?Ol Man Oli Bin Jenisim Mesej Blong Baebol?
Nogat. Taem ol man oli komperem ol olfala hanraet blong Baebol, oli luk we mesej blong Baebol i no jenis, nomata se ol man oli raetemdaon kopi blong hem bakegen mo bakegen long ol materiel we oli save kam roten.
?Hemia i min se oli neva mekem mastik taem oli stap raetemdaon ol kopi blong Baebol?
Ol man oli bin faenem plante taosen olfala hanraet blong Baebol. I gat plante toktok we oli no sem mak long ol hanraet ya, mo hemia i soem se ol man oli mekem mastik taem oli stap raetemdaon kopi blong Baebol. Bighaf blong ol mastik ya oli smol nomo, mo oli no jenisim mining blong ol toktok. Be, oli faenem sam bigfala jenis we i luk olsem se sam man oli minim nomo blong mekem plante yia bifo, blong traem jenisim mesej blong Baebol. Tingbaot tufala eksampol ya:
Long 1 Jon 5:7, sam translesen blong Baebol i talem se: “long heven, Papa, Tok, mo Holi Gos: mo trifala ya oli wan.” Be sam hanraet we man i save trastem olgeta, oli soem se ol toktok ya oli no stap long faswan Baebol. Ol man oli jes ademap olgeta plante yia afta. a Taswe, ol toktok ya oli no stap long ol gudfala Baebol blong tede we man i save trastem.
Long ol olfala hanraet blong Baebol, prapa nem blong God i kamaot plante taosen taem. Be plante Baebol oli putum ol taetel olsem “Masta” o “God” long ples blong nem ya.
?Olsem wanem yumi save sua se naoia, i no moa gat mastik long Baebol?
Naoia, i gat plante hanraet we ol man oli bin faenemaot, mo hemia i mekem i isi bitim bifo, blong faenemaot ol mastik. b ?Taem oli komperem ol hanraet ya, oli faenemaot wanem long saed blong Baebol we yumi gat tede?
Wan skola we nem blong hem William H. Green, i tokbaot ol vas long Hibru Haf Blong Baebol (we oli stap kolem se “Oltesteman”), i se: “Yumi save talem se i no gat wan narafala buk blong bifo we ol tok blong hem oli stapgud kam kasem tede.”
Long saed blong Kristin Grik Haf Blong Baebol, o “Niutesteman,” Baebol skola ya F. F. Bruce i raetem se: “Ol pruf we oli soem se ol tok blong Niutesteman oli tru, oli plante moa i bitim ol pruf blong ol narafala buk we ol man blong bifo oli bin raetem, be ol man tede oli no kwestinim ol olfala buk ya se oli tru o nogat.”
Masta Frederic Kenyon we i stap stadi plante long ol olfala hanraet blong Baebol, i talem se man “i save tekem ful Baebol long han blong hem mo no fraet blong talem wetem strong tingting se hem i stap holem Tok blong God, we i stapgud blong plante jeneresen tru long ol handred yia.”
?Wanem sam narafala risen blong trastem se mesej blong Baebol i stapgud kasem tede?
Ol man blong raetemdaon kopi we oli man Jiu mo Kristin, oli no traem blong haedem ol stori we oli soemaot ol mastik we ol man blong God oli mekem. c (Namba 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Galesia 2:11-14) Long sem fasin, oli kipimgud ol vas we oli tokbaot panis we nesen blong ol man Jiu i kasem from we oli no obei, mo ol vas we oli soemaot ol tijing we oli kamaot long man nomo. (Hosea 4:2; Malakae 2:8, 9; Matiu 23:8, 9; 1 Jon 5:21) Taem oli raetemdaon kopi blong ol stori ya, oli soemaot se oli tinghae long tabu Tok blong God mo se man i save trastem olgeta.
God i givim Baebol long fas ples, ?taswe yu ting se bae hem i wantem se i stapgud tu? d (Aesea 40:8; 1 Pita 1:24, 25) Blong talem stret, hem i wantem se Baebol i givhan long ol man bifo, mo tede tu. (1 Korin 10:11) Yes, “olgeta tok we oli raetem bifo, oli blong tijim yumi. Nao yumi save gat hop from we Ol Tok Blong Baebol oli mekem yumi harem gud mo oli mekem se yumi save stanap strong longtaem.”—Rom 15:4.
Jisas mo ol man blong hem, oli yusum ol vas we oli kamaot long ol kopi blong Hibru Haf Blong Baebol, be i no gat wan samting i soemaot se oli wari from ol kopi ya se oli stret o nogat.—Luk 4:16-21; Ol Wok 17:1-3.
a Ol toktok ya oli no stap long ol kodeks ya, Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, Vulgate we i faswan Baebol long lanwis Latin, Philoxenian-Harclean Syriac Version, o Syriac Peshitta.
b Eksampol, ol man oli bin faenem bitim 5,000 hanraet long lanwis Grik, blong haf ya we oli stap kolem se Niutesteman, o Kristin Grik Haf Blong Baebol.
c Baebol i no soemaot se ol man we God i yusum olgeta, oli neva mekem mastik. Ol stori ya oli soemaot klia se: “I no gat wan man we i no mekem sin.”—1 King 8:46.
d Baebol i talem se God i no talem evri wod we oli mas raetemdaon long Baebol, be hem i lidim tingting blong ol man, blong oli raetem.—2 Timoti 3:16, 17; 2 Pita 1:21.