mobiya, malulotong gitunol ni Beth kanako ang usa ka drowing nga luspad ug kolor. Kadto mao ang akong nawong.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 14, 15]

Drowing sa usa ka esena sa korte nga migula diha sa mantalaan (wala)

[Credit Line]

© The Guardian