Kapitulo 22

Bahin 1​—Mga Saksi Hangtod sa Kinalay-ang Bahin sa Yuta

Kini maoy una sa lima ka bahin niining kapituloha nga nagataho kon sa unsang paagi ang kalihokan sa mga Saksi ni Jehova nakaabot sa tibuok yuta. Ang Bahin 1, nga nagkobre sa panahon gikan sa katuigang 1870 hangtod sa 1914, anaa sa mga panid 404 hangtod 422. Ang tawhanong sosyedad wala gayod maulii gikan sa kombulsiyon nga gipahinabo sa Gubat sa Kalibotan I, nga misugod niadtong 1914. Kana mao ang tuig nga dugay nang nailhan sa mga Estudyante sa Bibliya ingong magtimaan sa kataposan sa mga Panahon sa mga Hentil.

SA WALA pa siya mokayab sa langit, si Jesu-Kristo nagsugo sa iyang apostoles, nga nag-ingon: “Kamo mahimong akong mga saksi . . . hangtod sa kinalay-ang bahin sa yuta.” (Buh. 1:8) Siya usab nagtagna nga “kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok pinuy-anang yuta ingong pamatuod sa tanang kanasoran.” (Mat. 24:14) Kanang buluhatona wala matapos niadtong unang siglo. Ang dakong bahin niana ginahimo sa modernong mga panahon. Ug ang rekord sa iyang katumanan gikan sa katuigang 1870 hangtod sa presente sa pagkatinuod makalilipay.

Bisan pag si Charles Taze Russell nahimong ilado tungod sa iyang mga diskurso sa Bibliya nga naanunsiyo-pag-ayo, siya dili lamang interesado sa daghang mamiminaw apan siya may personal nga kaikag sa mga tawo. Mao nga, sa wala madugay human niya sugdi ug patik ang Watch Tower niadtong 1879, mihimo siya ug mabug-osong biyahe aron maduaw ang ginagmay nga mga grupo sa mga magbabasa sa magasin aron maghisgot sa Kasulatan uban kanila.

Gidasig ni C. T. Russell kadtong nagtuo sa bililhong mga saad sa Pulong sa Diyos nga makigbahin sa pagpaambit niana ngadto sa uban. Kadtong kansang mga kasingkasing dulot nga natandog sa ilang nakat-onan mipakita ug tinuod nga kasibot sa paghimo niana. Aron matabangan diha sa buluhaton, gitagana ang naimprintang materyal. Sayo niadtong 1881, ubay-ubayng mga tract ang migula. Unya giipon ang impormasyon gikan niana uban sa dugang impormasyon aron maporma ang mas kompletong Food for Thinking Christians, ug 1,200,000 ka kopya niini ang giandam aron iapod-apod. Apan sa unsang paagi ang gamayng grupo sa mga Estudyante sa Bibliya (tingali 100 niadtong panahona) makaapod-apod niining tanan?

 Pag-abot sa mga Magsisimba

Ang pipila gihatag sa mga paryente ug mga higala. Ubay-ubay nga mantalaan ang miuyon sa pagsukip ug kopya ngadto sa matag usa sa ilang mga suskritor. (Espesyal nga gigamit ang senemana ug binulang mga mantalaan nga giimprinta makausa sa usa ka semana ug kadtong giimprinta makausa sa usa ka bulan aron nga ang Food for Thinking Christians makaabot sa daghang tawo nga nagpuyo sa kabanikanhang mga dapit.) Apan ang kadaghanan sa pag-apod-apod nalampos sa pipila ka Dominggo nga misunod sa atubangan sa mga simbahan sa Tinipong Bansa ug Britanya. Kulang ang mga Estudyante sa Bibliya nga sa personal mohimo nianang tanan, busa sila nagsuhol sa uban aron motabang.

Si Brader Russell nagpadala ug duha ka kauban, si J. C. Sunderlin ug si J. J. Bender, sa Britanya aron magdumala sa pag-apod-apod sa 300,000 ka kopya didto. Si Brader Sunderlin miadto sa Londres, samtang si Brader Bender mibiyahe sa amihanan ngadto sa Scotland ug unya mitrabaho pahabagatan. Ang pangunang pagtagad gihatag sa mas dagkong mga siyudad. Pinaagi sa mga panganunsiyo sa mantalaan, nakakontak ug mga lalaking may katakos, ug nakakontrata nga sila na ang mangita ug igong mga katabang sa pag-apod-apod sa ilang bahin sa mga kopya. Hapit 500 ka tig-apod-apod ang narekluta sa Londres lamang. Ang buluhaton daling natapos sa duha ka Dominggo nga misunod.

Niadtong tuiga mismo, ang mga kahikayan gihimo alang sa mga Estudyante sa Bibliya nga makagugol ug katunga o kapin pa sa ilang panahon nga eksklusibo  sa buluhaton sa Ginoo nga mahimong mga colporteur, nga nag-apod-apod ug literatura alang sa pagtuon sa Bibliya. Kining mga nag-una sa gitawag karon nga mga payunir nakapalampos sa tinuod talagsaon nga pagpakaylap sa maayong balita.

Sulod sa misunod nga dekada, si Brader Russell nangandam ug nagkalainlaing tract nga magamit dayon sa pagpakaylap sa pila ka talagsaong mga kamatuoran sa Bibliya nga natun-an. Siya misulat usab ug pipila ka tomo sa Millennial Dawn (sa ulahi nailhang Studies in the Scriptures). Unya siya mibiyaheg personal aron sa pag-ebanghelyo ngadto sa ubang kayutaan.

Si Russell Mibiyahe sa Langyawng Kayutaan

Niadtong 1891 iyang giduaw ang Canada, diin igoigong interes ang napukaw sukad niadtong 1880 nga ang asembliya nga gitambongan ug 700 mahimo nang himoon niadtong tungora sa Toronto. Siya mibiyahe usab ngadto sa Uropa niadtong 1891 aron tan-awon kon unsa ang mahimo aron mapauswag ang pagpakaylap sa kamatuoran didto. Kining biyahea nagdala kaniya ngadto sa Irlandia, Scotland, Inglaterra, daghang nasod sa kontinente sa Uropa, Rusya (ang dapit nga karon nailhang Moldova), ug sa Tungang Sidlakan.

Unsay iyang nahinapos gikan sa iyang mga nakontak nianang mga biyahea? “Kami walay nakitang agianan o kaandam alang sa kamatuoran sa Rusya . . . Wala kami ing nakita nga makapadasig kanamo nga makalaom ug anihon sa Italya o Turkey o Austria o Alemanya,” taho niya. “Apan ang Norway, Sweden, Denmark, Switzerland, ug ilabina ang Inglaterra, Irlandia ug Scotland, maoy mga natad nga andam ug nagahulat nga anihon. Kining mga natara morag nagasinggit, Ari kamo ug tabangi kami!” Kini maoy panahon sa dihang ang Katolikong Simbahan nagdili pa sa pagbasa ug Bibliya, sa dihang daghang Protestante namiya sa ilang mga simbahan, ug sa dihang daghan, kay nawad-an ug paglaom tungod sa mga simbahan, sa bug-os nagsalikway sa Bibliya.

Aron matabangan kadtong mga tawo nga gigutom sa espirituwal, human sa biyahe ni Brader Russell niadtong 1891 ang mainitong paningkamot gihimo aron mahubad ang literatura ngadto sa mga pinulongan sa Uropa. Usab, ang mga kahikayan gihimo aron makaimprinta ug makapundo ug suplay sa literatura sa Londres aron dali kining mabatonan aron magamit sa Britanya. Tinuod, ang Britanikong natad andam nang anihon. Pag-abot sa katuigang 1900, dihay siyam na ka kongregasyon ug katibuk-ang 138 ka Estudyante sa Bibliya​—nga taliwala kanila mao ang pila ka masibotong mga colporteur. Sa dihang si Brader Russell miduaw pag-usab sa Britanya niadtong 1903, nagtigom ang usa ka libo sa Glasgow aron maminaw sa iyang pakigpulong mahitungod sa “Kalaoman ug Palaaboton sa Milenyo,” 800 ang mitambong sa Londres, ug mga 500 hangtod 600 ka mamiminaw sa ubang mga lungsod.

Hinuon, uyon sa mga paniid ni Brader Russell human sa iyang pagduaw, milabay pa ang 17 ka tuig una maporma ang unang kongregasyon sa mga Estudyante sa Bibliya sa Italya, sa Pinerolo. Ug komosta na man sa Turkey? Sa hinapos sa katuigang 1880, si Basil Stephanoff nagsangyaw sa Macedonia, nga kanhi Uropanhong Turkey. Bisan tuod ang pipila morag mipakita ug interes, ang mini nga mga igsoon mihimog bakak nga sumbong, nga misangpot sa iyang pagkabilanggo. Niadtong 1909 lamang nga ang usa ka sulat gikan sa usa ka Grego sa Smyrna (karon Izmir),  Turkey, nagtaho nga usa ka grupo didto mapabilhong nagtuon sa mga publikasyon sa Watch Tower. Bahin sa Austria, si Brader Russell mismo mibalik niadtong 1911 sa pagdiskurso sa Vienna, nga ang tigom gibalda lamang sa magubtanong panon. Sa Alemanya usab, ang mapabilhong sanong hinay kaayo. Apan ang mga taga-Scandinavia mipakita ug dakong kaamgohan sa ilang espirituwal nga panginahanglan.

Ang mga Taga-Scandinavia Nakig-ambitay sa Usag Usa

Daghang Sweko ang nagpuyo sa Amerika. Niadtong 1883 ang sampol nga kopya sa Watch Tower nga gihubad ngadto sa Sweko ug nabatonan aron iapod-apod sa ilang taliwala. Kini sa wala madugay nakaabot sa mga higala ug mga paryente didto sa Sweden pinaagig koreo. Wala pay Norwegong literatura ang nagama. Bisan pa niana, niadtong 1892, ang tuig human sa biyahe ni Brader Russell sa Uropa, si Knud Pederson Hammer, usa ka Norwego nga nakakat-on sa kamatuoran sa Amerika, personal nga mipauli sa Norway aron sa pagsangyaw ngadto sa iyang mga paryente.

Unya, niadtong 1894, sa dihang ang literatura gisugdan sa pagpublikar sa Dano-Norwego, si Sophus Winter, usa ka 25-anyos nga Dane-Amerikano, gipadala sa Denmark nga may suplay nga iapod-apod. Sa misunod nga tingpamulak, siya nakapahimutang ug 500 ka tomo sa Millennial Dawn. Sulod sa mubong panahon, ang pipila nga nakabasa niadtong mga publikasyona nakig-ambit sa buluhaton uban kaniya. Ikasubo, sa ulahi siya nawad-an ug pagpabili sa bililhong pribilehiyo nga iyang nabatonan; apan ang uban nagpadayon sa pagpasiga sa ilang kahayag.

 Hinuon, una pa niya biyai ang pag-alagad, si Winter nakaalagad ingong colporteur sa Sweden. Wala magdugay human niadto, sa balay sa usa ka higala sa isla sa Sturkö, si August Lundborg, usa ka batan-ong kapitan sa Salvation Army, nakakita ug duha ka tomo sa Millennial Dawn. Siya mihulam niadto, mibasa nga maikagon, miluwat gikan sa simbahan, ug misugod sa pagpakig-ambit sa uban sa iyang nakat-onan. Laing batan-ong lalaki, si P. J. Johansson, nahayagan ingong sangpotanan sa pagbasa sa usa ka tract nga iyang napunitan sa lingkoranan sa parke.

Samtang ang Swekong grupo nagsugod sa pagtubo, ang pipila nangadto sa Norway aron sa pag-apod-apod ug literatura sa Bibliya. Gani una pa niana, ang literatura nakaabot sa Norway pinaagig koreo gikan sa mga paryente sa Amerika. Niining paagiha nga si Rasmus Blindheim misugod sa pag-alagad kang Jehova. Taliwala sa uban pa sa Norway, si Theodor Simonsen, usa ka magwawali sa Free Mission, nakadawat sa kamatuoran sulod niadtong sayong katuigan. Siya misugod sa pagpanghimakak sa pagtulon-an sa kalayonhong-impiyerno diha sa iyang mga pakigpulong sa Free Mission. Ang iyang mga mamiminaw milukso sa kalipay tungod niining kahibulongang balita; apan sa dihang nahibaloan nga siya nakigkontak sa “Millennial Dawn,” siya gipapahawa sa simbahan. Bisan pa niana, siya mipadayon sa pagpahayag mahitungod sa maayong mga butang nga iyang nakat-onan. Laing batan-ong lalaki nga nakadawat ug pila ka literatura mao si Andreas Øiseth. Sa dihang kombinsido nga siya nakabaton sa kamatuoran, iyang gibiyaan ang umahan sa pamilya ug misulod sa buluhatong colporteur. Sistematiko siyang nagtrabaho paamihan, unya sa habagatan subay sa mga lanaw, nga walay laktawan nga komunidad. Sa tingtugnaw iyang ikarga ang iyang mga abiyo​—pagkaon, sapot, ug literatura​—sa de-sikad nga karomata, ug ang maabiabihong mga tawo mitagana kaniyag katulganan. Sa walo-ka-tuig nga biyahe, halos nakobrehan niya ang tibuok nasod dala ang maayong balita.

Ang asawa ni August Lundborg, si Ebba, mibiya sa Sweden ug miadto sa Pinlandia aron moalagad didto ingong colporteur niadtong 1906. Sa maomaong panahon, ang mga lalaki nga nanguli gikan sa Tinipong Bansa nagdala ug pila ka literatura sa Watch Tower ug nagsugod sa pagpaambit sa ilang nakat-onan. Sa ingon sulod sa pipila ka tuig, si Emil Österman, nga nangitag mas maayong butang kay sa ikahatag sa mga simbahan, nakapanag-iyag The Divine Plan of the Ages. Iya kanang gipaambit sa iyang higala nga si Kaarlo Harteva, kinsa nangita usab. Kay nakaila sa bili sa ilang nabatonan, gihubad kana ni Harteva ngadto sa Pinlandes ug, pinaagi sa tabang ni Österman sa galastohan, gihikay nga kana mapatik. Nga magkauban misugod sila sa pagpang-apod-apod niana. Nga nagpakita ug tinuod nga espiritu sa pag-ebanghelyo, sila nakigsulti sa mga tawo sa publikong mga dapit, miduaw gikan sa balay ngadto sa balay, ug nagdiskurso sa dagkong mga awditoryum nga napuno sa mamiminaw. Sa Helsinki, human iyagyag ang bakak nga mga doktrina sa Kakristiyanohan,  gidapit ni Brader Harteva ang mamiminaw sa paggamit sa Bibliya aron sa pagpanalipod sa pagtuo sa imortalidad sa kalag, kon sila makahimo. Ang tanan mitutok ngadto sa mga klerigo nga presente. Walay misulti, walay mausa ang nakatubag sa tin-aw nga pahayag nga makaplagan sa Ezekiel 18:4. Ang pipila sa mamiminaw miingon nga wala sila makatulog nianang gabhiona tungod sa ilang nadungog.

Ang Ubos nga Hardinero Nahimong Ebanghelista sa Uropa

Kasamtangan, si Adolf Weber, sa pagdasig sa usa ka edarang higala nga Anabaptist, mibiya sa Switzerland ug miadto sa Tinipong Bansa sa pagpangita ug mabug-osong pagsabot sa Kasulatan. Didto, sa pagtubag sa usa ka anunsiyo, siya nahimong hardinero ni Brader Russell. Pinaagi sa tabang sa The Divine Plan of the Ages (kaniadto mabatonan sa Aleman) ug sa mga tigom nga gidumala ni Brader Russell, si Adolf nakabaton ug kahibalo sa Bibliya nga iyang gipangita, ug siya nabawtismohan niadtong 1890. Ang ‘mga mata sa iyang kasingkasing nahayagan,’ busa iyang giapresyar sa pagkatinuod ang dakong kahigayonan nga nabuksan kaniya. (Efe. 1:18) Human sa masibotong pagsangyaw sa usa ka panahon sa Tinipong Bansa, siya mipauli sa iyang yutang natawhan sa pagtrabaho “sa parrasan sa Ginoo” didto. Mao nga, sa tungatunga sa katuigang 1890, siya nahibalik sa Switzerland nga nakig-ambit sa kamatuoran sa Bibliya uban niadtong may madinawatong mga kasingkasing.

Si Adolf nanginabuhi ingong hardinero ug tigbantay sa lasang, apan ang iyang pangunang interes mao ang pag-ebanghelyo. Iyang gisangyawan ang iyang kaubanan sa trabaho, ingon man ang mga tawo sa sikbit nga mga Swekong lungsod ug mga balangay. Daghan siyag nahibaloan nga pinulongan, ug iyang gigamit kining kahibaloa sa paghubad sa mga publikasyon sa Sosyedad ngadto sa Pranses. Sa dihang moabot ang tingtugnaw iyang kargahan ang iyang knapsack ug literatura sa Bibliya ug mobaktas ngadto sa Pransiya, ug usahay mopanaw paamihan-kasadpan ngadto sa Belgium ug pahabagatan ngadto sa Italya.

Aron maabot ang mga tawo nga lagmit dili niya makontak sa personal, siya magpaanunsiyo diha sa mga mantalaan ug mga magasin, nga nagdala sa pagtagad ngadto sa literatura nga mabatonan alang sa pagtuon sa Bibliya. Si Elie Thérond, sa sentral Pransiya, mitubag sa usa sa mga anunsiyo, nakaila sa tingog sa kamatuoran diha sa iyang gibasa, ug sa wala madugay nagsugod sa pagpakaylap sa mensahe sa iyang kaugalingon. Sa Belgium, si Jean-Baptiste Tilmant, Sr., nakakita usab sa usa sa mga anunsiyo niadtong 1901 ug nakabaton ug duha ka tomo sa Millennial Dawn. Pagkadako sa iyang kalipay nga makaplagan ang kamaturoan sa Bibliya  nga gipresentar nga tin-aw kaayo! Sa unsang paagi siya makapugong sa pagsulti sa iyang mga higala! Sa sunod tuig, usa ka grupo sa pagtuon ang nagtigom nga regular sa iyang balay. Wala madugay human niadto ang kalihokan nianang diyutay nga grupo namunga bisan sa amihanang Pransiya. Si Brader Weber nakigkontak kanila, nga sa popanahon nagduaw sa nagkalainlaing grupo nga naporma, nga nagpalig-on kanila sa espirituwal ug naghatag kanila ug mga instruksiyon kon sa unsang paagi ipaambit ang maayong balita sa uban.

Sa Dihang ang Maayong Balita Nakaabot sa Alemanya

Wala madugay human mitungha ang pila ka publikasyon diha sa Aleman, sa tungatunga sa katuigang 1880, ang mga Alemang nagpuyo sa Amerika nga nakaapresyar niana mipadalag mga kopya ngadto sa ilang mga paryente sa ilang yutang natawhan. Usa ka nars nga nagtrabaho sa Hamburg nakig-ambit sa mga kopya sa Millennial Dawn ngadto sa uban sa ospital. Niadtong 1896, si Adolf Weber, sa Switzerland, nagpaanunsiyo sa Alemang-pinulongan nga mga mantalaan ug nagpadala ug mga tract sa Alemanya. Sa sunod tuig usa ka tipiganan sa literatura ang giablihan sa Alemanya aron mapasayon ang pag-apod-apod sa Aleman nga edisyon sa Watch Tower, apan hinay ang mga resulta. Ugaling, niadtong 1902, si Margarethe Demut, kinsa nakakat-on sa kamatuoran sa Switzerland mibalhin sa Tailfingen, sa sidlakan sa Black Forest. Ang iyang masibotong personal nga pagwali nakatabang sa pagpahiluna sa pundasyon alang sa usa sa unang mga grupo sa mga Estudyante sa Bibliya sa Alemanya. Si Samuel Lauper, nga gikan sa Switzerland, mibalhin ngadto sa Bergisches Land, amihanan-sidlakan sa Cologne, aron ipakaylap ang maayong balita niadtong dapita. Pagka 1904, ang mga tigom gihimo didto sa Wermelskirchen. Apil niadtong presente mao ang 80-anyos nga lalaki, si Gottlieb Paas, kinsa nangita sa kamatuoran. Sa dihang himalatyon, dili pa dugay human sugdi kadtong mga tigoma, si Paas miisa sa Watch Tower ug miingon: “Kini mao ang kamatuoran; pagpabilin dinha niana.”

Ang gidaghanon sa interesado niining mga kamatuoran sa Bibliya inanay nga mitubo. Bisan tuod dakog gasto, ang mga kahikayan gihimo nga isukip ang libreng sampol nga mga kopya sa Watch Tower ngadto sa mga mantalaan sa Alemanya. Ang taho nga gipublikar niadtong 1905 nag-ingon nga kapin sa 1,500,000 ka kopya niining mga sampol sa Watch Tower ang naapod-apod. Kadto maoy dakong kalamposan alang sa gamay kaayong grupo.

Ang mga Estudyante sa Bibliya wala gayod mobati nga pinaagi sa pag-abot sa mga tawo nga duol sa gipuy-an ila nang nahimo ang gikinahanglan. Ingon ka sayo sa 1907, si Brader Erler, nga taga-Alemanya, nagbiyahean ngadto sa Bohemia sa kaniadto Austria-Hungaria (sa ulahi bahin sa Czechoslovakia). Siya nag-apod-apod ug literatura nga nagpasidaan sa Armageddon ug naghisgot sa mga panalangin nga moabot sa katawhan human niadto. Pagka 1912 laing Estudyante sa Bibliya ang nakaapod-apod ug literatura sa Bibliya sa dapit sa Memel, sa gitawag karon nga Lithuania. Daghan ang misanong nga maikagon sa mensahe, ug pipila ka dudagkong mga grupo sa Estudyante sa Bibliya daling naporma didto. Hinuon, sa dihang nasayran nila nga ang matuod nga mga Kristohanon kinahanglan usab nga mahimong mga saksi, misugod pag-us-os ang ilang gidaghanon. Bisan pa niana, ang pipila nakapamatuod sa ilang kaugalingon nga tinuod nga mga mag-aawat ni Kristo, “ang matinumanon ug matuod nga saksi.”​—Pin. 3:14.

 Sa dihang didto sa Switzerland sa mga tuig 1907 si Nikolaus von Tornow, usa ka Alemang baron nga may halapad nga mga propiedad sa Rusya, siya nakadawat ug usa ka tract sa Watch Tower Society. Duha ka tuig sa ulahi siya mitungha sa Kongregasyon sa Berlin, sa Alemanya, nga nagsul-ob sa iyang kinamaayohang sapot ug inubanan sa iyang personal nga binatonan. Dugay pa una niya naapresyar kon nganong isalig sa Diyos ang bililhong mga kamatuoran sa ingon ka mapainubsanong mga tawo, apan ang iyang nabasa sa 1 Corinto 1:​26-29 nakatabang: “Inyong nakita ang iyang pagtawag kaninyo, mga igsoon, nga dili daghang maalamon sa unodnong paagi ang gitawag, dili daghang gamhanan, dili daghang halangdon . . . , aron nga walay unod ang makapangandak sa panan-aw sa Diyos.” Kay nakombinsir nga iyang nakaplagan ang kamatuoran, si von Tornow mibaligya sa iyang mga propiedad sa Rusya ug gigamit ang iyang kinabuhi ug kahinguhaan sa pagpalapad sa intereses sa putli nga pagsimba.

Niadtong 1911, sa dihang ang duha ka batan-ong Aleman, ang mga Herkendell, gikasal, ang pangasaw-onon nangayo sa iyang amahan, ingong bugay, ug salapi alang sa usa ka talagsaong hanimon. Siya ug ang iyang bana naghunahuna sa pagpanaw ug hagong biyahe nga abtan ug daghang bulan. Ang ilang hanimon maoy usa ka panaw sa pagwali ngadto sa Rusya aron abton ang nagasultig-Alemang mga tawo didto. Mao nga sa daghang paagi ang tanang matang sa tawo nakig-ambit sa uban sa ilang nakat-onan mahitungod sa mahigugmaong katuyoan sa Diyos.

Pagtubo sa Natad sa Britanya

Human sa mabug-osong pag-apod-apod sa literatura sa Britanya niadtong 1881, ang pila ka magsisimba nakasabot sa panginahanglan sa paglihok sumala sa ilang nakat-onan. Si Tom Hart sa Islington, Londres, maoy usa niadtong nakadayeg sa Kasulatanhong tambag sa Watch Tower, “Gumula kamo kaniya, katawhan ko”​—nga mao, mogula gikan sa Babilonyanhong mga simbahan sa Kakristiyanohan ug mosunod sa pagtulon-an sa Bibliya. (Pin. 18:4) Siya miluwat gikan sa simbahan niadtong 1884, nga gisundan sa daghan pa.

Daghang nakig-uban sa mga grupo sa pagtuon miuswag ingong epektibong mga ebanghelista. Ang pipila mitanyag ug literatura sa Bibliya diha sa mga parke sa Londres ug sa ubang mga dapit diin ang mga tawo nagpahayahay. Ang uban mipalabi sa mga dapit sa komersiyo. Ang labing sagad nga paagi, hinuon, mao ang pagduaw sa balay-sa-balay.

Si Sarah Ferrie, usa ka suskritor sa Watch Tower, nagsulat kang Brader Russell nga nag-ingon nga siya ug pila ka higala sa Glasgow buot nga moboluntaryo sa pag-apod-apod sa tract. Pagkadakong sorpresa sa dihang usa ka trak mihunong sa iyang pultahan nga may 30,000 ka tract, nga ang tanan ipang-apod-apod nga libre! Sila milihok dayon. Si Minnie Greenlees, uban sa iyang tulo ka batang anak nga lalaki, nga may gamayng karwahe alang sa transportasyon, naningkamot pag-ayo sa pag-apod-apod sa literatura sa Bibliya ngadto sa kabanikanhan sa Scotland. Sa ulahi, si Alfred Greenlees ug Alexander MacGillivray, nga nagbiyahe pinaagig bisikleta, nag-apod-apod ug mga tract sa halos tibuok Scotland. Inay mosuhol sa uban aron sa  pag-apod-apod sa literatura, ang dedikadong mga boluntaryo karon sa ilang kaugalingon nagapangamot sa buluhaton.

Gitukmod Sila sa Ilang mga Kasingkasing

Sa usa sa iyang mga sambingay, si Jesus miingon nga ang mga tawong ‘nakadungog sa pulong sa Diyos uban sa maayong kasingkasing’ mamungag mga bunga. Ang sinserong apresasyon sa mahigugmaong mga tagana sa Diyos mopalihok kanila sa pagpakig-ambit sa maayong balita mahitungod sa Gingharian sa Diyos ngadto sa uban. (Luc. 8:​8, 11, 15) Walay sapayan kon unsay ilang mga kahimtang, sila makapangita ug paagi sa paghimo niana.

Mao nga gikan sa usa ka Italyanong marinero ang usa ka biyahedor nga taga-Argentina nakaangkon sa usa ka bahin sa tract nga Food for Thinking Christians. Samtang midunggo sa pantalan sa Peru, ang biyahedor misulat alang sa dugang pa, ug tungod sa midakong interes siya misulat pag-usab, gikan sa Argentina niadtong 1885, ngadto sa editor sa Watch Tower aron mohangyo ug literatura. Nianang samang tuig usa ka membro sa Naval sa Britanya, kinsa gipadala ngadto sa Singapore uban sa iyang yunit tigbombardiyo, ang nagdalag Watch Tower. Siya nalipay sa iyang nakat-onan gikan sa magasin ug dayag nga gigamit kana didto aron ipahibalo ang panglantaw sa Bibliya bahin sa mga ulohan nga kahisgotan sa publiko. Niadtong 1910 usa ka barkong gisakyan sa duha ka Kristohanong mga babaye ang midunggo sa pantalan sa Colombo, Ceylon (karon Sri Lanka). Ilang gipahimuslan ang kahigayonan sa pagsangyaw kang Gn. Van Twest, ang opisyal sa pantalan. Sila sinserong nakig-estorya kaniya mahitungod sa maayong mga butang nga ilang nakat-onan gikan sa librong The Divine Plan of the Ages. Ingong sangpotanan, si Gn. Van Twest nahimong Estudyante sa Bibliya, ug ang pagwali sa maayong balita nasugdan sa Sri Lanka.

 Bisan kadtong dili makabiyahe nangita ug mga paagi sa pagpakig-ambit sa makapalipay sa kasingkasing nga mga kamatuoran sa Bibliya uban sa mga tawo sa ubang mga nasod. Ingon sa gipahayag sa usa ka sulat sa apresasyon nga gipatik niadtong 1905, usa ka tawo sa Tinipong Bansa mipadala ug The Divine Plan of the Ages ngadto sa usa ka lalaki sa St. Thomas, sa kanhi Danish West Indies. Human kana basaha, ang nakadawat nakaluhod ug nakapahayag sa iyang sinserong tinguha nga gamiton sa Diyos sa pagbuhat sa iyang kabubut-on. Niadtong 1911, si Bellona Ferguson sa Brazil mipunting sa iyang kaso ingong “usa ka positibo, buhing pamatuod nga walay halayo kaayo nga dili maabot” sa mga tubig sa kamatuoran. Siya morag nagadawat na sa mga publikasyon sa Sosyedad pinaagig koreo sukad sa 1899. Usa ka higayon sa wala pa ang Gubat sa Kalibotan I, usa ka imigranteng Aleman sa Paraguay nakakaplag ug usa sa mga tract sa Sosyedad sa iyang kahon sa sulat. Siya mipidido pa ug dugang literatura ug sa wala madugay mibulag sa mga simbahan sa Kakristiyanohan. Walay lain diha sa nasod nga mohimo niana, busa siya ug iyang bayaw nga lalaki nakahukom sa pagbawtismohay sa usag usa. Sa pagkatinuod, nasangyawan ang halayong mga bahin sa yuta, ug kana namunga.

Apan ang ubang mga Estudyante sa Bibliya mibating napugos sa pagbiyahe ngadto sa dapit diin sila o ang ilang mga ginikanan nangatawo aron suginlan ang mga higala ug mga paryente mahitungod sa kahibulongang katuyoan ni Jehova ug kon sa unsang paagi sila makahimo sa pagpaambit niana. Mao nga, niadtong 1895, si Brader Oleszynski mipauli sa Polandia nga may dalang maayong balita mahitungod sa “lukat, kapasig-ulian ug sa hataas nga pagkatinawag”; ugaling, ikasubo, wala siya makalahutay sa maong pag-alagad. Niadtong 1898 usa ka kanhing propesor, nga Hungariano, mibiya sa Canada aron sa pagpakaylap sa dinaliang mensahe sa Bibliya ngadto sa iyang yutang-natawhan. Niadtong 1905 usa ka lalaki nga nahimong Estudyante sa Bibliya sa Amerika mipauli sa Gresya aron sa pagsangyaw. Ug niadtong 1913 usa ka batan-ong lalaki sa iyang pagpauli gikan sa New York nagdala sa mga binhi sa kamatuoran ngadto sa lungsod nga natawhan sa iyang ginikanan, sa Ramallah, duol sa Jerusalem.

Pagbukas sa Dapit sa Caribbeano

Samtang ang gidaghanon sa mga ebanghelista nagtubo sa Tinipong Bansa, Canada, ug Uropa, ang kamatuoran sa Bibliya nagsugod usab sa paggamot sa Panama, Costa Rica, Dutch Guiana (karon Suriname), ug British Guiana (karon Guyana). Si Joseph Brathwaite, nga didto sa British Guiana sa dihang siya natabangan sa pagsabot sa katuyoan sa Diyos, miadto sa Barbados niadtong 1905 aron gugolon ang iyang tanang panahon sa pagtudlo niana ngadto sa mga tawo didto. Si Louis Facey ug H. P. Clarke, nga nakadungog sa maayong balita sa dihang nagtrabaho sa Costa Rica, mipauli sa Jamaica niadtong 1897 aron ipaambit ang ilang bag-ong kaplag nga pagtuo taliwala sa ilang kaugalingong katawhan. Kadtong midawat sa kamatuoran didto maoy masibotong mga magbubuhat. Niadtong 1906 lamang, ang grupo sa Jamaica  nakaapod-apod ug mga 1,200,000 ka tract ug ubang mga literatura. Ang laing milalin nga trabahante, nga nakakat-on sa kamatuoran sa Panama, nagdala sa mensahe sa paglaom sa Bibliya balik ngadto sa Grenada.

Ang rebolusyon sa Mexico niadtong 1910-11 maoy laing hinungdan sa pagdala sa gigutom-sa-kamatuoran nga mga tawo sa mensahe sa Gingharian sa Diyos. Daghang tawo ang mikalagiw paamihan ngadto sa Tinipong Bansa. Didto ang pipila kanila nakakontak sa mga Estudyante sa Bibliya, nakakat-on mahitungod sa katuyoan ni Jehova sa pagdala ug dumalayong kalinaw sa katawhan, ug mipadala ug literatura balik ngadto sa Mexico. Hinuon, dili kadto ang unang higayon nga ang Mexico naabtan sa mensahe. Ingon ka sayo sa 1893, ang Watch Tower mipublikar ug usa ka sulat gikan kang F. de P. Stephenson, sa Mexico, kinsa nakabasa sa pila ka publikasyon sa Watch Tower Society ug gusto pa ug dugang aron ipaambit sa iyang mga higala sa Mexico ug sa Uropa.

Sa pagbukas sa dugang kayutaan sa Caribbeano alang sa pagwali sa kamatuoran sa Bibliya ug sa pag-organisar sa regular nga mga tigom sa pagtuon, si Brader Russell mipadala kang E. J. Coward ngadto sa Panama niadtong 1911 ug unya ngadto sa mga isla. Si Brader Coward maoy usa ka kusganon ug buloknong mamumulong, ug ang mga mamiminaw nga sa subsob mokabat ug ginatos magpanon aron maminaw sa iyang mga diskurso nga nagpanghimakak sa mga doktrina sa kalayonhong-impiyerno ug sa imortalidad sa tawhanong kalag, nga naghisgot usab mahitungod sa mahimayaong ugma-damlag alang sa yuta. Siya mibalhinbalhin gikan sa usa ka lungsod ngadto sa sunod, ug gikan sa usa ka isla ngadto sa lain​—St. Lucia, Dominica, St. Kitts, Barbados, Grenada, ug Trinidad​—nga gisangyawan ang daghang tawo kutob sa mahimo. Siya usab midiskurso sa British Guiana. Samtang didto sa Panama, iyang nahibalag si W. R. Brown, usa ka masibotong batan-ong igsoon nga taga-Jamaica, kinsa human niadto nag-alagad uban kang Brader Coward sa ubay-ubayng isla sa Caribbeano. Sa ulahi, si Brader Brown mitabang sa pagbukas sa ubang mga natad.

Niadtong 1913, si Brader Russell mismo nagpakigpulong sa Panama, Cuba, ug sa Jamaica. Alang sa usa ka pakigpulong publiko nga iyang gipahayag sa Kingston, Jamaica, duha ka awditoryum ang napuno, ug mga 2,000 pa ka tawo ang gibalibaran kay wala nay luna. Sa dihang ang mamumulong wala maghisgot mahitungod sa salapi ug sa dihang walay gihimong koleksiyon, gipatik kana sa mantalaan.

Ang Kahayag sa Kamatuoran Miabot sa Aprika

Ang Aprika usab nalagbasan sa kahayag sa kamatuoran niining yugtoa. Usa ka sulat nga gipadala gikan sa Liberia niadtong 1884 nagpadayag nga usa ka tigbasa ug Bibliya didto nakaangkon ug usa ka kopya sa Food for Thinking Christians ug gusto pag dugang aron mapaambit ngadto sa uban. Pipila ka tuig sa ulahi, gitaho nga usa ka klerigo sa Liberia mibiya sa iyang pulpito aron malibre sa pagtudlo sa mga kamatuoran sa Bibliya nga iyang nakat-onan sa tabang sa Watch Tower ug nga ang regular nga mga tigom gihimo didto sa usa ka grupo sa mga Estudyante sa Bibliya.

 Usa ka ministro sa Dutch Reformed gikan sa Holland nagdala sa pila ka publikasyon ni C. T. Russell sa dihang siya gipadala sa Habagatang Aprika niadtong 1902. Bisan tuod siya wala makapahimulos niadto sa mapadayonon, si Frans Ebersohn ug Stoffel Fourie, nga nakakita sa literatura diha sa iyang librarya, nakapahimulos. Pipila ka tuig sa ulahi, ang grupo nianang bahina sa kanataran gipalig-on sa dihang duha ka masibotong mga Estudyante sa Bibliya namalhin gikan sa Scotland ngadto sa Durban, Habagatang Aprika.

Ikasubo, taliwala niadtong nakaangkon ug literatura nga gisulat ni Brader Russell ug unya nagtudlo sa pipila niana ngadto sa uban, may pipila, sama kang Joseph Booth ug Elliott Kamwana, nga misambog sa ilang kaugalingong mga ideya, nga gidesinyo sa pag-awhag sa sosyal nga kausaban. Alang sa pipila ka tigpaniid sa Habagatang Aprika ug Nyasaland (sa ulahi Malawi), kini morag nakapalibog sa ilhanan sa tinuod nga mga Estudyante sa Bibliya. Bisan pa niana, daghan ang naminaw ug nagpakitag apresasyon sa mensahe nga nagtumong sa pagtagad ngadto sa Gingharian sa Diyos ingong sulbad sa mga suliran sa katawhan.

Hinuon, alang sa makaylapong pagwali sa Aprika, kini sa umaabot pa.

Ngadto sa Oriente ug mga Isla sa Pasipiko

Wala madugay human nga unang maapod-apod sa Britanya ang mga publikasyon sa Bibliya nga giandam ni C. T. Russell, nakaabot usab kana sa Oriente. Niadtong 1883, si Miss C. B. Downing, usa ka Presbiteryanong misyonarya sa Chefoo (Yantai), Tsina, nakadawat ug kopya sa Watch Tower. Iyang naapresyar ang iyang nakat-onan mahitungod sa kapasig-ulian ug gipaambit ang literatura sa ubang mga misyonaryo, lakip kang Horace Randle, nga kaanib sa Baptist Mission Board. Sa ulahi, ang iyang interes nasugnoran pa sa usa ka anunsiyo alang sa Millennial Dawn nga migula sa mantalaang Times sa Londres, ug kini gisundan sa mga kopya sa libro mismo​—usa gikan kang Miss Downing ug ang lain pinadala sa iyang inahan sa Inglaterra. Sa sinugdanan, siya nakuratan sa iyang nabasa. Apan sa dihang nakombinsir nga ang Trinidad dili pagtulon-an sa Bibliya, miluwat siya gikan sa Baptist nga Simbahan ug misugod sa pagpaambit sa ubang mga misyonaryo sa iyang nakat-onan. Niadtong 1900 siya mitaho nga siya nakapadala ug 2,324 ka sulat ug mga 5,000 ka tract sa mga misyonaryo sa Tsina, Hapon, Korea, ug Siam (Thailand). Niadtong panahona sa kinadak-an kadto maoy alang sa mga misyonaryo sa Kakristiyanohan nga ang pamatuod gihimo sa Oriente.

Sulod sa samang yugto, ang mga binhi sa kamatuoran napugas usab sa Australia ug New Zealand. Ang kinaunahan niining “mga binhi” nga miabot sa Australia tingali nadala didto niadtong 1884 o wala madugay human niadto pinaagi sa usa ka tawo nga  unang giduol sa Estudyante sa Bibliya sa parke sa Inglaterra. Ang ubang “mga binhi” miabot pinaagig koreo gikan sa mga higala ug mga paryente sa langyawng yuta.

Sulod sa pipila ka tuig human maporma ang Commonwealth of Australia niadtong 1901, ginatos ka tawo ang misuskriber sa Watch Tower. Ingong sangpotanan sa kalihokan niadtong nakapribilehiyo sa pagpaambit sa kamatuoran ngadto sa uban, linibo ka tract ang gipadala sa mga tawo kansang mga ngalan anaa diha sa rehistro sa pagboto. Dugang pa ang giapod-apod sa kadalanan, ug mga binangan niana ang gipang-itsa gikan sa mga bintana sa tren ngadto sa mga obrero ug sa nag-inusarang mga payag sa hilit nga mga dapit ubay sa relis sa tren. Ang mga tawo gipahibalo sa nagkahiduol nga kataposan sa mga Panahon sa mga Hentil niadtong 1914. Si Arthur Williams, Sr., nakig-estorya mahitungod niini sa tanan niyang kustomer sa iyang tindahan sa Kasadpang Australia ug midapit sa mga interesado ngadto sa iyang balay alang sa dugang panaghisgot.

Kon kinsa ang unang nakadala sa New Zealand sa kamatuoran sa Bibliya wala karon mahibaloi. Apan pagka 1898, si Andrew Anderson, usa ka molupyo sa New Zealand, nakabasa ug igoigo sa mga publikasyon sa Watch Tower aron madasig sa pagpakaylap sa kamatuoran didto ingong colporteur. Ang iyang mga paningkamot giayudahan niadtong 1904 sa ubang mga colporteur nga nangabot gikan sa Amerika ug gikan sa sangang buhatan sa Sosyedad nga natukod nianang samang tuig sa Australia. Si Gng. Thomas Barry, sa Christchurch, midawat ug unom ka tomo sa Studies in the Scriptures gikan sa usa ka colporteur. Ang iyang anak nga si Bill mibasa niana niadtong 1909 sulod sa usa ka unom-ka-semanang biyahe sa barko ngadto sa Inglaterra ug nakasabot sa kamatuoran sa mga kaundan niana. Mga tuig sa ulahi ang iyang anak nga lalaki nga si Lloyd nahimong membro sa Nagamandong Lawas sa mga Saksi ni Jehova.

Apil niadtong masibotong mga magbubuhat niadtong unang mga adlaw mao si Ed Nelson, kinsa, bisan tuod dili kaayo mataktikanhon, migugol sa iyang bug-os panahon sulod sa 50 ka tuig sa pagpakaylap sa mensahe sa Gingharian gikan sa amihanang tumoy sa New Zealand ngadto sa habagatan. Human sa pipila ka tuig, siya gikuyogan ni Frank Grove, nga miugmad sa iyang memorya aron makabawi sa iyang halap nga panan-aw ug kinsa nagpayunir usab sulod sa kapin sa 50 ka tuig hangtod sa iyang kamatayon.

Pagbiyahe sa Tibuok Kalibotan Aron Mapakaylap ang Pagwali sa Maayong Balita

Ang dugang pang dakong paningkamot gihimo niadtong 1911-12 aron tabangan ang mga tawo sa Oriente. Ang International Bible Students Association mipadala ug usa ka komite sa pito ka lalaki, nga gipangunahan ni C. T. Russell, sa pagsusi sa personal sa mga kahimtang didto. Bisan diin sila moadto sila mopakigpulong mahitungod sa katuyoan sa Diyos sa pagdala ug mga panalangin sa katawhan pinaagi sa Mesiyanikong Gingharian. Usahay ang ilang mamiminaw diyutay ra, apan sa Pilipinas ug sa India, dihay linibo. Wala nila iduso ang kampanya nga kaniadto popular sa Kakristiyanohan sa pagpangolektag salapi alang sa pagkombertir sa kalibotan. Ang ilang namatikdan mao nga kadaghanan sa mga paningkamot sa mga misyonaryo sa Kakristiyanohan gitumong sa pagpasiugda sa sekular nga edukasyon. Apan si Brader Russell nakombinsir nga ang gikinahanglan sa mga tawo mao “ang Maayong Balita sa mahigugmaong tagana sa Diyos sa umaabot nga Gingharian sa  Mesiyas.” Inay kay modahom sa pagkombirtir sa kalibotan, ang mga Estudyante sa Bibliya nakasabot gikan sa Kasulatan nga ang kinahanglang himoon kaniadto mao ang paghatag ug pamatuod ug nga kini makapatigom sa “gamayng pinili gikan sa tanang kanasoran, mga katawhan, tribo ug pinulongan alang sa pagkamembro sa Pangasaw-onong matang [ni Kristo]​—sa paglingkod uban Kaniya diha sa Iyang trono sulod sa usa ka libo ka tuig, nga makigtambayayong diha sa buluhaton sa pagtuboy sa tawhanong rasa ingong katibuk-an.” a​—Pin. 5:​9, 10; 14:1-5.

Human migugol ug panahon sa Hapon, Tsina, Pilipinas, ug ubang lokasyon, ang mga membro sa komite nakatala ug dugang 6,400 kilometros nga biyahe sa India. Ang pila ka indibiduwal nga nagpuyo sa India nakabasa sa literatura sa Sosyedad ug nakapadalag mga sulat sa pagpahayag sa ilang apresasyon alang niana ingon ka sayo sa 1887. Ang aktibong pagsangyaw nahimo na usab taliwala sa Tamil-ug-pinulongang mga tawo sukad sa 1905 pinaagi sa usa ka batan-ong lalaki nga, ingong estudyante sa Amerika, nakahibalag kang Brader Russell ug nakakat-on sa kamatuoran. Kining batan-ong lalaki mitabang sa pagtukod sa mga 40 ka grupo sa pagtuon sa Bibliya sa habagatang India. Apan, human makasangyaw ngadto sa uban, siya mismo nahimong dili dalawaton tungod sa pagsalikway sa Kristohanong mga sukdanan.​—Itandi ang 1 Corinto 9:​26, 27.

 Hinuon, sa susamang panahon, si A. J. Joseph, sa Travancore (Kerala), sa pagtubag sa usa ka pangutana nga iyang gipadala ngadto sa usa ka iladong Adventista, gipadalhan ug usa ka tomo sa Studies in the Scriptures. Dinhi iyang nakaplagan ang makatagbaw Kasulatanhong mga tubag sa iyang mga pangutana mahitungod sa Trinidad. Sa wala madugay siya ug ubang membro sa pamilya didto na sa mga pilapil sa basakan ug sa mga kalubihan sa habagatang India nga nakig-ambit sa ilang bag-ong kaplag nga tinuohan. Human sa pagduaw ni Brader Russell niadtong 1912, si Brader Joseph misulod sa bug-os panahong pag-alagad. Pinaagi sa tren, karomata, lantsa, ug pagbaktas, siya mipanaw sa pag-apod-apod sa literatura sa Bibliya. Sa dihang siya mihatag ug mga diskurso sa publiko, kini sa subsob baldahon sa klero ug sa ilang mga sumusunod. Sa Kundara, sa dihang usa ka “Kristohanong” klerigo migamit sa iyang mga sumusunod sa pagbalda sa maong tigom ug sa paglabay ug kinalibang kang Brader Joseph, usa ka buotang lalaki nga Hindu nga impluwensiyado miadto sa pagsusi kon unsay hinungdan sa kabanha. Iyang gipangutana ang klerigo: ‘Mao ba kana ang panig-ingnan nga gibilin ni Kristo aron sundon sa mga Kristohanon, o ang imong ginabuhat susama ra sa kinaiya sa mga Pariseo sa panahon ni Jesus?’ Ang klerigo miatras.

Una pa makompleto sa komite sa IBSA ang upat-ka-bulan nga biyahe sa tibuok kalibotan, si Brader Russell mihikay nga si R. R. Hollister mahimong hawas sa Sosyedad sa Oriente ug sa pagtan-aw sa pagpakaylap ngadto sa katawhan niining mensahe sa mahigugmaong tagana sa Diyos nga Mesiyanikong Gingharian. Ang espesyal nga mga tract giandam sa napulo ka pinulongan, ug minilyon niini ang giapod-apod sa tibuok India, Tsina, Hapon, ug Korea sa lumad nga mga tig-apod-apod. Unya ang mga libro gihubad ngadto sa upat niining mga pinulongana aron ihatag ang dugang espirituwal nga pagkaon alang niadtong mipakitag interes. Ania ang halapad kaayong natad, ug dako pa ang pagaugmaron. Bisan pa, kon unsay nalampos tinuod nga kahibulongan.

Usa ka Dakong Pamatuod ang Nahatag

Sa wala pa ang kagun-oban sa unang gubat sa kalibotan, usa ka mabug-osong pamatuod ang nahatag sa tibuok kalibotan. Si Brader Russell nakahimog mga biyahe sa pagdiskurso sa ginatos ka siyudad sa Tinipong Bansa ug Canada, nakabiyaheg balikbalik sa Uropa, nakadiskurso sa Panama, Jamaica, ug Cuba, ingon man sa pangunang mga siyudad sa Oriente. Tinagpulo ka libong tawo ang nakadungog sa personal sa iyang makapaikag nga mga diskurso sa Bibliya ug nakapaminaw samtang siya sa publiko nagtubag gikan sa Kasulatan sa mga pangutana nga gipatungha sa mga higala ug kaaway. Dako kaayong interes ang napukaw, ug linibo ka mantalaan sa Amerika, Uropa, Habagatang Aprika, ug Australia ang regular nga nagpatik sa mga sermon ni Brader Russell. Minilyong  libro, ingon man ginatos ka milyong tract ug ubang literatura sa 35 ka pinulongan, ang naapod-apod sa mga Estudyante sa Bibliya.

Bisag talagsaon ang iyang papel, dili lamang si Brader Russell ang nagasangyaw. Ang uban usab, nga nakatag sa tibuok-yuta, naghiusa sa ilang mga tingog ingong mga saksi ni Jehova ug sa iyang Anak, si Jesu-Kristo. Kadtong nakig-ambit dili tanan mga mamumulong sa publiko. Sila gikan sa tanang kahimtang sa pangabuhi, ug ilang gigamit ang tanang haom nga paagi nga ilang magamit sa pagpakaylap sa maayong balita.

Niadtong Enero 1914, diin dili na abtag tuig nga matapos na ang mga Panahon sa mga Hentil, ang lain pang mabug-osong pamatuod gilansad. Kini mao ang “Photo-Drama of Creation,” nga mipasiugda sa bag-ong paagi sa katuyoan sa Diyos alang sa yuta. Kana naghimo niini pinaagi sa maanindot nga gikinamot-pagdibuhong dekolor nga mga slide ug naglihok nga mga pelikula, nga dinuyogan ug tingog. Ang publikong prensa sa Tinipong Bansa mitaho nga sa tibuok nasod mikabat ug ginatos ka libo ang nagtan-aw niana kada semana. Sa pagkatapos sa unang tuig, ang katibuk-ang tumatan-aw sa Tinipong Bansa ug Canada mikabat ug hapit walo ka milyon. Sa Londres, Inglaterra, adunay bul-og sa panon diha sa Opera House ug sa Royal Albert Hall aron motan-aw niining presentasyon nga gilangkoban sa upat ka bahin nga tagduha ka oras. Sulod sa katunga sa tuig, kapin sa 1,226,000 ang nakatambong sa 98 ka siyudad sa British Isles. Ang gigamit nga mga tigomanan sa Alemanya ug Switzerland napuno sa mga tawo. Kana nakita usab sa daghang tumatan-aw sa Scandinavia ug sa Habagatang Pasipiko.

Unsa ka talagsaon, mainiton, tibuok-yuta nga pamatuod ang nahatag niadtong panahon sa sayong mga dekada sa modernong-adlaw nga kasaysayan sa mga Saksi ni Jehova! Apan, sa pagkatinuod, ang buluhaton nagsugod pa lamang.

Mga pipila lamang ka gatos ang aktibong nakig-ambit sa pagpakaylap sa kamatuoran sa Bibliya sulod sa katuigang 1880. Pagka 1914, sumala sa mabatonan nga mga taho, dihay mga 5,100 nga nakigbahin diha sa buluhaton. Ang uban tingali panalagsang nakaapod-apod ug pila ka mga tract. Ang mga mamumuo diyutay ra kaayo.

Kining gamay nga grupo sa mga ebanghelista, sa nagkalainlaing paagi, nakapakaylap na sa ilang pagmantala sa Gingharian sa Diyos ngadto sa 68 ka kayutaan pag-abot sa kataposang bahin sa 1914. Ug ang ilang buluhaton ingong mga magwawali ug mga magtutudlo sa Pulong sa Diyos natukod nga mas mapadayonon sa 30 niining mga yutaa.

Minilyong libro ug ginatos ka milyong tract ang naapod-apod una pa matapos ang mga Panahon sa mga Hentil. Dugang pa niana, sa pagka 1913 ingon ka daghan sa 2,000 ka mantalaan ang regular nga nagpatik sa mga sermon nga giandam ni C. T. Russell, ug sa tuig 1914 ang mga mamiminaw nga mikapin sa 9,000,000 ka tawo sa tulo ka kontinente nakakita sa “Photo-Drama of Creation.”

Sa pagkatinuod, usa ka kahibulongang pamatuod ang nahatag! Apan mas daghan pa ang moabotay.

[Footnote]

[Map/Hulagway sa panid 405]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Si C. T. Russell sa personal mihatag ug mga diskurso sa Bibliya sa kapin sa 300 ka siyudad (sa mga dapit nga gitiman-an sa mga tulpok) sa Amerika del Norte ug sa Caribbeano​—sa kadaghanan niana 10 o 15 ka beses

[Mapa]

(Tan-awa ang publikasyon)

[Mapa sa panid 407]

(Tan-awa ang publikasyon)

Ang mga biyahe sa pagwali ni Russell sa Uropa, sa kasagaran agi sa Inglaterra

1891

1903

1908

1909

1910 (kaduha)

1911 (kaduha)

1912 (kaduha)

1913

1914

[Mapa/Hulagway sa panid 408]

Sa dihang kombinsido nga nakaplagan niya ang kamatuoran, si Andreas Øiseth masibotong nag-apod-apod sa literatura sa Bibliya sa hapit sa matag bahin sa Norway

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

NORWAY

Arctic Circle

[Mapa/Hulagway sa panid 409]

Si Adolf Weber, usa ka ubos nga hardinero, mipakaylap sa maayong balita gikan sa Switzerland ngadto sa ubang nasod sa Uropa

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

BELGIUM

ALEMANYA

SWITZERLAND

ITALYA

PRANSIYA

[Mapa/Hulagway sa panid 413]

Si Bellona Ferguson, sa Brazil​—“walay halayo kaayo nga dili maabot”

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

BRAZIL

 [Mapa sa panid 415]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

ALASKA

CANADA

GREENLAND

ST. PIERRE & MIQUELON

TINIPONG BANSA SA AMERIKA

BERMUDA

BAHAMAS

TURKS & CAICOS ISLANDS

CUBA

MEXICO

BELIZE

JAMAICA

HAITI

DOMINICAN REPUBLIC

PUERTO RICO

CAYMAN ISLANDS

GUATEMALA

EL SALVADOR

HONDURAS

NICARAGUA

COSTA RICA

PANAMA

VENEZUELA

GUYANA

SURINAME

FRENCH GUIANA

COLOMBIA

ECUADOR

PERU

BRAZIL

BOLIVIA

PARAGUAY

CHILE

ARGENTINA

URUGUAY

FALKLAND ISLANDS

VIRGIN ISLANDS (T.B.)

VIRGIN ISLANDS (BRITISH)

ANGUILLA

ST. MAARTEN

SABA

ST. EUSTATIUS

ST. KITTS

NEVIS

ANTIGUA

MONTSERRAT

GUADELOUPE

DOMINICA

MARTINIQUE

ST. LUCIA

ST. VINCENT

BARBADOS

GRENADA

TRINIDAD

ARUBA

BONAIRE

CURAÇAO

DAGAT ATLANTIKO

DAGAT CARIBBEANO

DAGAT PASIPIKO

 [Mapa sa panid 416, 417]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

GREENLAND

SWEDEN

ICELAND

NORWAY

FAEROE ISLANDS

PINLANDIA

RUSYA

ESTONIA

LATVIA

LITHUANIA

BELARUS

UKRAINE

MOLDOVA

GEORGIA

ARMENIA

AZERBAIJAN

TURKMENISTAN

UZBEKISTAN

KAZAKHSTAN

TAJIKISTAN

KYRGYZSTAN

POLANDIA

ALEMANYA

NETHERLANDS

DENMARK

BRITANYA

IRLANDIA

BELGIUM

LUXEMBOURG

LIECHTENSTEIN

SWITZERLAND

ANDORRA

CZECHOSLOVAKIA

AUSTRIA

HUNGARIA

ROMANIA

YUGOSLAVIA

SLOVENIA

CROATIA

BOSNIA & HERZEGOVINA

BULGARIA

ALBANIA

ITALYA

SAN MARINO

GIBRALTAR

ESPANYA

PORTUGAL

AZORES

MADEIRA

MOROCCO

WESTERN SAHARA

SENEGAL

CAPE VERDE

ALGERIA

LIBYA

EHIPTO

LEBANON

ISRAEL

CIPRO

SYRIA

TURKEY

IRAQ

IRAN

BAHRAIN

KUWAIT

JORDAN

SAUDI ARABIA

QATAR

UNITED ARAB EMIRATES

OMAN

YEMEN

DJIBOUTI

SOMALIA

ETHIOPIA

SUDAN

CHAD

NIGER

MALI

MAURITANIA

GAMBIA

GUINEA-BISSAU

SIERRA LEONE

LIBERIA

CÔTE D’IVOIRE

GHANA

TOGO

BENIN

EQUATORIAL GUINEA

ST. HELENA

GUINEA

BURKINA FASO

NIGERIA

CENTRAL AFRICAN REPUBLIC

CAMEROON

SÃO TOMÉ

CONGO

GABON

ZAIRE

ANGOLA

ZAMBIA

NAMIBIA

BOTSWANA

HABAGATANG APRIKA

LESOTHO

SWAZILAND

MOZAMBIQUE

MADAGASCAR

RÉUNION

MAURITIUS

RODRIGUES

ZIMBABWE

MAYOTTE

COMOROS

SEYCHELLES

MALAWI

TANZANIA

BURUNDI

RWANDA

UGANDA

PRANSIYA

PAKISTAN

AFGHANISTAN

NEPAL

BHUTAN

MYANMAR

BANGLADESH

INDIA

SRI LANKA

GRESYA

MALTA

TUNISIA

KENYA

DAGAT ATLANTIKO

DAGAT INDIAN

 ALASKA

MONGOLIA

DEMOKRATIKONG REPUBLIKA SA KATAWHAN SA KOREA

HAPON

REPUBLIKA SA KOREA

TSINA

MACAO

TAIWAN

HONG KONG

LAGOS

THAILAND

VIETNAM

CAMBODIA

PILIPINAS

BRUNEI

MALAYSIA

SINGAPORE

INDONESIA

SAIPAN

ROTA

GUAM

YAP

BELAU

CHUUK

POHNPEI

KOSRAE

MARSHALL ISLANDS

NAURU

PAPUA NEW GUINEA

AUSTRALIA

NEW ZEALAND

NORFOLK ISLAND

NEW CALEDONIA

WALLIS & FUTUNA ISLANDS

VANUATU

TUVALU

FIJI

KIRIBATI

TOKELAU

HAWAII

MARQUESAS ISLANDS

WESTERN SAMOA

AMERICAN SAMOA

NIUE

TONGA

COOK ISLANDS

TAHITI

SOLOMON ISLANDS

DAGAT PASIPIKO

DAGAT INDIAN

[Mapa/Hulagway sa panid 421]

Si A. J. Joseph, sa India, uban sa iyang anak nga babaye nga si Gracie, nga nag-alagad ingong misyonarya nga gibansay sa Gilead

[Mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

INDIA

[Hulagway sa panid 411]

Si Hermann Herkendell, uban sa iyang asawa, nagbiyahe ingong hanimon sa daghang bulan aron mosangyaw ngadto sa nagasultig-Aleman nga mga tawo sa Rusya

[Mga hulagway sa panid 412]

Ang mga colporteur sa Inglaterra ug Scotland naningkamot sa pagpamatuod sa tanan; bisan ang ilang mga anak mitabang sa pag-apod-apod ug mga tract

[Hulagway sa panid 414]

Si E. J. Coward masibotong mipakaylap sa kamatuoran sa Bibliya sa dapit sa Caribbeano

[Hulagway sa panid 418]

Si Frank Grove (sa wala) ug si Ed Nelson (dinhi makita uban sa ilang isigkaasawa) kada usa migugol ug kapin sa 50 ka tuig sa pagpakaylap sa mensahe sa Gingharian sa bug-os panahon sa tibuok New Zealand

[Mga hulagway sa panid 420]

Si C. T. Russell ug unom ka kaubanan mibiyahe sa tibuok kalibotan niadtong 1911-12 aron ipakaylap pa ang pagwali sa maayong balita