?Yu Yu Save?
?Ol man long taem blong Baebol oli wokem bot long papiras?
Plan ya papiras
OL MAN oli save se ol man Ijip bifo oli yusum pepa we oli wokem long papiras, blong raet long hem. Ol man Gris wetem ol man Rom oli yusum papiras blong raet long hem. * Be plante man oli save se oli yusum papiras tu blong wokem ol bot.
Eksampol blong tu papiras bot insaed long wan tomb blong ol man Ijip
Bitim 2,500 yia bifo, profet Asaea i bin raetem se ol man we oli laef long “graon ya klosap long ol reva blong Itiopia,” oli sanem “ol mesenja blong king, oli pas long solwota i kam, oli tekem ol bot we oli wokem long gras ya papiras, oli krosem wota oli kam.” Biaen, profet Jeremaea i bin talem se taem ol man Media mo Pesia oli kam blong atakem Babilon, bambae oli bonem “ol bot we [ol man Babilon] oli wokem long gras ya papiras” blong oli no save ronwe.—Aes. 18:1, 2; Jer. 51:32.
Baebol i kamaot long God, taswe ol Baebol studen oli no sapraes taem ol akeoloji o man blong digim graon oli faenem ol samting, we i pruvum se ol man long taem blong Baebol, oli yusum papiras blong bildim ol bot. (2 Tim. 3:16) ?Oli faenem wanem? Oli faenem ol bot long Ijip we oli wokem long papiras.
?OLSEM WANEM OLI WOKEM OL BOT LONG PAPIRAS?
Long ol tomb blong ol man Ijip i gat ol penting mo ol kaving we i soem olsem wanem ol man oli havestem ol papiras mo wokem bot long hem. Ol man oli katem ol stamba blong papiras, oli fasem olgeta long ol bandel, mo biaen oli fasem ol bandel ya wanples. Stamba blong papiras i traeangol, so taem oli fasemtaet olgeta wanples, hemia i mekem se i kam wan strong bandel. Buk ya A Companion to Ancient Egypt i talem se ol bot we oli wokem long papiras, longfala blong olgeta i save bitim 17 meta, mo i save gat 10 o 12 parel long wan saed mo long narasaed.
Wan kaving long wol we i soem olsem wanem oli wokem bot long papiras
?FROM WANEM OL MAN BLONG WOKEM BOT OLI YUSUM PAPIRAS?
Long Ijip i gat plante papiras oli gru long vali we Nael Reva i ron long hem. Antap moa, i isi blong wokem bot long papiras. Mo nating se ol man oli stat blong yusum wud blong mekem ol bigbigfala bot, be ol fisaman mo ol man blong hanting, oli gohed blong yusum ol smol bot we oli wokem long papiras.
Blong plante yia ol man oli gohed blong yusum ol bot we oli wokem long papiras. Plutarch, wan man Gris we i stap raetem ol buk mo we i laef long taem blong ol aposol, i talem se long taem ya ol man oli stap gohed yet blong yusum ol bot we oli wokem long papiras.
^ par. 3 Plant ya papiras i gru long ol swam mo ol reva we oli ron slo nomo. Wan papiras i save go longwan kasem samwe 5 meta, mo stamba blong hem i save kam bigwan long samwe 15 sentimeta.
