1. Ja’a Yéhôva ne mbetane yôp été a dañe jôm ése, jé a nga jô bôte na be bo?

YÉHÔVA a ne mbetane yôp a dañe jôm ése. A nga té jôme ése, ngule jé a fe’e jé bi ne te nné. Éyoñe Yéhôva a volôya Job na a tu’a yeme jame te, ane job a nga jô nye na: “M’ayeme na, ô ne ngule ya bo mame mese, a môt a vo’o kame mam nleme wôé w’atyi’i na, w’aye bo.” (Job 42:2) Yéhôva a ne bo jôm ése a tyi’i na a bo te ke sili mvolan be môt éziñ. Ve a liti na a nye’e bia amu a loene bia bi saé fufulu a nye mfa’a ya tôé nsôñane wé.

2. Beta ésaé mbé Yéhôva a nga ve Yésus na a bo?

² Zambe a nga té mone wé Yésus ôsusua na a té môt a binam a biôme bise. Nde a nga kañese na mone wé a volô nye mfa’a ya té biôme bise bivok. (Jean 1:1-3, 18) Nlômane Paul ô nga tili mfa’a Yésus na: “Amu na, biôme bise bi nga tébane be nye, bi ya yôp été a bi ya si nyô, biôme bi ayené a biôme bi ne te yené, ja’ana bi ya bito bi adañedañe biwôlô, nge bi bi adañe  biwôlô, nge bi bi ne biwôlô, nge bi bi ne abe biwôlô; biôme bise bi nga tébane be nye a mfa’a wé.” (Becolossien 1:15-17) Ve Yéhôva a nji ve fo’o ve mone wé étam beta ésaé ya bo, a nga ve fe bôte befe ésaé te. Ngo’é avale beta jame te!

3. Ésaé évé Yéhôva a nga ve Adam, a amu jé a nga ve nye je?

³ Yéhôva a loene fe bôte na be saé fufulu a nye. Éve’an é ne na, a nge jô Adam na a yôlé betit. (Metata’a 2:19, 20) Tame ve’ele fas avale avak Adam a nga bi éyoñ a mbe a bo’o ésaé ji! A nga taté fombô avale betite ba yené mis, a avale ba nyiñ. Mvuse ya valé, nde a nga ve tit ése éyôlé ja yiane nye. Yéhôva nnye a nga té betite bese; émien a mbe fe ngule ya ve be biyôlé, ve a nga liti na a nye’e Adam abui éyoñ a nga jô’é na nnye a ve betite biyôlé. Zambe a nge jô fe Adam na, a bo na si é bo paradis. (Metata’a 1:27, 28) Ve Adam émien a nga tyi’i na a ye ke beta saé fufulu a Zambe. Ntyi’an Adam a nga nyoñ ô nga bo na émien a mvoñe jé be tôbane beta minjuk.​—Metata’a 3:17-19, 23.

4. Aval avé bôte befe be nga saé fufulu a Zambe mfa’a ya tôé nsôñane wé?

⁴ Mvuse ya valé, Zambe a nga jô bôte befe na be saé fufulu a nye. Noé a nga lôñ Arche. Arche ate a nga nyii émien a nda bôte jé éyoñe ndône mendim é nga kui. Moïse a nga ke kôté ayoñ Israël minkôme ya Égypte. Josué a nga kee bone be Israël e si ya ntiñetan. Salomon a nga lôñe temple e Jérusalem. Marie a nga bo nyia Yésus. Bezôsô be bôte ba, be nga saé fufulu a Yéhôva mfa’a ya tôé nsôñane wé.

5. Ésaé évé bia saé fufulu, a ye Yéhôva a yi na bi bo je? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.)

⁵ Melu ma fe, Yéhôva a jô bia na bi ve ngule jangan ése na bi suk Éjôé jé. Bi ne bo Zambe ésaé a abui mezen. To’o bi se ngule ya bo nye ésaé avale da, bia bese bi ne kañete mbamba foé ya Éjôé jé. Yéhôva émien a mbe ngule ya bo ésaé te. A mbe ve kobô bôt a to yôp été. Yésus a nga jô na, Yéhôva a mbe ve jô meko’o na, me kobô bôt ajô ya njô ya Éjôé jé. (Luc 19:37-40) Ve Yéhôva a jô’é na bi bo “beébe bebo bisaé” bé. (1 Becorinthien 3:9) Nlômane Paul ô nga tili na: “Bia be nye bia bo ésaé, bi aye’elane fe na, mi bo te nyoñe mvame Zambe ényoñenyoñé.” (2 Becorinthien 6:1) A ne fo’o beta jame na bi saé fufulu a Zambe. Bi tame zu yene beamu ba liti na ésaé te ja so bia abui mevak.

6. Ntôle mone Zambe wo jô na ô mbe ô wô’ô aya éyoñ ô mbe ô saé fefele Ésa wé?

⁶ Bebo bisaé be Yéhôva be ne mevak, éyoñ ése ba saé fufulu a Zambe. Ôsusua na ntôle mone Zambe wo so si va, ô nga jô na: “Yéhôva a nga bili me atata’a ya zene jé . . . Éyoñ éte me nga to nye fefe, aval ane mie mbo ésaé; Ane a nga yene me mvaé melu mese, me nga fôn [vak] asu dé nnôm éto.” (Minkana 8:22, 30) Éyoñe Yésus a mbe a saé fufulu a Ésa wé, a mbe mevak amu a nga bo abui mam, a nga yeme na Yéhôva a nye’e nye. Bia ke bia yene jame te aya? 

7. Amu jé ésaé nkañete ja so bia mevak?

⁷ Yésus a nga jô na bi ne mevak éyoñe bia ve, a éyoñe bia nyoñ. (Mam Minlôman 20:35) Bi nga wô’ô mevak éyoñe bi nga yeme benya mejôô. Ve amu jé bia fe bi ne mevak éyoñe bia ye’ele bôte bevo’o benya mejôô? Amu biabebiene bia kôme yene ane be ne mevak éyoñe ba wô’ô mejô me Zambe ne sañesañ, a taté na ba late ngbwa a Yéhôva. Meva’a me ne bia nleme ne lut,  éyoñe bia yen ane ba tyendé asimesane dap a fatan ényiñe jap. Bisaé bise bivok bôte be ne bo, ésaé nkañete nje ja dañe mfi, a nje ja ve bia meva’a nlem. Ésaé te é ne zene bi ne bo bemvôé be Zambe a bi ényiñe ya nnôm éto.​—2 Becorinthien 5:20.

8. Jé bobejañe bangan be nga jô, mfa’a ya meva’a be bili éyoñe ba saé fufulu a Yéhôva Zambe?

⁸ Éyoñe bia ye’ele bôte befe na be yeme Zambe, bia yeme na Yéhôva a wô’ô de mvaé. Bia yeme fe na, Yéhôva a yene ngule ése bia ve na bi bo nye ésaé, dia abui. Nalé ate a ve fe bia mevak nlem. (Lañe 1 Becorinthien 15:58.) Marco mojañe ya Italie a jô na: “Nlem ô ne ma njalan a mevak, amu ma yeme na me nji bo ésaé Zambe a minleme mibaé; a na me nji saé a avale môte da ye ji’a vuan ésaé ése me nga bo nye.” Avale da fe Franco mbo ésaé Zambe ya Italie a jô na: “Môs ôse ya yôp, Yehôva a liti na a nye’e bia amu a ve bia mejô mé a bidi ya nsisim. A liti fe bia na, jôm ése bia bo é ne mfi ja’a bia buni na, jame bia te bo é ne zezé. Ajô te, éyoñe ma saé fufulu a Zambe, me bili beta mevak, a ma yem amu jé ma nyiñe si va.”

9. Ye Yésus ba Yéhôva be nga to be wô’an, amu jé wo yalane nalé?

⁹ Éyoñe bia saé fufulu a bôte bia nye’e, élate jangan ja yem. Bia kui na bi yem avale bôte be né, a avale mefulu be bili. Bia yeme minsôñane miap, a avale ba jeñe na be tôé mie. Yésus a nga saé fufulu a Yéhôva den a ntoo beakutu mimbu. Nye’an Yéhôva ba Yésus ba nye’esan ô nga yem aval é mbe na, jôm éziñ é nji be tyam amvôé dap. Yésus a nga kat aval avé amvôé dap é mbe ngul éyoñ a nga jô na: “Bia Tate bi ne jôme jijia.” (Jean 10:30) Be mbe fo’o nlatan, a be nga too be wô’an, a be mbe fe be saé fufulu.

10. Amu jé nkañetane mbamba foé wo dutu bôt be late ngbwa a Zambe a bôte bevok?

¹⁰ Amu jé Yésus a nga jô Yéhôva na a ba’ale beyé’é bé? A nga ye’elane na: “Ajô te nde be aye tabe nleme wua, ane bia wo bi né.” (Jean 17:11) Bia ye tu’a yeme mbamba mefulu me Zambe éyoñe bia tôñe metiñe ya Kalate Zambe, a ve mengule ya bo ésaé nkañete. Bia yem amu jé é ne mbamba jame ya tabe ndi a Yéhôva, e wulu aval a yi, a subu nye bebé, ndembene nye fe a ye subu bia bebé. (Lañe Jacques 4:8.) Bia subu fe bobejañ a bekale bangane bebé, amu bia dañe avale minju’u da, bi bili avale meva’a da, a bi bili avale minsôñane da. Bia saé fufulu, bia va’a nsamba, a bia dañe minju’u nsamba. Octavia, kale jangan ja nyiñe si Engilis a jô na: “E saé fufulu a Yéhôva a dutu bôte be late ngbwa a ma.” A jô na, ba be bôte ba bo ngul amvôé amu, be “bili  nsôñane wua, a ba tôñ avale metiñe da.” Bia fe bia simesane nalé. Éyoñe bia yen ane bobejañ ba ve mengule ya bo avale Yéhôva a nye’e, nalé ate a bo na bi subu be bébé.

11. Mfefé émo, amu jé bobejañ a bekale bangan ba ye late ngbwa a Yéhôva, a amu jé bebiene fe ba ye tabe nlatan?

¹¹ Éyoñe ji, nye’an bi bili asu bobejañ ô ne ngul, ve wo ye dañe yeme yem mfefé émo. Tame fas bisaé bise bia ye bo melu ma zu! Bia ye jô bôte ba ye wômô na, ‘mbamba nsoan.’ Bia ye ye’ele be ajô Yéhôva. Bia ye fe saé fufulu na si e bo paradis. Mevak ma ye bo abui amu bia saé fufulu. Ôte’ete’e ôte’etek bia ye bo zôsô Éjôé Krist si. Bôte bese ba ye late ngbwa a ba bevok; a ba ye fe late ngbwa a Zambe, nnye a ye “jalé nkômbane ya jôm ése é vee.”​—Besam 145:16.

12. Aval avé ésaé nkañetane mbamba foé ja ba’ale bia?

¹² Bia yiane ba’ale élat é ne zañe Yéhôva a bia. É ne tyi’ibi na bi taté na bia fas a bo aval émo ja bo amu, bi be’e metyi me abé, a bia nyiñe fe émo Satan été. A ne ane nge wo jok ôsôé ô bili ndene mendim. Nden éte ja dutu wo vôm ô nji kômbô ke. Da sili na bi belane ngule jangan ése asu na nden é bo te dutu bia. Avale da fe bia yiane ve mengule na bi sa’ale abo dulu ya émo Satan. Nde aval avé nkañetane mbamba foé wo ba’ale bia? Éyoñe bia kate bôte bevok mam ma fombô Yéhôva, a mam ya Kalate Zambe, asimesane dangan ése é ne fo’o ve mam ma dañe mfi, a mam me ne mvaé. Nalé a bo na bi bo teke bi éyoñe ya fas mam me ne tu’ulane mbunane wongan. (Bephilippien 4:8) Nkañetane mbamba foé wo wônô mbunane wongan amu wo volô bia na bi simesane bengaka’a be Zambe, a metiñe mé me ne njalan a nye’an. Wo volô fe bia na, bi ba’ale mefulu ma ye volô bia na, bi bo te wulu avale Satan a émo bia yi.​—Lañe Beéphésien 6:14-17.

13. Mone Ngaa ya Australie a yene nkañete aya?

¹³ Éyoñe bia ke ôsu a kañete, a yé’é, a saéane bôte ya akônda, mam mete me aba’ale bia, amu bi nji bi éyoñe ya fas minjuk mia kui bia. Joël, mojañ a to Australie a jô na, “Ésaé nkañete ja bo na me bo te nyiñ ane môt a nji yem avale minju’u bôt ba tôbane de. Môs ôse ma yen avale minju’u bôte be bili. Éyoñe ma wulu avale Kalate Zambe a jô, ma yene mfi ya été ényiñe jam. Ésaé nkañete ja volô ma na, me sili mamiene si, me yem amu jé ma yiane tabe Yéhôva ndi. Ja ve fe ma fane ya tabe fe bobejañe ya akônda ndi.”

14. Amu jé mbane wongan ya kañete mbamba foé wo liti na, bia wulu a mbamba nsisim Zambe?

¹⁴ Nkañete wo ve fe bia ndi na, bia wulu a mbamba nsisim Zambe. Bi tame nyoñ éve’an: Ésaé jôé é ne na wo ve bôte ya vôm ô to belet. A na, wo bo ésaé te a moné wôé. Ve bôte wo zu ve belet, be nji nye’e je, a abui ya été da vini wo amu wo zu be ve belet. Nté ôvé wo ye ke ôsu a bo aval ésaé te? Ke wo ye ji’a bili ate’e nyôl a jô’é ésaé te nga? Avale te fe abui ya be bia da ke ôsu a bo ésaé nkañete den a ntoo mimbu mimbu. Abui ya be bia da bo ésaé to’o moné ba belane nye aso mimfe’e miap, to’o na ba jañelé éyoñe jap, to’o bôte ba kpwe’ele be, nge vini be. Nalé a liti na mbamba nsisim Zambe, nnye a ve bia ngule ya bo ésaé te.

15. Aval avé ésaé nkañete ja lu’an a nsôñane Zambe a bili asu môt a binam?

¹⁵ Aval avé ésaé nkañete ja lu’an a nsôñane Yéhôva a bili asu môt a binam? Nsôñane Zambe ya atata’a ô mbe na, bôte be nyiñe nnôm éto. Nsôñane te ô nji tyendé éyoñ Adam a nga bo abé. (Ésaïe 55:11) Aval avé Zambe a nga mane ta’a mam asu na a kôté bia abé a awu? Yésus a nga ve ényiñe jé asu dangan. Ve asu na bi bu’ubane bibotane bia so metuna’a mé, bôte ba yiane bo Zambe mewôk. Yésus a nga kate bôt mam Zambe a yi mfa’a wop. A nga jô fe beyé’é bé na, be bo avale da. Melu ma, éyoñe bia volô bôte na be bo bemvôé be Zambe a zene ya ésaé nkañete, bia saé fufulu a Zambe asu mbamba nta’an a nga nyoñe na a kôté bôt abé a awu.

16. Aval avé ésaé nkañete ja lu’an a metiñe me Zambe ma dañ anen?

¹⁶ Bia liti na bia nye’e bôt, a Yéhôva, éyoñe bia volô be na be yeme zene ya bi ényiñe ya melu mese. Nkômbane Zambe ô ne na: “Bôte bese be nyiñ, a be zu yeme benya mejôô.” (1 Timothée 2:4) Éyoñe mone pharisien a nga sili Yésus atiñ é mbe é dañe metiñe mese, Yésus a nga jô na: “Nyeke’e Éso Zambe wôé a nleme wôé ôse, a nsisime wôé ôse, a nlô wôé ôse. Dina nde de adañ e tele metiñe mese ôsu. Di baa e ne aval ete, e ne na, nyeke’e bôte befe ane wo anye’e womien.” (Matthieu 22:37-39) Bia liti na bia tôñe metiñe ma, éyoñe bia kañete mbamba foé.​—Lañe Mam Minlôman 10:42.

17. Aval avé wo yen ésaé nkañetane mbamba foé?

¹⁷ Ke bi ne njalan a bibotan! Yéhôva a veya bia ésaé ja so bia mevak, ésaé te ja volô na, bi subu nye, a bobejañ bebé, a ésaé te ja ba’ale élat bi bili a nye. Ésaé te ja ve fe bia fane ya liti na bia nye’e nye a bôte bevok. Yéhôva a bili bizu’u bebo bisaé si se, a môt ase ya be be a tele été jé. Ve to’o bi ne bisoé, nge minnôm, minkukum, nge minzôzoé, ngul, nge atek, bia ve mengule mese na bi bo ésaé nkañete. Bia wô’ô ane Chantel kale jangan ya France a nga jô na: “Môt a dañe ngul émo ése, nté biôme bise, Zambe ya mevak a jô ma na: Kelek ! Kobô’ô ! Kobô’ô asu dam! Kobô’ô nkobô ôso’o wo nlem été, ma ve wo ngule jam, ma ve wo mejô mam, ma suk wo, ébe mbo ésaé wom, kele ôsu a nañ, a nyoñe miñye’elane mi ayian. Avale mbamba jam bi bili na bi ne bo mam Yéhôva a sili bia na bi bo, a saé fufulu a Zambe wongan!”