Baeluda ‘Babomfi Banensu Abatuletela Insansa’

“Tuli babomfi banenu aba kumuletela insansa.”—2 KOR. 1:24.

FWAYENI IFYASUKO:

Bushe Paulo alangile shani ukuti taali ni ‘kapitao pa citetekelo ca Bena Kristu banankwe’ lelo aali ‘mubomfi munabo ku kubaletela insansa’?

Bushe baeluda bacita shani pa kulenga Abena Kristu banabo ukuba ne nsansa?

Bushe ifwe bonse kuti twacita shani pa kuti mu cilonganino mube insansa?

1. Finshi Paulo aumfwile pa Bena Kristu ba ku Korinti ifyalengele ukuti asekelele?

MU MWAKA wa 55 C.E., umutumwa Paulo aali mu musumba wa Troa, lelo talekele ukutontonkanya pa ba bwananyina aba mu Korinti. Muli ulya wine mwaka, alyumfwile ububi ilyo bamwebele ukuti aba bwananyina mu Korinti balepusana. E ico apo alibatemenwe nga bana bakwe, abalembeele kalata ya kubalungika. (1 Kor. 1:11; 4:15) Na kabili Paulo atumine Tito umubomfi munankwe ku Korinti kabili amwebele ukuti bakakumane ku Troa pa kuti akamulondolwele ifyo aendele. Paulo alelolela Tito ku Troa, alefwaisha ukumfwa ifyo abena Korinti baali. Lelo icabipile ca kuti Tito taile ku Troa. Cinshi Paulo acitile? Aile ku Makedonia, kabili alitemenwe pantu kulya e ko ailekumana na Tito. Tito amwebele ukuti aba bwananyina mu Korinti balecita ifyo abalembele muli kalata kabili balefwaisha ukumumona. Ilyo Paulo aumfwile ifi, ‘alisekelele nga nshi.’—2 Kor. 2:12, 13; 7:5-9.

2. (a) Finshi Paulo aebele abena Korinti pa citetekelo ne nsansa? (b) Mepusho nshi twalalanshanyapo?

² Ilyo papitile fye inshita iinono, Paulo alembeele abena Korinti kalata ya bubili. Abebele ukuti: “Te kutila ni fwe bakapitao pa citetekelo cenu, lelo tuli babomfi banenu aba kumuletela insansa, pantu icitetekelo cenu e cimulenga ukuti mube abashangila.” (2 Kor. 1:24) Ni mwi Paulo aloseshe ilyo alandile aya mashiwi? Kabili finshi baeluda bengasambililako?

ICITETEKELO CESU NE NSANSA SHESU

3. (a) Ni mwi Paulo aloseshe ilyo atile: “Icitetekelo cenu e cimulenga ukuti mube abashangila”? (b) Bushe baeluda muno nshiku bapashanya shani Paulo?

³ Paulo alandile pa mibele ibili iyacindama iyo Abena Kristu bafwile ukukwata, icitetekelo ne nsansa.  Ilyo alelanda pa citetekelo atile: “Te kutila ni fwe bakapitao pa citetekelo cenu, . . . pantu icitetekelo cenu e cimulenga ukuti mube abashangila.” Paulo alishibe ukuti te ena nangu abantu bambi abalengele ukuti bamunyina mu Korinti babe abashangila, lelo mulandu wa kuti balitetekele Lesa. E ico, Paulo alishibe ukuti talingile ukuba kapitao pa citetekelo ca Bena Kristu banankwe, kabili taletontonkanyapo no kucita ico. Alicetekele ukuti aba bwananyina baali aba cishinka kabili balefwaya ukulacita icalungama. (2 Kor. 2:3) Muno nshiku, baeluda balapashanya Paulo, balacetekela Abena Kristu banabo kabili tabatwishika icilenga balebombela Lesa. (2 Tes. 3:4) Baeluda tabapanga amafunde ayaumina kumo aya kuti aba mu cilonganino balekonka, lelo bakonka amafunde ya mu Baibolo ne fyo icilonganino ca kwa Yehova citungulula. Pantu na kuba, baeluda te bakapitao pa citetekelo ca bamunyinabo.—1 Pet. 5:2, 3.

4. (a) Bushe Paulo aloseshe mwi ilyo atile: “Tuli babomfi banenu aba kumuletela insansa”? (b) Bushe baeluda muno nshiku bapashanya shani Paulo?

⁴ Paulo alandile no kuti: “Tuli babomfi banenu aba kumuletela insansa.” Ilyo asosele aya mashiwi, alelanda pa mwine wine na pa banankwe abo alebomba nabo. Mulandu nshi twalandila ifi? Pantu muli kalata imo ine alembeele abena Korinti, Paulo alandile pa banankwe babili ilyo atile: “Yesu, uo ine na Silbani na Timote, twabilile kuli imwe.” (2 Kor. 1:19) Na kabili, ilyo Paulo alelanda ukuti “ababomfi banandi” mu makalata yakwe, alelanda pa banankwe, pamo nga Apolo, Akula, Priska, Timote, Tito, na bambi. (Rom. 16:3, 21; 1 Kor. 3:6-9; 2 Kor. 8:23) Kanshi ilyo Paulo atile: “Tuli babomfi banenu aba kumuletela insansa,” ale-eba abena Korinti ukuti ena na banankwe balefwaya ukubomba apapelele amaka yabo ukwafwa bonse mu cilonganino ukulabombela Lesa ne nsansa. E fyo na baeluda muno nshiku bafwaisha ukucita. Bafwaya ukubomba apapelele amaka yabo ukwafwa bamunyinabo ‘ukulabombela Yehova no kusekelela.’—Amalu. 100:2; Fil. 1:25.

5. Cipusho nshi ico bamunyinefwe bamo babepwishe, kabili finshi tufwile ukulatontonkanyapo?

⁵ Bamunyinefwe na bankashi mu fyalo ifyalekanalekana babepwishe icipusho ca kuti: “Mashiwi nshi ayo baeluda balandile nelyo ifyo bacitile ifyamuletela sana insansa?” Twalalanda pa fyo bayaswike, kabili ilyo tulelandapo, moneni nga ca kuti na imwe e fyo mwingasuka. Lekeni tuletontonkanya na pa fyo ifwe bonse twingalenga mu cilonganino mwaba insansa. *

“POSHENI PERSIDA UWATEMWIKWA WESU”

6, 7. (a) Ni mwi umo baeluda bengapashanya Yesu, Paulo, na babomfi bambi aba kwa Lesa? (b) Mulandu nshi ukulumbula bamunyinefwe mwi shina kubalengela ukuba sana ne nsansa?

⁶ Bamunyinefwe na bankashi abengi batila balaba ne nsansa sana nga baeluda balebabikako amano. Inshila imo iyo baeluda balangilamo ukuti balabika amano kuli bamunyinabo kupashanya ica kumwenako ca kwa Davidi, Elihu, na Yesu. (Belengeni 2 Samwele 9:6; Yobo 33:1; Luka 19:5.) Aba babomfi ba kwa Yehova balangile ukuti balibika amano ku bantu bambi pantu balebalumbula amashina. Paulo na o alishibe ukuti calicindama ukwishiba no kulabomfya amashina ya Bena Kristu banankwe. Asondwelele kalata yakwe imo umo aposeshe bamunyina na bankashi ukucila pali 25 mwi shina. Pali aba paali na Persida, nkashi  Umwina Kristu uo Paulo alandilepo ukuti: “Posheni Persida uwatemwikwa wesu.”—Rom. 16:3-15.

⁷ Baeluda bamo cilabafya ukwibukisha amashina ya ba bwananyina. Lelo nga babikako amano ukwishiba amashina ya Bena Kristu banabo ninshi balebeba ukuti ‘mwalicindama nga nshi.’ (Ukufu. 33:17) Baeluda bakalenga bamunyinabo ukulaba ne nsansa nga balebalumbula amashina ilyo balebasonta ukuti basukepo pe Sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda nelyo pa kulongana ukuli konse.—Linganyeniko Yohane 10:3.

‘ALIBOMBESHE APAKALAMBA MULI SHIKULU’

8. Cinshi icacindama ico Paulo alecita pa kupashanya Yehova na Yesu?

⁸ Paulo na kabili alilangile ukuti alibikile amano kuli bambi ilyo alebatasha ukufuma pa nshi ya mutima. Ukutasha na ko kulalenga Abena Kristu banensu ukuba ne nsansa. E mulandu wine muli kalata alembeele abena Korinti umo atile alefwaisha ukulabalenga ukuba ne nsansa, alandile no kuti: “Ndomfwa icilumba nga nshi pa mulandu wa imwe.” (2 Kor. 7:4) Aya mashiwi ya kutasha yafwile yalibakoseleshe sana. Paulo alitashishe ne filonganino fimbi. (Rom. 1:8; Fil. 1:3-5; 1 Tes. 1:8) Na kuba, ilyo Paulo alandile pali Persida muli kalata alembeele icilonganino ca ku Roma, atile: “Uyu mwanakashi abombeshe apakalamba muli Shikulu.” (Rom. 16:12) Aya mashiwi yafwile yalengele uyu nkashi wa cishinka ukuba sana ne nsansa! Ilyo Paulo aletasha bambi, alepashanya Yehova na Yesu.—Belengeni Marko 1:9-11; Yohane 1:47; Ukus. 2:2, 13, 19.

9. Mulandu nshi aba mu cilonganino babela ne nsansa nga ca kutila balebatasha?

⁹ Na muno nshiku mwine baeluda balishiba ukuti calicindama ukutasha bamunyinabo. (Amapi. 3:27; 15:23) Lyonse ilyo baeluda batasha Abena Kristu banabo ninshi balebeba ukuti, ‘Nalimubikako amano kabili ndamona ifyo mucita.’ Ukwabula no kutwishika, aba bwananyina balafwaya baeluda ukulabatasha. Nkashi umo uuli ne myaka ukucila pali 50 alandile ifyo abengi bengalanda ukuti: “Ku ncito bantasha fye limo limo. Abantu bali-ifinya kabili balitemwa ukucimfyanya. Kanshi baeluda nga bantasha pali fimo ifyo nabomba mu cilonganino, ndomfwa bwino sana! Ng’umfwa ukuti Shifwe wa ku muulu alintemwa.” Munyinefwe umo uwaba eka, uwakwata abana babili na o e fyo aumfwile. Nomba line eluda alimutashishe ukufuma pa nshi ya mutima. Bushe aumfwile shani? Atile: “Amashiwi eluda anjebele yalinkoseleshe nga nshi!” Ca cine, bamunyinefwe balaba sana ne nsansa nga ca kutila baeluda balebatasha. Ne ci cilenga baba na maka ya kutwalilila ukwenda mu nshila ya ku mweo “no kukananaka.”—Esa. 40:31.

‘MULECEMA ICILONGANINO CA KWA LESA’

10, 11. (a) Bushe baeluda kuti bapashanya shani Nehemia? (b) Cinshi baeluda bafwile ukucita ilyo baletandalila bamunyinabo pa kuti babapeeleko ica bupe icafuma kuli Lesa?

¹⁰ Ni nshila nshi na imbi iyacindama iyo baeluda balangilamo ukuti balibika amano ku ba bwananyina kabili bafwaya ukuti baleba ne nsansa? Kulaitendekelako ukwafwa abalekabila ukukoseleshiwa. (Belengeni Imilimo 20:28.) Nga balecita ifi, ninshi balepashanya bakacema ba ku mupashi aba kale. Ku ca kumwenako, moneni ifyo Nehemia, kangalila uwali ne cishinka, acitile ilyo amwene ukuti abaYuda banankwe bamo balilekele ukubombela Lesa bwino. Baibolo itila apo pene aliimine no kubakoselesha. (Nehe. 4:14) Na muno nshiku mwine e fyo na baeluda bacita. ‘Balema,’ e kutila balaitendekelako ukwafwa Abena  Kristu banabo ukuba abakosa mu kubombela Lesa. Pa kuti bakoseleshe bamunyinabo, balesha na maka ukubatandalila mu mayanda yabo. Ilyo babatandalila, bafwaya ‘ukubapeelako ica bupe icafuma kuli Lesa.’ (Rom. 1:11) Cinshi baeluda bafwile ukucita pa kuti babombe bwino uyu mulimo?

¹¹ Ilyo baeluda bashilaya mu kutandalila munyinabo, intanshi bafwile ukutontonkanya pali uyo muntu. Ku ca kumwenako, kuti bayipusha ukuti: ‘Mafya nshi akwete? Fyebo nshi ningamweba ifingamusansamusha? Lilembo nshi ningabomfya, nelyo muntu nshi Baibolo yalandapo uwakwete ubwafya bumo bwine uo ningayalandapo?’ Ukutontonkanishisha libela kukalenga eluda ukuyalanda ifyebo ifikafwa sana uwa bwananyina. Ilyo balelanshanya, eluda afwile ukukutikisha ilyo munyina nelyo nkashi alelondolola ifili ku mukoshi. (Yako. 1:19) Nkashi umo alandile ukuti: “Ala ndasansamuka sana eluda nga alekutikisha ilyo ndelondolola ubwafya.”—Luka 8:18.

12. Ni bani mu cilonganino abakabila ukukoselesha, kabili mulandu nshi?

¹² Ni bani baeluda bafwile ukutandalila no kukoselesha? Paulo aebele baeluda banankwe ukuti: “Mulesakamana . . . umukuni onse.” Bonse fye mu cilonganino balakabila ukukoselesha, nangu fye ni bakasabankanya na bapainiya ababomba imyaka iingi ne cishinka. Mulandu nshi nabo bakabila baeluda ukubakoselesha? Mulandu wa kuti nangu ca kutila balikwata icitetekelo cakosa, nabo bene limo amafya ya muli cino calo yalabatitikisha. Natulande pa cacitikile Imfumu Davidi icilangilila ukuti limo na babomfi ba kwa Lesa abakwata icitetekelo cakosa balakabila ukubakoselesha.

“ABISHAI . . . AISHILEMWAFWA”

13. (a) Ni lilali Ishibi-benobe apangile ukwipaya Davidi? (b) Bushe Abishai ayafwile shani Davidi?

¹³ Ilyo Davidi bamusubile ukuba imfumu, tapakokwele aile mu kulwa na Galyati, uwafyelwe ku bena Refa amapaka.  Davidi alishipile kabili aipeye Galyati ipaka. (1 Sam. 17:4, 48-51; 1 Imila. 20:5, 8) Ilyo papitile imyaka iingi, abena Israele baile mu kulwa na baPelishiti, Davidi na kabili aishilekumana ne paka limbi. Ishina lyakwe ni Ishibi-benobe, na o afyelwe ku bena Refa. (2 Sam. 21:16) Uyu muku wena, kwashele fye kwempe ili paka nga lyalipeye Davidi. Mulandu nshi? Te pa mulandu wa kuti Davidi ali no mwenso, lelo Baibolo itila: “Davidi alinakile.” Ilyo Ishibi-benobe amwene ukuti Davidi anaka, ‘apangile ukumwipaya.’ Nomba, ilyo fye ashilalasa Davidi, “ilyo line Abishai mwana Seruya aishilemwafwa [Davidi], aumine umuPelishiti no kumwipaya.” (2 Sam. 21:15-17) Davidi apuswike fye kwempe! Ala afwile alitashishe sana ukuti Abishai alimubikileko amano kabili alimwafwile ilyo kwashele fye panono ukuti bamwipaye! Finshi twingasambilila kuli ili lyashi?

14. (a) Cinshi cingatwafwa ukushipikisha amafya ayakalamba? (b) Bushe baeluda kuti ba-afwa shani bambi ukutwalilila ukuba ne nsansa na maka ya kushipikisha? Langilileni.

¹⁴ Abantu ba kwa Yehova mu calo fye conse balatwalilila ukubombela Lesa nangu ca kutila Satana na bantu bakwe balaleta amafya. Fwe bamo twalikwatapo amafya ayalemoneka kwati te kuti tuyacimfye, lelo pa mulandu wa kushintilila pali Yehova, twalicimfya aya amafya. Lelo limo amafya ya muli cino calo yalalenga twanaka no kufuupulwa. Nga ca kutila twanaka nelyo ukufuupulwa, kuti twafilwa ukushipikisha amafya ayo nalimo twali no kucimfya. Pali iyi nshita, e po tukabila sana baeluda ukutwafwa pa kuti tutwalilile ukuba ne nsansa no kuba na maka ya kushipikisha. Ifi e fyacitika kuli bamunyinefwe abengi. Nkashi umo painiya uli ne myaka ukucila pali 60 atile: “Kwaliko inshita imo iyo nshaleumfwa bwino kabili nalenaka sana nga naya mu kushimikila. Eluda alimwene ukuti nshakwete amaka ya kubomba sana e ico alilandile na ine. Alanshenye na ine ilyashi lya mu Baibolo ilyankoseleshe sana. Nacitile ifyo anjebele kabili fyalingafwile icine cine.” Kabili atile: “Kwena ulya eluda alilangile ukuti aliba no kutemwa pantu alimwene ukuti nali no bwafya kabili alingafwile!” Tulatemwa nga nshi ukwishiba ukuti twalikwata baeluda abatusakamana kabili ‘abatwafwa,’ nga filya fyacitile Abishai.

‘ISHIBENI IFYO NAMUTEMWA ICINE CINE’

15, 16. (a) Mulandu nshi Paulo bamutemenwe nga nshi ku Bena Kristu banankwe? (b) Mulandu nshi twatemenwa baeluda abatusakamana?

¹⁵ Baeluda balabombesha icine cine. Limo baeluda balafilwa no kulaala pa mulandu wa kutontonkanya pa mukuni wa kwa Lesa nelyo ukuya mu kwafwa bamunyinabo abalekabila ukwafwa. (2 Kor. 11:27, 28) Na lyo line, baeluda balabomba umulimo wabo ne nsansa nga filya Paulo aali. Alembeele abena Korinti ukuti: “Ine ndesekelela nga nshi ukubomfya fyonse ifyo nakwata no kupoosa umweo wandi pa mulandu wenu.” (2 Kor. 12:15) Ca cine, Paulo alibomfeshe fyonse ifyo akwete pa kuti fye akoseleshe Abena Kristu banankwe. (Belengeni 2 Abena Korinti 2:4; Fil. 2:17; 1 Tes. 2:8) E mulandu wine aba mu cilonganino bamutemenwe nga nshi!—Imil. 20:31-38.

¹⁶ Fwe babomfi ba kwa Lesa na ifwe twalitemwa baeluda abatusakamana kabili tulatasha Yehova pa kutupeela baeluda. Balatuletela insansa ilyo balelanga ukuti balitubikako amano. Balatukoselesha ilyo batutandalila. Na kabili, tulatasha pa fyo baba abaipekanya ukutwafwa lyonse ilyo amasakamika ya muli cino calo yatutitikisha. Ukwabula no kutwishika, baeluda ababa ifi, ‘babomfi banensu abatuletela insansa.’

[Futunoti]

[Ifipusho]

[Ifikope pe bula 30]

Ukupekanya kuti kwalenga baeluda ‘ukupeelako ica bupe icafuma kuli Lesa’ ilyo baletandalila bamunyinabo