Mulandu Nshi Tushabela ne Nsansa?

MULANDU nshi mulingile ukucetekela ukuti ubumi tabwakabe ubwa “nshiku shinono . . . ubwa fye ubupita fye nge cinshingwa,” nge fyo Imfumu Solomone yalandile? (Lukala Milandu 6:12, Diocese of Mbala) Icebo ca kwa Lesa, Baibolo, umwaba ifyebo ifya cine, catulaya ukuti ku ntanshi abantu bakaba ne nsansa nga nshi.—2 Timote 3:16, 17.

Baibolo ilatweba umulandu Lesa apangile icalo. Ilalondolola no mulandu mu calo mwabela ulufyengo, umutitikisha, no kucula. Mulandu nshi cacindamina ukwishiba ifi fintu? Pantu umulandu uukalamba uo abantu bamwena kwati te kuti babe ne nsansa wa kuti tabaishiba, nelyo tabafwaya ukwishiba umulandu Lesa apangile cino calo no mulandu abikilemo abantunse.

Mulandu Nshi Lesa Apangile Icalo?

Ilyo Yehova Lesa * apangile icalo, cali ni paradaise umo abantu, abaume na banakashi, bali no kulaikala mu nsansa umuyayaya. Ili sambilisho lya cine talyumfwana ne cisambilisho cishili ca mu Baibolo ico abantu  abengi basuminamo ica kuti Lesa apangile icalo ukuba ica kweseshapo abantu pa kuti amone nga nabalinga ukuyaikala ku muulu uko bakaba aba nsansa.—Belengeni akabokoshi kaleti  “Bushe pa Kuba ne Nsansa Kano Twafuma Pano Calo?” pe bula 6.

Lesa apangile umwaume no mwanakashi mu cipasho cakwe, e kutila abapangile ukuti balepashanya imibele yakwe iisuma. (Ukutendeka 1:26, 27) Abapangile abapwililika. Balikwete fyonse ifyo balekabila pa kuti baleba ne nsansa umuyayaya. Ici casanshishemo ukukumana pe sonde no kulimapo, ukulenga icalo conse ukuba paradaise nga filya ibala lya Edeni lyali.—Ukutendeka 1:28-31; 2:8, 9.

Mulandu Nshi Icalo Cishabela Paradaise?

Kufwile kwali icalubene. Abantu balafilwa ukupashanya imibele iisuma iya kwa Lesa. E lyo icalo na co tacaba paradaise. Cinshi calenga? Abafyashi besu aba kubalilapo, Adamu na Efa, tababomfeshe bwino amaka yabo aya kuisalila. Balefwaya ukuba “nga Lesa,” balefwaya ukulaisalila ‘icisuma ne cibi.’ Ilyo bacitile ifi, balipondokele Lesa nga filya Satana Kaseebanya acitile.—Ukutendeka 3:1-6.

Kanshi Lesa talefwaya ukuti ifintu fikabipe. Ifyabipa fyatendeke ukucitika lintu Satana, e lyo pa numa Adamu na Efa, bapondokele imitekele ya kwa Lesa. Icafuminemo ca kuti abafyashi besu aba kubalilapo balibatamfishe mu Paradaise kabili baishileba ababembu kabili balifwile. Awe e fyo baletele ulubembu ne mfwa pa bana babo, e kutila abantunse bonse. (Ukutendeka 3:17-19; Abena Roma 5:12) Ifi fine e fyalenga ukuti ifyabipa filecitika ifilenga ukuti twilaba ne nsansa.

Mulandu Nshi Lesa Ashaonawilile Ababifi Lilya Line Fye?

Bamo balayipusha ukuti, ‘Mulandu nshi Lesa ashaonawilile Satana, Adamu, na Efa, no kupanga abantu bambi?’ Bushe acita ifi, nga cali fye bwino? Bushe kuti mwamona shani nga mwaumfwile ukuti kuliko ubuteko ubuleipaya onse uwalanda pa mitekele ya buko? Bushe abantu abatemwa umulinganya teti basuule ubu buteko?

Lesa asalilepo ukukanaonaula bacipondoka palya pene. Alekele ukuti papite inshita pa kuti umulandu waimine mu Edeni uwakuma imitekele yakwe wingapwa bwino bwino.

Lesa Akafumyapo Ububifi Bonse

Icacindama ico tushilingile ukulaba ca kuti: Lesa alisuminisha ukuti ububifi bubeko pa nshita iinono. Alicita ifi pantu alishiba ukuti akafumyapo ifyabipa fyonse ilyo imilandu yaimishe bacipondoka mu Edeni ikapwa.

Lesa talaba umulandu apangile cino calo no mulandu abikilemo abantunse. Muli kasesema Esaya, Yehova atweba ukuti e Kapanga we sonde “uushalipangiile apa fye, lelo uwalipangile ukuti lileikalwamo.” (Esaya 45:18) Nomba line fye, ali no kuwamya isonde pa kuti likabe nga filya fine alefwaya ukuti libe pa kubala. Ilyo abantu bonse  bakeshiba ukuti imitekele yakwe yalilungama, akabomfya amaka yakwe ayafulisha pa kufikilisha ukufwaya kwakwe no kufumyapo ububifi bonse. (Esaya 55:10, 11) Mwi pepo lya We Shifwe, Yesu Kristu alandilemo amashiwi aya kulomba Lesa ukuti acite ukufwaya kwakwe. Yesu atusambilishe ukupepa ukuti: “Ukufwaya kwenu kucitwe pano isonde nga mu muulu.” (Mateo 6:9, 10) Bushe ici cisanshamo finshi?

Ifyo Lesa Afwaya Isonde Ukuba

Cimo ico Lesa afwaya ca kuti ‘abafuuka bakekale mu calo.’ (Amalumbo 37:9-11, 29; Amapinda 2:21, 22) Yesu Kristu “akapususha umulanda uulekuuta mutuule, no wacula.” Akabalubula “ku ba mutitikisha na ku ba bunkalwe.” (Amalumbo 72:12-14) Takwakabe inkondo; nangu ni mfwa, ukuloosha, ukukalipwa, nelyo ukucula. (Amalumbo  46:9; Ukusokolola 21:1-4) Iminshipendwa ya bantu abafwa pali iyi nshita Lesa asuminisha ububifi bakababuushisha pano calo, kabili bakabapeela ishuko lya kuipakisha aya mapaalo e lyo na yambi.—Yohane 5:28, 29.

Na kuba, Yehova akafumyapo ifyabipa fyonse ifyo Satana aleta pa calo. Akafumyapo fyonse ica kuti “ukucula kwa kale [ukulenga abantu ukuba no bulanda no kukalipwa] kukalabwa.” (Esaya 65:16-19) Ifi fikacitika pantu Lesa tabepa, fyonse ifyo alaya filacitika. Ubumi tabwakabe ubwa “fye kabili ukuuma fye umwela.” (Lukala Milandu 2:17) Lelo, abantu bakaba ne nsansa.

Inga pali ino nshita? Bushe ukwishiba ifyo Baibolo isambilisha no kwishiba umulandu Lesa apangile icalo kuti kwalenga twaba ne nsansa na pali ino nshita? Icipande cakonkapo cala-asuka ici cipusho.

[Futunoti]

[Akabokoshi pe bula 6]

 Bushe pa Kuba ne Nsansa Kano Twafuma Pano Calo?

Pa myaka iingi nga nshi, abantu abashaishiba umulandu Lesa apangile isonde basambilisha ukuti pa kuti tube ne nsansa kano twafuma pano calo.

Bamo baleti umweo “ulabapo kumo ukusuma nga nshi ilyo ushilaingila mu mibili ya bantu.” (New Dictionary of Theology) Bambi baleti ilyo umweo “wali ku muulu walibembwike e lyo baukaka mu cifungo mu mubili wa buntunse.”—Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature.

Aba Griki aba mano ya bantunse, Socrates na Plato, balesambilisha ukuti: Umweo nga wafuma mu mubili wa buntunse e lyo “wingalubuka ku kululumba na ku macushi ne fya kutiinya, ku lunkumbwa lwabipa na ku mafya yambi ayaponena abantunse” no kwikala “na balesa ku ciyayaya.”—Plato’s Phaedo, 81, A.

Pa numa, abo baleita ukuti intungulushi sha Bena Kristu batampile ukubika amano ya ba Griki mu fyo balesambilisha ukuti “umweo wa muntu taufwa.”—Christianity—A Global History.

Linganyeni ifi fisambilisho ku masambilisho ya cine yatatu aya mu Baibolo:

1. Lesa apangile ukuti abantu baleikala pa calo ku ciyayaya, tapangile icalo nge ca kweseshapo abantu pa kuti amone nga nabalinga ukuyaikala nankwe ku muulu. Adamu na Efa abomfwila amafunde ya kwa Lesa, na lelo nga e po bali abatuntulu mu paradaise pano pene pa calo.—Ukutendeka 1:27, 28; Amalumbo 115:16.

2. Aba mu macalici abengi basambilisha ukuti umuntu alikwata umweo, icintu icishimoneka iciba mu mubili wakwe, lelo Baibolo yena isambilisha ifyapusanako. Isambilisha ukuti umuntu wine e “mweo” uo bapangile ukufuma ku “lukungu lwa mu mushili.” (Ukutendeka 2:7) Baibolo tailanda ukuti umweo taufwa. Ilanda ukuti umweo kuti bawipaya nelyo baonaula, waleka no kubako. (Amalumbo 146:4; Lukala Milandu 9:5, 10; Esekiele 18:4, 20) Umweo wa kubalilapo, Adamu, walifwile no kubwelela ku lukungu uko wafumine. Adamu alilekele ukubako.—Ukutendeka 2:17; 3:19.

3. Isubilo abantu bakwata, talyashintilila pa kuba no mweo uushifwa uuya ukwikala imipashi, lelo lyashintilila pa bulayo bwa kwa Lesa ubwa kubuusha abafwa pa kuti bakabe no mweo na kabili muli paradaise pe sonde.—Daniele 12:13; Yohane 11:24-26; Imilimo 24:15.