1-2. (a) Bekristene ya nkobô Hébreu be mbe be tele’e été évé éyoñe Paul a nga tili be kalate? (b) Amu jé kalate ate a nga suane mbamba éyoñ?

 MVUS awu Yésus, bekristene ya nkobô Hébreu be mbe be nyiñi’i Jérusalem a Judée be nga tôban abui minjuk. Ve nné ane be nga bôndé ékôane bekristen, ane é nga taté na ja tôbane beta étibila’a. (Mame mi. 8:1) Mvuse jôm ane mimbu 20, bekristene bete be nga tôban abui minjuk amu zaé a azoé. (Mame mi. 11:​27-30) Ve, bebé mbu 61 ya É.J., be nga nyiñ abime mvo’é éziñ éyoñe bia vek je a mame mese me mbe me yange’e be. Melu mete, be nga bi kalate Paul a nga tili be a zene ya mfufube nsisim. Kalate ate a nga suane fo’o mbamba éyoñ.

² Bekristene ya nkobô Hébreu be nga bi kalate wop mbamba éyoñ, amu mvo’é be mbe be bu’uba’ane je é mbe ve asu mon éyoñ. Paul a nga ve be mbamba melebe me nga ye volô be na be jibi étibila’a é mbe é yange’e be. Memane ya nta’ane mame bejuif Yésus a nga jôô wô me mbe me ntoo bebé. (Luc 21:20) É ne été na to’o Paul, nge ki bekristene ya Judée, teke môt éziñe ya be be a mbe a yeme’e éyoñe jam éte da ye boban. Ve bekristene bete be mbe be yiane belan éyoñe ja li’i asu na be bo nkômesan a bi mbamba mefulu aval ane mbunan a mbane ya jibi.—Héb. 10:25; 12:​1, 2.

3. Amu jé kalate Behébreu a ne mfi asu bekristene ya melu ma?

 ³ Bi ntoo bebé ya tôbane beta étibila’a a lôte ji bekristene ya nkobô Hébreu be nga tôbane je. (Matt. 24:21; Nlitan 16:​14, 16) Ajô te, bia zu tame yene mbamba melebe Yéhôva a nga ve bekristene bete, mme mete me ne fe bia bo mfi den.

“NJIKA’A BIANÉ NSÔÑANE YA BO BITÔTÔLÔ”

4. Bekristene be mbe bejuif be nga tôbane njuk ôvé? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁴ Bekristene be mbe bejuif be nga tôbane beta njuk. Melu mvus, be mbe ayoñe Yéhôva a nga top. Tañ abui mimbu, Jérusalem a mbe nlam ô ne ngum aval. Môte Yéhôva a mbe a telé’é ane njôô a mbe a jôé a too wôé, a bôte be mbe be kômbô’ô kañe Yéhôva be mbe be bo’o de e Temple ya Jérusalem. Bejuif bese be mbe be wulu’u ba’aba’a a Yéhôva be mbe be tôñe’e Metiñe me Moïse, mme mete betebe ôsu ya ñyebe be mbe be ye’ele’e be. Miñye’elane mite mi mbe mi fombô’ô bidi biap, ajô ntyi’an atyel a avale ba yiane nyiñ a bôte ya meyoñ. Ve mvus awu Yésus, Yéhôva a nji beta kañese metuna’a bejuif be mbe be va’a nye. A mbe angôndô ya beta njuk asu bejuif be mbe bekristen, amu be mbe be maneya yembane na ba tôñe Metiñe me Moïse. (Héb. 10:​1, 4, 10) To’o bitôtôlô bekristen aval ane nlômane Pierre, bi nga yen ayaé ya taté na bia tôñe mintyendane miziñ. (Mame mi. 10:​9-14; Gal. 2:​11-14) Betebe ôsu ya miñyebe be nga tibili bekristene bete étome mimfefé miñye’elane miap.

5. Bekristene be mbe be yiane tabe ntyel a jé?

⁵ Minsamba mi bôte mibaé mi mbe mi wosa’ane bekristen. Nsamba ôsu ô mbe ô bili betebe ôsu ya ñyebe bejuif, mbe bete be mbe be nyoñe’e bekristen ane beapostat. Nsamba baa ô mbe ô bili bôte be mbe be jô’ô na be ne bekristen, mbe bete be mbe be yemete’e na  beyé’é be Krist ba yiane ke ôsu a tôñe Metiñe me Moïse, éko éziñ asu na be sa’ale étibila’a. (Gal. 6:12) Jé é nga ye volô bekristene na be kabetane benya mejôô?

6. Paul a nga ve bekristene ya nkobô Hébreu ngule nyule na be bo jé? (Behébreu 5:14–6:1)

⁶ E kalate Paul a nga tili bekristene ya nkobô Hébreu, a nga ve be ngule nyule na be fak Mejô me Zambe édok été. (Lañe’e Behébreu 5:14–6:1.) A nga belane Mintilane ya nkobô Hébreu na a liti bobenyañe bé ya nsisime na, avale bekristene ba kañe Yéhôva da dañ avale bejuif ba bo. a Paul a mbe a yeme’e na, nya ñyemane a mbamba ñwô’ane ya benya mejôô ba ye volô bekristene bete na be yem a sa’ale bivuse miñye’elan, ndembene ba ye bo te yale fé.

7. Minju’u mivé bia tôbane mie melu ma?

⁷ Aval ane bekristene ya nkobô Hébreu, bia fe bi ne mbôma’ane a mefoé a asimesane da wô’ane ki a bezôsô memvinda be Yéhôva. Besiñe bangane be wô’ô wosane miñye’elane miangan a lat a ntaban. Ba jô na, bia nye’e ki bôte bevok a na bi ne njet. Mimboone mi mam a asimesane ya émo bi ne ôyap a zôsô ñyenane mame Yéhôva. (Mink. 17:15) Ajô te, bia yiane jeñe na bi yem a sa’ale asimesane besiñe bangane ba belane de na be te’e bia nge bo na bi yale fé.—Héb. 13:9.

8. Aval avé bi ne ke ôsu a bo bitôtôlô mfa’a ya nsisim?

⁸ Bia bo mvo’é éyoñe bia kañese a nlem ôse, melebe Paul a nga ve bekristene ya nkobô Hébreu asu na bi bo bitôtôlô mfa’a ya nsisim. Nalé a tinane na bia yiane yeme benya mejôô édok été a jeñe na bi bi ôsimesane Yéhôva. To’o éyoñe bi veya biabebiene ngumba be Yéhôva a duban, bia ke ôsu a bo jam éte. Bia bese bia yiane bo mbane ya lañ a yé’é Kalate Zambe, to’o bi tabeya benya mejôô abim éyoñ avé. (Bsa. 1:2) Nge bi bo mbane ya yé’é Kalate Zambe, bia ye tu’a bi fulu Paul a jô je e kalate Behébreu: mbunan.—Héb. 11:​1, 6.

BI BI “MBUNANE MFA’A YA BA’ALE BINYIÑE BIANGAN”

9. Amu jé bekristene ya nkobô Hébreu be mbe be yiane bi ngule mbunan?

⁹ Bekristene ya nkobô Hébreu be mbe be yiane bi ngule mbunan asu na be dañe beta étibila’a a mbe na a zu bobane Judée. (Héb. 10:​37-39) Yésus a nga ve beyé’é bé abendé na ba yiane tup a ke minkôle yôp éyoñe ba ye yen ane minkane bita mia bômane Jérusalem. Melebe mé me mbe me fombô’ô bekristene bese, ba be mbe tison éte a ba be mbe mefefel. (Luc 21:​20-24) Melu mete, éyoñe bita bi mbe bi boba’an, bôte be mbe be nyiñi’i minlame mi mvuse be mbe be tubu’u a ke sobô bitisone bi bili minka’ale aval ane Jérusalem asu na bi kamane be. Ajô te, e tup a ke sobô minkôle yôp a mbe ve yené ane mboon ô ne akut a é mbe é sili’i beta mbunan.

10. Ngule mbunan é mbe é yiane tindi bekristene na be bo jé? (Behébreu 13:17)

¹⁰ Bekristene ya nkobô Hébreu be mbe fe be yiane tabe ndi a bôte Yésus a mbe a bela’ane be na be wulu ékôane bekristen. Bobejañe be mbe be wulu’u  ékôane bekristen, be nga yiane ve mebendé a lat a avale bobejañ a besita bese ba yiane tup a avale ba yiane bo de. (Lañe’e Behébreu 13:17.) Nlômane Paul ô nga kate bobejañ a besita na ba yiane ‘bo ba be tele be ôsu mewôk.’ A mbe a kômbô’ô jô na, ba yiane bo bemvendé mewôk amu be too be ndi, sa ke amu na a ne jame ba yiane bo. Ajô te, bekristene bete be mbe be yiane yemete ndi jap be bemvendé ôsusua na étibila’a ja taté. Nge bekristene be nga ye bo bemvendé mewôk éyoñe ya mvo’é, be nga ye fe yene tyi’ibi ya bo de éyoñe ya minjuk.

11. Amu jé bekristene ya melu ma ba yiane bi ngule mbunan?

¹¹ Aval ane bekristene ya nkobô Hébreu, bia fe bia yiane bi mbunan. Bi nga nyiñ éyoñ abui bôte da ben a biasé mebendé me ne Kalate Zambe été a lat a asu’ulane ya émo ji. (2 P. 3:​3, 4) Nde fe, é ne été na Kalate Zambe a kate bia abui bone be mam a lat a avale beta étibila’a a ye boban, ve bia yeme ki mame mese. Bia yiane tabe ndi na émo ji ja ye man a na Yéhôva a ye kamane bia.—Habak. 2:3.

12. Jé ja ye nyii bia éyoñe ya beta étibila’a?

¹² Bia yiane fe tabe ndi a zene Yéhôva a belane je dene na a wulu bia, nje éte é ne “ôlo ô ne mewôk a fek.” (Matt. 24:45) Éyoñe beta étibila’a a ye taté, ba ye yiane ve bia mebendé ma ye nyii bia aval ane ma bekristene ya nkobô Hébreu be nga yiane bi éyoñe beromain be nga so. Éyoñe ya tabe ndi a zene bobejañe ba wulu ékôane Yéhôva ba liti bia nje ñhe ji. Nge bi nji tabe be ndi a bo be mewôk éyoñe ji, bia ye yen ayaé ya bo be mewôk a tôñe zene ba ye liti bia éyoñe ya beta étibila’a.

13. Amu jé melebe bia koone me Behébreu 13:5 me mbe me yian?

¹³ Nté bekristene ya nkobô Hébreu be mbe be yange’e éyoñe ba ye tup, be mbe fe be yiane nyiñ a abime be bili a sa’ale “nye’ane moné.” (Lañe’e Behébreu 13:5.) Bôte béziñe ya be be, be nga nyiñ azoé été a jembane bidi. (Héb. 10:​32-34) To’o be mbe nkômesane ya jibi étibila’a amu mbamba foé, bobejañe béziñe be nga taté na ba simesane na ba yiane bi abui moné asu na moné ate a ba’ale be. Moné ki a nji ye kamane be éyoñe Jérusalem a mbe na a ye jañ. (Jacq. 5:3) Bôte bese be mbe be nye’e akum, be mbe ve yen ayaé ya tup a lik menda a biôme bi mo biap mvus.

14. Aval avé ngule mbunan é ne volô bia mintyi’ane bia nyoñ a lat a biôme bi mo?

¹⁴ Bia ye bi nkômbane ya sa’ale ôzañ akum nge bi too ndi na asu’ulane ya émo ji é ntoo bebé. Teke vaa nge beté, bôte ba ye “wua argent wop minseñ été” amu ba ye yene na, “argent wop a or wop bia ye bo te ngule ya nyii be môse ya ayaa Yéhôva.” (Ézé. 7:19) A lôte na bi jeñe na bia tôkan abui moné, bia yiane nyoñe mintyi’ane mia ye volô bia na bi nyoñe ngap a biabebien a menda me bôte mangan a bo Yéhôva ésaé. Nalé a tinane na, bia ye ke ku ôlame ya nyoñe bikôla bi ne teke mfi, nge ve ényiñe jangan adit a abui biôme bi mo. Bia ye tabe ntyele ya kabetane biôme bi mo bi mbili a lôte nné. (Matt. 6:​19, 24) Nté bia yange asu’ulane ya émo ji, mbunane wongan ô ne tebe meve’ele été amu biôme bi mo nge amu mame mefe.

 “MIA YIANE BO MBANE YA JIBI”

15. Amu jé é mbe é dañe’e sili na bekristene ya nkobô Hébreu be bo mbane ya jibi?

¹⁵ Bekristene be mbe be nyiñi’i Judée be mbe be yiane bo mbane ya jibi, amu minju’u mi mbe mi yange’e be. (Héb. 10:36) É ne été na bekristene béziñe be nga tôbane ngul étibila’a, ve abui bôte fe é nga bo bekristene nté mon évôvoé a mbe. Paul a nga jô na, akusa bo be nga tôbane ngul étibila’a amu mbunane wop, be mbe be ngenane te tôban abime minju’u Yésus a nga tôbane mie, amu Yésus nye a nga jibi akekui awu. (Héb. 12:4) Éyoñe bejuif be nga yene na abui bôt é nga bo bekristen, nde be nga yaa a taté na ba bo évô. Bone mimbu ôsusua na a tili kalate wé, nsamba bôt éziñ ô nga wosane Paul éyoñ a nga zu kañete Jérusalem. Bejuif e lôte 40 “be nga bo émo’o be kane’e ngana na, ba ye ke di nge nyu nté be ngenane teke wôé Paul.” (Mame mi. 22:22; 23:​12-14) Akusa bo étibila’a a mewosane betebe ôsu ya ñyebe, bekristene bete be mbe be yiane ke ôsu a sulane mfa’a ya kañe Yéhôva. Be mbe fe be yiane kañete mbamba foé a yeme ngule mbunan été.

16. Aval avé kalate Paul a nga tili bekristene ya nkobô Hébreu a ne volô bia na bi bi mbamba ôsimesan a lat a étibila’a? (Behébreu 12:7)

¹⁶ Jé é nga ye volô bekristene ya nkobô Hébreu na be jibi étibila’a be mbe be tôba’ane je? Paul a mbe a yeme’e na ba yiane bi mbamba ñyenane mam a lat a minju’u miap. Ajô te, a nga kate be na Zambe a ne kañese na be tôbane minjuk asu na a yañele be. (Lañe’e Behébreu 12:7.) Avale ñyañelan éte é ne volô môte na a tu’a bi mefulu ma yiane bekristen. E beme mise bibotane bi mbe bi yange’e be mvus étibila’a a nga ye volô be na é bo be tyi’ibi ya jibi minjuk.—Héb. 12:11.

17. Jé Paul a nga yé’é a lat a avale bekristene be ne jibi étibila’a?

 ¹⁷ Paul a nga jô bekristene bete na ba yiane bo ayo’o nlem a bo te bili atek éyoñe ba tôbane minjuk. A mbe fo’o môt a yiane ve be avale melep éte. A mbe a kôme’e yeme nju’u bekristen, amu émien a nga tibili fe be. A mbe fe a yeme’e avale be ne jibi étibila’a, amu émien a nga tôbane mewosane mevale meval éyoñ a nga bo kristen. (2 Cor. 11:​23-25) Ajô te, Paul a mbe fo’o môt a yiane kate be avale be ne jibi minjuk. A nga kate fe bekristene bete na éyoñe ba jibi minjuk, be nji yiane tabe ndi a bebien, ve ba yiane tabe ndi a Yéhôva. Paul a mbe ngule ya jô a ayo’o nlem ése na: “Yéhôva a ne mvolô wom; ma ye bo te ko woñ.”—Héb. 13:6.

18. Jé ja ye kui bia bese melu ma zu, a aval avé bi ne kômesan asu mame mete?

¹⁸ Éyoñ ébiene ji, bobejañe béziñe be tele minjuk été. Bi ne su’u be a zene ya meye’elane mangan. Biyoñe biziñe bi ne fe su’u be a mezene mefe. (Héb. 10:33) Kalate Zambe a jô ne sañesañe na, “bôte bese ba kômbô nyiñe be bo’o Zambe ésaé a nleme wop ôse nlatan a Krist Yésus, be fe ba ye tôban étibila’a.” (2 Tim. 3:12) Amu nalé, bia bese bia yiane bo nkômesan asu mame ma yange bia ôsu. Bia yiane ke ôsu a tabe Yéhôva ndi a nlem ôse, bi yeme’e na, a ye volô bia na bi jibi njuk ôse bi ne tôbane wô. Mbamba éyoñ, a ye volô minleme bebo bisaé bé bese.—2 Thes. 1:​7, 8.

19. Mame mevé me ne volô bia na bi kômesan asu beta étibila’a? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁹ Teke bisô na, kalate Paul a nga tili bekristene ya nkobô Hébreu a nga volô be na be kômesan asu étibila’a é mbe é yange’e be. Paul a nga jô bobenyañe bé ya nsisime na be bi édo’o ñyeman a mbamba ñwô’ane ya mimfufube Mintilan. Mboon ôte ô nga volô be na be yem a sa’ale miñye’elane mi mbe ve te’elane mbunane wop. A nga jô be na be yemete mbunane wop, ndembene ba ye ji’a tôñe zene Yésus a bôte ba wulu ékôane bekristene ba ye liti be. A nga volô fe bekristene na be tu’a bo mbane ya jibi a bi mbamba ñyenane mam a lat a minju’u miap, a yene mie ane zen Ésa wop a nye’e be a belane je asu na a yañele be. Ngo’o nge bia fe bia tôñe melebe mete! Bia ye ñhe bo ngule ya jibi akekui asu’ulan.—Héb. 3:14.