Ukpo nọ lelẹe, a keghi yae wewe ma etẹn ni rre abotu ọghe ima wẹẹ, abotu nọ rre South Africa gualọ emwa ni khian gha ga vba; rhunmwuda te iran da mu emasini ọghe ọgbọn rre, na ya print ebe. Ẹre I na ghi gbẹn eni mwẹ ye otọ, I ghi wa ghee, iran na ghi zẹ mwẹ kevbe etẹn nikpia eha ọvbehe ne ima gba ga vbe Canada. Eni iran ọre: Dennis Leech, Bill McLellan kevbe Ken Nordin. Iran keghi tama ima wẹẹ, ma gha wa kpẹẹ vbe South Africa!

Ẹre I na ghi tie iye mwẹ vbe efoni, I na wẹẹ: “Iye, ọ mwẹ emwi ne I khian tama ruẹ. I rrie South Africa!” Ọmwa nọ fu ẹre iye mwẹ wa khin. Ọ wa gha mwẹ amuẹntiyan nọ wegbe, erriọ ẹre ọ wa vbe ya hoẹmwẹ e Jehova. Vbe I tama rẹn wẹẹ I rrie South Africa, ọ ma ta ẹmwẹ nọ bun gbe; sokpan, I rẹnrẹn wẹẹ ọ kue yọ. Erha mwẹ ma vbe gbodan yọ, sokpan ọ kakabọ da iran wẹẹ, eke ne I rrie wa rree ne owa ẹsẹse.

Ma enẹ na ka gha rrie abotu nọ rre Brooklyn; ma ghi sẹ evba, iran na ya uki eha maa ima vbene a ya loo emasini ọkpa na ya print ebe. Iyeke ọni, ma na ghi la okọ nọ rrie Cape Town, vbe South Africa. Vbe ẹghẹ na kha na, ukpo 20 ẹre I ye. Ma na ghi la okọ erhẹn vbe Cape Town gha rrie Johannesburg, ẹghẹ ota ẹre ima ya suẹn okhian na. Vbe ẹdẹ ghi gbe, ma keghi sẹ igue ọkpa nọ rre Karoo, ato ẹre ọ wa gba ẹre. Ebubẹ na wa gba ehe hia, erriọ ovẹn vbe ya yunmwu vba. Ma enẹ na ghi ke ewindo ọghe nene okọ erhẹn gha ghee orere. Ma na gha nọ egbe ima wẹẹ, ‘a vbe miẹn ehe vbenian ra? Vbọ ghi ya ima gha die emwa?’ Sokpan ukpo nibun ghi gberra, ma na werriegbe gha die ako na. Ẹghẹ nii, ma na do rẹn wẹẹ eke nọ mose ẹre ẹvbo na wa khin, erriọ ẹre ọ vbe ya fu egbe rre.

Vbe I ghi sẹ abotu nọ rre South Africa, iran na wẹẹ ne I gha loo emasini na tie ẹre Linotype, na ya print Watchtower kevbe Awake! Ọwara ukpo eso ẹre I ya ru iwinna na. Abotu nọ rre South Africa vbe gha print ebe ọghomwa vbe urhuẹvbo ughughan na zẹ vbe South Africa kevbe ihe ọvbehe vbe otọ Africa. Ma ghọghọ wẹẹ, ma wa gha loo emasini na ya print ebe, ne ima rhunmwuda ẹre ke Canada gha die South Africa!

Vbene ẹghẹ ya khian, I na do gha winna vbe ugha na tie ẹre Factory Office. Ugha na ẹre ọ ghaa siẹnro iwinna ebe na print kevbe ebe na viọ gie etẹn vbe ihe ughughan kẹ kevbe iwinna izedu. Agharhemiẹn wẹẹ, I wa gha mwẹ iwinna nibun ne I ru, te I wa gha sọyẹnmwẹ ọnrẹn.

Ukpo 1968, I keghi rhie arọndẹ ọkpa na tie ẹre Laura Bowen, ọkpẹn e Bẹtẹl ẹre ọ ghaa ye. Ugha Izedu ẹre ọ na gha winna; iwinna e typing ẹre ọ ghaa ru vba. Vbe ẹghẹ nii, emwa gha da ru orọnmwẹ, ai kẹ tama iran ne iran dia e Bẹtẹl ya, rhunmwuda ọni, iran na wẹẹ ne ima ya ru iwinna arọndẹ ne kpataki. Osi na gha si mwẹ rhunmwuda, ukpo igbe ne I gbe vbe Bẹtẹl, iran ẹre ọ ghaa koko mwẹ, iran ẹre ọ vbe ru emwamwa eke ne I gha dia. I na do gha nọ egbe mwẹ wẹẹ, ‘de vbene igho na ya da egbe yi, na rhie ne avbe arọndẹ ne kpataki khian ya sẹ ima gha loo hẹ?’ Iran gha rhie 25 rand mẹ, iran ghi vbe rhie ne ọvbokhan mwẹ, ọni ọre deghẹ ima na sẹtin sẹ ughaẹdẹ na wẹẹ ne ima gha rhie ladian, deghẹ ima na vbe sẹtin miẹn atuẹ werriegbe na wẹẹ ne ima gha miẹn vbe uki uki kevbe deghẹ ima na vbe sẹtin rhie ebe na wẹẹ ne ima gha rhie ladian vbe uki uki ye orere (a gha fian 25 rand vbe ẹghẹ nii, ọ ghi gha re $35, U.S). Igho nii ẹre ima khian ya hae igho owa, ẹre ima khian ya rri evbare, ẹre ima khian ya gha zẹ igho imọto, ẹre ima khian vbe ya gbaroghe egbe ima, ai rẹn deghẹ ima na gha khuọnmwi, ma vbe gha loo ẹre ye emwi nibun ọvbehe.

Iran na wẹẹ, ne ima ya ga vbe ọkpẹn ẹvbo na tie ẹre Durban, vbe ikinkin ne Indian Ocean ye. Ivbi India ẹre ọ gba evba; vbe ukpo 1875, Ivbi India nibun kegha die South Africa, ne iran do winna vbe eke ne a na ru e sugar, erriọ ẹre iran ya sẹ evba. Vbe ẹghẹ na nia, iwinna ọvbehe ẹre iran ghi ru, sokpan vbene iran ya ru emwi vbe India ẹre iran ya ru emwi vbe evba, evbare ne iran re vbe India ẹre iran vbe re vba, iran wa vbe gua zẹ Ebo. Ọna ẹre ọ si ẹre nọ na gha khuẹrhẹ ne ima, ne ima ya kporhu ma iran.

Ughaẹdẹ 150 ẹre avbe arọndẹ ne kpataki ghaa rhie ladian vbe uki uki vbe ẹghẹ nii. Ẹdẹ okaro ne imẹ vbe ọvbokhan mwẹ ladian vbe ikporhu, ma na wẹẹ, ughaẹdẹ ehan ẹre ima khian wa miẹn vbe ẹdọ, sokpan ehe hia na wa gha yọn, ọfọ na gha siẹn vbe egbe ima, ima ma gha mwẹ ọmwa rhọkpa ne ima gu ruẹ e Baibol, ra ọmwa ne ima khian werriegbe mu otuẹ gie. Ọni rhie ma wẹẹ, ughaẹdẹ ehan ẹre ima khian ya kporhu ke owa ya sẹ owa. Ma ghi zẹ kporhu, I na wẹẹ ne I ghee ẹgogo, sokpan I ghi ghee, ifuanro 40 kẹkan ẹre ima he loo! I na do gha roro ẹre wẹẹ, ma gha kue sẹtin ru iwinna na?

Vbene ẹghẹ ya khian, ma keghi mwamwa ẹghẹ ọghe ima ẹse. Ẹdẹ gha gbe, ma ghi le evbare mu lele egbe, ma ghi vbe gbe coffee mu ye flask. Ọ gha sẹ ẹghẹ ne ima khian ya hẹwẹ, ma ghi mu imọto ima ye ototọ erhan. Ugbẹnso ibiẹka eso ghi wa do ma ga ima, ivbi India ẹre iran khin, te iran ye mose; iran ghi gha ghee ima bale bale, rhunmwuda iran ma he miẹn emwa vbene ima ye ẹdẹ! Vbene ẹghẹ ya khian ma na do bẹghe ẹre wẹẹ, ma gha gbe ughaẹdẹ eva ra eha nẹ vbe ikporhu, ma i ghi rẹn ẹghẹ ne ẹdẹ ya mu.

Te ọyẹnmwẹ wa gha sẹ ima wẹẹ, ma do kporhu ẹmwata ma emwa ni rre ẹdogbo nii! Emwa ni mu ọghọ ye emwa egbe ẹre iran khin. Iran mwẹ ọghọ, iran fu, erriọ iran vbe hoẹmwẹ Osanobua. Ugamwẹ Hindu ẹre iran ye. Iran nibun wa gha danmwehọ, erriọ iran vbe ya hoo ne iran ruẹ vbekpa e Jehova, Jesu, e Baibol, agbọn ọghe ọfunmwegbe nọ dee kevbe arhiọkpaegbe. Vbọ ghi rre ukpo ọkpa vba, ma na do gha mwẹ orhunmwu 20 ne ima gu ruẹ e Baibol. Ẹdẹgbegbe ẹre ima ya gha gu ọkpa vbe ẹgbẹe ne ima gu ruẹ e Baibol rri evbare avan. Te ima wa gha sọyẹnmwẹ iwinna ọghe ima.

Vbọ ma he kpẹẹ vba, otu na wẹẹ ne I suẹn gha ga zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako, vbe ikinkin ọghe Indian Ocean. Uzọla uzọla ẹre ima ya gha dia owa etẹn ughughan ya, zẹvbe ne ima ya gha mu otuẹ gie iko ya gha rhie igiọdu ne iran. Te etẹn ne ima ghaa dia owa iran ya wa gha ya obọ esi mu ima, ọ na yevbe na miẹn wẹẹ ẹgbẹe ọkpa ma khin; erriọ ima vbe ya gha gu ivbi iran kevbe aranmwẹ ne iran mwẹ vbe owa ku. Te ima wa gha sọyẹnmwẹ iwinna ima vba, ma ma rẹn ẹghẹ ne ukpo eva ya gberra. Ma ghi ghee, abotu keghi ya efoni tie ima, iran na wẹẹ, “Ma hoo ne ima dọlegbe viọ uwa gha die Bẹtẹl.” Ẹre I na tama iran wẹẹ, “Ma te wa sọyẹnmwẹ iwinna ne ima ru mwa.” Sokpan, ma na wa mu egbe ne ima ya ru iwinna na rhirhi waa ima re.

E Service Department ẹre I na gha winna vbe I sẹ evba, etẹn nikpia ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn ẹre I ghaa gu winna, ukpamuyọmọ nọkhua ẹre ọna wa gha khin. Vbe ẹghẹ nii, ọgbaroghe ọghe otako gha mu otuẹ gie iko, ọ ghi gbẹn emwi ne aro ọre sẹ gie abotu; vbe iyeke ọni, abotu ghi vbe gbẹn elẹta gie iko nii, ne iran ya rhie igiọdu ne iran, iran ghi vbe tama iran, ako nọ khẹke ne iran winna yan. Ẹi re iwinna nekherhe ẹre avbe akọwe ni rre Service Department ghaa ru. Ọgbaroghe ọghe otako gha ya urhuẹvbo e Xhosa, e Zulu ra urhuẹvbo Africa ọvbehe gbẹn elẹta gie abotu vbekpa  iko ne iran mu otuẹ gie, avbe etẹn na ghi zedu ẹre ghee Ebo. Abotu gha khian vbe gbẹn elẹta gie avbe iko na, etẹn na ẹre ọ vbe zedu ẹre ghee avbe urhuẹvbo na. I wa kakabọ gbọyẹmwẹ ye iwinna ne avbe etẹn na ghaa ru, iran wa vbe ru iyobọ mẹ ya rẹn ọlọghọmwa ne etẹn ima nekhui ni rre Africa ghaa werrie aro daa.

Vbe ẹghẹ na kha na, arriọba e South Africa keghi gbe uhi yọ wẹẹ, ne avbe ebo kevbe emwa nekhui ghẹ gha ru emwi kugbe. Avbe ebo na gha mwẹ ẹdogbo ne iran ye, emwa nekhui na vbe gha mwẹ ọghe iran. Nọ ne etẹn ima nekhui, iran iran ẹre ọ gba gha ru emwi kugbe, urhuẹvbo ọghe iran ẹre iran ghaa zẹ ma egbe, ẹre iran ya gha kporhu, ẹre iran vbe ya gha do iko.

I ma mobọ rẹn etẹn ima nekhui nibun, rhunmwuda iko Ebo ẹre I ghaa ye. Nia, te ẹkpotọ ghi kie mẹ ne I ya rẹn iran, vbene iran ya ru emwi hẹ kevbe erre avbavbotọ ọghe iran. I na do rẹn vbekpa ọlọghọmwa ne etẹn ima nekhui werriẹ aro daa, rhunmwuda, ne iran i na mwẹ obọ vbe avbe erre avbavbotọ ni ma gua e Baibol ro kevbe rhunmwuda ne iran ma na miẹn ọnrẹn yi, avbe iyayi ne Baibol gbodan ghee. Agharhemiẹn wẹẹ etẹn ima na rẹn wẹẹ, ẹgbẹe ọghe iran kevbe ivbi ẹvbo ọghe iran gha zẹ iran kpokpo, deghẹ iran ma na lele avbe erre avbavbotọ ne Baibol gbodan yi, iran na ye mudia ẹse! Ivbiogue ẹre emwa nibun ni rre igue nii ghaa khin. Eso vbọ yo esuku kherhe, vbene eso ma na zẹdẹ yo hiehie, sokpan iran I zẹdẹ ya ẹmwẹ Osanobua ku hiehie.

I ghọghọ wẹẹ ẹkpotọ vbe kie mẹ ne I ya gha rre usun emwa ni sinmwi oseghe ne etẹn, ne iran sẹtin gha ga e Jehova kevbe ne iran gha rre idiaghe, vbene arriọba i na zẹ iran kpokpo. Vbe I ghi bẹghe vbene ivbi etẹn ya mudia ẹse, vbe a khu iran fua vbe esuku, rhunmwuda ne iran ma na deba ihua iran na erhunmwu kevbe ne iran ma na deba iran so ihuan esọsi, ọ keghi wa rhie igiọdu mẹ.

Ọ mwẹ ọlọghọmwa ọvbehe ne etẹn ima werriẹ aro daa, vbe otọ ẹvbo nekherhe ọkpa na ghaa tie ẹre Swaziland vbe otọ Africa. Vbe ẹghẹ ne Ọba ighẹ Sobhuza II ya wu, iran na tama ikpia ni rre ẹvbo nii, ne iran zẹ eto mu otọ, iran na wẹẹ ne ikhuo ni rrọọ gia hin vbe eto ọghe iran. Etẹn ima nibun wa rri oya, rhunmwuda ne iran ma na gha mwẹ obọ vbe ilele na, na ya ga emwa ni wu nẹ. Ne etẹn ima ni rre otọ Africa na sẹtin mudia ẹse kevbe ne iran na sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ne iran werriẹ aro daa, keghi ya amuẹtinyan ọghe ima wegbe sayọ, ọ na vbe ya ima gha sọyẹnmwẹ.

Vbọ ghi rre 1981, iran na wẹẹ, ne I ya ru iyobọ ne etẹn ni loo emasini na ya print ebe ni loo ekọmputa  ya winna. Erriọ ẹre I ya dọlegbe ya vba egbe mwẹ vbe ugha ne a na print ebe. Te iwinna na wa gha gbe mwẹ otiti, rhunmwuda, obẹlẹ ọgbọn ẹre a ghi ya gha print ebe. Okpia ọkpa nọ winna ne ekọmpini ọkpa ni ru phototypesetter, keghi mu emasini na ne abotu ne iran danmwẹ ọnrẹn ghee, iran ke hae osa yọ. Ma ghi bẹghe vbene ọ winna hẹ, ma keghi dẹ isẹn vbe phototypesetter na, ma na ya rhihe Linotype ihinrin ne ima te loo. Ma na vbe mu emasini ọgbọn ọvbehe na ya print ebe rre. Ena hia kegha ya iwinna ebe na print kẹ!

Ekọmputa ẹre ọ zẹ ighẹ ma sẹtin ru e sọftwẹ ọgbọn ladian ne a ya mwamwa evba gbẹnnẹ ye ebe ọghe ima, nọ mieke na gha mọse a ke print ẹre ladian; eni e sọftwẹ na ọre MEPS ra Multilanguage Electronic Publishing System. I i khian sẹtin mianmian avbe emasini nikhua ne ima ya gha print ebe, na rhunmwuda ẹre viọ ima enẹ ke Canada gha die South Africa; ehe hia ghi gha yọn, ọ ke print ebe ladian, ọ ghi ba kua, sokpan te emwi hia ghi wa maan sayọ nia. (Aiz 60:17) Vbe ẹghẹ na kha na, ma enẹ ru orọnmwẹ nẹ; avbe arọndẹ ni hoẹmwẹ e Jehova ẹre ima rhie re. Mẹ vbe Bill ye gha ga vbe Bẹtẹl. Sokpan e Ken kevbe Dennis mwẹ emọ nẹ; eke ne iran ghaa ye ma rree gbe ne Bẹtẹl.

Iwinna ne ima ru vbe abotu na wa gha muan yọ. A kegha zedu ebe ọghomwa ghee urhuẹvbo ughughan, a na vbe gha print ẹre ladian, erriọ ẹre a vbe ya gha viọ avbe ebe na gie abotu ughughan. Rhunmwuda iwinna nibun ni rre otọ, ma kegha hoo ne ima bọ abotu ọgbọn. Ma na ghi bọ abotu ọvbehe ne mose vbe Johannesburg; ukpo 1987 ẹre ima ya abotu na fiohan ne Jehova. Ukpamuyọmọ wa gha nọ mẹ, ne I na gha mwẹ obọ vbe emwamwa ọghe abotu na bọ nii kevbe ne I na vbe gha re ọkpa vbe Agbaziro Ọghe Abotu Nọ Rre South Africa vbe ọwara ukpo nibun.

Emwi eso ne ima ma te yaro yi keghi sunu vbe ukpo 2001. Otu na zẹ mwẹ ne I deba etẹn ni khian gha ga zẹvbe Agbaziro Ọghe Abotu Nọ Rre United States; emwamwa ọgbọn ẹre ọna wa gha khin vbe United States. Agharhemiẹn wẹẹ, ọ kakabọ da ima wẹẹ, ma khian sẹ iwinna ne ima te ru vbe South Africa rae, kẹ kevbe avbe ọse ima, ma vbe gha ghọghọ wẹẹ, te ima khian ya deba etẹn ni rre Bẹtẹl vbe United States.

Sokpan ẹmwẹ iye ọvbokhan mwẹ ne ima khian sẹrae vbe South Africa na gha da ima, rhunmwuda, ọ khian ọmaẹn nẹ. Ma rẹnrẹn wẹẹ, ma i khian sẹtin ke New York gha gbaroghe ẹre vbene ọ khẹke. Sokpan etiẹn ọvbokhan mwẹ nikhuo eha na wẹẹ, iran gha gbaroghe ẹre. Iran na tama ima wẹẹ, “Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, ma tobọ ima ma sẹtin rhie egbe ye iwinna ugamwẹ ẹghẹ hia, ma gha gbaroghe iye ima, ma rẹnrẹn wẹẹ, ọ gha ru iyobọ ne uwa ya mu aro ye iwinna uwa.” Ma wa gbọyẹmwẹ ye iyobọ ne iran ru na.

Emwi vberriọ, ẹre ọtẹn mwẹ nokpia vbe ọvbokhan rẹn ni ghaa rre Toronto vbe Canada vbe ru, iran ẹre ọ ghaa gbaroghe iye mwẹ; erha mwẹ i ghi rrọọ vbe ẹghẹ nii. Vbe ẹghẹ na kha na, ọ gberra ukpo 20 nẹ, ne iye mwẹ ke gu iran rre owa. Ma wa kakabọ gbọyẹmwẹ ye odẹ ne iran ya gbaroghe ẹre ya sẹ ẹdẹ uwu; te ima da sẹ e New York vbe ọ wu. Ẹi re iwinna nekherhe na do sẹtin gbaroghe evbibiẹ ọmwa ni khian ọmaẹn nẹ. Sokpan afiangbe nọkhua nọ, vbe a ghaa mwẹ etẹn ni ru iyobọ na ne ọmwa, na mieke na sẹtin mu aro ye iwinna ugamwẹ ọghomwa!

Vbe ọwara ukpo eso, ugha ne a na print ebe vbe abotu nọ rre United States ẹre I na gha winna; te iwinna ebe na print ghi ye khuẹrhẹ rhunmwuda emadogua ọgbọn na ghi loo nia. Ke ukpo eso nọ gberra gha dee, ugha na tie ẹre Purchasing Department ẹre I na ghi winna. Ukpo 20 ẹre ọ ghi ye na, ne I ke rre abotu nọ rre United States; ukpamuyọmọ nọkhua wa nọ mẹ, ne I na rre emwa. Etẹn ni rre Bẹtẹl vbe United States nia, rrie odẹ 5,000, vbene etẹn ni ke owa do gha winna vbe emwa na rrie odẹ 2,000!

Ọmwa gha tama mwẹ vbe ukpo iyeha nọ gberra wẹẹ, emwa ẹre I khian gha ye, I i yayi. Ekhọe hia ẹre ọvbokhan mwẹ ighẹ Laura wa ya ru iyobọ mẹ ke ẹghẹ gha dee. I ma zẹdẹ gbe I ma rẹn hiehie vbe odẹ ne I ya loo ẹdagbọn mwẹ! Ma wa gbọyẹmwẹ ye iwinna ughughan na he mu ne ima vbe otu e Jehova, emwa ughughan ne ima he gu winna, kevbe etẹn ni rre abotu vbe ehe ughughan vbe otagbọn na, ne ima he mu otuẹ yo. Nia, I gberra ukpo 80 nẹ, I i ghi ru iwinna nibun ni te ka ru vbe ẹghẹ nọ gberra, rhunmwuda, igbama nibun rrọọ ni gbegba ni gha sẹtin ru ẹre.

Ọsihuan ọkpa khare wẹẹ: “Afiangbe ọrọre ọghe uhunmwu ẹvbo ne Nọyaẹnmwa re Osanobua ẹre. Afiangbe ọrọre ọghe emwa ne irẹn zẹ ya ru ọghẹe.” (Psm 33:12) Ẹmwata ne uhunmwu ẹmwẹ ẹre ọni gele wa khin! I wa ghọghọ wẹẹ, I deba eguọmwadia e Jehova ni ya oghọghọ gae.