1. Mulandu nshi ababomfi ba kwa Lesa bashipapila nga baba na mafya?

BUSHE mulapapa ukwishiba ukuti tuli no kupita mu “macushi ayengi” ilyo tushilapokelela umweo wa muyayaya? Nalimo te kuti mupape. Nampo nga e lyo mwasambilile icine nelyo nga mwalibombela Yehova pa myaka iingi, mufwile mwalishiba ukuti mu calo ca kwa Satana mwaliba sana ukucula.—Ukus. 12:12.

2. (a) Ukulunda pa mafya ayakwata abantunse abashapwililika, bwafya nshi na bumbi ubo Abena Kristu bakwata? (Moneni icikope icili pa muulu.) (b) Nani alenga amafya tukwata, kabili mulandu nshi twalandila ifyo?

² Ukulunda pa mafya ‘yaponena abantu bambi,’ kwaliba ubwafya na bumbi ubuponena Abena Kristu. (1 Kor. 10:13) Bwafya nshi ubo bwine? Balabacusha pa mulandu wa kuti balomfwila sana amafunde ya kwa Lesa. Yesu aebele abasambi bakwe ukuti: “Umusha tacila pali shikulu wakwe. Nga bacushishe ine, na imwe bakamucusha.” (Yoh. 15:20) Nani alenga ukuti ababomfi ba kwa Lesa balebacusha? Ukwabula no kutwishika, ni Satana, kabili Baibolo yamulondolola ukuti aba nga “inkalamo iilebuluma” ‘iifwaya ukulya abantu’ ba kwa Lesa. (1 Pet. 5:8) Satana kuti abomfya conse ico alefwaya pa kuti fye onaule bucishinka bwa basambi ba kwa Yesu. Moneni icacitike ku mutumwa Paulo.

3-5. (a) Bushe Paulo aculile shani mu Lustra? (b) Ni mu nshila nshi ifyo Paulo alandile pa macushi ya ku ntanshi fyakoseshe abasambi?

³ Pa miku iingi, Paulo balemucusha pa mulandu wa citetekelo cakwe. (2 Kor. 11:23-27) Pa nshita imo ilyo ali mu Lustra, balimucushishe. Ilyo Paulo no munankwe Barnaba baundepe umwaume uwafyelwe uwalemana, abantu batendeke ukubamona ati ni balesa. Paulo na Barnaba batampile ukupapaata abantu ukuti bebapepa! Lelo tapakokwele, abaYuda abalebakaanya balifikile kabili batendeke ukubepesha Paulo na Barnaba ubufi. Mu kwangufyanya fye ifintu fyalyalwike! Abantu batendeke ukupoola Paulo amabwe no kumusha ninshi ali mupepi no kufwa.—Imil. 14:8-19.

⁴ Ilyo Paulo na Barnaba batandalile umusumba wa Derbe, “babweleele ku Lustra na ku Ikonia na ku Antioke, balekosha imitima ya basambi, ukubakoselesha ukwikalilila mu citetekelo, abati: ‘Pa kwingila mu bufumu bwa kwa Lesa, tuli no kupita mu macushi ayengi.’” (Imil. 14:21, 22) Ilyo Paulo alandile fye aya mashiwi, nalimo Abena Kristu balipapile ifyo abebele. Pantu na kuba, takwaali umuntu nangu umo uwali no kutemwa ukumfwa ukuti aali no kupita mu “macushi ayengi.” Nomba mulandu nshi Baibolo yalandila ukuti Paulo na Barnaba ‘balikoseshe imitima ya basambi’ ilyo balandile ukuti Abena Kristu bonse baali no kupita mu macushi ayengi?

⁵ Kuti twasanga icasuko nga ca kuti twabika sana amano ku mashiwi Paulo alandile. Talandile fye ukutila: “Tufwile ukushipikisha amacushi ayengi.” Lelo atile: “Pa kwingila mu bufumu bwa kwa Lesa, tuli no kupita mu macushi ayengi.” Kanshi Paulo alikoseleshe abasambi pa kulanda sana pa cisuma icali no kucitika nga batwalilila ne cishinka kuli Lesa. Icilambu baali no kupokelela tacali ciloto fye. Na kuba, Yesu atile: “Uwashipikisha ukufika na ku mpela, e ukapusuka.”—Mat. 10:22.

6. Bushe cilambu nshi ico abashipikisha amafya bakapokelela?

⁶ Nga twashipikisha, tukapokelela icilambu. Abena Kristu abasubwa, bakapokelela icilambu ca bumi ubushifwa ku muulu kabili bateka pamo na Yesu. E lyo “impaanga shimbi” nabo, bakapokelela ubumi bwa muyayaya pe sonde “umukaba ubulungami.” (Yoh. 10:16; 2 Pet. 3:13) Nga fintu Paulo alandile, tuli no kupita mu macushi ayengi ilyo tushilapokelela icilambu. Natumone amafya yabili ayo nalimo twingapitamo.

7. Macushi nshi ayaba nga ukusansa kwa mu kulungatika?

⁷ Yesu asobele ukuti: “Abantu bakamutwala ku filye, kabili bakamupuma mu masunagoge no kumwimika pa ntanshi ya balashi ne shamfumu.” (Marko 13:9) Nga fintu aya mashiwi yalandile, Abena Kristu bamo bakabapuma ku babapata, nalimo abakasongelekanya ni bashimapepo nelyo intungulushi sha mapolitiki. (Imil. 5:27, 28) Natulande na kabili pali Paulo, bushe alyumfwile umwenso pa kwishiba ukuti ali no kupita mu macushi? Awe nakalya.—Belengeni Imilimo 20:22, 23.

8, 9. Bushe Paulo alangile shani ukuti aali no kushipikisha amacushi, kabili bamunyinefwe bamo muno nshiku nabo bashipikisha shani?

⁸ Paulo alishipikishe ukusansa kwa mu kulungatika ukwa kwa Satana kabili atile: “Umweo wandi nshiumona ukuti walicindama, ine kulila fye napwisha ulubilo lwandi no mulimo uo napeelwe kuli Shikulu Yesu, uwa kubila sana imbila nsuma iya cikuuku ca kwa Lesa.” (Imil. 20:24) Kanshi Paulo taletiina ukuti ali no kucula ku ntanshi. Lelo ali no kutwalilila ukushipikisha amacushi te mulandu ne fyo yali no kuba. Abikile amano ku “kubila sana” imbila nsuma te mulandu no kucula ukuli konse.

⁹ Muno nshiku, bamunyinefwe na  bankashi abengi bacita nge fyacitile Paulo. Ku ca kumwenako, ba Nte bamo mu calo cimo balishipikisha ukucula pa myaka nalimo 20 iyo babakaka mu cifungo pa mulandu wa kukanaba mu fikansa fya calo. Aba bamunyinefwe tababalubulwishapo mu cilye ca milandu, pantu mu calo cabo tamwali amafunde ayalelanda pa nsambu sha bakaana ukucitako fimo ifyo kampingu yabo ilebakaanya ukucita pa mulandu ne fyo basuminamo. Ilyo baali mu cifungo tabasuminishe umuntu nangu umo ukubatandalila nangu fye ni balupwa lwabo, kabili bamo pali aba abafungwa balebapuma no kubacusha mu nshila ishalekanalekana.

10. Mulandu nshi tushilingile ukutiinina amafya ayengatupumikisha?

¹⁰ Bamunyinefwe mu fyalo fimo balashipikisha amafya ayabapumikisha fye. Nga ca kuti na imwe amafya ya musango yu yamuponena, mwilatiina. Muletontonkanya pali Yosefe. Balimushitishe mu busha, lelo Yehova ‘alimupokolwele mu macushi yakwe yonse.’ (Imil. 7:9, 10) Na imwe bene ifi fine e fyo Yehova engamupokolola. Mwilalaba ukuti “Yehova alishiba ukupokolola bakapepa ku fya kwesha.” (2 Pet. 2:9) Bushe mukatwalilila ukucetekela Yehova, no kwishiba ukuti akamupokolola kuli cino calo cabipa no kumupeela umweo wa muyayaya ilyo Ubufumu bwakwe bukalateka isonde? Kanshi mufwile ukutwalilila ukucetekela Lesa no kulashipikisha amacushi yonse.—1 Pet. 5:8, 9.

11. Bushe ukusansa uko tushingeluka bwangu ukwa kwa Satana kwapusana shani no kusansa kwa mu kulungatika?

¹¹ Nalimo amacushi yambi ayo twingakwata kuti yaba kusansa uko tushingeluka bwangu. Bushe ukusansa uko tushingeluka bwangu kwapusana shani no kusansa kwa mu kulungatika? Ukusansa kwa mu kulungatika kuti twakupashanya kuli kankungwe iikalamba iyapita mu musumba no kuwisha ing’anda yenu apopene fye. Ukusansa uko tushingeluka bwangu kuti twakupashanya ku bubenshi ubulelya ifimuti mwakulila ing’anda yenu panono panono ica kuti yasuka yawa. Kanshi ifi e fyo no kusansa uko tushingeluka bwangu kwaba, umuntu nalimo te kuti eluke ukuti Satana na musansa mpaka fye aisanga mu mafya.

12. (a) Ni nshila imo iyo Satana abomfya pa kutusansa uko tushingeluka bwangu, kabili mulandu nshi twingalandile ukuti iyi nshila ilabomba? (b) Bushe Paulo aleumfwa shani ilyo alefuupulwa?

¹² Satana alafwaya ukonaula bucibusa bwenu na Yehova, kuti amusansa mu kulungatika ukubomfya aba kumucusha nelyo kuti panono panono anasha icitetekelo cenu ukubomfya ukusansa uko mushingeluka bwangu. Inshila imo iyo abomfya sana kabili iibomba bwino ku kusansa ababomfi ba kwa Lesa kubalenga bafuupulwa. Umutumwa Paulo alilandile ukuti inshita shimo alefuupulwa. (Belengeni Abena Roma 7:21-24.) Nomba mulandu nshi Paulo, uwali uwakosa mu fya kwa Lesa kabili nalimo uwali na mwi bumba litungulula ilya kubalilapo alandile ukuti aali “mulanda wine wine”? Paulo alilandile umulandu alandile ifyo, atile ni co aali mubembu. Paulo alefwaisha sana ukulacita icalungama, lelo alefilwa. Nga ca kuti na imwe limo limo mulesha sana ukucita icalungama lelo mulafilwa, bushe tamutemwa ukwishiba ukuti no mutumwa Paulo aali no bwafya bumo bwine?

13, 14. (a) Finshi filenga ababomfi ba kwa Lesa bamo ukufuupulwa? (b) Bushe nani uufwaya ukuwisha icitetekelo cesu kabili mulandu nshi afwaila ukuciwishisha?

¹³ Limo limo, bamunyinefwe na bankashi abengi balafuupulwa, balasakamikwa, kabili nalimo balaimona ukuti tabacindama. Ku ca kumwenako, painiya umo uwacincila uwe shina lya Deborah atile: “Imiku iingi nga natontonkanya pa filubo ifyo ncita, ndomfwa ububi sana. Ilyo natontonkanya pa filubo fyonse ifyo ncita, mona kwati tapali nangu umo uwingantemwa, nangu fye ni Yehova te kuti antemwe.”

 ¹⁴ Cinshi cingalenga ababomfi bamo abacincila aba kwa Yehova, nga Deborah ukufuupulwa? Kwaliba ifingi ifingalenga. Bambi nalimo icilenga ni co baimona kwati tapaba ifisuma ifyo bengacita kabili tabatemwa ifyo ifintu fyaba mu mikalile yabo. (Amapi. 15:15) Bambi nabo, balacula na matontonkanyo pa mulandu wa kulwalilila. Te mulandu ne cingalenga, tufwile ukwishiba ukuti kwaliba uulenga ukuti tulecula na matontonkanyo. Bushe nani uulenga ukuti tulefuupulwa ica kuti twafilwa no kulabombela Lesa bwino? (Ukus. 20:10) Ala ni Satana, uwapingwilwa ukufwa kabili afwaya imwe ukukanaba ne subilo. Icishinka tufwile ukwishiba ca kuti, Satana nga abomfya ukusansa kwa mu kulungatika nelyo abomfya ukusansa uko tushingeluka bwangu, ico afwaya fye kutusakamika, ukulenga twaleka ukutemwa Yehova no kuleka ukumubombela. Kanshi mufwile ukulaibukisha ukuti Satana alalwisha abantu ba kwa Lesa!

15. Bushe kuti twalanga shani ukuti tatwakaleke Satana ukutufuupula?

¹⁵ Mwileka Satana amucimfye. Muletontonkanya lyonse pa cilambu mukapokelela. Umutumwa Paulo alembeele Abena Kristu ba ku Korinti ati: “Tatunenuka, lelo nelyo umubili wesu wile ulepwa, mu kati mwena tulalengwa abapya cila bushiku. Pantu nangu ca kutila ubucushi tuculako bwa pa kashita fye kabili bwalyanguka, bukatuletela ubukata ubwapulamo kabili ubwa muyayaya.”—2 Kor. 4:16, 17.

16. Mulandu nshi cicindamine ukuti tuleipekanya ino ine nshita ku macushi aya ku ntanshi?

¹⁶ Nga fintu twamona, Satana alikwata “imicenjelo” iingi iya kweseshamo abantu ba kwa Lesa. (Efes. 6:11) Kanshi ifwe bonse tulingile ukulakonka ukufunda ukwaba pali 1 Petro 5:9 ukutila: “Mukaanyeni, beni abakosa ndi mu citetekelo.” Pa kuti twingakaana Satana, tufwile ukusambilisha  umuntontonkanya no mutima wesu no kuikansha fwe bene ino ine nshita ku kulacita icalungama. Natulangilile: Abashilika ilingi line balaikansha sana ilyo bashilaya ku nkondo. Ifi fine e fyo na ifwe fwe bantu ba kwa Yehova tufwile ukucita. Tatwaishiba ifyo ubulwi bwesu ubwa kulwila icitetekelo cesu bukaba ku ntanshi. Kanshi tufwile ukuikansha sana pali ino ine nshita ilyo ifintu fili bwino! Paulo alembeele abena Korinti ukuti: “Muleyesha mwe bene mumone nga muli mu citetekelo, muleilinga mwe bene.”—2 Kor. 13:5.

17-19. (a) Bushe kuti twaibebeeta shani? (b) Bushe abacaice kuti baipekanya shani ukucingilila icitetekelo cabo pa sukulu?

¹⁷ Cimo icingatwafwa ukukonka ifi Paulo atufunda, kuibeebeeta fwe bene. Tufwile ukuyipusha atuti: ‘Bushe ndapepa lyonse? Nga kwaba abalempatikisha ukucita ifyabipa, bushe ndomfwila Lesa ukucila ukumfwila abantu? Bushe ndasangwa lyonse ku kulongana? Bushe ndashipa ukulanda pa fyo nasuminamo? Bushe ndalaba ku filubo fya bambi, nga filya nabo balaba ku filubo fyandi? Bushe ndanakila baeluda mu cilonganino e lyo na batungulula icilonganino ca mwi sonde lyonse?’

¹⁸ Mwamona ukuti ifipusho fibili pali ifi filelanda pa kuba abashipa ilyo tulecingilila icine no kukanacita ifyo bambi bengatupatikisha ukucita. Abacaice abengi bafwile ukucita ifi ilyo bali pa sukulu. Balisambilila ifya kukanaba no mwenso nelyo ukumfwa insoni, lelo balashipa pa kulanda ifyo basuminamo. Muli magazini yesu mwaliba ifyebo ifingamwafwa sana. Ku ca kumwenako, Loleni! ya July 2009, yalanda pa fyo mwingasuka uo musambilila nankwe nga aipusha ati: “Mulandu nshi mushasuminina mu kusanguka?” Kuti mwayasuka ati: “Muleipusha ico nshasuminina mu kuti ifintu fyasangwike fye? Basayantisti nabo tabasumina ukuti ifintu fyasangwike fye, na kuba e bafwile no kubalilapo ukusumina!” Mwe bafyashi, lyonse mulesambilisha abana benu ifya kucita no kwasuka nga ca kuti abanabo pa sukulu balabapatikisha ukucita ifyabipa.

¹⁹ Kwena tacayunga lyonse ukulanda nelyo ukucita ifyo Yehova aletweba. Ku ca kumwenako, ilyo tunakile pa mulandu wa kubombesha, tuipatikisha fye ukusangwa ku kulongana. Nga tulefwaya ukuya mu kushimikila ulucelo, nalimo tufwile ukuipatikisha ukubuuka mu busanshi. Muleibukisha ukuti: Nga ca kuti pali ino nshita twabelesha ukulacita ifya kwa Lesa lyonse, ninshi cikatwangukila ukushipikisha amacushi nga yacitika ku ntanshi.

20, 21. (a) Bushe ukulatontonkanya pa cilubula kuti kwatwafwa shani ukunakafuupulwa? (b) Cinshi tufwile ukulafwaisha ukucita ilyo tulepita mu macushi?

²⁰ Inga pa kusansa ukushishibikwa bwangu? Ku ca kumwenako, kuti twacita shani nga twafuupulwa? Icacindama ico twingacita kulatontonkanya pa cilubula. Ifi fine e fyo umutumwa Paulo acitile. Alishibe ifyo aleumfwa inshita shimo, aleba no bulanda sana. Na kabili alishibe ukuti Kristu afwilile, te balungama, lelo ababembu. Kabili Paulo na o ali mubembu. Na kuba, atile: ‘Ndi na bo [ubumi] pa mulandu wa kutetekela umwana wa kwa Lesa, uwantemenwe no kuipeela pa mulandu wa ine.’ (Gal. 2:20) Ca cine, Paulo alicetekele icilubula. Alemona icilubula ukuti capeelwe pa mulandu wakwe.

²¹ Nga mulemona icilubula ukuti bupe ubo Yehova atupeela pa lwesu, ninshi cikatwafwa icine cine. Lelo ici tacilolele mu kuti ukufuupulwa ninshi kwapwa apo pene. Bamo bamunyinefwe nalimo kuti batwalilila ukulwishanya no kusansa uko tushingeluka bwangu mpaka fye tukengile mwi sonde lipya. Lelo muleibukisha ukutila abakapoka icilambu ni abo fye abakatwalilila ukushipikisha. Tulepalamina ku bushiku ubwacindama ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukaleta umutende no kulenga abantu ba cishinka ukupwililika. Mulefwaisha ukwingila muli ubu Bufumu, nangu ca kuti mufwile ukupita mu macushi ayengi.