1-3. (a) Amu jé Yéhôva a mbe a nye’e Salomon, a bibotan bivé a nga bi? (b) Bia zu yalane minsili mivé ayé’é di?

SALOMON a nga bet éto njôô Israël a too mongô. Valé a ndeme taté taté na a jôé, Yéhôva a nga jô nye biyeyeme na: “Sili’i jôm wo kômbô na me ve wo.” Ane a nga yalane na: “Me ne fo’o v’ôyôm ésoé ndôman, me nji yem ane ba jôô bôt. . . . [Va’a mbo ésaé wôé nlem ô ne mewôk mfa’a ya tyi’i bôte bôé mejô.]” (1 Bb. 3:5-10, Mfefé Nkôñelan) “Nlem ô ne mewôk”! Nga nalé a liti na Salomon a mbe a yeme’e minné mié? Bia wô’ô amu jé Yéhôva a mbe a nye’e nye abui. (2 Sa. 12:24) Yéhôva a nga wô’ô éyalan Salomon aval mvaé é ne na, a nga ve nye “nlem ô ne ñyeman a fek.”​—1 Bb. 3:12.

² Yéhôva a nga noo Salomon bibotane nté ôse a nga bo nye mewôk. A nga bi ma’a ya lôñe temple asu “jôé Yéhôva, Zambe ya Israël.” (1 Bb. 8:20) Be mbe be kobô’ô ajô fe’e jé vôm ase. A bia koon abui mam a nga jô bekalate belal a nga tili Bible. Kalate Minkana a ne wua ya été.

³ Bia koon éfia nlem bebé biyoñ ntet e kalate minkana (e Traduction du monde nouveau). Minkana 4:23 a jô na: “Ba’ale’e nleme wôé a dañe jôm éfe ése; amu nne menjeñ mese y’ényiñ ma so été.” Jé éfia nlem ja tinan éfuse ji? Bia zu de yem ayé’é di. Bia zu fe yalan minsili mife mibaé: Aval avé Satan a jeñe na a ndaman bia nlem? A jé bi ne bo asu na bi ba’ale nleme wongan?  Biyalane ya minsili mite bia ye volô bia na bi ba’ale élate jangan a Yéhôva.

4-5. (a) Aval avé Besam 51:6 (ayemé ya MN) a volô bia na bi yem jôm éfia “nlem” ja tinan? (b) Élat évé é ne zañ mvo’é jangan ya minsôn a aval môt bi né été wôé?

⁴ Kalate Minkana 4:23 a belan éfia “nlem” asu na a kobô ajô môt bi ne été wôé. (Bs. 51:6, ayemé ya MN.) Bi ne fe jô na éfia “nlem” é tii a ôsimesane wongan, minkômbane miangan, mam bia sôñ a mam bia wô’ôtan nleme wongan été. Nlem ôte ô ne môte bi ne été wôé, sa ke avale bôte ba yene bia atan.

⁵ Bi tame zu yen élat é ne zañe mvo’é jangan ya minsôn a aval môt bi ne été wôé. Jam ôsu, asu na bi tabe mvo’é minsôn, bia yiane di mbamba bidi, bia yiane fe bo bi bo’o sport. Aval ete fe, asu na bi tabe mvo’é nsisim, bia yiane di mbamba bidi ya nsisim a bo mam ma liti na bi too Yéhôva ndi. Nalé a tinane na bia yiane tôñe mam bia yé’é a kobô bôt bevok ajô ya mbunan wongan. (Bero. 10:8-10; Jc. 2:26) Jame baa, môt a ne yené mvo’é minsôn a too ke na a ne nkôkon. Bi ne fe buni na bi ne étôtôlô nsisim amu bia nyoñ ngap a mame ya nsisim, a to ke na bia jô’é mbia minkômban mi faa bia nlem été. (1 Bec. 10:12; Jc. 1:14, 15) Te bia vuane na Satan a yi na bi yene mam ane nye. Aval avé a bo de? Aval avé bi ne kamane biabebien?

6. Nsôñane Satan ô ne ôvé, a aval avé a jeñe na a tôé wô?

⁶ Satan a simesane ve émien, a nji bisi metiñe me Yéhôva, a yi fe na bi vu nye. Ve a vo’o yemete bia na bi fas a bo mam ane nye. Jôm ete nje a belane mezene mefe na a dutu bia. A ne belane bôte be ne ngame jé na a wone bia. (1 Jean 5:19) A yi nge a ne bo na bi lôt abui éyoñ a be, to’o bia yeme na be ne mbia mewoso, a na mbia mewoso ma “bolô” ôsimesane  wongan a mimboane miangan. (1 Bec. 15:33) Njôô bôte Salomon a nga ku ôlame Satan ôte. A nga lu’u binga ya meyoñ mefe, ane binga bete “be nga mane vite nye nlem” a tindi nye na a lume Yéhôva mvus.​—1 Bb. 11:3.

7. Jé Satan a belane je na a mias ôsimesane wé, a amu jé bia yiane tabe ôlame wé ôte ntyel?

⁷ Satan a belane befilm a beémission bia yene télé na a mias ôsimesane wé. A yeme na, mam bia wôk ma mé ôsimesane wongan, mfasane wongan a mimboane miangan. Yésus a nga yeme belane fatane ñye’elan ete. Môs éziñ a nga laane bôte nlañe mone Samaritain a nga volô mone Juif, a nlañ mongô a nga dimili éli’i jé. (Mt. 13:34; Luc 10:29-37; 15:11-32) Ve bôte ya émo Satan be ne belane mame bia wô’ô a ma bia yene telé na be ndamane bia. Bi nji kômbô jô na bingeñgeñ bise bi ne abé. Befilm béziñ ba ye’ele bia mam me ne mfi. Ve bia yiane tabe ntyel. Ôsusua na bia tobe mimvôman, bia yiane sili biabebiene na: ‘Ye film nyi a kômbô ye’ele ma na me nji yiane wosane minkômbane ya minsône nga?’ (Beg. 5:19-21; Beép. 2:1-3) Jé ô ne bo nge wo teme na film éziñ a wumulu ôsimesane Satan? Tubu’u avale film ete mebo me bômôtô dol!

8. Aval avé bebiaé be ne volô bone bap na be ba’ale minlem miap?

⁸ A bebiaé, mia mia yiane dañe kamane bone benan! Teke bisô na mia ve ngul ése na bone benane be bo te kôb mbia ôkon. Mia ba’ale nda jenan mfuban, a nge mia yene na jôm éziñ é ne be bo abé, mia wua je fé. Aval ete fe, mi nji yiane kañese na biôm ane befilm, internet, bejeu vidéo bi ndaman ôsimesane bone benan. Yéhôva a jô  na mia mia yiane volô be na be bo bemvôé bé. (Min. 1:8; Beép. 6:1, 4) Ajô te, te mia ko woñe ya telé minné miziñ nda bôte jenan. Kata’ané bone benan avale befilm a beémission be ne yen, a ba be nji yiane yen, a litané be miñye’elane ya Bible mia su’u ntyi’ane wônan. (Mt. 5:37) Nté ba yaé, vola’ané be ôte’ete’e ôte’ete’e na be bo ngule ya yemelane mame Yéhôva a nye’e, a ma a vini. (Beh. 5:14) Te mia vuane na mia bone benan ba dañe fombô, sa ke mam mia jô be.​—Dt. 6:6, 7; Bero. 2:21.

9. Satan a yi na bi buni aya, a amu jé ôsimesan ôte ô ne abé?

⁹ Satan a yi fe na bi dañe tabe mebun a fe’e môta binam. (Beco. 2:8) A yi na bi buni na akum nde bia yiane telé ôsu ényiñe jangan. Môt a simesane nalé a ne su’ulane nkukum, nge momo. Ve mbôl ôsimesane wé ôse ô ne ve na a bi abui moné, a ne su’ulane fame ôkon, nge ke ndaman élate jé a nda bôte jé, a bemvôé bé, a tyam élate jé a Yéhôva. (1 Tim. 6:10) Nte’e na Ésaa wongan a ne fek nye a ye’ele bia na bi telé moné été jé.​—Ec. 7:12; Luc 12:15.

10-11. ( a) Jé é ne volô bia na bi ba’ale minlem miangan? (b) Jé mmombô ya melu mvus a mbe a bo’ok, a aval avé mone môte ya nleme wongan a ne fe bo de?

¹⁰ Asu na bi ba’ale minlem miangan, bia yiane taté yemelane mam me ne telé bia mbia été, a ji’a jeñe mezene ya kamane biabebien. Éfia be nga kôñelane Minkana 4:23 na “ba’ale’e” ja bo na bi simesan ésaé mmombô ya melu mvus. Melu me Salomon, mmombô a mbe a ba’ale tison a bete nkume ya aka’a yôp; a mbe a loñe’ toñ éyoñ a yene mbia jam a za’a ôyap. Éve’an éte ja volô bia na bi yem jam bia yiane bo asu na te Satan a ndamane bia ôsimesan.

¹¹ Mmombô ya melu mvus a mbe a saé’ fufulu a beba’ale mimbé ya tison. (2 Sam. 18:24-26) Be mbe be ji’a fete mimbé ya tison éyoñ besiñe ba subu je bebé. (Néh. 7:1-3) Aval ete fe, nge bi bili mbamba mone môte ya nlem *, a ne kate bia na Satan a nga kômbô futi bia asimesane dé, a mbia minkômbane nlem été. Éyoñ a kate bia nalé, emfetané mimbé ya nleme wongan teke jañele éyoñ.

12-13. Nlem ô ne kômbô tindi bia na bi bo mam mevé, ve bia yiane bo aya?

¹² Bi tame zu nyoñ mon éve’an a liti avale bi ne kamane Satan na a nyiñili asimesane dé minlem miangan été. Yéhôva a jô bia na ‘mvine mame ya bisôk a mvin ése bi nji yiane toteban vôm bi too.’ (Beép. 5:3) Ve bi wô’ô bo aya éyoñ ba taté na ba kobô mvite mam nda bisaé nge ke sikôlô wongan? Bia yeme na bia yiane “li’ abé a minkômbane ya si ndôn.” (Tite 2:12) Mone môte ya nleme wongan a ne bemene bia na bi tabe ntyel a avale minlañ ete. (Bero. 2:15) Ve ye bia ye fo’o vô’ôlô nye? Nlem ô ne kômbô tindi bia na bi  vô’ôlô bôte ba laan minlañ mite, nge ke na bi fombô nyé befôtô ba lôm. Ve éyoñ bi tele aval été éte, bia yiane jeñ avôl avôle na bi kobô mam mefe, nge ke na bi kôlô kôlô vôm be né.

¹³ Da sili ayo’o nlem na bi bo te feñelan éyoñ bôte ya nda bisaé a sikôlô ba yi na bi bo mbia be mam. Bi ne tabe ndi na Yéhôva a lôô ndume jangan, a na a ye ve bia ngul a fe’e ya wosan asimesane Satan. (2 Mka. 16:9; És. 40:29; Jc. 1:5) Ve jé bi ne beta bo asu na bi ba’ale minlem miangan?

14-15. (a) Amu jé bia yiane bo bi yooé minlem miangan, a aval avé bi ne bo de? (b) Aval avé kalate Minkana 4:20-22 a volô bia na bi tu’a yene mfi ya nlañane Bible? (Fombô’ô fe nka’ale ô ne nlô ajô na “ Avale bi ne bindi.”)

¹⁴ Asu na bi ba’ale nleme wongan, bia yiane fe kañese na mbamba be mam be nyiin été. Bi tame beta bulane melu mvus, a kobô ajô aka’a ya tison. Mba’ale mimbé a mbe a fete’ mimbé na a kamane tison, ve a mbe a yiane fe yoone mie biyoñ biziñ, asu na bidi a biôme bife bi ne mfi bi nyiine tison été. Nge a nji ye bo nalé, bôte ya tisone be nga ye mane wu zaé. Aval ete fe, bia yiane jô’é na asimesane Yéhôva é nyiine bia nlem éyoñ ése.

¹⁵ Asimesane Yéhôva é ne Kalate Zambe été; éyoñ ése bia lañe nye, a ne ane bia jô’é na Yéhôva a mé ôsimesane wongan a mimboane miangan. Aval avé bi ne tu’a yene mfi ya nlañane Bible? Meye’elan me ne volô bia angôndô ya abui. Sita éziñ a jô na: “Ôsusua na me lañe Bible, ma taté ye’elane Yéhôva na a volô ma na me tu’a wô’ô ‘bitua bi mam’ bi ne Kalate wé été.” (Bs. 119:18) Bia yiane fe bindi mam bia lañ. Éyoñ bia ye’elan ôsusua na bia lañe Bible, a éyoñ bia bindi mam bia lañ, Mejô me Zambe ma kôme nyiine “nleme [wongan] été,” a nalé a bo na bi nye’e ôsimesane Yéhôva.​—Lañe’e Minkana 4:20-22; Bs. 119:97.

16. Aval avé télé Bengaa be Yéhôva a volô abui bobejañ?

¹⁶ Bia jô’é fe na ôsimesane Yéhôva ô wulu bia éyoñ bia bo bi yene’e télé Bengaa be Yéhôva^®. Mojañ éziñ ba ngal ba jô na: “Éyoñ bia yen beémission ya ngon ése, bia wô’ôtane ve ane Yéhôva a yalane meye’elane mangan. Éyoñ jam éziñ da tya’a bia nlem, nge ke éyoñ bia wô’ôtane na bi ne étam, bingeñgeñ bite bia ve bia ngule nyul. Bia nye’e fe bi wô’o abeñe bia da kui ngon ése. Bia vô’ôlô bie nté bia yam, nté bia bo mfubane nda, to’o éyoñ bia nyu kofi.” Da kôme fo’o yené na bingeñgeñ bite bia volô bia na bi ba’ale nleme wongan. Bia ye’ele bia mfi ya yene mam ane Yéhôva, a bia ve bia ngule ya sa’ale ôsimesane Satan.

17-18. (a) Avale 1 Bejô bôt 8:61 a liti, jé é wô’ô kui éyoñ bia tôñe metiñe me Yéhôva? (b) Jé jam é nga kui Ézéchias da ye’ele bia? (c) Mejô me David bia koone me Besam 139:23, 24 ma liti na bi ne ye’elan asu jé?

¹⁷ Éyoñ mbamba jam a kui bia amu bia te tôñ metiñe me Yéhôva, mbunane wongan wo yem. (Jc. 1:2, 3) Bia wô’ô mvaé amu Yéhôva a nyoñe bia éyoñ éte ane bone bé, a nalé a bo na bi tu’a kômbô ve nye nlem avak.  (Min. 27:11) Bia yene meve’ele mese ane fane ya liti Ésaa wongane na, bia nye’e bi bo’o nkômbane wé. (Bs. 119:113) Nalé a nga bo’olô na bia nye’e Yéhôva a nlem ôse, na bi tyi’iya nlem été na bia ye ke tyam metiñe mé, a na bia zu bo ve ane a jô.​—Lañe’e 1 Bejô bôt 8:61.

¹⁸ Ye nalé a tinane na bia ye ke beta kobe nga? Momo; bi be’e metyi ya abé. Nge da kui na bi ku, bi ne simesane jam é nga kui Njôô bôt Ézéchias. Nye’e fe a nga kop. Ve a nga jôban a sili Yéhôva njaman, ane a nga ke ôsu a bo Zambe ésaé a ‘nlem ôse.’ (És. 38:3-6; 2 Mka. 29:1, 2; 32:25, 26) Bi nji yiane jô’é na Satan a tu’ulane bia ôsimesan. Enye’elané Yéhôva na a ve bia “nlem ô ne mewôk.” (1 Bb. 3:9; lañe’e Besam 139:23, 24.) Bia ye ba’ale élate jangan a Yéhôva vengevenge ve bia ba’ale minlem miangan.