1-2. (a) Jé Yésus a nga bo alu a nga kandane lôt ôsusua na ba wôé nye? (b) Minsili mivé bia ye yalan ayé’é di?

 MÔSE beletô mame ngô’é, ngone Nisan é too melu 14, mbu 33 ya É.J, Yésus a nga di Tawôlô Tate a minlômane mié mi be mi wulu’u ba’aba’a a nye. A mbe a yeme’e na mvuse ya valé, Judas a ye koñe nye. Besiñe bé ba ye tibili nye a su’ulane wôé nye. Mvuse Tawôlô Tate, a nga jô abui mam é nga ve minlômane mié ngule nyul. Éyoñe be maneya mame mese, Yésus a nga dibe ngô’é jap a beta meye’elan. Bia koone meye’elane mete kalate Jean 17.

² Ayé’é di bia zu yene mame bi ne yé’é meye’elane Yésus a nga bo. Bia ye fe yene mame me mbe me tyelé’é nye nleme yôp ôsusua na ba wôé nye.

“ME NGA BO NA BE YEM ÉYÔLÉ JÔÉ”

3. Jé Yésus a nga jô a lat a éyôlé Yéhôva, a nalé a tinan aya? (Jean 17:6, 26)

³ E meye’elane mete, Yésus a nga jô na: “Me nga bo na be yem éyôlé jôé.” Bia yeme na jam éte é mbe angôndô ya mfi asu Yésus. Amu a nga kobô de biyoñe bibaé. (Lañe’e Jean 17:6, 26.) Jam éte é mbe é tina’ane jé? Ye a mbe a kômbô’ô jô beyé’é bé na éyôlé Zambe é ne Yéhôva? Beyé’é be Yésus bese be mbe bejuif, a bese be mbe be yeme’e na éyôlé  Zambe é ne Yéhôva. Bia koon éyôlé éte mintilane ya nkobô Hébreu tañe biyoñe 7 000 a mvuk. Yésus a mbe ki a kobô’ô ajô éyôlé Zambe, ve a mbe a yiik na be yem avale môt é ne mvus éyôlé éte. A nga volô beyé’é bé na be tu’a yeme Yéhôva. Nalé a tinane na be yeme nsôñane Yéhôva a lat a si a bone be bôt. A na be yeme mam a bo a mam a ye bo a mefulu a bili. Amu nnye étam a mbe a kôme’e yeme Yéhôva nya ñyemane.

4-5. (a) Jé é ne bo na éyôlé môt é bo édima mise mangan? Va’a éve’an. (b) A zene fé beyé’é be Yésus be nga kui na be yem éyôlé Yéhôva?

⁴ Tame yen éve’ane ji, simesa’ane na mvendé ya ékôane bekristene jôé é too jôé na David é ne dokita, a na den a ntoo abui mimbu wo yeme mojañ ate. Mos éziñe nde wo fame mbia ôkon, a yi dokita a ne volô wo. Wo ke nda biañ, a mojañe nyu a saé wo asu na ô beta bo mvo’é. Éyoñe ji wo tu’a nye’e David a lôt abim ô mbe ô nye’e nye. A éyoñe wo wôk éyôlé jé, wo simesane ve jam a nga bo asu dôé.

⁵ Avale te fe nde beyé’é be Yésus be mbe be yeme’e éyôlé Yéhôva. Ve, éyôlé éte é nga dañe bo édima asu dap éyoñe Yésus a nga volô be na be kôme yeme Yéhôva nya ñyemane. Amu jé bia jô nalé? Amu Yésus a nga kôme vu Ésa wé mam a mbe a bo’o a ma a mbe a kobô’ô. Éyoñe minlômane mi mbe mi vô’ôlô’ô nye a yen aval a mbe a yeme’e nyoñe ngap a bôte bevok, mi mbe mi ntoo ngule ya kôme “yeme” Yéhôva.—Jean 14:9; 17:3.

“ÉYÔLÉ JÔÉ, NJE ÉTE Ô NGA VE MA”

6. Jé Yésus a mbe a kômbô’ô jô éyoñ a nga jô na Yéhôva a nga ve nye éyôlé jé? (Jean 17:11, 12)

⁶ Meye’elane mete, Yésus a nga ye’elan asu beyé’é bé a jô’ô na: “Ba’ale’e be amu éyôlé jôé, nje éte ô nga ve ma.” (Lañe’e Jean 17:11, 12.) Ye nalé a tinane na Yésus a nji be a yeme’e éyôlé Yéhôva? Momo. Éyoñe Yésus a nga kobô ajô éyôlé Yéhôva, a nga jô na “éyôlé jôé.” Nde ñhe, éyôlé Yéhôva é nji bo ji Yésus. Jé Yésus a mbe a kômbô’ô jô éyoñ a nga jô na Zambe a nga ve nye éyôlé jé? Jam ôsu, Yésus a mbe éjiane Yéhôva a too fe nkalane mefoé wé. Bitua bi mame Yésus a mbe a bo’o, a mbe a bo’o bie e jôé Ésa wé. (Jean 5:43; 10:25) Jame baa, éyôlé Yésus ja tinane na “Yéhôva a ne Nyii wongan.” É ne fo’o été na éyôlé Zambe é tii a éyôlé Yésus.

7. Amu jé Yésus a mbe ngule ya kobô e jôé Yéhôva? Va’a éve’an.

⁷ Éve’an é ne na, môte njô bôt a te lôm éjiane jé a ne ngule ya kobô asu dé. Nde éyoñe môt ate a kobô, a ne fe ve ane njô bôt émiene nnye a kobô. Yéhôva a nga ve Yésus ngule ya kobô asu dé, amu a mbe éjiane jé.—Matt. 21:9; Luc 13:35.

8. Amu jé Yéhôva a nga jô na jôé dé é ne “be” Yésus ôsusua na Yésus a zu si? (Nkôlan 23:20, 21)

⁸ Kalate Zambe a loone Yésus na Ajôô, amu Yéhôva a mbe a bela’ane nye na a ke kate beéngele a bone be bôte mam a mbe a yiik na be yem a na be bo. (Jean 1:1-3) Éko éziñe Yésus nnye a mbe a yiane bo éngele Yéhôva a nga lôme na a ke nyoñe ngap a bone be Israël éyoñe be mbe nkôte si. Éyoñe Yéhôva a nga jô bone be Israël na be bo éngele ate mewôk, a nga jô be na: “Amu jôé dam é ne be nye.” a (Lane’e  Nkôlan 23:20, 21.) Yéhôva a nga jô jam éte amu a mbe a yeme’e na Yésus a kobô asu dé, a na a ne môt étam a mbe a liti’i na mame mese a bo me ne zôsô, a na a ne mfufup.

“ÉSA WOM, VA’A ÉYÔLÉ JÔÉ DUMA”

9. Aval avé éyôlé Yéhôva é mbe édima mise me Yésus? Timi’in?

⁹ Avale bi ndôme mane yen, ôsusua na Yésus a zu si va éyôlé Yéhôva é mbe angôndô ya édima asu dé. Éyoñ a mbe si va, mame mese a mbe a bo’o me mbe me liti’i na éyôlé Yéhôva é ne édima mise mé. Memane ya ésaé nkañete jé, Yésus a nga jô Yéhôva na: “A Ésa wom, va’a éyôlé jôé duma.” Été été, Ésa wé a nga yalane nye a beta tyiñ é so’o yôp é jô’ô na: “Me veya je duma a ma ye beta ve je duma.”—Jean 12:28.

10-11. (a) Aval avé Yésus a nga ve éyôlé Yéhôva duma? (Fombô’ô fe fôtô.) (b) Amu jé éyôlé Yéhôva ja sili na be fubu je a kamane je?

¹⁰ Aval avé Yésus fe a nga ve éyôlé Ésa wé duma? Zene Yésus a nga belane je é ne na, a nga liti bôte bevo’o mbamba mefulu me Ésa wé a bitua bi mam a nga bo asu dap. Yésus a nga bo mame mefe me nga liti na a ve Ésa wé duma. Yésus a mbe a yiik na a kôme liti na mame mese Yéhôva a bo me ne zôsô, a na éyôlé jé é ne mfuban a na a yiane kamane je. b Yésus a nga kôme liti mfi ya éyôlé éte éyoñ a nga ye’ele beyé’é bé avale ba yiane ye’elan. A nga jô na: “A Ésa wongan a ne yôp, jôé dôé é bo’o étyi.”—Matt. 6:9.

 ¹¹ Amu jé éyôlé Yéhôva ja sili na be fubu je a kamane je? Amu afup Éden, Satan a nga laane minsos a lat a Yéhôva Zambe. Satan a nga jô na Yéhôva a ne nlaa minsos a na a solé Adam ba Ève mbamba be mam. (Mett. 3:1-5) A mboon ôte, Satan a nga liti na Yéhôva a bo ki mam e zôsô été. Amu minsose mi Satan mite, bôte be nga simesane na Yéhôva a ne mbia môt. Mvuse ya valé, melu me Job, Satan a nga beta jô na bôte ba kañe Yéhôva ve amu a ve be biôm. A nga beta kee minsose mié ôsu a jô na bôte ba ye telé nkañane ba kañe Yéhôva éyoñe be tele minjuk été, amu ba nye’e ki nye nya nye’ane. (Job 1:9-11; 2:4) Éyoñ é mbe é sili’i asu na bôte be yeme za a ne nlaa minsos. Ye Yéhôva, ye Satan?

“MA VE ÉNYIÑE JAM”

12. Nkômban ôvé Yésus a mbe a bili amu a mbe a nye’e jôé Yéhôva?

¹² Mbôl a mbe a nye’e Yéhôva, Yésus a mbe a bili nkômbane ya bo jôm ése a mbe ngule ya bo asu na a fubu éyôlé Yéhôva a kamane je. A nga jô na: “Ma ve ényiñe jam.” (Jean 10:17, 18) Yésus a mbe nkômesane ya wu asu éyôlé Yéhôva. c Bôte be ôsu Yéhôva a nga té, Adam ba Ève be mbe teke ayeñ, be nga lume Yéhôva mvus a ke ngame Satan. Ve Yésus a nga bi nkômbane ya zu si na a zu liti abim avé a mbe a nye’e Yéhôva. Mame mese Yésus a nga bo a jô me nga liti na a bo Ésa wé mewôk. (Héb. 4:15; 5:7-10) Yésus a nga ba’ale élate jé a Yéhôva ényiñe jé ése akekui a nga wu élé mintaé. (Héb. 12:2) A zene éte, a nga liti na a nye’e Yéhôva a éyôlé jé.

13. Amu jé Yésus a mbe môt a mbe a yian asu na a liti na Satan a ne nlaa minsos? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹³ Mame mese Yésus a nga bo, me nga liti na Satan nnye a ne nlaa minsos, sa ke Yéhôva! (Jean 8:44) Teke môt éziñ a mbe ngule ya kôme yeme Yéhôva a lôte Yésus. Nge mame mese Satan a nga jô a lat a Yéhôva me mbe été, yeme’e na Yésus a nga ye me yem. Ve Yésus a nga ke ôsu a kaman éyôlé Yéhôva. Ja’a ane é nga yené ve ane Yéhôva a nga li’i nye étam, Yésus a mbe nkômesane ya wu a lôte na a lum Ésa wé mvus.—Matt. 27:46. d

“ME MANEYA ÉSAÉ Ô NGA VE MA NA ME BO”

14. Ma’ane mevé Yéhôva a nga ve Yésus amu a nga ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye?

¹⁴ Meye’elane Yésus a nga bo alu a nga  kandane lôt ôsusua na a wu, a nga jô na: “Me maneya ésaé ô nga ve ma na me bo.” A mbe a too ndi na Yéhôva a ye ya’ane nye amu a nga ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye. (Jean 17:4, 5) Yésus a nga yeme tabe ndi a Ésa wé. Yéhôva a nji kañese na a li’i a bôô soñ. (Mame mi. 2:23, 24) A nga wômôlô Yésus a ve nye beta éto yôp. (Philip. 2:8, 9) Mvuse ya valé, Yésus a nga taté na a jôé ane Njôô ya Éjôé Zambe. Jé Éjôé Zambe éte ja ye bo? Ngabe baa ya meye’elane Yésus a nga ye’ele beyé’é bé ja jô na: “Éjôé jôé é za’ak. Nkômbane [Yéhôva] ô boba’ane si va aval ane wo bobane yôp.”—Matt. 6:10.

15. Jé éfe Yésus a ye bo?

¹⁵ Ana’ana, Yésus a zu bo bita a besiñe be Zambe a mane wôé mbia be bôt Armaguédon. (Nlitan 16:14, 16; 19:11-16) Mvuse ya valé, a ye wua Satan “édok ébé,” vôm a ye ki beta bi ngule ya zu ndeñele môt éziñ. (Nlitan 20:1-3) Éjôé ya toyini mimbu, Yésus a ye bo na mvo’é é beta bo si va, a bo fe na môta binam a beta bo mfubane teke ayeñ. A ye wômôlô mimbim. A ye fe bo na si ése é beta bo paradis. Nkômbane Yéhôva wo ye jaléban!—Nlitan 21:1-4.

16. Ényiñe ja ye bo aya mvus Éjôé ya toyini mimbu?

¹⁶ Ényiñe ja ye bo aya mvus Éjôé ya toyini mimbu? Melu ma, bi ngenane bi yiik mvolane Yésus asu na Zambe a jamé mame me abé mangan. Ve mvus Éjôé ya toyini mimbu, minsem a metyi ya abé bi be’e bia ye bo bi maneya. Da ye ke beta sili na bone be bôte be sili njaman amu mame me abé map a zene ya ntañ. Ba ye ke beta yi na môt éziñ a tebe zañe ba be Zambe. A “nsiñ a su’ulan, awu,” a ye fo’o bo momo. Bewu ba ye mane wômô. Môt ase ya si va a ye bo mfubane teke ayeñ.—1 Cor. 15:25, 26.

17-18. (a) Jé ja ye bobane memane ya Éjôé ya toyini mimbu? (b) Jé Yésus a ye bo éyoñ a ye mane Éjôé jé? (1 Becorinthien 15:24, 28) (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁷ Jé éfe ja ye bobane mvus Éjôé ya toyini  mimbu? Éyoñ éte, étua jame ja ye boban. Teke môt éziñ a ye beta sôô na Yéhôva a ne mfufup a Zambe a ne zôsô. Amu jé? Satan a nga laane minsos afup Éden, a jô’ô na Yéhôva a ne nlaa minsos, a na a nji jôé môta binam a nye’an ôse. Ataté éyoñ éte, bôte be mbe be kañe’e Yéhôva mbe be nga ja liti abui biyoñe na mezene me Yéhôva me ne mvo’é. A zen éte éyôlé Yéhôva é nga bo mfuban. Ajô te, mvus Éjôé ya toyini mimbu, éyôlé Yéhôva ja ye mane bo mfuban. Teke bisô na Yéhôva a ye liti na a ne Ésa ya nye’an.

¹⁸ Mvuse memane ya Éjôé ya toyini mimbu, bôte bese ba ye yeme na mame mese Satan a mbe a jô’ô a lat a Yéhôva me mbe minsos. Jé Yésus a ye bo éyoñ a ye mane Éjôé jé ya toyini mimbu? Ye a ye bo avale Satan a nga bo a bo Yéhôva éngaña’a? Momo! (Lañe’e 1 Becorinthien 15:24, 28.) Yésus a ye bulane ve Ésa wé Éjôé. Éyoñe te a ye sulu émiene si Éjôé Yéhôva. Yésus a ne nkômesane ya mane ve Éjôé jé ése mo be Ésa wé, amu a nye’e nye.

19. Amu jé éyôlé Yéhôva é ne édima mise me Yésus?

¹⁹ Bia kôme wôk amu jé Yéhôva a nga ve Yésus éyôlé jé! Yésus a nga kôme vu Ésa wé. Éyôlé Yéhôva ja tinane jé asu Yésus? Éyôlé éte é ne mfi a dañe jôm ése. Yésus a mbe nkômesane ya wu asu éyôlé éte, a ye fe bo nkômesane ya bulan ve Ésa wé Éjôé mvus Éjôé ya toyini mimbu. Aval avé bi ne vu éve’ela Yésus? Bia ye bi éyalane ya nsili ôte ayé’é da zu.