Kapitulo 24

Pinaagi sa Tawhanong Kusog? O Pinaagi sa Espiritu sa Diyos?

ANG buluhaton nga gisugo ni Jesu-Kristo sa iyang mga sumusunod daw imposibleng mahimo. Bisag diyutay ra sila, igamantala nila ang maayong balita sa Gingharian sa Diyos sa tibuok pinuy-anang yuta. (Mat. 24:14; Buh. 1:8) Dili lang kay ang buluhaton hilabihang dakoa apan kana daw imposibleng mahimo tungod kay, ingon sa prangkang gitug-an ni Jesus sa iyang mga tinun-an, sila pagadumtan ug pagalutoson sa tanang kanasoran.​—Mat. 24:9; Juan 15:​19, 20.

Bisan pa sa tibuok yutang pagsupak, ang mga Saksi ni Jehova mapanlimbasogong nagtuman sa buluhaton nga gitagna ni Jesus. Ang gidak-on sa nahimo na nga pamatuod maoy usa ka lig-on ug narekord nga kamatuoran, ug sa pagkatinuod kahibulongan gayod. Apan unsay nakapaposible niana? Ang tawhanon bang gahom ug kamamugnaon? O dili ba kaha ang paglihok sa espiritu sa Diyos?

Ang rekord sa Bibliya mahitungod sa pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba sa Jerusalem sa ikaunom nga siglo W.K.P. nagpahinumdom kanato nga angayng dili kalimtan ang kaugalingong papel sa Diyos sa katumanan sa iyang kabubut-on. Ang sekular nga mga komentarista mahimong mangitag laing katarongan sa mga nahitabo. Apan, sa pagpatin-aw kon sa unsang paagi matuman ang iyang katuyoan, ang Diyos migamit sa iyang propeta nga si Zacarias sa pagpahayag: “‘Dili pinaagi sa militaryong kusog, ni sa gahom, kondili pinaagi sa akong espiritu,’ nag-ingon si Jehova sa mga panon.” (Zac. 4:6) Ang mga Saksi ni Jehova dili magpanuko sa pag-ingon nga mao kini ang hinungdan nga nalampos ang pagwali sa mensahe sa Gingharian karong adlawa​—dili sa paggamit sa militaryong kusog, ni tungod sa personal nga gahom o impluwensiya sa bisan unsang iladong pundok sa mga tawo, apan ingong sangpotanan sa paglihok sa espiritu ni Jehova. Ang ebidensiya ba nagpaluyo niining pagtuoha?

“Dili Daghang Makinaadmanon sa Unodnong Paagi”

Dihang nagsulat siya ngadto sa sayong mga Kristohanon sa Gresya, si apostol Pablo miila: “Kay inyong nakita ang iyang pagtawag kaninyo, mga igsoon, nga dili daghang makinaadmanon sa unodnong paagi ang gitawag, dili daghang gamhanan, dili daghang hamili; apan gipili sa Diyos ang mga butang binuang sa kalibotan, aron iyang mapakaulawan ang mga tawong makinaadmanon; ug gipili sa Diyos ang mga butang nga huyang sa kalibotan, aron iyang pakaulawan ang kusganong mga butang; ug gipili sa Diyos ang timawa ug tinamay nga mga butang sa kalibotan, ang mga butang nga wala maglungtad, aron sa pagwagtang sa  mga butang nga nagalungtad, aron nga walay unod nga makapasigarbo sa panan-aw sa Diyos.”​—1 Cor. 1:​26-29.

Ang kaugalingong apostoles ni Jesus naggikan sa mamumuong matang. Upat ang mangingisda. Ang usa kanhi maniningil sa buhis, usa ka trabahong tinamay sa mga Hudiyo. Kining apostoles maoy mga lalaki nga giisip sa Hudiyonhong klero ingong “walay kahibalo ug ordinaryo,” nga nagpaila nga sila wala maedukar sa mga tunghaan sa hataas nga pagtulon-an. (Buh. 4:13) Kini wala magkahulogan nga walay usa nga dunay taas nga sekular o relihiyosong edukasyon ang nahimong Kristohanon. Si apostol Pablo nagtuon sa tiilan sa manggialamong si Gamaliel, kinsa membro sa Hudiyonhong Sanhedrin. (Buh. 22:3) Apan, sumala sa giingon sa kasulatan, “dili daghan” sa maong matang.

Ang kasaysayan nagapamatuod nga “si Celsus, usa ka Romanong pilosopo sa ikaduhang siglo K.P., mibiaybiay nga “mga mamumuo ra, mga sapatero, mag-uuma, ug wala gayoy alamag ug kataw-anan sa mga tawo, ang angayng mahimong mainitong mga magwawali sa Ebanghelyo.” (The History of the Christian Religion and Church, During the Three First Centuries, ni Augustus Neander) Bisan pa sa pagsupak ug mapintasong paglutos nga gipahamtang kanila sa Romanhong Empiryo, unsay nakapalig-on sa tinuod nga mga Kristohanon sa paglahutay ingong mamahayag sa maayong balita? Matud ni Jesus nga kini mao ang balaang espiritu sa Diyos.​—Buh. 1:8.

Sa mas ulahing mga panahon, ang mga Saksi ni Jehova gipakaulawan sa samang paagi tungod kay sila, sa kadaghanan, ordinaryong mga tawo, dili kadtong gihangad sa kalibotan tungod sa ilang kahimtang sa kinabuhi. Apil niadtong unang mga alagad ni Jehova sa modernong-adlaw nga mipailaila sa mensahe sa Gingharian ngadto sa katawhan sa Denmark maoy usa ka sapatero. Sa Switzerland ug Pransiya, usa ka hardinero. Sa daghang bahin sa Aprika, ang mensahe gidala sa pumapanaw nga mga mamumuo. Sa Brazil, ang mga marinero sa barko nakaambit. Pipila ka Polakong Saksi sa amihanang Pransiya maoy mga minero sa karbon.

Kay dulot nga napalihok sa ilang nakat-onan gikan sa Pulong sa Diyos uban sa tabang sa mga publikasyon sa Watch Tower, gusto nilang ipasundayag ang ilang gugma kang Jehova pinaagi sa pagsugot kaniya, busa ilang gihimo ang buluhaton nga ginaingon sa Pulong sa Diyos nga buhaton sa matuod nga mga Kristohanon. Sukad niadto, minilyon pa gikan sa tanang kahimtang sa kinabuhi ang miduyog niining buluhaton. Silang tanan maoy mga ebanghelista.

Ang mga Saksi ni Jehova mao lamang ang relihiyosong organisasyon sa kalibotan nga ang matag membro personal nga nagapamatuod ngadto sa mga dili magtutuo, naningkamot sa pagtubag sa ilang mga pangutana gikan sa Bibliya, ug nagdasig kanila sa pagtuo sa Pulong sa Diyos. Ang ubang relihiyosong organisasyon midawat nga mao kini ang angay nga buhaton sa mga Kristohanon. Ang pipila misulay sa pagdasig sa ilang mga membro sa paghimo niana. Apan ang mga Saksi ni Jehova lamang ang mapadayonong nagbuhat niana. Kansang direksiyon, kansang tambag, kansang pasalig sa mahigugmaong pagpaluyo, ug kansang mga saad ang nagtukmod kanila sa paghimo niining buluhaton nga gilikayan sa uban? Pangutan-a sila sa imong kaugalingon. Walay sapayan kon haing nasora sila nagpuyo,  sila motubag: “Kang Jehova.” Nan, kang kinsa angay ihatag ang pasidungog?

Papel nga Gitagna Alang sa mga Manulonda sa Diyos

Sa paghubit sa mga panghitabo nga mahitabo sa panahon sa konklusiyon sa sistema sa mga butang, gipakita ni Jesus nga dili lamang ang iyang mga sumusunod sa yuta ang makig-ambit sa pagpanigom sa mga mahigugmaon sa pagkamatarong. Sa Mateo kapitulo 13, sa dihang naghisgot sa pagpanigom sa kataposang mga membro niadtong makig-ambit kaniya sa langitnong gingharian, si Jesus miingon: “Ang mga mangangani mao ang mga manulonda.” Ug gikan sa unsang gidak-on sa umahan nga sila magapanigom niining “mga anak sa gingharian”? “Ang umahan mao ang kalibotan,” mipatin-aw si Jesus. Busa, kadtong gitigom magagikan sa halayong mga suok sa yuta. Kini ba sa pagkatinuod nahitabo?​—Mat. 13:​24-30, 36-43.

Sa pagkatinuod kana nahitabo! Bisan pag pipila lamang ka libo ang mga Estudyante sa Bibliya sa dihang ang kalibotan misulod sa iyang kataposang mga adlaw niadtong 1914, ang mensahe sa Gingharian nga ilang gisangyaw daling milukop sa kalibotan. Sa Oriente, sa mga nasod sa Uropa, Aprika, ug kayutaan sa Amerika, ug sa kaislahan, ang mga indibiduwal midawat sa kahigayonan nga moalagad sa intereses sa Gingharian sa Diyos ug gitigom ngadto sa usa ka nahiusang organisasyon.

Sa Kasadpang Australia, pananglitan, ang mensahe sa Gingharian nakaabot kang Bert Horton. Ang relihiyon nga iyang nahibaloan wala makapainteres kaniya; siya nalangkit sa politika ug mga kalihokan sa unyonista. Apan sa dihang gihatagan siya sa iyang inahan sa publikasyon sa Watch Tower nga The Divine Plan of the Ages ug sa dihang gibasa niya kana uban sa Bibliya, nasayran niya nga iyang nakaplagan ang kamatuoran. Dihadiha iyang gipaambit kana sa iyang mga kauban sa trabaho. Sa dihang nahibalag niya ang mga Estudyante sa Bibliya, siya malipayong nakig-uban kanila, nga nagpabawtismo niadtong 1922, misulod sa bug-os panahong ministeryo, ug mitanyag nga moalagad bisan asang dapit nga itudlo sa organisasyon ni Jehova.

Sa pikas nga bahin sa yuta, si W. R. Brown, nga nakasangyaw na sa kaislahan sa Carribbeano, miadto sa Aprika niadtong 1923 aron ipakaylap ang mensahe sa Gingharian didto. Siya dili independenteng magwawali sa personal nga misyon. Siya usab nagabuhat uban sa organisadong katawhan ni Jehova. Siya mitanyag nga moalagad kon diin siya kinahanglanon, ug iyang gidawat ang asaynment sa Kasadpang Aprika sa pagsanong sa direksiyon gikan sa buhatan sa hedkuwarter. Kadtong sa personal nakabaton ug kaayohan gikan sa iyang ministeryo gitabangan usab sa pag-apresyar sa kahinungdanon sa pagbuhat nga suod uban sa organisasyon ni Jehova.

Ang pagmantala sa Gingharian nakaabot usab sa Amerika del Sur. Si Hermán Seegelken sa Mendoza, Argentina, dugay nang nasayod sa pagkasalingkapaw sa Katoliko ug Protestanteng mga simbahan. Apan niadtong 1929 siya usab nakadungog sa mensahe sa Gingharian, maikagong gidawat kana, ug nagpaambit niana sa uban, nga nahiusa sa mga alagad ni Jehova sa tibuok kalibotan. Ang susamang  mga kasinatian nahitabo sa tibuok yuta. Ang mga tawo “gikan sa matag tribo ug pinulongan ug katawhan ug nasod,” bisan pag nakatag sa nawong sa yuta ug nagkalainlain ang pamaagi sa pagkinabuhi, wala lamang maminaw apan nagtanyag sa ilang kaugalingon sa pag-alagad sa Diyos. Sila gitigom ngadto sa usa ka nahiusang organisasyon sa paghimo sa buluhaton nga gitagna ni Jesus alang niining panahona. (Pin. 5:​9, 10) Unsay hinungdan niini?

Ang Bibliya nag-ingon nga ang mga manulonda sa Diyos may hinungdanong papel niana. Tungod niini, ang pagmantala sa Gingharian molanog sa tibuok kalibotan sama sa tingog sa usa ka trumpeta gikan sa labaw-tawhanong tinubdan. Sa pagkamatuod, sa pagka 1935 kana nakasulod sa 149 ka kayutaan​—sa amihan, habagatan, sidlakan, ug kasadpan, gikan sa usa ka tumoy sa yuta ngadto sa lain.

Sa sinugdan, “gamayng panon” lamang ang nagpakitag tinuod nga apresasyon alang sa Gingharian sa Diyos ug andam nga moalagad sa iyang intereses. Mao kana ang gitagna sa Bibliya. Karon usa ka tulin nga nagatubong “dakong panon,” nga mokabat ug minilyon gikan sa tanang kanasoran, ang nakig-uban kanila. Kana, usab, gitagna sa Pulong sa Diyos. (Luc. 12:32; Juan 10:16; Pin. 7:​9, 10) Kini dili mga tawong nangangkon lang nga nakig-ambit sa samang relihiyon apan kinsa, sa pagkatinuod, nabahinbahin sa ilang kaugalingon pinaagi sa tanang tinamdan ug mga pilosopiya nga nagbungkag sa kalibotan sa palibot nila. Ang mga Saksi ni Jehova wala lamang maghisgot mahitungod sa Gingharian sa Diyos ug unya sa aktuwal magbutang sa ilang pagsalig diha sa pagmando sa tawo. Bisan pag magkahulogan sa ilang kamatayon, ilang gisugot ang Diyos ingong magmamando. Ang Bibliya tin-aw nga nagpahayag nga ang pagpanigom sa maong mga tawo nga ‘nahadlok sa Diyos ug naghimaya kaniya’ pagahimoon ubos sa direksiyon sa mga manulonda. (Pin. 14:​6, 7; Mat. 25:​31-46) Ang mga Saksi kombinsido gayod nga kini ang aktuwal nga nahitabo.

Sa dili maihap nga mga higayon, samtang sila nakigbahin sa ilang ministeryo, sila nakakitag dili malalis nga ebidensiya sa langitnong pagtultol. Pananglitan, sa Rio de Janeiro, Brazil, usa ka grupo sa mga Saksi nagtapos sa ilang balay ngadto sa balay nga pagduaw sa Dominggo sa dihang usa sa grupo miingon: “Gusto kong mopadayon ug makadiyot. Tungod sa laing katarongan gusto kong adtoon kanang balaya.” Ang nagapanguna nagsugyot nga ila kanang balikan sa laing adlaw, apan ang magmamantala namugos. Diha nianang pultahana nakaplagan sa Saksi ang usa ka babaye nga, nagaagay ang mga luha sa iyang nawong, miingon nga bag-o lang siyang nag-ampo alang sa tabang. Siya naduaw na sa miagi sa mga Saksi apan wala magpakitag interes sa mensahe sa Bibliya. Apan, ang hinanaling kamatayon sa iyang bana nakapaamgo kaniya sa iyang panginahanglan sa espirituwal nga tabang. Nangita siya sa Kingdom Hall, apan wala makakita. Siya sinserong nag-ampo sa Diyos alang sa tabang, ug karon diha na sa iyang pultahan. Wala madugay human niadto siya nabawtismohan. Siya kombinsido nga ang Diyos nakadungog sa iyang pag-ampo ug naghimog gikinahanglang aksiyon sa pagtaganag tubag.​—Sal. 65:2.

Usa ka Alemang Saksi ni Jehova nga kanhi nagpuyo sa New York nagaampo sa regular sa Diyos alang sa direksiyon samtang siya nagministeryo. Dihay usa ka  interesadong babaye nga iyang gipangita, matag semana, diha sa dalan kay wala siya mahibalo kon asa nagpuyo ang maong babaye. Unya, usa ka adlaw niadtong 1987, samtang ang Saksi nagsugod sa iyang ministeryo, siya miampo: “Jehova, ikaw nasayod kon asa siya. Palihog tabangi ako sa pagkaplag kaniya.” Pipila ka minutos sa ulahi, iyang nakit-an ang babaye nga naglingkod sa usa ka restawran.

Kadto ba usa lamang ka sulagma? Ang Bibliya nagaingon nga ang matuod nga mga Kristohanon maoy “isigka-magbubuhat sa Diyos” ug nga ang mga manulonda gipadala “sa pag-alagad alang niadtong magapanunod sa kaluwasan.” (1 Cor. 3:9; Heb. 1:14) Human suginli sa Saksi kon sa unsang paagi niya nakit-an ang babaye, gidawat sa babaye ang imbitasyon nga ilang susihon ug dugang ang Bibliya nianang adlawa mismo.

Pag-abot sa ‘Lisod Adtoan nga mga Teritoryo’ Uban sa Maayong Balita

Ang mga Saksi ni Jehova mapadayonon sa ilang mga paningkamot sa pag-abot sa tanang kayutaan uban sa mensahe sa Gingharian. Apan dili lang kini ang hinungdan sa ilang kalamposan. Ilang nasaksihan ang pagkaylap sa mensahe sa Gingharian ngadto sa mga dapit diin ang ilang maayong-pagkaplanong mga paningkamot gisumpo.

Pananglitan, dili lang kay makausa sa katuigang 1920 ug 1930, nga gihimo ang pormal nga mga hangyo sa opisyales sa kagamhanan sa kanhi Unyon Sobyet aron makabaton ug permiso sa pagpadala ug literatura sa Bibliya nianang yutaa o sa pag-imprinta niana didto. Ang mga tubag niadtong panahona maoy negatibo. Diyutay ra ang mga Saksi ni Jehova sa Unyon Sobyet, apan nagkinahanglan ug dako kaayong tabang aron matuman ang pagwaling buluhaton nga giingon sa Pulong sa Diyos nga kinahanglan himoon. May mahimo bang bisan unsa aron makatabang?

Makaiikag, sa pagkatapos sa Gubat sa Kalibotan II, kauban sa daghang tawo, kapin sa usa ka libong Saksi ni Jehova gikan sa kanhi sidlakang Polandia ang nahimong sakop sa Unyon Sobyet. Diha sa Ravensbrück nga kampo konsentrasyon, ginatos ka batan-ong mga babayeng Ruso ang nakahibalag ug isigka-binilanggo nga mga Saksi ni Jehova. Ang pipila niining mga bayhana nagpahinungod sa ilang kaugalingon kang Jehova niadtong panahona, ug sa ulahi sila namauli sa nagkalainlaing bahin sa Unyon Sobyet. Ginatos nga uban pa ang nakakaplag sa ilang kaugalingon nga nahimong molupyo sa Unyon Sobyet samtang ang nasodnong mga utlanan nausab sa panahon sa gubat. Ang resulta wala tuyoa sa kagamhanang Sobyet. Ang Nagamandong Lawas sa mga Saksi ni Jehova wala maghikay niana. Apan kana sa tinuod nakasilbi sa katumanan sa gitagna sa dinasig nga Pulong sa Diyos. Nga nagkomento mahitungod niining mga kaugmarana, ang The Watchtower miingon: “Sa ingon nakita kon sa unsang paagi, sa pagbuot sa Ginoo, nga siya makapatungha ug mga saksi sa bisan unsang yuta, didto sa pagtuboy sa kawsa sa kamatuoran ug ipahibalo ang ngalan ni Jehova.”​—Isyu sa Pebrero 1, 1946.

Dili lang kay usa ka nasod ra ang miingon sa mga Saksi ni Jehova: ‘Dili kamo makasulod dinhi!’ o, ‘Dili kamo makasangyaw dinhi.’ Kana nahitabo sa makadaghan  sa tibuok yuta, sa literal sa tagkawhaang kayutaan, sa subsob ingong resulta sa pagpit-os sa klero sa opisyales sa kagamhanan. Ang pipila niining mga nasora sa ulahi naghatag ug legal nga pag-ila sa mga Saksi ni Jehova. Apan bisan sa wala pa kana mahitabo, ang pagsimba kang Jehova, ang Maglalalang sa langit ug yuta, gidawat na sa linibo ka tawo sulod sa ilang mga utlanan. Sa unsang paagi kana natuman?

Ang yanong pagpatin-aw makaplagan diha sa Bibliya, sa ato pa, nga ang mga manulonda sa Diyos may talagsaong papel sa pagdala ngadto sa katawhan sa matag nasod sa dinaliang awhag: “Kahadloki ang Diyos ug hatagi siyag himaya, tungod kay ang takna sa iyang paghukom miabot na, ug busa simbaha ang Usa nga naghimo sa langit ug yuta ug dagat ug mga tuboran sa mga tubig.”​—Pin. 14:​6, 7.

Kalamposan Bisan pa sa Dili Mabangbang nga mga Babag

Ang giatubang sa mga Saksi ni Jehova sa pipila ka kayutaan dili lang kay mga pagdili nga gipahamtang sa ilang publikong ministeryo apan mga paningkamot sa pagwagtang kanila sa bug-os.

Sa panahon sa Gubat sa Kalibotan I, usa ka tiningob nga paningkamot ang gihimo sa klero sa Tinipong Bansa ug Canada aron hunongon ang buluhaton sa mga Estudyante sa Bibliya, ingon sa pagtawag kaniadto sa mga Saksi ni Jehova. Kini maoy kamatuoran nga nahibaloan sa publiko. Bisan pa sa legal nga mga garantiya sa kagawasan sa pagpahayag ug sa relihiyon, ang klero nagpit-os sa opisyales sa kagamhanan aron idili ang literatura sa mga Estudyante sa Bibliya. Daghan ang gidakop ug gibilanggo nga walay piyansa; ang uban mapintasong gikulata. Ang opisyales sa Watch Tower Society ug ang ilang suod nga kaubanan gisilotan ug dugayng mga termino sa bilanggoan ingong sangpotanan sa bista sa korte nga sa ulahi mipakitang dili balido. Matud ni Ray Abrams sa iyang librong Preachers Present Arms: “Ang pag-analisar sa tibuok kaso motultol ngadto sa paghinapos nga ang mga simbahan ug ang klero maoy unang nagpaluyo sa kalihokan aron wagtangon ang mga Russellista,” ingon sa matiawon nga pagtawag sa klero sa mga Estudyante sa Bibliya. Apan human sa gubat, kadtong mga Estudyante sa Bibliya migula nga mas lagsik kay masukad aron imantala ang Hari ni Jehova, si Jesu-Kristo, ug ang iyang Gingharian. Asa man gikan kanang nabag-o nga kalagsik? Ang Bibliya nagtagna sa maong panghitabo ug miingon nga kana maoy tungod sa “espiritu sa kinabuhi gikan sa Diyos.”​—Pin. 11:​7-11.

Human sa pagsaka sa gahom sa mga Nazi sa Alemanya, ang paglutos sa mga Saksi ni Jehova nagkagrabe sa mga yuta nga nakontrolar sa Nazi. Dihay mga pagdakop ug pintas nga pagtratar. Gipahamtang ang mga pagdili. Sa kataposan, niadtong Oktubre 1934, ang mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok Alemanya nagpadalag rehistradong mga sulat ngadto sa kagamhanan nga tin-awng nagpahayag nga sila walay politikal nga mga tumong apan nga sila determinado sa pagsugot sa Diyos ingong magmamando. Sa samang panahon, ang mga kongregasyon sa mga Saksi sa tibuok kalibotan nagpadalag telegrama sa pagpaluyo sa ilang Kristohanong mga igsoon sa Alemanya.

Sa maong adlaw, Oktubre 7, 1934, sa buhatan ni Dr. Wilhelm Frick, sa Berlin, si Adolf Hitler uban sa gikumo nga kamot nagpahayag mahitungod sa mga  Saksi ni Jehova: “Kining pundoka paphaon sa Alemanya!” Kadto dili lang kay hulga. Ang makaylapong pagpangdakop nahitabo. Sumala sa usa ka kompedensiyal nga pahibalo sa Prussian Secret State Police nga pinetsahag Hunyo 24, 1936, usa ka “linaing Yunit sa Gestapo” ang giporma aron makig-bugno batok sa mga Saksi. Human sa mabug-osong pagpangandam ang Gestapo naglansad sa ilang kampanya sa pagdakop sa tanang Saksi ni Jehova ug sa tanan nga gidudahan nga Saksi. Sulod sa maong pag-asdang ang bug-os kapolisan nalangkit, nga wala nay nagbantay sa kriminal nga mga elemento.

Ang mga taho nagpahibalo nga ngadto-ngadto mga 6,262 ka Alemang Saksi ang nadakop. Si Karl Wittig, kanhi usa ka opisyal sa kagamhanan sa Alemanya nga mismo nabilanggo sa pipila ka kampo konsentrasyon, sa ulahi misulat: “Walay laing grupo sa mga binilanggo . . . ang giladlad sa kapintasan sa sundalong SS sa samang paagi nga gihimo batok sa mga Estudyante sa Bibliya. Kadto maoy kapintasan nga tiniman-an sa walay kataposang talikala sa pisikal ug mental nga mga pagpaantos, nga ang kagrabe sa mga pagpaantos walay pulong sa kalibotan ang makabatbat.”

Unsay sangpotanan? Sa usa ka libro nga gipublikar niadtong 1982, si Christine King nakahinapos: “Batok lamang sa mga Saksi [sa pagtandi sa ubang relihiyosong grupo] nga ang kagamhanan wala molampos.” Si Hitler nanaad sa pagpapha kanila, ug gatosan ang gipatay. Bisan pa niana, si Dr. King miingon: “Ang buluhaton [sa pagwali mahitungod sa Gingharian sa Diyos] nagpadayon ug niadtong Mayo 1945 ang kalihokan sa mga Saksi ni Jehova anaa ra gihapon, samtang ang Nasodnong Sosyalismo wala na.” Siya usab nagpunting: “Walay nahimong pagkompromiso.” (The Nazi State and the New Religions: Five Case Studies in Non-Conformity) Nganong si Hitler, uban sa iyang nasangkapan-ug-maayo nga kasundalohan, nabansay pag-ayo nga kapolisan, ug daghang kampo sa pagpatay, wala molampos sa iyang hulga sa paglaglag niining diyutay kaayong walay-armas nga grupo nga giisip sa kalibotan ingong ordinaryong mga tawo? Nganong ang ubang mga nasod wala makapahunong sa ilang kalihokan? Ngano man nga, dili lang pipila ka nag-inusarang indibiduwal, apan ang mga Saksi ni Jehova sa katibuk-an nakapabiling lig-on sa pag-atubang sa pintas nga paglutos?

Ang tubag nahiluna sa pipila ka maalamong tambag nga gihatag ni Gamaliel, nga usa ka magtutudlo sa Balaod, ngadto sa isigka-membro sa Hudiyonhong Sanhedrin sa dihang sila nag-atubang sa susamang kaso nga naglangkit sa apostoles ni Jesu-Kristo. Siya miingon: “Ayaw paghilabti kining mga tawhana, kondili pasagdi sila; (kay, kon kining larawa iyaha ra sa tawo, kana mapakyas; apan kon kini iyaha sa Diyos, dili kamo makapahunong niana;) kay kon dili, basin kamo hikaplagan nga nakig-away batok sa Diyos.”​—Buh. 5:​38, 39.

Mao nga ang kasaysayanhong mga kamatuoran nagpakita nga ang daw imposibleng buluhaton nga giasayn ni Jesus sa iyang mga sumusunod nga pagabuhaton bisan pa sa dayag dili mabangbang nga mga babag ginatuman dili pinaagi sa tawhanong gahom apan pinaagi sa espiritu sa Diyos. Sama sa giingon mismo ni Jesus diha sa pag-ampo sa Diyos: “Amahan, ang tanang butang posible kanimo.”​—Mar. 14:36.

[Blurb sa panid 547]

“‘Pinaagi sa akong espiritu,’ nag-ingon si Jehova sa mga panon”

[Blurb sa panid 548]

Unsay nakapalig-on kanila sa pagpadayon sa pagwali bisan pa sa pagbiaybiay ug sa mapintas nga paglutos?

[Blurb sa panid 549]

Pamatuod sa pagtultol sa manulonda

[Blurb sa panid 551]

‘Ang Ginoo makapatungha ug mga saksi sa bisan unsang yuta’

[Blurb sa panid 553]

Usa ka nahiusang katawhan nga nakapamatuod nga lig-on sa pagtuo bisan pa sa dili-mabangbang nga mga babag