1, 2. Meve’ele mevé bebo bisaé be Yéhôva be bili den? (Fombô’ô befôtô ya atata’a.)

ABUI bedokita da saé bôte be bili akone da kôéban. Ba nyoñe ngap a bôte bete amu ba kômbô volô be. Ve éyoñ ba bo de, ba yiane tabe ntyele na, bebien be bo te kôéban. Aval ete fe, abui ya be bia da nyiñ a saé a bôte be bili mbia mefulu. Jam ete da telé bia meve’ele été.

² Bôte ya melu ma su’ulane ma, be bili mbia y’abé mefulu. Paul a nga ngôné mefulu mete kalate baa a nga tili Timothée, a jô’ô na, ma ye dañe yené be bôte be nji kañe Zambe. (Lañe’e 2 Timothée 3:1-5, 13.) To’o na bia wô’ô nlem mintaé éyoñ bia yen ane mefulu mete ma mane yiane si, bi ne tem bia fe bi nga vu bôte be bili me. (Min. 13:20) Ayé’é di, bia zu yen nsela’ane a ne zañe mefulu bôte be bili melu ya asu’ulan, a ma bebo bisaé be Yéhôva. Bia zu fe yen jam bi ne bo asu ya na bi bo te kôéban mbia mefulu mete, éyoñe bia jeñe na bi ye’ele bôte Mejô me Zambe.

3. Beza ba ye bi mefulu ya 2 Timothée 3:2-5?

 ³ Paul a nga tili na, “melu me asu’ulan mbia biyoñ bi aye bo.” A nga lañe mbia mefulu 19, a jô’ô na bôte ba ye bi me melu mangane ma. Mefulu mete ma funane ma bia koone me Beromain 1:29-31, ve bifia biziñ Paul a belane bie Timothée baa, bi nji yené bifuse bife ya éfase Kalate Zambe é nga tilibane nkobô Grek. Paul a taté na a lañe mbia mefulu mete a jô’ô na “bôt be aye . . .” Ve nalé a nji tinane na bôte bese mbe ba ye bi mefulu mete. Beta nsela’ane a ye yené zañe Bekristen a bôte bevok.​—Lañe’e Malachie 3:18.

4. Bôte be ne mebun be ne aya?

⁴ Ôsusua na a jô na bôte ba ye nye’e bebien a bo ôzañ akum, Paul a nga tili na ba ye wumulu bebien, ba ye bo mebun, a ba ye bo “njalan a mebun, MN;” mefulu mete me wô’ô yené be bôte ba bete bebiene yôp, éko éziñ amu atyeñ mboone mam, abeñ ya ékôp, akum, nge minkôñ. Avale bôt ete da yene bebien ane bezambe. Ñyeme mam éziñ a nga kobô ajô ya môt a ne njalan a mebun, a jô’ô na: “Nlem wé été, a bili mon autel, vôm a bo a kele’e kañ émien.” Bôt béziñ ba jô fe na, mebun me ne avale nyé fulu é ne na, bôte be ne mebun bebien be ne te ke wô’an.

5. Aval avé bebo bisaé be Yéhôva béziñ be nga bili ôlame ya mebun?

⁵ Yéhôva a vini mebun. A vini “mis me ne bives (mis m’ébiasé).” (Min. 6:16, 17) Mebun ma kamane môte na a subu Zambe bebé. (Bs. 10:4) Me ne beta fulu wua ya mefulu me Satan. (1 Tim. 3:6) Ve mbia jam a ne na, bebo bisaé be Yéhôva béziñ be nga kôbô mbia fulu ate. Osias, njôô bôte ya Juda, a nga bo Yéhôva ésaé mimbu mimbu. “Ve,” Bible a jô na, “éyoñ a boya ngu, nleme wé ô nga betebane yôp, nalé a nga bo abé, a kop be Yéhôva Zambe wé; amu a nga nyiine temple Yéhôva été na, a di’i encens autel encens yôp.” Mvuse ya valé, mebun me nga nyiine fe Ézéchias nleme mone nté.​—2 Mka. 26:16; 32:25, 26.

6. Jé é mbe ve bo na David a bo mebun, ve amu jé a mbe éjote nyul?

⁶ Bôte béziñ be wô’ô bo mebun amu be ne abeñ éyeka’a, amu ba wum, amu ba yeme yia bia, amu ba bo beta be mam, nge ke amu be bili beta éto. David a mbe a bili mam mete mese, ve a mbe éjote nyul. Éyoñ be nga dasé nye ngone Njôô bôt Saül amu a nga wôé Goliath, a nga jô na: “Me ne za, ényiñe jam ke jé, nge nda bôt ésa wom é ne jé Israël été, ane me ne bo nnômngon njô bôt?” (1 Sam. 18:18) Jé é nga volô nye na a bo éjote nyul? David a mbe a yeme’ na, nge a bili mbamba mefulu, atyeñe mboane mam, akeke, a ne amu Yéhôva a “suu émien si,” na a bete nye yôp. (Bs. 113:5-8, MN) David a mbe a yeme’e na, mam mese a mbe a bili me mbe me so’o nye be Yéhôva.​—Fombô’ô fe 1 Becorinthien 4:7.

7. Jé ja ye volô bia na bi bo éjote nyul?

⁷ Bebo bisaé be Yéhôva ya dene fe, ba jeñe na be bo éjote nyul. Bi ne fe’e ne vema éyoñ bia yen ane Yéhôva, Nyô a dañe bôte bese, a ne éjote  nyul. (Bs. 18:35, MN) Bia nye’e melebe ya Kalate Zambe ma: “Jaéane minleme ya éngôngo, mvam, nje’ebane minlem, évôvoé, abui njiban.” (Beco. 3:12) Bia yeme fe na “nye’an ô ne te wumu ôbien, ô ne te bo mebun.” (1 Bec. 13:4) Éyoñ bi ne éjote nyul, bi ne volô bôte na be subu Yéhôva bebé. Fo’o ve avale binga be ne dutu beyôme bap benya mejôô a mbamba ntabane wop, aval ete fe, bi ne dutu bôt ékôane Yéhôva nge bi ne éjote nyul.​—1 P. 3:1.

8. (a) Aval avé bôte béziñ ba yene ajô ya semé bebiaé den? (b) Kalate Zambe a jô bon na be bo aya?

⁸ Paul a nga liti fe avale bôte ya asu’ulan ba ye nyoñe bôte bevok. A nga tili na, melu ma su’ulan, bon ba ye bo bebiaé bap melo. Akusa bo bekalate a bingeñgeñ biziñ, bia ye’ele bongô na be biasé bebiaé bap, nya ajô a ne na, éyoñ bongô be ne ébiasé, nalé a soo jo’ojo’o menda me bôt, a too ke na, élate ya menda me bôt é ne nya mfi, ja’a mise me éjôé. Jam ete da so ôteñ. Melu mvus, éjôé ya Grèce é mbe é tita’ane môt a bôm bebiaé bé; atiñe ya Rome ki é mbe é jô’ô na, nyô a bôme mbiaé a nyi a wôé môt, bese be ne avale da. Éfase Kalate Zambe é nga tiliban nkobô Hébreu, a ji ya nkobô Grek, bise bia liti na, bon ba yiane semé bebiaé bap.​—Nk. 20:12; Beép. 6:1-3.

9. Jé é ne volô bongô na be bo bebiaé mewôk?

⁹ Bongô ba ye kui na be tu’a semé bebiaé bap, nge ba nyoñ éyoñe ya fas mam mese bebiaé be boya asu dap. Ba ye dañe beta semé bebiaé bap nge ba kôme wô’ô na, Yéhôva, Ésaa bia bese, nnye a jô be na be bo de. Mongô a lu’u bebiaé bé, a volô bongô bevo’o na, be’e fe be semé bebiaé bap. Ve nge bebiaé be ne te nye’e bone bap, da ye bo ayaé asu bone na, be semé be. Mongô a kôme wô’ôtane na bebiaé ba nye’e nye, a kômbô semé be, ja’a éyoñ nalé a ne ayaé. Austin a jô na: “Akusa bo me mbe me nye’e me bo’o avale ma yi, bebiaé bam be nga mane ta’a avale mam ma yiane bobane nda, be kate fe amu jé mam ma yiane bobane nalé, be ve fe bia fane ya laan a be éyoñ ése bia yi. Nalé a nga volô ma na me bo be mewôk. Me nga yene na ba wô’ô ma mintaé, jôm éte nje me mbe me jeñe’ na, me ve be nlem avak.”

10, 11. (a) Mefulu mevé ma liti na bôte be nji nye’esan? (b) Abim avé Bekristen ba nye’e bôte bevok?

¹⁰ Paul a nga lañe mefulu mefe ma liti na bôte ba ye bo te nye’e ba bevok. Éyoñ a maneya jô na bone ba ye “bo bebiaé bap melo,” a nga kobô ajô bikalak, a kômbô’ô liti na, bôt ba ye bo te bisi mvaé ba bo be. Bôte ba ye fe bo “te ba’ale élat, MN.” Ba ye bo minziziñ, ba ye nye’e be nyiñe mejô été, teke jeñe na be kôme me. Ba ye bo ‘bekobô Zambe ébiasé’ a bekoñe bôt, ba ye ta ta Zambe, a bôte bevok. Ba ye fe bo bebo bibôta, mbo bibôta a ne môt a vañe ve bôte bevo’ éyôlé mvit. *

11 Bebo bisaé be Yéhôva ba selan a  bôte ya melu ma, amu be ba nye’e bôte bevok. Nye’an ôte ô jaéya zu wo yené. Yésus a nga kobô ajô nye’an agapê a jô’ô na, e nye’e môte mbok, a ne beta atiñe baa ya Metiñe me Moïse, di ôsu é too na, bia yiane nye’e Zambe. (Mt. 22:38, 39) A nga jô fe na, ba ye yeme na bi ne benya Bekristen nge bia nye’esan. (Lañe’e Jean 13:34, 35.) A nga beta fe jô na, Kristen ja yiane nye’e, to’o besiñe bé.​—Mt. 5:43, 44.

12. Aval avé Yésus a nga liti bôte fulu nye’an?

¹² Yésus a mbe a nye’e bôt a nlem ôse. A mbe a kele’ a kañete bôte minlam minlam. A nga saé mindindim, miñyeyem, minzezam, a mindôndok. A nga wômôlô fe mimbim. (Luc 7:22) Yésus a nga ve ve fe ényiñ jé na a kôté bia, akusa bo abui bôt é mbe é vini’i nye. Yésus a nga vu fo’o nye’an Ésaa wé. Si se, Bengaa be Yéhôva fe ba nye’e bôte bevok.

13. Aval avé nye’ane bia liti bôt ô ne tindi be na be nye’e Yéhôva?

¹³ Éyoñ bia liti bôte nye’an, nalé a bo na be subu Yéhôva bebé. Éve’an é ne na, môt éziñ ya Thaïlande a nga tabe beta étôkane wongan; éyoñ a nga yen nye’an ô ne zañe bobejañ, jam ete é nga nambe nye abui. Éyoñ étôkan é maneya, a nga sili na be bo nye ayé’é biyoñ bibaé sondô ase. A nga kañete nda bôte jé ése, a mvus ngon ésaman, a nga bo ésaé Aba Éjôé. Asu na bi yem nge bia nye’e bôte bevok, bi ne sili biabebiene na: ‘Ye me bili fo’o nkômbane ya volô bibu’a ya nda bôte jam, bibu’a ya akônda dam, a bôt ma tôbane be nkañete? Ye ma ve fo’o ngule na, me yene bôte bevok avale Yéhôva a yene be.’

14, 15. Mbia mefulu mevé abui bôt e bili, jé é nga volô bevo’o ya été na be tyendé?

¹⁴ Jam afe da yiane tindi Bekristen  na be sa’ale bôte ya melu ya asu’ulane ma. Abui ya be be e ne te nye’e mam me ne mvaé, nge ke, avale nkôñelane Bible ôfe wo jô, be ne “besiñe mam me ne mvaé.” Paul a jô fe na, ba ye bo te jôô bebien, a na ba ye bo ayok. Bevo’o ba ye bo ôjeja’a.

¹⁵ Bôte béziñ be mbe be nyiñi’i ane betite ya fé, amu be mbe be bili mefulu mete, ve abui y’été e nga tyendé. Kalate Zambe a nga kobô ajô te. (Lañe’ Ésaïe 11:6, 7.) Bifus bite bia liti na, betite ya fé, ane mekamenyañ a beñbweñbwem, ba ye nyiñe mvo’é a betite ya nlam, aval ane bone mintômba a bone binyaka. Jam ete da ye bobane “amu si j’aye jaé ne lut a ñyemane Yéhôva.” (És. 11:9) Mbôle betit be vo’o yeme Yéhôva, nkulan ajô ôte wo fombô bone be bôt.

16. Aval avé Kalate Zambe a volô bôte na be tyendé?

¹⁶ Abui bôt é mbe ayok ane mekamenyañ, ve den, da nyiñ mvo’é a bôte bevok. Bi ne koone minlañe ya ényiñe jap e jw.org, e minlô mejô mi ne na, “Benya mejôô ba tyendé binyiñ.” Bôte ba yeme Yéhôva a kañe nye ba selan a ba be bili éve’ela’a ya mboane mame ya Zambe mfa’a ya atan, ve be kateya ngul ya été, ba liti atane na ba kañe Zambe, ve ntabane wop ô nji liti nalé. Ve bôte béziñ be nga taté be évô, be nga “jaé mfefé môt, ñwô ô nga téban ô funa’ane Zambe mfa’a ya zôsôô a mfubane ya benya mejôô.” (Beép. 4:23, 24) Nté bôte bete be nga yé’é yeme Zambe, be nga yene fe mfi ya tyendé mbia mefulu map. Nalé a nga tindi be na, be tyendé mbunane wop, ôsimesane wop, a ntabane wop. Mintyéndane mite mi nji bo tyi’ibi, ve Mbamba nsisim a volô ba bese be bili nkômbane ya bo Zambe ésaé.

17. Jé é ne volô bia na bi bo te kôbô mbia mefulu ya bôte be nji bo Yéhôva ésaé?

¹⁷ Nsela’ane a ne zañe bebo bisaé be Yéhôva, a ba be nji bo nye ésaé a yené ne fômelé. Bebo bisaé be Yéhôva ba yiane tabe ntyele ya bo te kôbô mbia mefulu ya bôte be nji bo Yéhôva ésaé. Jôm éte nje Paul a lebe bia na bi sa’ale bôte bese be bili mefulu me ne ntilane kalate 2 Timothée 3:2-5. É ne été na, bia nyiñ a bôte bete môs ôse. Bia saé a be, bia ke sikôlô a be, bi too a be. Ve bi ne ngule ya bo te fas ane be, a sa’ale mimboone mi mam miap. Ayé’é Kalate Zambe, a awoso ya ba be bili nkômbane ya bo Yéhôva ésaé bi ne volô bia mfa’a ôte.

18. Aval avé mam bia jô a mam bia bo me ne volô bôte mfa’a ya nsisim?

¹⁸ Bia yiane fe jeñe na bi volô bôte bevo’o mfa’a ya nsisim. Jeñe’e fane ya kañete a ye’elane Yéhôva na a ve wo mbamba éfia éyoñ ja yian. Bôte ba yiane yeme na bi ne Bengaa be Yéhôva. Nalé a ye bo na, mbamba ntabane wongan a ve Zambe duma, sa ke biabebien. Bi yé’éya na, bia yiane “lik abé a minkômbane ya si ndôn, nde bia ye nyiñ ntye [émo ji].” (Tite 2:11-14, Mfefé Nkôñelan) Nde, nge bi bili mbamba ntaban, bôte ba ye yene de, a za a yem, bevo’o be ne jô bia na: “Bi aye ke nsamba wôé, amu bi wô’ôya na Zambe a ne be mia.”​—Zac. 8:23.