Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

AKO IRUẸMWI 13

Ugamwẹ Ẹmwata Gha Ya Ruẹ Gha Sọyẹnmwẹ Sayọ

Ugamwẹ Ẹmwata Gha Ya Ruẹ Gha Sọyẹnmwẹ Sayọ

“Uwẹ sẹ, Jehova ne Osanobua mwa, nọ gha miẹn uyi kevbe ọghọ kevbe ẹtin.”​—ARHIE 4:11.

IHUAN 31 Khian Lele Osanobua!

OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *

1-2. De emwi nọ khian ya e Jehova miẹn ugamwẹ ima yi?

 DE EMWI nọ ka la ruẹ ekhọe, vbe u gha họn ẹmwẹ na ighẹ “ugamwẹ”? Ọ gha kẹ, emwi nọ gha la ruẹ ekhọe ọre igiemwi ọghe ọtẹn nokpia nọ diguẹ ye ọkpẹn ebẹd ọghẹe gha ya ekhọe hia na erhunmwu gie Jehova, vbene ọ te ya lovbiẹ. Ra ẹgbẹe ni koko tie Baibol kugbe.

2 Te iran hia ne ima guan kaẹn na, rhie ugamwẹ ne Jehova. E Jehova gha miẹn ugamwẹ ọghe iran yi ra? Ẹẹn! Ọ gha miẹn ọnrẹn yi, deghẹ ọ gu emwamwa ọghẹe ro, kevbe deghẹ ahoẹmwọmwa kevbe ọghọ ne iran mwẹ ne Jehova, ẹre ọ ya iran rhie ugamwẹ nẹẹn. Ma wa kakabọ hoẹmwẹ e Jehova. Ma rẹnrẹn wẹẹ, ọ sẹ ne ima gha ga, ma vbe hoo ne ugamwẹ ne ima rhie nẹẹn gha re nọ maan sẹ.

3. De emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

3 Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn aro ugamwẹ ne Jehova ghaa miẹn yi vbe ẹghẹ nẹdẹ. Ma gha vbe guan kaẹn odẹ erẹnrẹn ne Jehova hoo ne ima ya gha ga irẹn vbe ẹdẹnẹrẹ. Zẹvbe ne ima ya ziro yan avbe emwi na, u ghi gha muẹn roro vbene u khian ya gha mwẹ alaghodaro vbe ugamwẹ ne u rhie ne Jehova. Ma gha vbe guan kaẹn evbọzẹe ne ugamwẹ ẹmwata na ya ima sọyẹnmwẹ.

ARO UGAMWẸ NE JEHOVA GHAA MIẸN YI VBE ẸGHẸ NẸDẸ

4. De vbene eguọmwadia e Jehova ni ghaa rrọọ vbene ọ te sẹ ẹghẹ Jesu, ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran ya ọghọ ne Jehova kevbe wẹẹ iran hoẹmwẹ ọnrẹn?

4 Vbene ọ te sẹ ẹghẹ e Jesu, eguọmwadia e Jehova eso vbe na ghee Ebẹl, Noa, Ebraham, kevbe Job wa gele rhie ẹre ma wẹẹ, iran ya ọghọ ne Jehova kevbe wẹẹ iran hoẹmwẹ ọnrẹn. Odẹ ne iran ya ru ọna, ọre ne iran na gha họn ẹmwẹ ne Jehova, iran na mu ẹtin yan rẹn, iran na vbe gha zọ ese gie ẹre. E Baibol ma wa sunu yọ taara, odẹ nọ khẹke ne iran ya gha ga Osanobua vbe ẹghẹ nii. Sokpan iran keghi hia vbene ẹtin iran sẹ ne iran gha rhie uyi kevbe ugamwẹ nọ khẹke ne Jehova. Ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, e Jehova keghi loo e Mosis ya gbe uhi ne Ivbi Izrẹl, vbe uhi nii, e Jehova keghi gi iran rẹn odẹ nọ khẹke ne iran ya gha ga irẹn.

5. Iyeke vbe Jesu ghi wu nẹ, ọ ghi vbe rhiọ kpaegbe nẹ, de odẹ ne Jehova ghi hoo ne ima ya gha ga irẹn?

5 Vbe Jesu ghi wu, a keghi huẹn ọnrẹn kpaegbe, ke ẹghẹ nii kpa, e Jehova ma ghi ya aro yọ wẹẹ, ma gha ye gha lele uhi e Mosis. (Rom 10:4) Uhi ọgbọn nọ re “uhi e Kristi” ẹre ọ khẹke ne Ivbiotu e Kristi gha lele. (Gal 6:2) De odẹ ne iran khian ya gha lele uhi na? Ẹi re te iran khian wa rẹn ọnrẹn ye uhunmwu kẹkan, emwi ne uhi na wẹẹ ne iran ru, ra ne iran ghẹ ru, sokpan te iran khian gha ya egbe taa e Jesu, iran ghi vbe gha ya emwi nọ maa iran re ru emwi. Vbe ẹdẹnẹrẹ, Ivbiotu e Kristi keghi vbe hia ne iran gha lele ukpowẹ ọghe Kristi, ne iran mieke na sẹtin ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, ne egbe mieke na vbe rọkhọ iran.​—Mat 11:29.

6. De vbene ako iruẹmwi na khian ya ru iyobọ ne ima hẹ?

6 Zẹvbe ne ima ya ziro yan odẹ ughughan ne ima ya rhie ugamwẹ ne Jehova, nọ egbuẹ wẹẹ, ‘De emwi ne I he ru, ne I mieke na gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ne I ya ga e Jehova?’ U sẹtin vbe nọ egbuẹ wẹẹ, ‘De emwi ne I gha ru, ne odẹ ne I ya ga e Jehova mieke na maan sẹ vbene ọ ka ye?’ Gia alaghodaro ne u mwẹ gha ya ruẹ sọyẹnmwẹ, sokpan, ọ khẹke ne u yevbe rinmwian e Jehova, nọ ru iyobọ nuẹn ne odẹ ne u ya gae gha maan sayọ.

DE ODẸ ESO NE IMA YA RHIE UGAMWẸ NE JEHOVA?

7. De vbene Jehova ya ghee erhunmwu ne ima ya ekhọe hia na?

7 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa na erhunmwu gie ẹre. Evbagbẹn Nọhuanrẹn keghi ya erhunmwu ọghe ima ya gie etuarari na gele ru ẹse, na ghaa giẹn vbe ibọkpọ ọghe ugamwẹ kevbe ọgua Osa. (Psm 141:2) Te uwinrinmwẹ ọghe etuarari na wa gha yẹẹ Osanobua. Erriọ erhunmwu ne ima ya ekhọe hia na vbe ya ẹko “rhiẹnrhiẹn” Osanobua, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ima loo ẹmwẹ ne khuẹrhẹ. (Itan 15:8; Diut 33:10) Emwi bun nọ ya ima rẹn wẹẹ, ẹko wa rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe ima ghaa kpọnmwẹ ọnrẹn vbe erhunmwu, kevbe vbe ima ghaa tama rẹn vbene ima hoẹmwẹ ọnrẹn hẹ. E Jehova hoo ne ima gha fannọ otọ ẹko ima ma rẹn, ne ima vbe gha tama rẹn emwi nọ da ima vbe orhiọn. Vbene u te na erhunmwu gie Jehova, ọ khẹke ne u ka roro ẹmwẹ ne u khian ta. U gha ru vberriọ, erhunmwu ruẹ ghi yevbe “etuarari” na gele ru ẹse, ọ ghi gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn Erhaa nọ rre ẹrinmwi.

8. De odẹ ọkpa ne ima ya rhie urhomwẹ ne Osanobua?

8 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa rhie urhomwẹ nẹẹn. (Psm 34:1) Te ima rhie urhomwẹ ne Jehova deghẹ ima na gha gi emwa ọvbehe rẹn wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye iwinna ọyunnuan nibun nọ he ru kevbe wẹẹ, ma hoẹmwẹ ọnrẹn rhunmwuda aro ọmwa nọ khin. Ma gha gele gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jehova he ru, ẹre ima khian na gha rhie urhomwẹ nẹẹn. Ma ghaa muẹn roro emwi ughughan ne Jehova he ru ne ima, ekpọnmwẹ vbe urhomwẹ ẹre ima khian gha rhie nẹẹn. Iwinna ikporhu iyẹn nọ maan keghi kie ẹkpotọ ne ima ya rhie “urhomwẹ ne Osanobua vbe ẹghẹ hia, zẹ vbe ese ne a zọ.” (Hib 13:15) Zẹvbe ne ima ka muẹn roro nẹ, ẹmwẹ ne ima khian ta ma ke na erhunmwu gie Jehova, erriọ vbe khẹke ne ima ka gha muẹn roro nẹ, ẹmwẹ ne ima khian tama ọmwa vbe ikporhu. Ma hoo ne ‘izọese ekpọnmwẹ’ ọghe ima gha re nọ maan sẹ. Ọna ẹre ọ si ẹre ne iwinna ikporhu iyẹn nọ maan na gbe ima otiti.

9. Vbe na ghee Ivbi Izrẹl, de afiangbe ne ima khian miẹn vbe ima gha yo iko? Sunu ye afiangbe ne uwẹ tobọ ruẹ he miẹn.

9 Te ima ga e Jehova vbe ima gha yo iko. Vbe ẹghẹ nẹdẹ, a keghi tama Ivbi Izrẹl wẹẹ: “Ikpia ẹvbo ruẹ hia, igba eha vbe ukpo ọre iran gha yo ihọkpa nii, ne a na . . . ya gha ga e Nọyaẹnmwa.” (Diut 16:16) Na kha na, te iran khian sẹ owa sẹ ugbo rae, vbene ọmwa rhọkpa i na gbogba ga ẹre. Sokpan e Jehova keghi yan ma iran wẹẹ: “Ai miẹn ọmwa nọ gha hoo nọ ya khọn ẹvbo uwa vbe uwu igba eha ne uwa do gha miẹn mwẹ aro nii.” (Ẹks 34:24) Rhunmwuda ne Ivbi Izrẹl na gele ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Jehova, ukpukpo ẹre iran ya gha yo ehe ne iran na ga e Jehova. Erriọ iran vbe ya miẹn afiangbe nibun; vbe igiemwi, iran na do rẹn emwi nibun vbekpa uhi ọghe Osanobua, ẹkpotọ na vbe kie ne iran ya gha muẹn roro emwi ughughan ne Jehova he ru ne iran, iran na vbe sẹtin gha ya egbe rhorho etẹn ne iran gba ga. (Diut 16:15) Erriọ ima vbe miẹn afiangbe nibun deghẹ ima na hia vbe odẹ ke odẹ ne ima sẹtin yo iko. Ẹko wa vbe rhiẹnrhiẹn e Jehova, deghẹ ima na mu egbe ne ima ya zẹ ewanniẹn nọ ma tan gbe, nọ gha rhie igiọdu ne etẹn.

10. De vbene ihuan na so ya re odẹ ọkpa kpataki ne ima ya rhie ugamwẹ ne Jehova?

10 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa deba etẹn so ihuan urhomwẹ gie ẹre. (Psm 28:7) Te Ivbi Izrẹl wa gha ghee ihuan na so, zẹvbe odẹ ọkpa kpataki ne iran ya rhie ugamwẹ ne Jehova. Ivbi e Livai ni re 288 ẹre Ọba ighẹ Devid zẹ, ne iran gha so ihuan vbe ọgua Osa. (1 Krọ 25:​1, 6-8) Ma gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ e Jehova vbe ẹdẹnẹrẹ, deghẹ ima na gha ya ekhọe hia so ihuan urhomwẹ gie ẹre. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, urhu ima i rhiẹnrhiẹn vbe ihuan, ma gha ye sẹtin gha so ihuan urhomwẹ gie Jehova. Gia ghee igiemwi ọkpa ghee: Ẹghẹ hia ẹre ima ya “ba ẹmwẹ ku ta,” sokpan, ọna ma rhie ma wẹẹ, ma ghaa rre iko ra ikporhu te ima khian ghi wa hunwan kpọkpọkpọ. (Jems 3:2) Erriọ vbe ye, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, urhu ima i rhiẹnrhiẹn vbe ihuan, ọni ma wẹẹ ne ima ghẹ so ihuan urhomwẹ gie Jehova.

11. Zẹvbe nọ rre ebe Psalm 48:​13, vbọzẹ nọ na khẹke ne ẹgbẹe gualọ ẹghẹ ya gha tie Baibol kugbe?

11 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa tie Ẹmwẹ ọnrẹn, ma na vbe gha maa ivbi ima emwi vbekpa e Jehova. Vbe Ẹdẹ Ikẹtin, Ivbi Izrẹl ghi sẹ emwi hia ne iran te ru rae, iran ghi gha ru emwi nọ gha ya iran sikẹ e Jehova sayọ. (Ẹks 31:​16, 17) Ivbi Izrẹl ni ya ekhọe hia ga e Jehova, ghi gha maa ivbi iran emwi vbekpa e Jehova kevbe emwi ughughan ne Jehova he ru. Ọ khẹke ne ima hia ne ima gha mwẹ ẹghẹ ne ima ya tie Baibol. Odẹ ọkpa ne ima ya rhie ugamwẹ ne Jehova ẹre ọna khin, erriọ vbe ya ru iyobọ ne ima ya sikẹ ọre sayọ. (Psm 73:28) Ẹgbẹe ghaa tie Baibol kugbe, ọ gha ru iyobọ ne ivbi iran ya kakabọ sikẹ Jehova nọ re Erha mwa nọ hoẹmwẹ ima.​—Tie Psalm 48:13.

12. De emwi ne ima miẹn ruẹ, vbe aro ne Jehova ya gha ghee iwinna na ru vbe a bọ ibọkpọ ọghe ugamwẹ?

12 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa bọlọ avbe owa ugamwẹ kevbe vbe ima ghaa dọlọe yi. E Baibol khare wẹẹ, iwinna na ru vbe a bọ ibọkpọ ọghe ugamwẹ kevbe emwi hia ni rre uwu ẹre keghi re “iwinna . . . nọhuanrẹn.” (Ẹks 36:​1, 4) Vbe ẹdẹnẹrẹ, aro vberriọ ẹre Jehova vbe ya ghee owa ugamwẹ na bọlọ. Ẹi re ẹghẹ nekherhe ẹre etẹn ima nikpia kevbe etẹn ima nikhuo eso loo ye iwinna owa ugamwẹ na bọlọ. Ma wa gbọyẹmwẹ ye iwinna ne kpataki ne avbe etẹn na ru vbe ugamwẹ e Jehova. Ẹi vbe re ọni ọkpa, iran wa vbe rhie egbe ye iwinna ikporhu. Eso kue vbe hoo ne iran gha re arọndẹ. Etẹn na gha khian ru iwinna arọndẹ, ọ khẹke ne ediọn kpasẹ yọ, adeghẹ iran na gbegba. Ọna keghi re odẹ ọkpa ne ediọn khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran vbe ye owa ugamwẹ na bọ ike. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ima ma fiẹnro owa ugamwẹ na bọlọ, ma hia fẹẹrẹ gha sẹtin gha dọlọe yi, ma ghi vbe gha kpee ẹre huan.

13. De aro nọ khẹke ne ima ya gha ghee izọhẹ ne ima ru, ya ru iyobọ ye iwinna Arriọba?

13 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa ru izọhẹ ye iwinna Arriọba. A keghi tama Ivbi Izrẹl wẹẹ, iran ghaa die ehe ne iran na ga e Jehova, ọ ma khẹke ne iran fi abọ rre. (Diut 16:16) Iran ghaa dee, iran ghi viọ emwi ne obọ iran gba ẹre rre. Odẹ vberriọ te iran rhie ẹre ma wẹẹ, iran gbọyẹmwẹ ye emwi hia ne Jehova ru ne iran. De vbene ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ e Jehova kevbe wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye emwi hia nọ ru ne ima, nọ ya ima sikẹ ọre sayọ? Odẹ ọkpa ne ima ya ru ọna, ọre ne ima gha ru iyobọ igho na loo vbe iko, kevbe na loo ye iwinna ugamwẹ nọ khian vbe uhunmwu otagbọn hia, zẹvbe ne obọ ima vbe sẹ. Ukọ e Pọl khare wẹẹ: “Deghẹ obọ ẹse na ru tọlọ uwa, emwi ne uwa mwẹ ne uwa gha ru ẹse, ọre Osanobua ra ghee ya rhan obọ miẹn ẹse ne uwa ru, ighẹ ẹi re emwi ne uwa i mwẹ.” (2 Kọr 8:​4, 12) E Jehova wa gbọyẹmwẹ ye izọhẹ ne ima ya ekhọe hia ru, ọ gha khọnrẹn nọ ye kherhe.​—Mak 12:​42-44; 2 Kọr 9:7.

14. Zẹvbe nọ rre ebe Itan 19:​17, de aro ne Jehova ya ghee ẹse ne ima ru ne etẹn ima ni gualọ iyobọ?

14 Te ima ga e Jehova vbe ima ghaa ru iyobọ ne etẹn ni gualọ iyobọ. E Jehova yan rẹn wẹẹ, te irẹn khian fiangbe Ivbi Izrẹl ni ghaa ru ẹse ne ivbiogue. (Diut 15:​7, 10) Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya ru iyobọ ne ọtẹn nọ gualọ iyobọ, te Jehova ghee ẹre wẹẹ, irẹn ẹre ima ru ẹse nii na. (Tie Itan 19:17.) Vbe igiemwi, e Pọl keghi tie ẹse ne etẹn ni ghaa rre Filipai ru ne irẹn, vbe ẹghẹ ne irẹn ya gha rre eghan “izọese nọ yẹẹ Osanobua, kevbe nọ vbe rhan obọ miẹn.” (Fil 4:18) Gbarokotọ ghee etẹn ni rre iko ne u ye, u ghi nọ egbuẹ wẹẹ, ‘De ọtẹn ne I gha sẹtin ru iyobọ na?’ Ẹko keghi rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe ima ghaa loo ẹghẹ ọghe ima, ẹrhiọn ọghe ima, emwi ne ima guẹ kẹ kevbe emwi ewe ne ima mwẹ ya ru iyobọ ne etẹn ni gualọ iyobọ. Te Jehova ghee ẹse vbenian zẹvbe odẹ ọkpa ne ima ya rhie ugamwẹ nẹẹn.​—Jems 1:27.

UGAMWẸ ẸMWATA KEGHI YA IMA SỌYẸNMWẸ

15. Ẹrhiọn kevbe ẹghẹ ẹre a loo, na mieke na sẹtin ga Osanobua vbe odẹ ọghe ẹmwata, sokpan vbọzẹ nẹi na khua ima ihẹ?

15 Ẹrhiọn kevbe ẹghẹ ẹre a loo, na mieke na sẹtin ga Osanobua vbe odẹ ọghe ẹmwata. Sokpan, ẹi khua ima ihẹ. (1 Jọn 5:3) Vbọ ya ima kha vberriọ? Rhunmwuda, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova, ẹre ọ ya ima gae. Gia kha wẹẹ, ovbi ọvbokhan kherhe khian ya emwi ne erhae. Ọ sẹtin wa ya ughaẹdẹ nibun ya gha draw efoto nọ khian ya ne erhae. Sokpan ọmọ nii i khian gha vian wẹẹ, te irẹn mu ẹghẹ ne irẹn ya draw e efoto nii rhia. Rhunmwuda ọ hoẹmwẹ erhae, ẹko keghi vbe sẹ ọre ọyẹnmwẹ rhunmwuda nọ khian na ya emwi ne erhae. Erriọ vbe ye, rhunmwuda ne ima na hoẹmwẹ e Jehova, te ọ wa gbe ima otiti ne ima ya loo ẹghẹ kevbe ẹrhiọn ọghe ima ya gha gae vbe odẹ nọ khẹke.

16. Zẹvbe nọ rre ebe Hibru 6:​10, de vbene Jehova ya ghee iwinna ne ima ru vbe ugamwẹ ọghẹe?

16 Evbibiẹ emọ ni hoẹmwẹ ivbi iran rẹn wẹẹ, ikpihianbọ hia i re ọkpa, rhunmwuda ọni, iran i ya aro yọ wẹẹ, ẹse ne ọmọ na ru ne iran, ẹre nọkpa khian vbe ru ne iran. Erriọ vbe ye, Erha mwa nọ rre ẹrinmwi rẹnrẹn wẹẹ, ikpihianbọ hia i re ọkpa. Ọ gha kẹ, emwi ne u sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova sẹ ọghe emwa ne u rẹnrẹn kevbe emwa ne u hoẹmwẹ ọnrẹn. A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, emwi ne emwa ọvbehe ru sẹ ọghuẹ, rhunmwuda u khian ọmaẹn nẹ, egbe ma ghi vbe situa ẹse, ra rhunmwuda iyobọ ne u ru ne ẹgbẹe ruẹ. Ọ ghaa yerriọ, ghẹ gi ẹtin fuẹ. (Gal 6:4) E Jehova i khian mianmian iwinna ne u ru vbe ugamwẹ ọghẹe. U na gha ya ekhọe hia ru vbene ẹtin ruẹ sẹ vbe ugamwẹ ọghẹe, e Jehova gha wa miẹn ugamwẹ ruẹ yi. (Tie Hibru 6:10.) E Jehova rẹn emwi nọ rre ekhọe ima, ọ rẹn emwi ne ima te hoo ne ima ru vbe ugamwẹ ọghẹe. Ọ hoo ne ima gha sọyẹnmwẹ kevbe ne emwi ne ima sẹtin ru vbe ugamwẹ ọghẹe gha sẹ ima ọkẹn.

17. (a) Ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, emwi eso ne ima ru ya rhie ugamwẹ ne Jehova i mobọ yẹẹ ima, vbọ khẹke ne ima ru? (b) De vbene odẹ ughughan ne ima ya ga e Jehova nọ rre ẹkpẹti na “ Emwi Nọ Gha Ya Ruẹ Gha Sọyẹnmwẹ Sayọ” he ya ru iyobọ nuẹn?

17 Deghẹ e Baibol na tie, ra iwinna ikporhu na gha lọghọ ima ghi vbo? Ọ ma khẹke ne egbe wọọ ima. Ma ghaa tie Baibol vbe ẹghẹ hia, ma na vbe gha yo ikporhu vbe ẹghẹ hia, vbene ima te rẹn, ma ghi do gha sọyẹnmwẹ ọnrẹn, erriọ ima khian vbe ya gha miẹn afiangbe nibun. A gha sẹtin ya ugamwẹ ọghe ima gie ọmwa nọ ku iku isasegbe ra ọmwa nọ ruẹ vbene a ya kpee ẹgiọn kpee emaba, adeghẹ ẹi kẹ ru ẹre, ẹi sẹtin rherhe guẹ. Sokpan deghẹ ọ na gha ruẹ ọre vbe ẹdẹgbegbe, ọ ghi gha mwẹ alaghodaro. Vbọ gha da suẹn, ọ sẹtin ka gha ye ovbi ẹghẹ kherhe ruẹ ọre, sokpan vbene ẹghẹ ya khian, ọ ghi do gha rhie ẹghẹ ba ẹghẹ nọ ya ruẹ ọre. Ọ na vbe gha bẹghe alaghodaro ne irẹn mwẹ, ọyẹnmwẹ ghi gha sẹ ọre, emwi nọ ru nii ghi vbe gha yẹẹ ọre, rhunmwuda a ghaa dunmwu ema, a na gha miẹn ọnrẹn vbe ọkpan, udu ghi gha hu ọmwa. Erriọ ugamwẹ ọghe ima vbe ye zẹẹ.

18. De emwi kpataki nọ khẹke ne ima ya ẹdagbọn ima ru? De afiangbe ne ima khian lae miẹn?

18 Emwi nọ khẹke ne dọmwadẹ ima ya ẹdagbọn ọnrẹn ru, ọre ne ima ya ekhọe hia gha ga e Jehova. Ma gha ru vberriọ, ma ghi gha sọyẹnmwẹ, orhiọn ima ghi sotọ, ma ghi vbe ya aro yọ wẹẹ, ma gha deba emwa ni khian ga e Jehova vbe etẹbitẹ. (Itan 10:22) Ma i zẹdẹ fian afianma nia, rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne ima vbe ima ghaa rre uwu ọlọghọmwa. (Aiz 41:​9, 10) Emwi bun nọ ya ima sọyẹnmwẹ zẹvbe ne ima ya ga Erha mwa nọ hoẹmwẹ ima. Vbene ẹmwata, e Jehova sẹ “nọ gha miẹn uyi kevbe ọghọ,” vbe obọ emwi hia fẹẹrẹ ne irẹn yi!​—Arhie 4:11.

IHUAN 24 Gha Die Uhunmwu Oke Ọghe Jehova

^ E Jehova sẹ ne ima gha ga, rhunmwuda, irẹn ẹre ọ yi emwi hia. Ma ghaa hoo ne Jehova miẹn ugamwẹ ọghe ima yi, ọ khẹke ne ima gha họn ẹmwẹ nẹẹn, ma ghi vbe gha lele ilele ọghẹe. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn odẹ erẹnrẹn ne ima ya rhie ugamwẹ ne Jehova. U gha bẹghe vbene u khian ya gha mwẹ alaghodaro hẹ, vbe ugamwẹ ne u rhie ne Jehova, ne u mieke na ye gha sọyẹnmwẹ.