Umuntu Bamupangile Ukuba Umwana wa kwa Lesa

YEHOVA Lesa abumbile umuntu ku lukungu lwa mushili, kabili apuutile mu myona yakwe umupu wa bumi, “no yo muntu aishileba uwa mweo.” (Ukutendeka 2:7; 1 Abena Korinti 15:45) Ilyo Adamu bamubumbile, ainika ne nama amashina, Yehova amuponeshe mu tulo; kabili ilyo ali mu tulo, Lesa abuulile ulubafu lumo kuli ena no kupangamo umwanakashi. E mulandu wine ilyo umwanakashi bamupeele kuli Adamu, Adamu atile: “Nomba uyu e fupa lya mu mafupa yandi kabili e munofu wa mu munofu wandi.” Amwinike ukuti Umwanakashi, “pantu mu mwaume e mo abuulilwe.” (Ukutendeka 2:21-23) Pa numa, Adamu amwinike ukuti Efa (icalola mu kuti “Uwa Mweo”).—Ukutendeka 3:20.

Pa kulanga ukuti Yehova Lesa e wabumbile umuntu, umutumwa Paulo aebele abena Atena ati: “Mu muntu umo e mo alengeele inko shonse isha bantunse, ukwikala pano isonde ponse.” (Imilimo 17:26) Kanshi abantu bonse mu calo bafuma ku muntu fye umo.

Umwaume no Mwanakashi aba Kubalilapo

Lesa abumbile Adamu na Efa ku mpela ya “bushiku” bwalenga 6 ubwa kubumbamo ifintu. (Ukutendeka 1:24-31) Takwaba ifilanga ukuti kale sana ilyo umwaka wa 4026 B.C.E. ushilafika, umwaka Lesa abumbile Adamu, abantu eko bali kabili tabasangapo ifyalembwa nelyo ifintu fimbi ifilanga ifyo. Apo Baibolo yatila abantu baishileba pano calo lintu Lesa abumbile abantu babili aba kubalilapo, takwali abantu abaliko ilyo Lesa talabumba aba bantu. Amafupa basanga aya finama fyaliko kale tayalanga ukuti umuntu asangwike ukufuma ku nama. Na kabili takwaba ifyalembwa, ifya kulenga, ifya kubasa, nelyo ifintu fimbi ifilanga ukuti kale sana kwali fimo ifyalemoneka kwati bantu.

Baibolo yena itila umuntu ali mwana wa kwa Lesa no kuti pa numa alishilebembuka. (Lukala Milandu 7:20; 1 Yohane 1:8-10) Uushula ifya kale O. D. Miller atila: “Kanshi ilyashi lilanda pa ‘nshita ubuyantanshi bwatendeke’ te lya bufi. Icisambilisho ca kale na kale ica kuti umuntu ali uwasanguluka, uwapwililika e lyo aisaba uushapwililika ca cine. Ifyo basambilisha pali ino nshita pa fyo umuntu aishilebako, ukuti kale kwali ifyalemoneka kwati bantu uko abantu bafumine, ukwabula no kutwishika filingile ukwalulwa. . . . Umuntu wa kubalilapo tafumine ku nama nakalya.”—Har–Moad, 1892, ibula 417.

Baibolo ilanda ukuti ilyo umuntu bamupangile, bamubikile mwi “bala mu Edeni.” (Ukutendeka 2:8) Apo Baibolo yatila e pabelele ibala lya Edeni palipalamina ne ncende iyo abantu baleikalapo pa numa fye ya Lyeshi. Abasoma abengi basumina nge fyasosele P. J. Wiseman, uwatila: “Ubushininkisho bonse ubo twakwata, ubwaba mwi buuku lya Ukutendeka, ifyo bashula, ne fyo abantu basuminamo, fyonse filanga ukuti mu Mesopotamia e mo abantu ba kubalilapo baleikala. Ubuyantanshi bwali mu Asia, nampo nga ni mu China nelyo mu India, te kuti bulingane no bwali mu Mesopotamia, pantu mwena e mo ubuyantanshi bwatendekele.”—New Discoveries in Babylonia About Genesis, 1949, ibula 28.

Umuntu Bamupanga “mu Cipasho” ca kwa Lesa

Ilyo Lesa alelanda pa kupanga umuntu ku umubomfi wakwe “uwaishibisha imilimo” atile: “Natubumbe umuntu mu cipasho cesu, uwaba nga ifwe.” (Ukutendeka 1:26, 27; Amapinda 8:30, 31; linganyeniko Abena Kolose 1:15-17) Baibolo tayalanda ukuti Lesa apangile umuntu mu cipasho ca nama nelyo isabi. Umuntu bamupangile “mu cipasho” ca kwa Lesa; ali ni  “mwana Lesa.” (Luka 3:38) Lelo tatwaishiba ifyo Lesa amoneka, nelyo ifyo umubili wakwe waba pantu “takwaba nangu umo uwamonapo Lesa.” (1 Yohane 4:12) Pano calo tapaba umuntu nangu umo uwaishiba ifyo umubili wa kwa Lesa uwa bukata umoneka, kanshi te kuti tupashanye umubili wa muntu ku mubili wa kwa Lesa. “Lesa Mupashi.”—Yohane 4:24.

Umwalola amashiwi ya kuti umuntu apangwa “mu cipasho” ca kwa Lesa ni mu kutila, bamupanga ne mibele nga ilya iyakwata Lesa, pamo nga ukutemwa no mulinganya. (Linganyeniko Abena Kolose 3:10) Kabili alikwata amaka na mano ukucila inama ica kuti alatasha pa fisuma ifyo Lesa abumba kabili alacita ifintu ifyo Lesa acita, pamo nga ukulanda, ukutontonkanya, ne fintu fimbi ifyo inama shishingacita. Na kabili umuntu alabika amano ku kwishiba ifya kwa Lesa kabili alalanshanya nankwe. (1 Abena Korinti 2:11-16) Ifi e fyalenga ukuti Lesa asonte umuntu ukuba kateka pa fya mweo ifipupuka mu lwelele, ifyenda pa calo, ne fya muli bemba.

Apo umuntu bamupangile fye kuli Lesa, ninshi pa kubala ali uwapwililika. (Amalango 32:4) Ici cilepilibula ukuti abana ba kwa Adamu bonse bali no kulafyalwa abapwililika kabili bali no kulaikala ku ciyayaya pano calo. (Esaya 45:18) Lesa aebele Adamu na Efa ukuti: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde no kulimapo.” (Ukutendeka 1:28) Ilyo abantu bali no kufula, bali no kulima isonde lyonse no kuliwamya pa kuti lingalamoneka nge fyo Kabumba wabo alefwaya.

Umuntu Bamupangile Ukuti Aleisalila Ifya Kucita

Apo umuntu bamupangile mu cipasho ca kwa Lesa, e kutila uwaba nga Lesa, ninshi calola mu kuti umuntu bamupangile ukuti aleisalila ifyo alefwaya ukucita, nampo nga fibi nelyo fisuma. Nga asalilepo ukulaumfwila Kabumba wakwe, nga alecindika Lesa ukucila ifyo inama shimucindika. Nga alebomfya amano yakwe ku kulumbanya Lesa pa mulandu wa mibele Yakwe iisuma kabili nga alangile ukuti Lesa fye e walinga ukuteka.

Lelo amaka ya kwa Adamu aya kuisalila ifya kucita yali no mwa kupelela. Ali fye no kutwalilila ukuba ne nsansa nga ca kuti atwalilile ukunakila ukuteka kwa kwa Yehova. E mulandu wine Lesa abikileko umuti wa kulenga ukwishiba ubusuma no bubi uo Adamu bamuleseshe ukulyako. Ukulya icisabo kuli ulya muti kwali no kupilibula ukuti napondokela ukuteka kwa kwa Lesa.—Ukutendeka 2:9, 16, 17.

Apo Adamu ali ni “mwana Lesa,” calolele mu kuti alingile ukulaumfwila Lesa nga filya fine umwana omfwila wishi. (Luka 3:38) Na kabili umuntu bamupangile ukuti alefwaisha ukupepa Lesa. Nga umuntu asuula ukupepa Lesa, alafuma mu nshila ya kwa Lesa kabili alafilwa ukusala bwino ifya kucita ica kuti atendeka ukutungululwa ne fya mu calo ukucila ukutungululwa na wakwe Kabumba. Ne cifumamo ca kutila imibele yakwe ilabipa.

Malaika wa kwa Lesa uwapondweke alengele Efa, umukashi wa kwa Adamu, ukubembuka. Efa na o atunkile umulume wakwe kabili Adamu apondokele Yehova ku mufulo. (Ukutendeka 3:1-6) Ilyo Adamu abembwike, apanishe ishuko lya kuba uwapwililika ne lya kuba umwana wa kwa Lesa. Awe e fyo ayambukishe ulubembu ne mfwa ku bana bakwe bonse mu calo. Kanshi lintu abantu bafyalwa, kuti twatila bafyalwa mu cipasho ca mufyashi wabo Adamu, e kutila bafyalwa abashapwililika na mu kupelako balafwa.—Ukutendeka 3:17-19; Abena Roma 5:12.

Pa mulandu wa kutemwa, Yehova apekenye ukuti akalubule abantu ku lubembu ne mfwa. Pa kuti ifunde lya kwa Lesa ilya mulinganya lifikilishiwe, umuntu uwapwililika alekabilwa ukutuulwa nge lambo pa kuti engabwesha ico umuntu uwapwililika, Adamu, alufishe ilyo apondokele Lesa. (1 Abena Korinti 15:22) Lesa atumine umwana wakwe uwafyalwa eka, Yesu Kristu, ukwisafyalwa pano calo. Yesu afyelwe uwapwililika. Ali-icefeshe no kusumina ukwisa pano calo kabili imfwa yakwe iya pa cimuti yalengele abantu ukulubuka kabili yalenga bakwate isubilo lya kwisaba abana ba kwa Lesa kabili ici cikacitika ku ntanshi.—Abena Roma 8:20, 21.