Kapitulo 13

Unsay Akong Himoon Aron Mawala ang Akong Kaguol?

“Kon ang akong mga higala naglisod tungod sa ilang problema, tabangan gyod nako sila. Apan wala mahibalo ang uban nga pag-abot nako sa balay maghilak ko sa kuwarto.”—Kellie.

“Kon maguol ko, gusto kong mag-inusara. Kon may mangimbitar nako, mangita dayon kog pasangil. Maayo kong motago sa akong kaguol gikan sa akong pamilya. Abi nilag okey lang ko.”—Rick.

SAMA ka bag gibati kang Kellie o Rick? Kon mao, ayaw dayon pag-ingon nga duna kay diperensiya. Ang tinuod, kitang tanan maguol usahay. Bisan ang matinumanong mga lalaki ug babaye sa panahon sa Bibliya mibati niana.—1 Samuel 1:6-8; Salmo 35:14.

 Usahay nahibalo ka kon nganong naguol ka; apan may panahon nga wala ka mahibalo. “Maguol ka bisag wala kay problema. Ambot kon ngano, pero dili gyod kana malikayan!” miingon ang 19-anyos nga si Anna.

Bisag unsa pay hinungdan—o bisag walay hinungdan—unsay imong himoon kon maguol kaayo ka? Sulayi kining mosunod:

1. Ipakigsulti kana. Sa iyang grabeng kaguol, si Job miingon: “Ako mosulti sa kapait sa akong kalag!”—Job 10:1.

Kellie: “Migaan ang akong pamati dihang nasulti nako ang akong problema. Sa kataposan, duna nay nahibalo sa akong giantos. Sila makatunton na nakog pisi sa pagbira nako gikan sa lungag sa kaguol—maluwas na gyod ko!”

Sugyot: Isulat sa ubos ang ngalan sa imong higala nga imong kaduolan kon naguol kaayo ka.

․․․․․

2. Isulat kana. Kon maapektohan na sa kaguol ang imong panglantaw sa kinabuhi, mahimo nimong isulat kon unsay naa sa imong hunahuna. Diha sa mga salmo ni David iyang gipahayag usahay ang iyang tumang kaguol. (Salmo 6:6) Kon imo kanang isulat, imong ‘maampingan ang praktikal nga kaalam ug katakos sa panghunahuna.’—Proverbio 3:21.

Heather: “Ang pagsulat sa akong kaguol makatabang nako sa pagpalinaw sa akong hunahuna. Kon mapadayag mo ang imong gibati ug masabtan mo kon nganong ingon ka niana, ang imong kaguol mamenosan.”

Sugyot: Gamita ang tsart sa panid 93 aron makahunahuna kag mga paagi sa paghupay sa kaguol. Kini makatabang nimo.

 3. Iampo kana. Ang Bibliya nag-ingon nga kon iampo nimo ang imong problema, ‘ang kalinaw sa Diyos nga labaw sa tanang panghunahuna magbantay sa imong kasingkasing ug mga gahom sa pangisip.’—Filipos 4:6, 7.

Esther: “Wala ko makasabot kon nganong naguol ko. Miampo ko kang Jehova nga unta tabangan ko niya nga magmalipayon. Gikapoy na ko sa pagsigeg kaguol nga wala man unta koy rason nga maguol. Sa kataposan, nahupayan ko. Dako gyod ug tabang ang pag-ampo!”

Sugyot: Himoang sumbanan ang Salmo 139:23, 24 dihang mag-ampo ka kang Jehova. Ibubo ang imong pagbati ngadto kaniya, ug hangyoa siya nga ipadayag diha kanimo ang hinungdan sa imong kaguol.

Dugang pa sa mga sugyot sa ibabaw, may makuha kang bililhong tabang diha sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Ang pagpuno sa imong hunahuna ug makapalig-ong mga estorya sa Bibliya dunay maayong epekto sa imong pagbati. (Salmo 1:1-3) Dunay mga sugyot alang sa mapuslanong pagbasa sa Bibliya nga makita diha sa mga panid nga “Maayong Panig-ingnan” sa matag tomo niining libroha. Sa panid 227 sa Tomo 2, imong mabasa kon giunsa pagbuntog ni apostol Pablo ang negatibong pagbati nga bation niya usahay tungod sa pagkadili-hingpit.

Kon ang Kaguol Dili Gihapon Mawala

Si Ryan miingon: “Dunay mga buntag nga dili ko ganahang  mobangon sa pag-atubang ug lain na usab nga adlaw nga walay kapuslanan.” Siya dunay depresyon, ug daghan ang sama kaniya. Sumala sa surbi, 1 sa 4 ka batan-on nag-antos ug usa ka matang sa depresyon sa dili pa mohamtong.

Unsaon nimo pagkahibalo nga duna kay depresyon? Ang pipila sa mga simtoma niini mao ang kalit nga kausaban sa disposisyon ug batasan, pag-inusara, pagkawala sa interes sa halos bisan unsang butang, dagkong kausaban sa batasan sa pagkaon ug pagkatulog, ug grabeng pagbati nga walay pulos o pagkasad-an.

 Siyempre, halos tanan dunay usa o pipila niini nga mga simtoma. Apan kon ang mga simtoma magpabilin ug kapin sa usa ka semana, ipakigsulti kana sa imong ginikanan aron makapakonsulta kag doktor. Siya makatabang nimo sa pagtino kon sakit ba ang hinungdan sa imong kaguol. a

Kon duna kay depresyon, ayawg kaulaw. Tungod sa pagpatambal daghan niadtong nag-antos miarang-arang—nga tingali karon pa lang nila nasinati sukad sa taas nga panahon nilang pag-antos! Busa depresyon man o dili ang hinungdan sa imong kaguol, hinumdomi ang makapahupayng mga pulong sa Salmo 34:18: “Si Jehova haduol niadtong mga dugmok ug kasingkasing; ug siya magaluwas niadtong mga nahugno sa espiritu.”

SA SUNOD NGA KAPITULO

Komosta kon dili gyod maagwanta ang imong kaguol ug nakahunahuna ka sa paghikog?

[Footnote]

TEKSTO

“Si Jehova haduol niadtong mga dugmok ug kasingkasing; ug siya magaluwas niadtong mga nahugno sa espiritu.”—Salmo 34:18.

SUGYOT

Isulat ang imong gibating kaguol ug kon unsa kahay hinungdan niana. Paglabayg usa ka bulan, basaha kana. Nausab ba ang imong pagbati? Kon mao, isulat kon unsay nakatabang nimo.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Okey rang mohilak bisag lalaki ka. Dihay higayon nga si Haring David miadmitir: “Sa gabii ang akong higdaanan ug unlan nahumod sa mga luha.”—Salmo 6:6, Contemporary English Version.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Aron ko malipay, moapil ko niini nga mga kalihokan: ․․․․․

Makig-uban ko niining mga higalaa nga makatabang sa paghupay sa akong kaguol: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Duna bay kaayohan ang paghilak?

● Sa unsang paagi ang pagpakigkuyog sa uban makatabang sa paghupay sa imong kaguol?

[Blurb sa panid 96]

“Kon maguol ko, dili ko mag-inusara. Tinuod, may panahon nga kinahanglan kong mag-inusara aron sa pagpamalandong ug usahay sa paghilak. Pero human niana, nahibalo ko nga kinahanglang makig-uban ko sa mga tawo aron dili ko maghunahuna sa butang nga akong gikagul-an.”—Christine

 [Chart/Mga hulagway sa panid 93]

Worksheet

Paghupay sa Kaguol Kompletoha ang tsart

Hinungdan Dili Maayong Himoon Maayong Himoon

Dili maayog pagtratar → Wala na ko magkugig → Tan-awa ang Kapitulo 20

kanako ang usa ka titser tuon sa klase niining libroha

Wala na ko tagda sa → Ipanabi siya → Tan-awa ang Kapitulo 10

akong higala sa Tomo 2

Magdiborsiyo na ang → Masuko sa usa kanila → Tan-awa ang Kapitulo 4

akong ginikanan o kanilang duha niining libroha

․․․․․ → ․․․․․ → ․․․․․

․․․․․ → ․․․․․ → ․․․․․

[Hulagway sa panid 95]

Pinaagi sa tabang sa uban ug sa pagpaningkamot, makalingkawas ka gikan sa lawom nga lungag sa kaguol