BÔTE ba kañese do’otene ya zambe wua bôte bela ba jô na Zambe a ne ngap éla​—Ésa, Mon a Mfufup Nsisim. Bese be ne nkôñe wua, be ne ngul ése, a be ne teke atata’a. Ve do’oten wuwua te a liti fe na Ésa a ne Zambe, Mon a ne Zambe, Mfufup Nsisim a ne Zambe, ja’a nalé, Zambe a too ve wua.

Abui bôte da buni ñye’elane ya Zambe wua bôte bela ba  kañese na be se ngule ya ve atinane ya do’oten ate. Éyoñ éziñ ba buni na ñye’elane te wo so Kalate Zambe. Jame ya semé é ne na éfia “zambe wua bôte bela” (nge na “Mfufup Trinitas”) é nji bo vôm éziñ e Kalate Zambe été. Nde, nge éfia te é nji bo, ye ja’a ñye’elane ya été ô nji yené vôm éziñ e Kalate Zambe été? Asu na bi ve éyalane ya nsili te, bi tame tate la’ase éfus éziñe bôt abui be wô’ô lañ éyoñe ba su’u ñye’elane te.

Jean 1:1 a jô na: “Eyoñe te mam me ngenan te bo, Ajô e nga to, Ajô e nga to be Zambe, Ajô e mbe Zambe.” Kabetôlô ate wuwua, nlômane Jean a liti ne sañesañ na “Ajô” a ne Yésus. (Jean 1:14) Mbôl Ajô a loenebane na Zambe, nde bôte ba jô na Mon a Ésa be ne bifase bibaé ya Zambe wua.

Te vuane na éfase Kalate Zambe ji é nga tilibane nkobô Grek. Mvuse ya été, éyoñ te bekôñelane bekalate be nga kôñelane Mintilane ya Grek minkobô mife. Ve abui bôte ya é nga kôñelane Kalate Zambe be nji tili na “Ajô é mbe Zambe.” Amu jé? Amu be mbe be tuka’a yeme nkobô Grek be nga belane wô na be tili Kalate Zambe; ajô te be nga kui tyiñe na ba kôñelane vôm ate aval afe. Be nga kôñelane aya? Tame fombô bone bive’ane ba: “Éfia [Ajô] a mbe ane Zambe.” (A New Translation of the Bible) “Ajô a mbe zambe.” (The New Testament in an Improved Version) “Ajô a mbe ba Zambe a a mbe nkôman ane Zambe.” (The Translator’s New Testament) Éyoñe bia fombô bive’ane bi, Ajô é nji bo Zambe émien. * Ve mbôl a ne nkôñe yôp abui a dañe bitétéa bi Yéhôva bise, ajô te ba jô vôme nyi na Ajô a mbe “zambe.” Éfia “zambe” vôme nyi ja tinane na “nyô a ne ngul.”

Abui bôt é nji yeme nkobô Grek be nga belane wô asu na be tili Kalate Zambe. Nde aval avé bi ne tu’a yeme wô’ô jôme nlômane Jean a kômbô jô éfuse ji? Tame fas éve’ane ji: Ñye’ele a sikôlô a timine bongô be sikôlô bé ngumba jam.  Éyoñ a maneya nkobô, bongô be sikôlô be nga yene na, zañe jap, môt ase ya be be a te wô’ô ñye’elane te avale dé étam. Nde be ne bo aya asu na be tu’a yeme jôme ñye’ele a kômbô jô? Be ne sili ñye’ele na a tame beta ke ôsu a timine be ñye’elane te. Teke vaa nge beté, mam a ye beta kobô valé me ne volô be na be tu’a wô’ô ñye’elan. Avale te fe, asu na bi tu’a wô’ô jôme Jean 1:1 a jô, bi ne fombô kalate Jean ase, ndemben bia ye bi mam mefe ma ye volô bia na bi tu’a yemelan été Yésus. Jeñe b’amu befe kalate ate été, nalé a ye volô wo na ô bi nya asuu ya jame di.

Tame tate fombô jame Jean a nga beta tili kabetôlô 1, éfus 18: “Teke môs môt wua a nga yene Zambe [nyi a ne Ngul Ése].” Bia yeme na bôte be nga yene Yésus, Mon; ajô te Jean a nga beta jô na : “ Ajô [Yésus] e nga bialé minsôn e nga to be bia (bi nga yen étôto’o jé).” (Jean 1:14) Nne ñhe Mon a ne yeme beta bo éfase ya Zambe a ne Ngul Ése aya? Jean a nga jô fe na Ajô a “nga to be Zambe.” É ne ngule ya boban aya na bi liti’i ônyu na, môte nyi ba nyi mbo’o nyi be ne nsamba, éyoñe te fe bia beta jô na teke’e, a ne môte wua? Nge ô vaa nalé, aval é ne ntilane Jean 17:3 Yésus a liti nsela’ane a ne zañe ba Ésa wé ya yôp ne ngeññ. A jô Ésa wé na “wo étam ô ne nya Zambe.” Ôsusua na a lui kalate wé, Jean a man ajô éyoñ a kobô na: “Ve ma me ne ntilan, mme mi aye buni na Yésus a ne Krist, Mone Zambe.” (Jean 20:31) Nga ô lôô valé na be nji loene Yésus na Zambe, a ne Mone Zambe. Mam mevo’o bi ndôme mane lañe Kalate Jean ma, ma volô bia na bi tu’a wôk éfuse Jean 1:1. Yésus, Ajô, a ne “zambe” a zene nyi na a bili été nkôñe yôp, ve a nji bo Zambe émien, nyô a ne Ngul Ése.

Bi tame beta nyoñ éve’ane ñye’ele a bongô be sikôlô. Tame simesane na éyoñe bongô be sikôlô be maneya wô’ô atinane ñye’ele a ve be, be kele ôsu a sôô. Jé be ne bo éyoñe te? Be ne ke yene ñye’ele mfe na a tame fe timine be ajô te. Nge nyi baa a timine be mam avale da ane nyi ôsu, éyoñe te bese be ne taté na ba kañese. Avale da da, nge ô nji dañe kañese jôme Jean a nga tili mfa’a Yésus a Zambe ya Ngul Ése, ô ne jeñe na  ô bi éfufup a mame ntili Kalate Zambe mfe a nga tili mfa’a te. Ô ne tame fase mame Matthieu a nga tili. Mfa’a ya asu’ulane ya nta’ane mame wu, a nga ba’alane bifia bi Yésus bi: “Ve alu te a awolo te, teke môt a yem, ja’ane beange ya yôp, nge Mon, ve Esa étam.” (Matthieu 24:36) Aval avé bifia bite bia liti na Yésus a nji bo éfase jia ya Zambe ya Ngul Ése?

Yésus a jô na Ésa a yeme mam a lôte Mon. Nge Yésus a mbe fe Zambe ya Ngul Ése, a nga yiane yeme mame mese Ésa wé a mbe a yeme. A ne fo’o na, Mon ba Ésa be vo’o bo nkôñe wua. Ve, bôte béziñ be ne yalane na: ‘Yésus a mbe a bili nyul ébaé. Éfuse ji, a mbe a kobô’ô ane môt a binam.’ Ve, bi tame jô na é ne nalé, nde bia ye jô aya mfa’a ya mbamba nsisim? Nge nye fe a ne éfase ya Zambe ane Ésa, amu jé Yésus a nji jô na nye fe a yeme mam Ésa a yem?

Avale wo ke ayé’é dôé ya Kalate Zambe ôsu, wo ye yene abui bifuse bife bi afombô ajô te. Bifuse bite bi aliti benya mejôô ne ngeññ, mfa’a ya Ésa, Mon a mbamba nsisim.​—Besam 90:2; Mam minlôman 7:55; Becolossien 1:15.