1. Mintyéndane mivé bia yene mimbu mi?

ASO kôa, abui bôt e bili ngume fatan ékaña’a nge ke ngume ñyebe. Ve mimbu mi, mam me maneya tyendé. Abui bôt e ntoo teke fe ñyebe. Minlam miziñ, ba lañe lañ bôte be ngenane be bisi’i ñyebe. *​—Mt. 24:12.

2. Amu jé abui bôt e nji beta bi ajô a ñyebe den?

² Amu jé abui bôt e nji beta bisi ajô miñyebe den? * Amu ba dañe simesane ve ajô mimvôman nge ke amu minju’u ba tôbane mie ényiñ. (Luc 8:14) Bôt abui ya ba be nga taté bi ñyebe be ntoo éyoñe ji teke fe buni na Zambe a ne. Bevo’o be ngenane fo’o be buni’i Zambe, ve ba jô na ñyebe ô keya abo si, ô ne teke ndoñ, a na ô nji lu’an a ñyemane mame ya éyoñe ji. Nde fe na, bôte ba bômane be (bemvôé bap, beye’ele bap) a bôte ba kobô télé a radio ba ye’ele be na mam mese me nga so atemetem, teke môt a kôme timine be na Zambe a ne fo’o. Bevo’o ki ba wô’ô betebe ôsu ya miñyebe sañ, amu susu’a ésaé ba bo é ne ve na be tibili bôt a wôse be bemoné. Mesi méziñ, metiñ ma telé miñyebe minné miziñ.

3. Nsôñane ya ayé’é di ô ne ôvé?

³ Yésus a jô bia na bi ‘bo bôte ya meyoñ mese beyé’é.’ (Mt. 28:19) Aval avé bi ne volô môt a nji bi ajô a ñyebe na nye fe a nye’e Zambe a na a bo ñyé’é Krist. Bia yiane taté  yeme na môt ase bia tôbane nye nkañete a nga yaé vôma wé; nde bi nji yiane vembe nge bôte bese be nji nyoñe bia avale da. Bôte be nga yaé Europe be vo’o nyoñe bia ane ba ba so Asie. Amu jé? Bôt abui ya Europe ba yeme Bible abim éziñ, a ba ja zu ba wô’ô na Zambe nnye a nga té biôm bise. Ve Asie, mone doé bôt étam nnye a yebe na Nté biôm a ne, bôt abui be nji yem abui mame Bible, nge ke ve éfuse jia ya été. Nsôñane ya ayé’é di ô ne na bi yem avale bi ne nambe minlem mi bôte bese bia kañete, be kusa buni Zambe nge momo.

4. Amu jé bi nji yiane tyili?

⁴ Te tyili. Mbu ôse, bôte béziñ ba bo Bengaa be Yéhôva a too ke na be nji taté be be buni’i Zambe. Bôt abui ba kôme nye’e zôsôô, ve ba wô’ô miñyebe njuk amu ba yene na mia kpwe’ele bôt. Bevo’o ki be bili fo’o mbia ntaban, a ba kate kui na be kandan a mbia mefulu méziñ. Ve Yéhôva a ne volô bia na bi tôbane bôte be bili ‘été nlem é ne volô be na be bi ényiñe ya melu mese.’​—Mam. 13:48 1 Tim. 2:3, 4.

5. Jé é wô’ô dañe bo na bôte be vô’ôlô bia nkañete?

⁵ Bo’o mbamba nlem a ntyele ya bo te balé môt. Sa ke mam bia kate môt mme ma dañe bo na a vô’ôlô bia, ve avale bia kate nye me. Bôte ba nye’e éyoñe bia kobô be a mbamba nlem, a éyoñe bia kôme liti be na bia nyoñe be ngap. Bi nji yemete môte na a mba’a mba’a ve yebe ôsimesane wongan. Ve bia jeñ a mezene mese na bi yem amu jé a nji bisi ñyebe. Abui bôt e nji dañe nye’e é kobô’ ajô ya miñyebe a bôte be nji yem. Bôte béziñ ba simesane na é nji yiane na môte mfe a sili be minsili mi tii a mbunane wop. Ba bevo’o ki ba wô’ô ôsone ya lañe Bible bôt été, e dañe dañ a Bengaa be Yéhôva. Bia yiane semé ôsimesane môt ase a tebe été jé.​—2 Tim. 2:24.

6. Jé ja liti na Paul a mbe a yeme’e kañete avale môt ese, a aval avé bi ne vu nye?

⁶ Jé bi ne bo nge bia yene na môt éziñ a wô’ô bifia bi nyi’i melo: “Bible,” “ntéane biôm,” “Zambe,” “ñyebe”? Bi ne vu nlômane Paul a jeñe na bi yem avale bi ne kañete bôt mevale mese. Éyoñe Paul a mbe a kañete’e Bejuif, a mbe a bela’ane Mejô me Zambe. Ve éyoñ a nga kañete Begrek Aréopage, a nji yooé be éfus éziñe ya Kalate Zambe amu be mbe bephilosophe. (Mam. 17:2, 3, 22-31) Aval avé bi ne vu nye? Nge bia tôbane môt a nji buni mam me ne Bible, é ne bo mvo’é na bi bo teke yooé Kalate Zambe éyoñe bia laan a nye. Nge bia yene ke na môt a wô’ô ôsone na be yene nye a lañe’e Bible a bia, bi ne liti nye bifuse ya Bible tablette nge ke téléfôn asu na bôte befe be bo teke yeme jôm bia bo.

7. Jé bi ne bo asu na bi vu éve’ela nlômane Paul bia koone je 1 Becorinthien 9:20-23?

⁷ Yeme’e tebe été bôte bevok a vô’ôlô be. Bia yiane jeñe na bi yem mam ma bo na môt a fas anôsi anôka. (Min. 20:5) Bi tame beta kobô ajô Paul. A nga mane yaé a Bejuif. Ajô te, e nga sili na a tebe été Begentil éyoñ a mbe a kañete’e be, amu be nji be be tu’a yeme Yéhôva a Mejô Mé. Bia fe bi ne koone mam me ne volô bia mfa’a ôte bekalate bangan, nge ke na, bi ne laan a biwôlô bekañete ya akônda asu na bi tu’a yem avale bi ne yeme tebe bité bi bôte ya abôta nkañete dangan.​—Lañe’e 1 Becorinthien 9:20-23.

8. Aval avé ô ne taté minlañe ya Bible a môt?

 ⁸ Nsôñane wongan ô ne na bi volô ba ba kômbô subu Zambe bebé. (Mt. 10:11) Asu na bi tôé nsôñan ôte, bia yiane sili bôte mbamba minsili a tu’a vô’ôlô be. Mojañ éziñe ya si Énglis a wô’ô sili bôt a tôbane be jam e ne soo bia benya meva’a nda aluk, avale bi ne yeme yale bongô, a jam bi ne bo nge bia tôban ékotekot. Éyoñ a tu’aya vô’ôlô biyalane biap, a wô’ô ke ôsu a jô’ô na: “Melebe ma me nga tilibane den a ntoo mimbu bebé 2 000, wo yene me aya?” To’o a nji belan éfia “Bible,” a jeñ éfus é ne kôme nambe môt, éyoñ éte a liti nye je téléfône wé.

9. Aval avé bi ne volô bôte ba wô’ô nju’u ya kobô ajô Zambe?

⁹ Bi ne nambe minlem mi bôt ba wô’ô nju’ ya kobô ajô Zambe nge bia kobô be ajô ya mam ba dañe nye’e. Bôt abui ba semé bitétéa. Éyoñ wo laan a wua ya be be ô ne jô na: “Nga wo yeme na abui beyeme mam da ve’ele biôm bia bômane bia asu na be kôm émbiap? Bôte ba kôme bemicrophone be nga taté kôme yé’é melo, ba ki ba kôme becaméra be wô’ô kôme taté yé’é dis. Wo simesane na biôm bise bia bômane bia bia so vé? Ye ngul éziñ, nge môt éziñ, nge ke jôm éfe éziñ nje é nga kôme bie?” Éyoñ ô maneya vô’ôlô éyalane jé, ô ne jô na: “Beyeme mam ba ve’ele za éyoñ ba belane ñyemane ya melo a mise na be kôme biôme biap. Me ma semé jôme ntili bia éziñe ya melu mvus a nga jô, tame yen: ‘Nyô a nga bem alo, ye a ye bo te wôk? Nyô a nga bo dis, ye a ye bo te yen? . . . [Nnye ate] a ye’ele môte ñyeman.’ Abui beyeme mam e ne tyiñ a mejô mete, a ba buni na Nté biôm a ne. (Bs. 94:9, 10) Mvuse ya valé, ô ne liti nye vidéo wua ya ba bia koone be jw.org^® vôm a ne na “Interviews et Témoignages,” mone nlô ajô a ne na “Points de vue sur l’origine de la vie.” (Kele’e vôm a ne na PUBLICATIONS > VIDÉOS.) Ô ne fe ve nye nsoé kalate wua ya mi mibaé mi: La vie a-t-elle été créée ? a Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie.

10. Aval avé afe bi ne taté minlañ a bôte be nji nye’e be kobô’ ajô Zambe?

¹⁰ Abui bôte da yi na ényiñe jabe ya melu ma zu é bo nkon ane menyañ. Ve abui ya be be da ko woñ amu da buni na si ja ye jañ, nge na ja ye li’i ékôkoé. Njome  mekônda éziñe ya Norvège a jô na bôte be nji dañe nye’e be kobô’ ajô Zambe wôé, ve ba nye’e éyoñ ba kobô be ajô ya mam ma boban émo. Éyoñ a maneya batane môt, a wô’ô bo a sili’i nye na: “Wo ô lôô na ényiñe ja ye bo aya melu ma zu? Za a ye soo bia mvo’é: ye bôte be pôlitik, ye beyeme mam, ye môte mfe?” Éyoñ môt a ve nye ôsimesane wé, a wô’ô lañe nye éfuse ja liti na bi ne tabe ndi a melu ma zu, nge kate nye mam me ne ntilan éfus éte. Abui bôt e wô’ô ku avem éyoñ da wô’ô na si ja ye ke jañ, a na bezôsôô be bôte ba ye nyiñ été nnôm éto.​—Bs. 37:29; Ec. 1:4.

11. Amu jé bia yiane belane menyiine me nkobô mevale meval éyoñ bi ne nkañete, a aval avé bi ne vu éve’ela Paul bia koone je Beromain 1:14-16?

¹¹ Bia yiane belane menyiine me nkobô mevale meval éyoñ bia laan a bôte nkañete. Amu jé? Amu bôte ba selan. Jame môte nyi a nye’e é ne bo te jô môte mbo’o jôm. Bôte béziñe be ne nye’e na bi kobô be ajô Bible a Zambe, ba bevo’o ki ba dañe nye’e na be kobô be mam mefe. Ésaé bi bili é ne na, bi kañete avale môt ese. (Lañe’e Beromain 1:14-16.) Ve bi nji yiane vuane na Yéhôva émiene nnye a bo na fese ya benya mejôô é yaé minlem mi bôte ba nye’e zôsôô.​—1 Bec. 3:6, 7.

12. Aval avé bi ne volô bôte ya Asie be nji bi ajô éziñ a Nté biôm?

¹² Si se meku’u menyin, abui bekañete mbamba foé da tôbane bôte ba so mesi ya Asie a bevôme bijôé bi nji dañe nye’e ajô ya miñyebe. Asu abui bôte ya Asie, nge Nté biôm a ne, nge a nji bo, be be nji bisi wôé. Abui ya be be da nye’e e yé’é mimfefé mi mam, a be ne kañese na bi yé’é Bible a be; ve ba bevok be nji kômbô. Aval avé bi ne volô be? Abui biwôlô bekañete mbamba foé e nga kui na da taté minlañ a avale bôt ete, be liti’i be na ba nyoñe be ngap, a kate fe be avale miñye’elane ya Bible mi nga volô bebien.

13. Jé é ne tindi môte na a nye’e Bible? (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

¹³ Bôt abui ba semé fe’e é solô miñye’elane ya Bible été. (Ec. 7:12) Sita éziñe ya New York a wô’ô kañete bôte ba kobô Chinois; a jô na: “Ma taté liti be na ma nyoñe ngab a be, ma vô’ôlô fe be. Éyoñ môt a kate ma na a ndeme zu tabe Amérique, me wô’ô sili nye na: ‘Nde wo bo aya asu na ô nyiñe mu? Ye ô yeneya fo’o bisaé? Ye bôte ya va ba nyoñe fo’o wo mvo’é?’” Avale minlañ ete e volôya nye na a ye’ele bôte béziñe Bible. Éyoñ nalé a sili, sita wongan a wô’ô kô’ôlane na: “Wo simesane na bi ne bo aya asu na bi nyiñe mvo’é a bôte bia be be bi too? Ye me ne liti wo nkana éziñe bia koone wô Bible? ‘Ntya’ane mewôman ô ne ane wo tyame miek, éyoñe ntañete ô ngenane te bo, taté’é wondé.’ Ye wo simesane na melebe mete me ne volô na ô wô’an a bôt?” (Min. 17:14, Mfefé Nkôñelan) Avale minlañ ete e ne volô bia na bi yeme bôt ba wô’ô évé ya Mejô me Zambe, a beta zu jome be.

14. Aval avé mojañ éziñe ya Extrême-Orient a volô bôte ba jô nye na be nji buni Zambe?

¹⁴ Bi ne ke bo aya nge môt a kate bia na a nji buni Zambe? Mojañ éziñe ya Extrême-Orient a ne angôndô atyeñ mfa’a ya kañete bôte be nji buni Zambe; a jô na: “Nya ajôô a ne na, éyoñe môt a jô na a nji buni Zambe, nalé a tinane na a nji buni bezambe bôte ba kañe mu. Éyoñ ma tôban avale môt ete, ma jô nye na: ‘Wo bele nja’a, amu bezambe bôte ba kôm be ne teke ndoñ.’ Me wô’ô fe nye lañ éfuse  ya Jérémie 16:20 ja sili nsili wu: ‘Ye môt a ne bo émiene bezambe, mbe bete be nji bo bezambe?’ Éyoñ éte ma sili nye na: ‘Aval avé bi ne yeme nsela’ane a ne zañe nya Zambe a bezambe bôte ba kôm?’ Ma kôme taté vô’ôlô éyalane jé, éyoñ éte ma lañe nye Ésaïe 41:23; éfus éte ja jô na: ‘Kula’ane mam ma ye so melu ôsu, ane bi ne yeme na mi ne bezambe.’ Éyoñ me maneya lañ éfus éte, ma liti nye nkulan ajô éziñe Bible.”

15. Éve’ela mojañ éziñe ya Asie de l’Est ja ye’ele bia jé?

¹⁵ Mojañ éziñe ya Asie de l’Est nye a bo aval afe éyoñ a bo minjoman. A jô na: “Ma belane bive’ane biziñe na me liti bôte fe’e é solô Bible, minkulane mejô mi tôébaneya, a aval avé si, ñyeme yôp, a bitétéa bivo’o bi ne nkôman. Éyoñ éte ma liti be aval avé mam mete ma bo’olô na mfefek a ntyetyeñe Nté biôm ô ne. Éyoñ môt a yebe nalé, éyoñ ete nje ñhe ma taté na ma liti nye mam Bible a jô a lat a Yéhôva.”

16. Kalate Behébreu 11:6 a liti bia amu jé beyé’é Bible ba yiane buni Zambe; amu ate a ne mbé, a aval avé bi ne volô be mfa’a ôte?

¹⁶ Éyoñ bia yé’é Bible a bôte be nji taté be be buni’i Zambe, bia yiane ke ôsu a jeñe na bi yemete mbunane wobe na Zambe a ne. (Lañe’e Behébreu 11:6.) Bia yiane fe volô be na be tabe ndi a mejô me ne Kalate Zambe été. Nalé a ne sili na bi ba’alane be miñye’elane miziñ abui biyoñ. Éyoñ ése bia bo be ayé’é, bia yiane ngôné mam ma yemete na Bible a ne Mejô me Zambe. Bi ne bo bi liti’i be aval avé minkulane mejô miziñe ya Bible mi nga tôéban, nge aval avé Bible a lu’an a ñyemane mame ya émo, nge ke aval avé a ne volô bia ényiñe jangane ya môs ôse.

17. Jé é ne kui éyoñe bia liti bôte nye’an?

¹⁷ Bia volô fe bôte na be bo beyé’é be Yésus éyoñ bia liti be nye’an, be kusa buni Zambe nge momo. (1 Bec. 13:1) Nté bia ye’ele be, bia yi na be tu’a wô’ôtane na Zambe a nye’e bia a na a yi na bi nye’e fe nye. Mbu ôse, betoyini be bôte ba duban, a too ke na be nji taté be be bili ajô a ñyebe. Amu jé? Amu be nga yé’é na ba nye’e Zambe. Ajô te, jeñe’ a ngul ése na ô volô bôt, ô liti’i be na wo nye’e be a na wo nyoñe ngab a be. Vô’ôlô’ô be. Jeñe’e na ô tebe été jap. Liti’i be mbamba éve’ela asu na be’e fe be bo beyé’é be Krist.