1. Aval avé bi ne lôt éyoñ a Yéhôva?

 BIA nye’e bi lôtô’ éyoñ a bôte bia nye’e. Mbamba beluk ba nye’e be lôtô’ éyoñ nsamba. Bisoé bia nye’e bi lôtô’ éyoñ a bemvôé bap. Môt ase ya be bia a nye’e a lôtô’ éyoñ a bobejañ a besita ya akônda. Ve bia dañe nye’e bi lôtô’ éyoñ a Zambe wongan. Bia bo de éyoñe bia ye’elane nye, éyoñe bia lañe Kalate wé, a éyoñe bia bindi nsôñane wé a mbamba mefulu a bili. Éyoñ bia lôt a Yéhôva é ne fo’o angôndô ya édima!​—Bs. 139:17.

2. Nju’ ôvé bi ne tôbane wô?

² Bia nye’e fo’o bi lôtô’ éyoñ a Yéhôva, ve é nji bo tyi’ibi na bi bi éyoñe ya bo de. Bi bili abui bisaé ya bo, ajô te e nji bo tyi’ibi na bi bi éyoñ asu mame ya nsisim. Asu ésaé dangan, mimbe’e ya nda bôt, a mame mefe me ne mane di bia éyoñ aval e ne na teke fe éyoñe ya ye’elane Zambe, nge yé’é a bindi Mejô me Zambe.

3. Jé éfe é ne bia mane di éyoñ?

³ Jam éziñ afe e ne bia mane di éyon. Nge bia tabe ke ntyel, mame mefe me ne mane di bia éyoñe bia yiane belane je na bi yemete élate jangan a Yéhôva, to’o mam mete me nji bo abé. Bi tame kobô ajô mimvôman. Bia bese bia nye’e bi nyoñe’e mone éyoñ asu mimvôman. Ve to’o mbamba mimvômane mi ne mane di éyoñe bia yiane belane je asu na bi bo mame ya nsisim. Ve bi nji yiane  vuane na sake mimvômane mmie mia dañe mfi ényiñe môt.​—Min. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Jé bia zu yen ayé’é di?

⁴ Ayé’é di, bia zu yene mame bia yiane telé ôsu binyiñe biangan. Bia zu fe yen aval avé bi ne kôme bu’uban éyoñe bia lôt a Yéhôva, a bibotane bi ne bi.

5. Aval avé melebe bia koone me Beéphésien 5:15-17 me ne volô bisoé na bi yem aval avé bia yiane belan ényiñe jap?

⁵ Tobe’e minsôñane mia dañe mfi. Bisoé bi wô’ô sili bibiene jame be ne bo ényiñe jap. Mfa’a wu, beye’ele bap a bibu’a ya menda me bôte map bi nji bo Bekristene be ne tindi be na be bo beta besikôlô asu ya na be nyiñe mefo’o été. Ve avale besikôlô ete da di angôndô ya abui éyoñ. Mfa’a ôvo’o ki, bebiaé bap a bemvôé bap ya akônda be ne lebe be na be lôt abui éyoñ ésaé Yéhôva. Jé é ne volô ésoé ja nye’e Yéhôva na é nyoñe mbamba ntyi’an? E ne mfi na a lañe Beéphésien 5:15-17 a bindi bifuse bite. (Lañe’ek.) Éyoñ a maneya lañe bifuse bite, a ne sili émiene na: ‘ “Mam Tate a kômbô” me ne mevé? Ntyi’an ôvé ô ne ve nye nlem avak? Ntyi’an ôvé wé volô ma na me tu’a yeme belan éyoñe jam?’ Te vuane na “melu me ne abé,” a na émo Satan ji é nga zu tyamban. Bia liti na bi ne fek éyoñe bia belan ényiñe jangan asu na bi ve Yéhôva nlem avak.

6. Ntyi’an ôvé Marie a nga nyoñ, a amu jé ô mbe mbamba ntyi’an?

⁶ Telé’é mame ma dañe mfi ôsu ényiñe jôé. Biyoñe biziñ, asu na bi yeme belan éyoñe jangan, é ne sili na bi tobe zañe mam mebaé me nji bo abé mise me Yéhôva. Jé bia kômbô jô? Asu na bi tu’a wôk, bia zu yene jam e nga boban éyoñe Yésus a nga ke jome Marie ba Marthe. Marthe a mbe anyep, ajô te éyoñ a nga wô’ô na Yésus a zu jome be, a nga kômesan abui bidi. Nté ôte ôse ki, monyañe wé, Marie, a nga ke tabe fefele Yésus, asu na a vô’ôlô miñye’elane mié. Akusa bo na jame Marthe a mbe a bo’o e nji be abé, ve Yésus a nga jô nye na, Marie a te tobe ‘jame da dañe mvaé.’ (Luc 10:38-42.) Ane éyoñ é nga lôt, éko éziñ Marie a nga vuane bidi be nga di môs ôte, ve a nji ve’ele vuane mame Yésus a nga ye’ele nye môs ôte. Fo’o ve avale Marie a nga nyane mone éyoñ a nga lôt a Yésus, bia fe bia nyane mone éyoñe bia lôt a Yéhôva. Aval avé bi ne tu’a yeme belan éyoñe jangan?

7. Amu jé bia yiane kôme nyoñ éyoñe ya ye’elan, e yé’é, a bindi?

⁷ Tuka’a ba’ale na meye’elan, ayé’é, a mbindane bi ne ngabe jia ya ékaña’a wo ve Yéhôva. Éyoñe bia ye’elan, bia laan a Ésaa wongane ya yôp été a nye’e bia angôndô ya abui. (Bs. 5:7) Éyoñe bia yé’é Bible, bia bi “ñyemane ya Zambe,” nnye ate a ne Anjeñe ya fe’e ése. (Min. 2:1-5) Éyoñe ke bia bindi mam bia yé’é, bia tu’a yene mbamba mefulu Yéhôva a bili, a mbamba be mam a zu bo asu dangan a asu bitétéa bié bise. Teke bisô na mam mete mme bia yiane kôme nyoñ éyoñe ya bo. Ve jé é ne volô bia na bi kôme bu’ubane mame mete?

8. Ñye’elan ôvé bi ne nyoñ éyoñe bia yen avale Yésus a nga belan éyoñe jé nkôte si?

 ⁸ Va’a ngule ya tabe vôm a ne évôvoé. Bi tame nyoñ éve’ela Yésus. Ôsusua na a taté ésaé nkañete jé si va, Yésus a nga bo melu 40 nkôte si. (Luc 4:1, 2) Mbôle vôm ate a mbe évôvoé, Yésus a mbe ngule ya kôme ye’elane Yéhôva a bindi nkômban Ésaa wé. Nalé a nga bo na Yésus a tabe nkômesan asu meve’ele me mbe me yange’e nye. Jé nkañete ôte ô ne ye’ele wo? Nge ô ne ébu’a ya beta nda bôt, e ne bo ayaé asu dôé na ô yene vôm a ne évôvoé. Ô ne kôlô nda, a ke jeñe vôme a ne évôvoé. Nde Julie a mbe a bo’o nalé éyoñ a kômbô ye’elane Yéhôva. Ba nnôm wé be mbe be nyiñi’i mone nda e France, a zô’é é mbe vôm ate abui. Julie a jô na: “Me mbe me kele’e parc môs ôse. Wôé, me mbe étam, teke zô’é. Me mbe ngule ya kôme laan a Yéhôva.”

9. Akusa bo Yésus a mbe a bili abui mame ya bo, aval avé a nga liti na a nyan élate ba Ésaa wé?

⁹ Yésus a mbe a bili angôndô ya abui mame ya bo. Éyoñ a mbe a kañete’e, nkunda bôt ô mbe ô tôñe’e nye vôm ase a ke, a môt ase a mbe a bili jame ya sili nye. Môs éziñ, “bôte bese ya nlam be nga sulan mbé yôp” asu na be yene nye. Ve to’o nalé, Yésus a mbe a jeñe’ éyoñe ya yemete élate jé a Yéhôva. Mame ngô’é, a nga yene mone vôme “fé été,” vôm a mbe ngule ya lôt éyoñ a Ésaa wé ba Nye bebaé.​—Marc 1:32-35.

10-11. Kalate Matthieu 26:40, 41 a liti na Yésus a nga ve beyé’é melebe mevé éyoñe be mbe afube ya Gethsémané, ve be nga bo aya?

¹⁰ Alu a nga kandane lôte si va, éyoñ ésaé a nga zu bo é mbe é nga zu man, Yésus a nga beta jeñe vôm a mbe évôvoé asu na a ye’elan a bindi. Mbamba vôm ate a mbe afube ya Gethsémané. (Mt. 26:36) Éyoñe te nje fe a nga ve beyé’é bé mbamba meleb a lat a meye’elan.

¹¹ Bi tame yene jam e nga boban. Be nga suan afube ya Gethsémané valé ate zañ alu é lôteya. Yésus a nga jô beyé’é bé na ‘be mombô,’ ane émien a nga ke ye’elan vôme mfe. (Mt. 26:37-39) Ve nté a mbe a ye’ela’an, bese be nga mane ke ôyo. Éyoñ a nga zu koone be be kele’ ôyo, Yésus a nga beta be jô na “momba’an, a ye’elane Zambe.” (Lañe’e Matthieu 26:40, 41.) Ane a nga yemelane na minlem mi tyele be yôp abui, a na be ne nte’an. Nde a nga yeme tebe été jap a jô na: “Minsôn mi ne atek.” A nga beta ke biyoñe bife bibaé  na a ke ye’elan, ve a nga beta zu koone be be kele’ ôyo.​—Mt. 26:42-45.

12. Jé ô ne bo nge nlem ô tyele wo yôp abui, nge ke na wo wô’ô some ya ye’elan?

¹² Tobe’e mbamba éyoñ. E ne kui biyoñ biziñe na nleme ô tyebe bia yôp nge ke na bi bo nte’an aval e ne na, teke fe ngule ya ye’elan. Nge jam ete e kuiya wo, yeme’e na ô se ke étam. Jé é ne volô wo? Bôte béziñe be bili fulu ya ye’elane Yéhôva memane me môse be nga yene na, e ne mfi na be bo de nté alu e ngenane teke dañe vin, éyoñe be ngenane teke dañe tek. Bôte bevo’o ki be nga yene na avale ba tabe éyoñe ba ye’elan e ne volô be na be kôme yooé Yéhôva nleme wop. Jé ke ô ne bo nge nlem ô tyele wo yôp abui, nge na wo wô’ô some ya ye’elan? Kate’e Yéhôva avale wo wô’ôtan. Ô ne tabe ndi na Ésaa wé ya mvam é yeme tebe été jôé.​—Bs. 139:4.

13. Aval avé beminsini be ne ndeñele bia nté bia lôt éyoñ a Yéhôva?

¹³ Nté wo yé’é, va’a biôme bise bi ne ndeñele wo. Meye’elan me nji bo susu’a zen é ne volô bia na bi yemete élate jangan a Yéhôva. Élate jangan a Yéhôva ja yeme fe éyoñe bia yé’é Kalate Zambe a éyoñe bia tabe bisulan. Mame mevé bi ne bo asu na bi tu’a bu’uban ayé’é dangan a bisulan? Sili’i womiene na: ‘Mam mevé me wô’ô ndeñele ma éyoñe ma yé’é nge ke éyoñe me ne ésulan? Ye bôte be wô’ô loone ma, nge ke lôme ma bemessage e téléfône wom nge a zen éfe?’ Melu ma, bemillion be bôte ba belane betéléfôn a betablette amu bikpwelé bite bi ne nya mfii. Ve beyeme mam béziñe ba jô na, éyoñe wo jeñe na ô bo jam éziñ, nge téléfôn a bôô wo fefele, nlem ô ne wo ke mam mefe tyi’ibi. Psychologue éziñ a jô na: “Jame da ye kui e ne na, wo ye ke tu’a futi ôsimesane wôé jame wo bo, wé viane fase mam mefe.” Ôsusua na bitôkan a beta bitôkane bia taté, be wô’ô jô bia na bi kôme beminsini bangan avale da ye ke ndeñele bôte bevok. Bia yiane fe bo avale da éyoñe bia lôt éyoñ a Yéhôva. Bi nji yiane jô’é na beminsini be ndeñele bia éyoñe bia lôt éyoñ a Yéhôva.

14. Bela’ane Bephilippien 4:6, 7 asu na ô liti aval avé Yéhôva a ne volô bia na bi bem ôsimesane wongan mame bia yé’é.

 ¹⁴ Ye’ela’ane Yéhôva na a volô wo na ô bem ôsimesane wôé mam wo yé’é. Nge wo yene na ôsimesane wo ke wo vôme mfe éyoñe wo yé’é nge ke nté ô ne ésulan, sili’i Yéhôva mvolan. Nge jam éziñe da tyelé wo nleme yôp, e ne bo ayaé na ô bem ôsimesane wôé mame wo yé’é Kalate Zambe, ve e ne mfi na ô bo de. Ye’ela’ane Yéhôva na a ve wo mvo’é jé, ndemben é ba’ale nleme wôé a ‘asimesane’ dôé.​—Lañe’e Bephilippien 4:6, 7.

15. Ébotan évé wo bi éyoñe wo lôt éyoñ a Yéhôva?

¹⁵ Nge wo nyoñ éyoñe na ô laan a Yéhôva, ô vô’ôlô nye, a simesane nye, nalé é soo wo abui bibotan. Aval avé? Jam ôsu, wo ye nyoñe mbamba mintyi’an. Kalate Zambe a jô bia na: “Wulu’u nsamba beyeme mam, nde wo ye bo fek.” (Min. 13:20) Nde nge wo lôt éyoñ a Yéhôva, Anjeñe ya fek, wo ye tu’a bo fek. Wo ye tu’a yeme mam ô ne bo asu na ô ve nye nlem avak, a sa’ale mintyi’ane mi ne ve nye nlem abé.

16. Aval avé bi ne bo mbamba beye’ele nge bia lôt éyoñ a Yéhôva?

¹⁶ Jame baa, wo ye bo mbamba ñye’ele. Éyoñe bia yé’é Kalate Zambe a môt, nsôñane wongan ô ne na a yemete élate jé a Yéhôva. Éyoñe bia laane mban a Ésaa wongane ya yôp été a tu’a yeme nye, nye’ane bia nye’e nye wo ye bo ngul, a bi kôme volô beyé’é Bible bangane na be fe be nye’e Nye. Nne Yésus a nga bo nalé. A nga kobô ajô Ésaa wé a ayôñ ese, a nalé a nga bo na beyé’é bé fe be nye’e Yéhôva.​—Jean 17:25, 26.

17. Aval avé meye’elan a ayé’é étam bi ne yemete mbunane wongan?

¹⁷ Jame lale, mbunane wôé wo ye tu’a bo ngul. Tame yene jame da boban éyoñ ése bia sili Yéhôva mvolan. Éyoñ ése Yéhôva a yalane meye’elane mangan, mbunane wongan wo yem. (1 Jn. 5:15) Jé éfe é ne bo na mbunane wongan ô tu’a bo ngul? Ayé’é étam. Te vuane jame di: Kalate Zambe a jô na “mbunan wo so [mam bia wôk].” (Bero. 10:17) Ve asu na bi bi ngule mbunan, bi nji yiane su’u ve na bia yé’é Kalate Zambe. Jé éfe bia yiane bo?

18. Liti’i amu jé é ne mfi na bi bindi.

¹⁸ E ne mfi na bi nyoñ éyoñe ya bindi mame bia yé’é. Bi tame zu kobô ajô ntili  Besam 77. Nlem ô mbe ô tyele nye yôp amu a mbe a wô’ôta’ane ve ane nge Yéhôva a lumeya bebo bisaé bé mvus. Jam ete e mbe e bo’o na a kate ke ôyo alu. (Éfus 2-8) Nde a nga bo aya? A nga jô Yéhôva na: “Ma ye tyô’ô fe ésaé jôé ése, a fase mimboane miôé nlem.” (Éfus 12) Teke bisô na ntili besam ate a mbe a yeme’e bitua bi mam Yéhôva a nga bo asu bebo bisaé bé melu mvus, ane a nga sili émiene na: “Ye Zambe a vuaneya bo mvam? Ye a diliya nya mvame wé amu ayaa?” (Éfus 9) A nga bindi mimboane mi mame mi Yéhôva, ane a nga yene na Yéhôva a mbe mvam a nkoon éngôngol melu mvus. (Éfus 11) Nde jam ete e nga soo nye jé? A nga bi ndi nleme na Yéhôva a vo’o suu bebo bisaé bé étam môs éziñ. (Éfus 15) Avale te da da, nge wo nyoñ éyoñe ya bindi mame Yéhôva a boya asu bebo bisaé bé, a mam a boya asu dôé womien, mbunane wôé wo ye tu’a nenenen.

19. Beta ébotane mbé bia bi éyoñe bia lôt éyoñ a Yéhôva?

¹⁹ Jame nyini a di da dañ e ne na, nye’ane wo nye’e Yéhôva wo ye tu’a bo ngul. Teke fulu éfe é ne volô bia na bi bo Yéhôva mewôk, bi nyume biabebiene mam asu na bi ve Nye nlem avak, a jibi étibila’a ane fulu nye’an. (Mt. 22:37-39; 1 Bec. 13:4, 7; 1 Jn. 5:3) Nde fe, teke jam éziñe da dañe mfi mise mangan a lôte amvôé bia be Yéhôva.​—Bs. 63:1-8.

20. Mame mevé ô ne bo asu na ô tu’a bu’uban éyoñe wo lôt a Yéhôva?

²⁰ Te vuane na meye’elan, ayé’é étam a mbindane bi ne ngabe ya ékaña’a bia yiane ve Yéhôva. Aval ane Yésus, jeñe’e bevôme be ne évôvoé asu na ô lôt éyoñ a Yéhôva. Va’a biôm bi ne ndeñele wo. Sili’i Yéhôva mvolan asu na ô bem ôsimesane wôé mame wo yé’é. Nge ô tu’a yeme belan éyoñe jôé den, Yéhôva a ye botan wo, a ve wo ényiñe ya melu mese mfefé émo.​—Mc. 4:24.