RAINBOW SET ẹre a ghaa tie avbe ebe na. I ghi waan nẹ kherhe, I na suẹn gha tie avbe ebe na. Avbe efoto ni rre uwu ẹre na wa gha yẹẹ mwẹ. Rhunmwuda ọni, I na gha hoo ne I gha mwẹ irẹnmwi ọghe Baibol agharhemiẹn wẹẹ, ọvbokhan ẹre I ye gha khin.

Vbe Okuo Ọgbagbọn Nogieva ghi khọn die India, I keghi werriẹ aro daa ọlọghọmwa nọ wegbe nọ ya iro han mwẹ. Evbibiẹ mwẹ keghi sọ ebe orọnmwẹ. Egbe na wọọ mwẹ rhunmwuda, I ma rẹn evbọzẹe ne arhunmwu eva ne I hoẹmwẹ ọnrẹn na sẹ egbe rae. I na ye vbe ọmọ na yangbe rhunmwuda igbaroghe ne ọmọ miẹn vbe obọ evbibiẹ ọre ma ghi gha rrọọ, katekate ne I na re ukpọmọ ọkpa. Ẹkun ma zẹdẹ sẹ mwẹ otọ hiehie.

Mẹ vbe iye mwẹ keghi kpa gha rrie ẹvbo ne a tie ẹre Karachi vbe Pakistan. Ọ ghi rre ẹdẹ ọkpa, ọtẹn nokpia ne a tie ẹre Fred Hardaker keghi sẹ owa ima. Ọ khian enọwanrẹn nẹ, ọbo ebo vbe nọ. Ọ te gha hoo ne ọ gu iye mwẹ gha tie Baibol, iye mwẹ ma kue yọ, sokpan iye mwẹ na tama rẹn wẹẹ ughaghe, mẹ gha kue ne ọ gha gu mwẹ tie Baibol. Uzọla nii ẹre Ọtẹn Nokpia Hardaker suẹn gha gu mwẹ tie Baibol.

 Uzọla eso ghi gberra nẹ, I na suẹn gha yo iko. Owa isinmwiegbe ọghe Ọtẹn Nokpia Hardaker ẹre ima na gha do iko vbe ẹghẹ nii. Etẹn 12 ni khian eniwanrẹn nẹ ẹre ọ ghaa si egbe koko vba. Te iran wa gha rhie ifuẹko mẹ, erriọ iran vbe ya gha gbaroghe mwẹ vbe na ghee ọvbi iran. I wa ye yerre vbene iran ya gha si mwẹ kẹ egbe hẹ vbe iko, iran wẹẹ ne I tota ke iran. Iran gha khian gu mwẹ guan, iran ghi ghughẹ rre. Ọna ọre emwi ne I wa gha gualọ vbe ẹghẹ nii.

Vbọ ma he kpẹ vba, Ọtẹn Nokpia Hardaker na wẹẹ ne I deba irẹn vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ọ na maa mwẹ re vbene a ya ye giamafon kpe ọta na rrẹkọdi hẹ. Ota eso ma zẹdẹ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọyan owa eso rhunmwuda, ọ gbodan ye imamwaemwi ọghe iran. Vbọrhirhighayehẹ, te I wa gha gbọyẹmwẹ ye imamwaemwi ọghe ẹmwata, ọni ẹre ọ ya mwẹ gha mwẹ izọghae vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.

Ivbiyokuo e Japan ghi khọn lae India, arriọba e Britain nọ kha yaẹn India na kakabọ gha kpokpo Avbe Osẹe Jehova ni rre India. Ọ ghi rre July 1943, ukpokpo nii na vbe sẹ imẹ egbe. Olodigba ọghe e sọs Anglican nọ siẹnro owebe ne I ye na khu mwẹ fua vbe owebe. Ọ wẹẹ uyinmwẹ mwẹ i maan. Ọ na tama iye mwẹ wẹẹ, te uyinmwẹ imẹ ghi mu ihua mwẹ rhia vbe owebe rhunmwuda ne I na gu Avbe Osẹe Jehova mu obọ. Ọna keghi ya ohu kakabọ mu iye mwẹ. Rhunmwuda ọni, ọ na wẹẹ ne I ghẹ ghi dọlegbe gu Avbe Osẹe Jehova mu obọ. Ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, iye mwẹ na rhie mwẹ la okọ nọ rrie ehe ne erha mwẹ ye vbe Peshawar. Ọ sẹ ibiriki 850 na la a ke sẹ evba. I na do worua vbe odẹ ọghe orhiọn rhunmwuda I ma ghi gha miẹn evbare orhiọn re.

Vbe ukpo 1947, I na werriegbe gha rrie Karachi ya gualọ iwinna. Ẹdẹ ọkpa, I na ya tuẹ Ọtẹn Nọkpia Hardaker vbe owa isinmwiegbe ọghẹe. Ọ na wa gbe obọkhian mẹ.

Ọ na ghi nọ mwẹ wẹẹ: “Egbe kue rran ruẹ.” Ọ ghaa roro wẹẹ egbe ma sasa mwẹ.

I na tama rẹn wẹẹ: “Emianmwẹ orhiọn ẹre I khuọnmwi, ẹi re ọghe ikpakpa. Ọmwa nọ gha gu mwẹ gha tie Baibol ẹre I gualọ.”

Ọ na nọ mwẹ wẹẹ: “De ẹghẹ ne u hoo ne u ya suẹn?”

I na wa tama rẹn wẹẹ: “Banbanna, deghẹ ẹghẹ rrọọ.”

Akota nii, ẹre ọ Ọtẹn Nọkpia Hardaker wa suẹn gha ye Baibol maa mwẹ ẹmwi. Ọyẹnmwẹ na gha sẹ mwẹ rhunmwuda ẹkpotọ werriegbe kie mẹ ne I ya gha gu eguọmwadia Osanobua loo. Iye mwẹ te wa gha gbodan ye odẹ ọghe ẹmwata ne I lele, sokpan ọ ma sẹtin. I ya ekhọe yan rẹn nẹ wẹẹ, e Jehova ẹre I khian ya ẹdẹ agbọn mwẹ ga. Ọ ghi rre August 31, 1947, I na dinmwiamẹ. I ghi rre ukpo 17, I na rhie obọ ye iwinna arọndẹ ọghe ẹghẹ hia.

E Quetta ọre ẹvbo ne I na ka ru iwinna arọndẹ. Ẹvbo na, ọre ehe ne ivbiyokuo e Britain eso na ka gha bodẹ. Vbe ukpo 1947, a keghi ghae India ye ihe eva. Obọ ọkpa na gha re India, obọ nọkẹre na gha re Pakistan. * Ọna keghi si okhọn vbuwe ẹbu emwa ugamwẹ. Ke ne a ya bu agbọn tu agbọn gha dee, ọna keghi re ọkpa vbe usun okhọn nọ ghi ya emwa lẹ hin ẹvbo iran rre sẹ. Emwa ni lẹ hin owa rre sẹ odẹ ẹbo 14. Ivbi Emọle ni rre India na lẹ gha rrie Pakistan, ivbi ugamwẹ Hindu kevbe Sikh ni rre Pakistan na lẹ gha rrie India. Vbuwe oyanghan na, I na lae okọ erhẹn ne emwa ma yi vbe Karachi gha rrie Quetta. Ematọn ẹre I rhikhan mu ya sẹ Quetta. Kherhe ọ kẹre ne I de fua.

Vbe I rre Quetta, I na miẹn ọtẹn nokpia ne a tie ẹre George Singh, arọndẹ ne kpataki ghaa nọ, ọ rre odẹ ukpo 25. E George na mu ikẹkẹ nọ khian ọmaẹn nẹ mẹ, ne I miẹn gha hin ra ne I gha werriẹ ọre le ako ne ima na kporhu, rhunmwuda oke oke nọ. Me ọkpa ẹre ọ wa mobọ gha kporhu. Ọ ghi rre odẹ uki ehan ne I sẹ evba, I na gha mwẹ emwa 17 ne I gu tie Baibol. Eso vbọ keghi miẹn odẹ ọghe ẹmwata yi. Ọkpa vbuwe iran nọ miẹn odẹ ọghe emwata yi kegha re ovbiyokuo ne a tie ẹre Sadiq Masih. Irẹn ẹre ọ ru iyobọ ne imẹ vbe George ya zedu ebe eso ghee urhuevbọ Urdu. Urhuẹvbo na, ẹre a zẹ vbe otọ ẹvbo Pakistan. Vbene ẹghẹ ya khian, Sadiq na do gha re ọtẹn nọ rhiegba ya iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.

Ọ ghi sẹ ẹghẹ, I na werriegbe gha rrie Karachi. Etẹn nikpia Henry Finch kevbe Harry Forrest ẹre I ghi gu gha winna. Te iran eva da ke owebe ọghe Gilead ladian. Ẹi re avbiẹ emwi I ruẹ re vbe obọ iran! Ọ mwẹ ẹghẹ ne I ya lele Ọtẹn Nokpia Finch ya kporhu vbe odẹ okuọ ọghe Pakistan. Oke nibun wa rre ehe ne a kha na. Urhuẹvbo Urdu ẹre emwa ni rre ikinkin na zẹ. Iran wa rhie ehọ ne ima taa yi. Ukpo eva ghi gberra nẹ, otu na gie na tie  mwẹ vbe owebe Gilead. I ghi rre, owa ne avbe arọndẹ ne a gie yo isi tota yi vbe Lahore, ẹre I vbe tota yi. Etẹn nikpia eha ẹre ima gba gha rre evba. Ugbẹnso, I vbe mu otuẹ gha rrie iko eso zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako.

Vbe ukpo 1954, imuanẹmwẹ na do gha rre uwu ẹkpo etẹn ne a gie yo isi vbe Lahore. Mẹ vbe gha mwẹ obọ vbe imuanẹmwẹ na. I na deba obọ ọkpa, rhunmwuda ọni, otu keghi rhie adia nọ khẹke mẹ. Iro na han mwẹ, I na gha roro ẹre wẹẹ, Ii khian ghi werriegbe sẹtin gu e Jehova gha mwẹ asikẹgbe nọ maan rhunmwuda, I gbokhuẹre vbe iwinna ne Jehova waa mwẹ re. I na si gha rrie Karachi, I na vbe ke evba kpa gha rrie London ne I ya ke ihe ọvbehe suẹn ugamwẹ e Jehova.

Etẹn ni ga vbe Abotu nọ rre London wa gha bun vbe iko ne I ghaa ye vbe London. Ọtẹn Nokpia Pryce Hughes, nọ ghaa siẹnro iwinna nọ khian vbe Abotu nọ rre London wa gele ru iyobọ mẹ vbe odẹ ọghe orhiọn. Ọ keghi tama mwẹ wẹẹ, ọ mwẹ ẹghẹ ne Ọtẹn Nokpia Joseph F. Rutherford ya rhie adia ne irẹn. Irẹn ghi hoo ne irẹn guẹ gha muanẹmwẹ, ọ na gele gui rẹn gui. Vbe Ọtẹn Nokpia Pryce taa okha na ma mwẹ, ọ na gha muẹnmuẹn ogiẹ. Egbe na wọọ mwẹ. Ọ wẹẹ ohu ka mu irẹn yọ sokpan, irẹn keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, adia vberriọ wa khẹke irẹn kevbe wẹẹ, ọ rhiema wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ irẹn. (Hib 12:⁠6) Ẹmwẹ nọ tae nii keghi wa mu mwẹ ekhọe. Ẹre ọ ya mwẹ werriegbe do gha mwẹ oghọghọ vbe ugamwẹ e Jehova.

Asẹ na ẹre iye mwẹ vbe ya si gha die London. Ọ ghi sẹ London, ọ na kue ye iruẹmwi e Baibol. Ọtẹn Nokpia John E. Barr, nọ vbe ga zẹvbe Ẹbu Nọ Su, ẹre ọ ghaa gu iye mwẹ tie Baibol. Ọ wa gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn. Ọ ghi rre ukpo 1957, ọ na dinmwiamẹ. Okiekie ẹre I ya do rẹn wẹẹ, erha mwẹ vbe gu Avbe Osẹe Jehova tie Baibol ọ ke wu.

Vbe ukpo 1958, I keghi rhie ọtẹn nokhuo ne a tie ẹre Lene. Ovbi e Denmark nọ, sokpan e London ẹre ọ ye. Ukpo nọ ghi lelẹe, Osanobua na ya ọmokhuo fiangbe ima. Ma na he ẹre Jane. Irẹn ọre ọmọ okaro vbuwe emọ isẹn ne ima biẹe. I vbe gha mwẹ ukpamuyọmọ eso vbe iko ọghe Fulham ne I ghaa ye. Ọ ghi rre ukpo 1967, ma na si gha rrie Adelaide vbe Australia rhunmwuda emianmwẹ ne ọvbokhan mwẹ ghaa khuọnmwi. Ehe nọ gbe oni ma ghi gha maan vbe egbe ẹre, oni ẹre ọ si ẹre ne ima na si gha rrie Australia.

Etẹn 12 ne a hannọ zẹ ẹre ọ ghaa rre iko ima vbe Adelaide. Te iran wa gha mu asanikaro vbe iwinna ikporhu. Ọ ma zẹdẹ rhie ẹghẹ ma ke gu usun ro vbe nọ dekaẹn iwinna ugamwẹ.

Vbe ọ ghi rre ukpo 1979, ọvbokhan mwẹ na bie ọmọ okpia. Ma keghi he ẹre Daniel, irẹn ẹre ọ te gha re alagbodẹ. Te a biẹ ọre biẹ emianmwẹ ne a tie ẹre Down  syndrome * rhunmwuda ọni, ma ma te yaro yọ wẹẹ ọ gha sẹ ẹdẹ nọ ghi wu. Ma keghi hia vbene ẹtin ima sẹ ya gha gbaroghe ẹre, sokpan, ma ma yangbe emọ enẹ ni kẹre ne ima mwẹ. Ugbẹnso, ikinnegbe egbe ẹre ghi yevbe na ghe ẹmu iso. Vbọzẹe? Uvun eva ẹre ọ ghaa rre ọre ẹkokoudu, rhunmwuda ọni, ọ ma sẹtin gha hiọnrọn sẹ otọ ẹse. Ọ gha wa sunu vbenian, ulẹ vbe okhian ẹre ima ya muẹn yo owa isinmwiegbe. Agharhemiẹn wẹẹ egbe ma rran ẹnrẹn, te ẹwaẹn wa gba nẹẹn, ẹi vbe re ọmọ nọ balọ egbe. Erriọ ẹre ọ wa vbe ya hoẹmwẹ e Jehova. Ma ghaa na erhunmwu zẹvbe ẹgbẹe vbene ima te rri evbare, ọ ghi kie abọ rre gha fieghe uhunmwu. Ma gha ghi na erhunmwu fo nẹ, urhu nọ lae ẹre ọ ya gbe isẹ yọ, ọ ke suẹn gha rri evbare.

Vbe Daniel rre ukpo enẹ, ọ na do gha khuọnmwi emianmwẹ ne a tie ẹre leukemia. Emianmwẹ na, ẹre ọ si ẹre ne esagiẹn na ka vbe egbe. Te egbe ima wiẹn ruan. Iro na han mwẹ. Ẹdẹ nọ ghi ye vbe ne emwi wegbe mu ima sẹ, ẹre ọgbaroghe ọghe otako mu otuẹ gi ima. Ẹmwẹ nọ maan nọ ghaa ke ọre unu ladian keghi fu ima ẹko rre vbe odẹ ọghe ọyunnuan. Te irẹn deba ima gha viẹ vbe asọn nii. Odẹ ẹgogo ọkpa vbe ogiasọn ẹre ọ ghi ya kpa. Ẹdẹ ne ẹdẹrriọ ẹre Daniel wu. Akhiẹ ne uwu e Daniel si ye ima egbe i gia gie. Vbọrhirhighayehẹ, ma na ziengbe rhunmwuda ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi rhọkpa i rrọọ, ya sẹ egbe uwu, nọ gha sẹtin wannọ e Daniel hin ahoẹmwọmwa ọghe Osanobua rre. (Rom 8:​38, 39) Ma wa yaro ye ẹghẹ ne ima khian ya werriegbe miẹn ọnrẹn vbe ẹghẹ arhiọkpaegbe.​—⁠Jọn 5:​28, 29.

Igbava ẹre I he khuọnmwi e strok miuhunmwu vbọ. Vbe ẹtin e Jehova, I ye ga zẹvbe ọdiọn vbe iko do fi ebanban. Emwi ne I miẹn vbe agbọn ẹre ọ ghi ya mwẹ kakabọ mwẹ itohan daa emwa ọvbehe, katekate emwa ni fuẹn vbuwe ọlọghọmwa. I gha miẹn emwa ni rre uwu ibavbaro, Ii ya aro gbe iran re. Ọta ne I nọ egbe mwẹ ọre wẹẹ: De emwi ne iran miẹn ruẹ vbe ọlọghọmwa ne iran he la gberra? De vbene ọ ya dia ekhọe iziro ọghe iran hẹ? De emwi ne I gha ru nọ gha ya iran rẹn wẹẹ, I rẹn emwi ne iran la gberra? De vbene I gha ya rhie igiọdu ne iran hẹ ne iran ye gha ru ahoo ọghe Jehova? Ekhọe hia ẹre I ya mu otuẹ gi etẹn. Vbene ẹmwata, ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe vbe odẹ ọghe orhiọn, ẹrhiọn ghi vbe la imẹ iwu.

Ọsian keghi kha vbekpae Jehova wẹẹ: “Ẹghẹ kẹ ẹghẹ ne udu mwẹ ya mu waa, l na vbe gha hawa, u ghi fu mwẹ ẹko rre, u ghi ya mwẹ sẹ ọyẹnmwe.” Erriọ Osanobua wa vbe ya ru iyobọ mẹ. (Psm 94:19) Ọ mudia mẹ vbe I rre uwu ọlọghọmwa ọghe ẹgbẹe, vbe emwa gbodan ye odẹ ọghe ẹmwata ni rhiegba yi, vbe I ru abakuru kevbe vbe iro han mwẹ. Vbene ẹmwata, Erha ne Erha ẹre Jehova khin mẹ!