Unsay Kaugmaon sa mga Siyudad?

“ANG pagtan-aw sa atong mga siyudad maoy pagtan-aw sa atong kaugmaon.” Mao kanay giingon ni Ismail Serageldin sa World Bank. Apan sa atong nakita karon, kanang maong kaugmaon dili masanagon.

Maayo na lang nga ang seryosong mga paningkamot ginahimo aron sa pagpaarang-arang sa kinabuhi diha sa daghang siyudad. Ang New York City di pa dugayng nakahuman sa pag-ayo sa Times Square sa Manhattan. Sa una, nabaniog kini tungod sa mga establisimento niini nga dunay pornograpiya, kultura sa droga, ug krimen. Ang bag-ong sarisari nga mga tindahan ug mga teatro naglinya na karon sa kadalanan, nga nag-agni sa libolibong mga bisita. Ang Naples, Italya, “usa ka maanindot, moderno nga siyudad nga kanhi katupong sa London ug Paris,” sumala sa magasing National Geographic, nakaagom ug pagkalumpag sa panahon sa Gubat sa Kalibotan II. Ang Naples nahimong dayag nga simbolo sa krimen ug kagubot. Apan, sa dihang ang siyudad gipili ingong dapit diin himoon ang 1994 nga politikanhong komperensiya, daw nabuhi kini pag-usab sa dihang gibag-o ang sentro sa siyudad.

Siyempre, ang pagkabaton ug mas luwas, mas hinlo nga mga siyudad dunay bugti. Aron mahimong mas luwas ang usa ka siyudad kasagarang gikinahanglan ang mas daghang polis. Ang laing bugti mao tingali ang pribasiya. Ang ubang publikong mga dapit kanunayng gipanid-an pinaagi sa mga TV kamera ug sa mga sekreta. Inigsuroy nimo sa parke ug malabyan nimo ang mga fountain, mga kinulit, o mga tanaman, tingali sa wala tuyoa nalabyan nimo ang mga checkpoint alang sa seguridad.

Usahay ang mga kauswagan makahatag usab ug dakong kapildihan sa mga kabos. Tagda ang gitawag sa pipila ug gentrification​—ang proseso diin ang mga pamilya nga maarang-arang ug pagkabutang mobalhin ngadto sa kanhing kabos nga mga silinganan. Ang gentrification moresulta tungod sa nag-usab-usab nga ekonomiya​—usa ka “kausaban gikan sa paggama ngadto sa mga serbisyo, gikan sa pagsalig sa mga kahanas niadtong anaa sa tungatungang hut-ong sa katilingban ngadto sa paggamit ug mga robot.” (Gentrification of the City, giedit ni Neil Smith ug Peter Williams) Samtang ang mga trabahong pakusog mawala na ug ang panginahanglan alang sa propesyonal ug teknikal nga mga trabahante mouswag, ang panginahanglan alang sa kombenyenteng pamalay alang sa tungatungang hut-ong sa katilingban mouswag usab. Inay kay mosakay paingon  sa mga lugar nga sikbit sa siyudad, daghang dagkog suweldo nga mga propesyonal ang mopili nga moayo sa mga balay diha sa kanhing kabos nga mga silinganan.

Siyempre, moarang-arang ug diyutay ang silinganan tungod niini. Apan sa dihang moarang-arang na ang mga silinganan, motaas ang mga presyo. Ang mga kabos kasagarang dili na makaarang sa pagpuyo diha sa mga silinganan diin sila nagtrabaho ug nagpuyo sulod sa daghang tuig!

Kamatayon sa Siyudad?

Ang mga siyudad bag-o pa lang tingaling mibati sa mga puwersa sa kausaban nga gipahinabo sa bag-ong mga teknolohiya. Samtang ang Internet nag-anam ka popular ingong paagi sa pagpamalit ug pagnegosyo, mahimong duna kiniy dagkong mga epekto. Tungod sa bag-ong mga teknolohiya sayon nang ibalhin ang ubang mga negosyo ngadto sa gawas sa mga siyudad​—sa ingon daghan usab nga mga trabahante ang mamalhin.

Samtang ang pagpamalit ug pagtrabaho pinaagi sa kompiyuter mokaylap, ang mga tawo dili na tingali ganahang mobiyahe paingon sa naghuot nga mga negosyohanan. Ang librong Cities in Civilization nagsugyot: “Makita tingali nato ang regular nga mga trabahante, ilabina ang dili-bug-os-panahong mga trabahante, nga diha na lang sa balay motrabaho o sa mga trabahoan diha sa silinganan, . . . sa ingon magpamenos sa katibuk-ang gidaghanon sa trapiko.” Ang arkitektong si Moshe Safdie sa susama nagbanabana: “Niining bag-ong palibot, lagmit tukoron ang milyonmilyong mga baryo bisan asa, nga maghatag sa mga tawo nianang dapita sa kahamugaway sa kinabuhi diha sa usa ka gamayng lungsod ug sa katugob sa kultura sa dagkong makasaysayanhong mga siyudad pinaagi sa kompiyuter ug Internet.”

Unsay Kaugmaon Alang sa mga Siyudad?

Daghang tigpaniid nagtuo nga gawas pa sa teknolohiya, ang mga siyudad nagtanyag usab ug mga serbisyo ug mga bentaha nga magpadayon sa pagdani sa mga tawo. Unsa man ugaling ang anaa sa umaabot, ang mga siyudad dunay suliran karon! Ug walay solusyon nga anaa sa unahan alang sa dagkong mga suliran sa pamalay ug sanitasyon alang sa nagkadaghan nga milyonmilyong kabos sa siyudad. Ni dunay tawo nga hapit nang makakita ug paagi sa pagwagtang sa krimen, kadaot sa kalikopan, o polusyon sa siyudad.

Ang uban mangatarongan nga ang mga gobyerno kinahanglang mogahin lamang ug dugang salapi ngadto sa ilang mga siyudad. Apan kon tan-awon nato ang rekord sa kalamposan nga nahimo sa mga gobyerno sa pagdumala sa ilang mga kahinguhaan, realistikanhon ba ang paghunahuna nga ang mga siyudad dunay salapi nga ikaarang sa pagsulbad sa mga suliran niini? Mga dekada kanhi ang librong The Death and Life of Great American Cities nag-ingon: “Dunay sayop nga hunahuna nga kon duna lang kitay igong salapi nga magasto . . . , mawagtang na nato ang tanan natong mga barongbarong . . . Apan tan-awa kon unsay natukod nato sa unang bilyonbilyong salapi nga gigasto sa pagtukod-pag-usab sa mga silinganan: Menos ug kita nga mga proyekto nga nahimong makalilisang kaayong mga sentro sa delingkuwensiya, bandalismo ug katibuk-ang pagkawala sa paglaom sa katilingban inay kay sa mga barongbarong nga gipulihan kono niini.” Kining mga pulonga morag tinuod gihapon.

 Apan kon ang kuwarta dili mao ang solusyon, unsa man diay? Angay natong hinumdoman nga ang mga siyudad gilangkoban ug mga tawo, dili lamang sa mga tinukod ug mga karsada. Busa sa kataposan, ang mga tawo ang kinahanglang mag-usab aron moarang-arang ang kinabuhi diha sa siyudad. “Ang kinamaayohang ekonomiya sa usa ka siyudad mao ang pag-atiman ug pag-ugmad sa intelektuwal ug moral nga katakos sa mga tawo,” matod ni Lewis Mumford diha sa The City in History. Ug aron mawagtang ang pag-abuso sa droga, prostitusyon, polusyon, pagkadaot sa kalikopan, katilingbanong pagpihigpihig, bandalismo, pagsulat-sulat diha sa mga paril, ug ang susama niana, labaw pa ang gikinahanglan kay sa pagpadaghan lamang sa mga polis o sa pagpintal pag-usab sa mga tinukod. Ang mga tawo kinahanglang tabangan sa paghimog dagkong kausaban sa ilang panghunahuna ug panggawi.

Pag-ilis sa Tagdumala

Ang pagpatuman nianang dagkong kausaban klarong dili gayod mahimo sa mga tawo. Busa ang mga paningkamot sa pagsulbad sa mga suliran karon sa mga siyudad​—bisan unsa pa ka maayog-tuyo kini​—sa ngadtongadto mapakyas. Hinunoa, ang mga tawong nagtuon sa Bibliya dili mawad-ag paglaom, kay gilantaw nila ang mga kalisdanan karon sa mga siyudad ingong usa lamang ka pananglitan sa kawalay-katakos sa tawo sa pagdumala sa atong planeta sa hustong paagi. Ang dagko, gubot nga mga siyudad karon nagpasiugda gayod sa giingon sa Bibliya diha sa Jeremias 10:​23: “Dili iya sa yutan-ong tawo ang iyang dalan. Dili iya sa tawo nga nagalakaw bisan ang pagtultol sa iyang lakang.” Ang mga paningkamot sa tawo sa pagmando nga siya-siya ra misangpot sa dakong kaalaotan​—mga suliran nga gipadako lamang diha sa atong mga siyudad.

Ang mga molupyo sa siyudad sa tibuok kalibotan sa ingon mahupayan sa saad sa Bibliya nga nasulat sa Pinadayag 11:​18, nga ang Diyos ‘magalaglag sa nagalaglag sa yuta.’ Inay negatibo, kini nagpunting sa usa ka positibong kaugmaon sa katawhan. Kini nagsaad nga mopuli ang Diyos sa pagdumala sa atong planeta pinaagi sa usa ka kagamhanan, o Gingharian. (Daniel 2:44) Milyonmilyon ang dili na mag-ilaid sa kakabos, mahikawan sa angayang mga pamalay ug sukaranang sanitasyon, mahikawan sa dignidad, o mahikawan sa paglaom. Ilalom sa pagmando sa kagamhanan sa Diyos, ang mga tawo makatagamtam ug materyal nga kauswagan, maayong panglawas, ug maanindot nga mga puy-anan.​—Isaias 33:​24; 65:​21-23.

Kining bag-ong kalibotan mao ang bugtong realistikanhong solusyon sa mga suliran sa mga siyudad karon.

[Mga hulagway sa panid 8, 9]

Ang sinserong mga paningkamot ginahimo aron sa pagpaarang-arang sa kinabuhi diha sa daghang siyudad

Naples, Italya

New York City, T.B.A.

Sydney, Australia

[Credit Line]

SuperStock

[Hulagway sa panid 10]

Ang bag-ong kalibotan sa Diyos nagtanyag ug solusyon sa mga suliran sa mga molupyo sa siyudad karon