Kapitulo 1

Unsay Akong Himoon Aron Maestorya Nakog Maayo ang Akong Ginikanan?

“Naningkamot ko nga masulti nako sa akong ginikanan ang akong gibati, apan wa nako ni masultig maayo kay ila kong gibara. Gibuntog ko ang akong kahadlok para lang ko makasulti, pero anugon ang akong paningkamot!”—Rosa.

SA BATA ka pa, tingali sa imong ginikanan ka gyod magpatambag. Ang tanan imong gisulti, importante man o dili. Imong gisulti ang imong pagbati ug hunahuna, ug magpatuo ka nila.

Apan karon, para nimo daw wala sila makasabot nimo. “Usa ka higayon sa nanihapon mi, mihilak ko ug mipahungaw sa akong gibati,” miingon ang dalagitang si Edie. “Ang akong  ginikanan namati, pero morag wala sila makasabot nako.” Unsay sunod nga nahitabo? “Miadto na lang ko sa akong kuwarto ug nagpadayog hilak!”

Sa laing bahin, may panahon tingali nga dili nimo gustong isulti ang tanan ngadto sa imong ginikanan. Ang batan-ong si Christopher miingon: “Daghan kaayo kog ginaestorya sa akong ginikanan. Apan usahay dili ko gustong mahibalo sila sa tanan.”

Sayop ba nga dili nimo isulti ang tanan? Dili—basta dili lang ka mamakak. (Proverbio 3:32) Apan bisag daw dili makasabot nimo ang imong ginikanan o kaha nagpanuko ka sa pagpakigsulti, kinahanglan gihapon kang makig-estorya nila—ug kinahanglang mahibalo sila sa imong gibati.

Pagpakigsulti!

Ang imong pagpakig-estorya sa imong ginikanan nahisamag pagdrayb ug kotse. Kon ang dalan dunay babag, mangita ka gyod ug laing agianan. Tagda kining duha ka pananglitan.

BABAG 1 Duna kay gustong ipakig-estorya, pero daw dili interesado ang imong ginikanan. “Maglisod ko sa pagpakig-estorya kang Papa,” miingon si Leah. “Usahay kon makig-estorya ko niya, siya moingon, ‘Unsay imong giingon Day?’”

PANGUTANA: Komosta kon may problema si Leah nga gusto niyang isulti? Duna siyay tulo ka solusyon.

 Solusyon A

Mosingka sa iyang Papa. Si Leah mosingka: “Paminaw pod Pa! Importante ni!”

Solusyon B

Dili makigsulti sa iyang Papa. Dili na lang isulti ni Leah ang iyang problema.

Solusyon C

Maghulat ug hustong panahon kon kanus-a niya kana isulti sa iyang Papa. Makigsulti si Leah sa iyang Papa, o kaha sulatan siya bahin sa iyang problema.

Para nimo, unsay maayong pilion ni Leah? ․․․․․

Atong susihon kon unsay posibleng resulta sa matag solusyon.

Puliki kaayo ang Papa ni Leah mao nga wala siya makamatikod nga dunay problema si Leah. Busa kon pilion niya ang Solusyon A, ang iyang amahan matingala kon nganong siya misingka. Gawas pa, basin dili na hinuon siya pamation sa iyang amahan, ug magpakita kini nga wala siyay tahod sa iyang ginikanan. (Efeso 6:2) Busa kini nga solusyon dili maayog resulta.

Bisan pag ang Solusyon B maoy kinasayonang himoon, dili kana ang kinamaayohan. Ngano? Tungod kay “mapakyas ang mga plano kon walay kompidensiyal  nga panagsultihanay.” (Proverbio 15:22) Aron masulbad ang problema ni Leah, kinahanglang makigsulti siya sa iyang Papa—ug aron ang iyang Papa makatabang, kinahanglang mahibalo siya sa nagakahitabo sa iyang kinabuhi. Kon maghilom lang siya, ang iyang problema dili masulbad.

Apan kon Solusyon C ang pilion ni Leah, mangita siyag paagi sa pagpadayag sa iyang gibati. Siya maningkamot sa pagsulti niana sa laing higayon. Ug kon mosulat siya sa iyang amahan, tingali moluag dayon ang iyang dughan. Sa sulat, masulti niya ang tanan. Inigbasa niini sa iyang amahan, iyang masabtan ang gibati sa iyang anak. Busa ang solusyon C makatabang kang Leah ug sa iyang amahan.

Unsa pa ang pwedeng himoon ni Leah? Isulat sa ubos ang imong mahunahunaan ug kon unsay posibleng resulta niana.

․․․․․

BABAG 2 Ang imong ginikanan gustong makigsulti nimo, apan ikaw dili. “Makalagot gyod kon kapoy kaayo ka gikan sa eskuylahan unya inig-uli nimo sukit-sukiton dayon ka,” miingon si Sarah. “Dili ko gustong hisgotan ang bahin sa eskuylahan, pero pag-abot nako mangutana dayon sila: ‘Komosta  ang imong klase? Wala bay problema?’” Sa tinuod lang, maayo ang intensiyon sa iyang ginikanan. Apan siya mireklamo, “Dili ko gustong maghisgot bahin sa eskuylahan kon kapoy ko.”

PANGUTANA: Unsay pwedeng himoon ni Sarah niini nga situwasyon? Sama sa nag-unang pananglitan, duna siyay tulo ka solusyon.

Solusyon A

Dili makigsulti. Si Sarah moingon: “Pwede ba, pasagdi lang una ko. Di pa ko gustong makig-estorya ron!”

Solusyon B

Makigsulti. Bisag gikapoy, kontra gustong tubagon ni Sarah ang mga pangutana sa iyang ginikanan.

Solusyon C

Dili una maghisgot bahin sa eskuylahan ug maghisgot na lag lain. Mohangyo si Sarah nga sa laing higayon nila estoryahan ang bahin sa eskuylahan kon medyo tawhay na ang iyang hunahuna. Dayon mangutana siya: “Komosta man ang inyong adlaw?”

Para nimo, unsay maayong pilion ni Sarah? ․․․․․

Atong susihon kon unsay posibleng resulta sa matag solusyon.

Si Sarah gikapoy kaayo ug walay ganang makig-estorya. Kon Solusyon A ang iyang pilion, dili gihapon mawala ang iyang kakapoy, ug makonsensiya pa gyod siya tungod  sa pagsingka niya ngadto sa iyang ginikanan.—Proverbio 29:11.

Sa laing bahin, ang ginikanan ni Sarah basig masuko sa iyang pagsingka—o sa iyang pagpakahilom. Tingalig magduda na hinuon sila nga duna siyay gitago. Lagmit ilang pugson siya sa pagtug-an, ug mosamot lang hinuon siyag kalagot. Busa dili maayog resulta kini nga solusyon.

Klaro nga ang Solusyon B mas maayo kay sa solusyon A kay si Sarah ug ang iyang ginikanan magkaestoryahay. Apan kay napugos man lang siya sa pagpakigsulti, dili gihapon maayo ang ilang panag-estoryahay.

Kon Solusyon C ang pilion ni Sarah, mogaan ang iyang pamati kay gipalabay lang una nila ang paghisgot bahin sa eskuylahan. Malipay usab ang iyang ginikanan kay naningkamot siya sa pagpakigsulti kanila. Tingali kini nga solusyon ang labing maayo kay gipadapat ni Sarah ug sa iyang ginikanan ang prinsipyo sa Filipos 2:4, nga nag-ingon: “Hunahunaa ang kaayohan sa uban, dili lang ang imong kaayohan.”—Today’s English Version.

 Pagbantay nga Dili Ka Masaypan Pagsabot

Hinumdomi nga usahay ang imong isulti masaypan ug sabot sa imong ginikanan. Pananglitan, sila mangutana kon nganong morag duna kay problema. Motubag ka, “Wala man!” Apan kini ang ilang pagsabot: “Wala koy salig ninyo. Mas mosalig pa ko sa akong mga higala kay kaninyo.” Karon ingnon ta nga duna kay lisod nga problema ug ang imong ginikanan gustong motabang. Isulat ang imong tubag sa ubos.

Kon ikaw moingon: “Ayaw mog kabalaka. Kaya nako ni.”

Basig kini ang pagsabot sa imong ginikanan: ․․․․․

Tingali kini ang mas maayong itubag: ․․․․․

Busa pagbantay sa imong isulti. Magmatinahoron. (Colosas 4:6) Isipa ang imong ginikanan nga higala, dili kaaway. Sa pagkatinuod, nagkinahanglan kag mga higala sa pagsulbad sa imong mga problema.

SA SUNOD NGA KAPITULO

Komosta kon makahimo ka sa pagpakigsulti sa imong ginikanan—pero sa matag estorya ninyo, maglalis mo?

TEKSTO

“Kinasingkasing ang akong pagsulti ug tim-os ang akong mga pulong.”—Job 33:3, The Holy Bible in the Language of Today, ni William Beck.

SUGYOT

Kon malisdan ka sa inatubangay nga pagpakigsulti sa imong ginikanan, hisgoti ang problema samtang kamo naglakaw, nagbiyahe, o namalit.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Kon maglisod ka sa pagpakigsulti sa imong mga problema ngadto sa imong ginikanan, tingali sila maglisod pod dihang makigsulti kanimo nianang mga problemaha.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini ang akong himoon kon mawad-an kog gana sa pagpakigsulti sa akong ginikanan: ․․․․․

Kini ang akong himoon kon pugson ko sa akong ginikanan sa pagsulti sa problema nga dili nako gustong hisgotan: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Nganong importanteng magpilig hustong panahon dihang makigsulti?​—Proverbio 25:11.

● Nganong maayong makigsulti ka sa imong ginikanan?​—Job 12:12.

[Blurb sa panid 10]

“Dili sayon ang pagpakigsulti sa imong ginikanan, apan kon imong isulti kanila ang imong gibati, mogaan gyod ang imong dughan.”—Devenye

[Hulagway sa panid 8]

Kon dunay babag ang dalan, wala kini magpasabot nga wala nay kaagian, sa ato pa, duna gyoy paagi sa pagpakigsulti sa imong ginikanan!