Paghulog sa Radyoaktibo—Butang nga Kabalak-an

HUMAN sa mga pagsulay sa pagpabuto sa nukleyar nga mga hinagiban sa katuigang 1950, ang strontium 90 (Sr90), usa ka biya sa nukleyar nga reaksiyon, nakita diha sa temporaryong mga ngipon sa bata, nagtaho ang mantalaang Globe and Mail sa Canada. Niadtong panahona, kini gipasanginlan nga maoy nakaingon sa pagdaghan sa kanser taliwala sa mga bata.

Karon, daghang tuig nang milabay, ang mga siyentipiko nga nalangkit sa Radiation and Public Health Project sa T.B. nabalaka na usab. Si Dr. Janet Sherman, usa ka espesyalista sa internal-medicine nga nanukiduki niini, misaysay nga ang “gidaghanon sa Sr90 diha sa temporaryong mga ngipon sa mga bata nga natawo sukad sa 1990 nakaabot sa gidaghanon nga naglungtad panahon sa mga tuig sa dihang ang nukleyar nga mga hinagiban gisulayan pagpabuto sa ibabaw sa yuta.”

Diin man gikan ang Sr90? Ang pipila ka siyentipiko nagpunting sa nangaging nukleyar nga mga aksidente, sa radyasyon gikan sa mga plantang nukleyar, o sa mga pagsulay sa pagpabuto sa bomba nga gihimo daghang tuig kanhi ingong posibleng mga tinubdan. * Bisag diin pa kini gikan, masulod sa lawas sa mga tawo ang Sr90 pinaagi sa pagkaon sa kalan-on nga gikan sa mga tanom nga nahugawan sa radyasyon ug pag-inom ug gatas gikan sa mga baka nga nakakaon ug sagbot nga nahugawan sa radyasyon. Sanglit ang Sr90 maoy kemikal nga substansiya nga susama sa calcium, ang mga tawo makapondo ug radyoaktibong materyal diha sa ilang mga bukog, nga magpadako sa risgo sa kanser sa bukog ug leukemia.

Ang Globe nagpahayag usab ug kabalaka bahin sa pagkaladlad sa umaabot nga mga kaliwatan ngadto sa radyasyon. “Kon kuhaon gikan sa reactor core,” ang mantalaan misaysay, “ang [nukleyar nga biya] maoy mga usa ka milyong beses nga mas kusog ug radyasyon kay sa dihang kini gikarga ngadto sa reactor core. Ang ginamit nang sugnod giisip nga makamatay gayod nga ang tawo nga magtindog sa gilay-ong usa lang ka metro [tulo ka tiil] mamatay gumikan sa pagkahilo sa radyasyon sulod sa usa ka oras.”

Tungod sa hulga sa paghulog sa radyoaktibo nga nagpameligro sa mga tawo, realistiko ba ang paglaom alang sa may-kasegurohang umaabot? Sa dihang ang yuta ug ang buhing mga butang niana unang gilalang, ang Bibliya nagsulti kanato nga ang tanan maoy “maayo kaayo.” (Genesis 1:31) Kita makasalig sa saad sa Bibliya nga sa dili madugay ang atong planeta mahimong usa ka paraiso. Ang pagkaon ug tubig nga nahugawan sa radyasyon maoy panumdoman na lamang unya sa nangagi.​—Salmo 65:​9-​13; Pinadayag 21:​1-4.

[Footnote]

[Picture Credit Line sa panid 31]

Letrato: U. S. Department of Energy photograph