Finshi Fingalenga ‘Mwatunguluka’ Muli Bukapepa?

ABANTU abengi balafwaya sana ukutunguluka! Bamo balisambilila ifyapusanapusana kabili bali-ipangila abene ishina. Bamo balafwaisha ukutunguluka lelo balifilwa.

Umuntu kuti atunguluka nga nabika sana amano ku fyo umwine alefwaisha ukucita. Ifintu na fimbi fibili ifilenga umuntu ukutunguluka, kwishiba ifya kubomfya inshita na maka e lyo no kwishiba ifyacindama ifyo alingile ukucita umwine.

Abena Kristu abengi basanga ukuti balaba sana ne nsansa nga ca kuti baleshimikilako imbila nsuma. Ukubombela Lesa umulimo wa nshita yonse kwalyafwa abacaice na bakalamba ukutunguluka. Lelo, bamo balomfwa ubunang’ani bwa kushimikila kabili batendeka ukubika amano ku fintu fimbi. Mulandu nshi ica musango uyu cingacitikila? Finshi mwingacita pa kuti mutwalilile ukucita ifyacindama sana mu bumi? Kabili finshi fingalenga ‘mwatunguluka’ muli bukapepa?—Yosh. 1:8.

Amangalo ya ku Sukulu ne fya Kuleseshamo Icitendwe

Abena Kristu bacaice tabafwile ukubika fye amano ku kucita ifintu fimbi ica kuti bafilwa ukubombela Lesa wa cine. Ababika amano na ku kubombela Lesa bakatunguluka kabili tulingile ukubatasha icine cine.

Lelo Abena Kristu bacaice bamo balapoosa inshita iikalamba sana ku mangalo ya ku sukulu na ku fintu fimbi ifyo batemwa. Amangalo tayabipa iyo. Na lyo line, Abena Kristu bacaice bafwile ukuipusha abati: ‘Bushe ndapoosa sana inshita ku fyangalo fya pa sukulu? Inga abo nakulaba nabo bantu ba musango nshi? Mibele ya musango nshi ningakwata nga ndeangalako ifi fyangalo? Bushe ifi fyangalo kuti fyalenga nabika amano kuli finshi?’ Mufwile mwalimona ukuti umuntu kuti alebika sana amano kuli ifi fyangalo ica kuti afilwa no kulakwata inshita na maka ya kukosha bucibusa bwakwe na Lesa. Kanshi cisuma ukwishiba ifyacindama ifyo ufwile ukubikako sana amano.—Efes. 5:15-17.

Moneni ifyo cali kuli ba Wiktor. * Batile: “Ilyo nali ne myaka 12, naingile mwi bumba lya ba kateya ba cangalo cimo ifi. Mu kupita kwa nshita naliwinine ifilambu ifingi. Napeene inumbuke sana.” Ba Wiktor basukile batendeka ukumfwa ububi pa fyo bukapepa bwabo bwaishileba pa mulandu wa ici cangalo. Bushiku bumo baliponene mu tulo ilyo balebelenga Baibolo. Kabili baishileiluka no kuti ukushimikila takwalebaletela sana insansa. Ba Wiktor batile, ici cangalo calelenga ndenaka sana kabili tapakokwele, namwene ukuti bukapepa bwandi bwalibwelele pa nshi. Nalishibe ukuti nshalecita fyonse ifyo nalingile ukulacita.”

Amasomo ya pa Muulu

Ukulingana na Malembo, Umwina Kristu alingile ukusakamana ulupwa lwakwe, ne ci cisanshamo ukubapeela ifyo bakabila mu bumi. (1 Tim. 5:8) Bushe ninshi uwingasakamana ulupwa lwakwe ni ulya fye uwaya ku koleji nelyo ku yuniversiti?

Kuti cawama ukumona ifyo ukukonkelela amasomo ya pa muulu kwingakuma bucibusa bwesu na Yehova. Natumone ica kumwenako ca mu Baibolo.

Baruki ali ni kalemba wa kwa kasesema  Yeremia. Pa nshita imo, atendeke ukufwaya ukulumbuka mu nshita ya kubika amano ku kubomba umulimo wa kwa Yehova uo apeelwe. Yehova alimwene kabili alimusokele ukupitila muli Yeremia ati: “Ulefwaya ifintu ifikalamba. Leka ukufifwaya.”—Yer. 45:5.

“Fikalamba” nshi Baruki alefwaya? Napamo alefwaya ukucindikwa ku baYuda, nelyo alefwaya ifyuma. Nampo nga fyuma alefwaya nelyo ukucindikwa, icishinka ca kuti, alilekele ukubika amano ku fyacindama ifyali no kumwafwa ukupalama kuli Yehova. (Fil. 1:10) Lelo ubusuma bwali bwa kuti Baruki alyumfwile ilyo Yehova amusokele ukupitila muli Yeremia kabili ici calengele apusushe umweo wakwe.—Yer. 43:6.

Finshi twingasambilila kuli ili lyashi? Ifyo Baruki bamufundile filanga ukuti kwali cimo icalubene. Alefwaya ifikalamba. Nga mulakwata ifikabilwa sana mu bumi, bushe mulingile ukupoosa inshita iikalamba, ne ndalama na maka pa kutila mukasambilile sana na pa kuti imwe, abafyashi benu nangu balupwa mukekale bwino?

Moneni ifyacitikile ba Grzegorz abapanga amaprogramu ya pa kompyuta. Ilyo abanabo babakoseleshe ukulundapo amasambililo pa kuti bakeshibe sana ifya makompyuta, ba Grzegorz e fyo bacitile. Tapakokwele, ifi bacitile fyalengele belakwata inshita ya kucita ifya kwa Lesa. Batile: “Nalemona ukuti calankosela ukupepa Lesa. Kampingu yatendeke ukuncusha pantu nalefilwa ukubombela Lesa ukulingana ne fyo nalefwaya.”

Babika fye Amano ku Ncito

Icebo ca kwa Lesa cikoselesha Abena Kristu ba cine abaingila incito e lyo na bene ba ncito ukulabombesha no kulabika amano ku milimo. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Conse ico mulecita, mulebomba no mweo onse kwati mulebombela Yehova te bantu iyo.” (Kol. 3:22, 23) Nangu ca kuti ukubombesha kusuma, kwaliba icintu cimo icacindama sana. Ne ci, kuba cibusa wa kwa Kabumba. (Luk. Mil. 12:13) Nga ca kuti Umwina Kristu alapoosa sana inshita ku ncito, te kuti alebika amano ku fya kwa Lesa.

Ukupoosa inshita iikalamba sana ku ncito kulalenga Umwina Kristu alenaka sana ica kuti afilwa no kupepa bwino Lesa e lyo no kwafwa ulupwa lwakwe. Imfumu Solomone yalimwene ukuti “ukucishamo ukubombesha” ilingi line kuba “kuuma fye umwela.” Umwina Kristu nga acilamo ukubombesha, kuti asuka alwala. Kuti asendwa sana ne milimo yakwe ica kuti aleba fye uwanaka lyonse. Bushe nga caba ifyo kuti ‘asekelela mu kubombesha kwakwe konse’? (Luk. Mil. 3:12, 13; 4:6) Na kuba bushe kuti akwata na maka ya kubomba imilimo  apeelwa mu lupwa e lyo no kucita ifintu fimbi ififwaikwa kuli bakapepa?

Ba Janusz, abekala ku Eastern Europe babikile fye amano ku bukwebo bwabo. Batile: “Abantu ba muli cino calo balekumbwa ifyo naishibe bwino incito ne fyo nalebomba bwangu imilimo. Lelo bukapepa bwandi bwaleya fye pa nshi, kabili nasukile naleka no kushimikila. Mu kuya kwa nshita nalilekele no kulongana. Naishileba ne cilumba ica kuti nshalekonka no kufunda kwa baeluda, na mu kulekelesha nalilekele ukulongana.”

Kuti Mwatunguluka

Twalanda pa fintu fitatu ifingalenga Umwina Kristu ukufumya amano kuli bukapepa. Bushe mulacitako fimo pali ifi? Nga e fyo caba kuli imwe, ninshi ifipusho fyakonkapo,  amalembo ne fyo bambi balandapo kuti fyamwafwa ukumona nga ca kutila ifyo mulecita kuti fyalenga mwatunguluka.

Ifyangalo fya ku sukulu ne fya kuleseshamo icitendwe: Bushe mulapoosa sana inshita kuli ifi fintu? Bushe ifi filamusendela inshita iyo mwalebomfya ku fya kwa Lesa? Bushe fyalilenga mwaleka ukumfwa bwino ukuba na basumina banenu? Nga e fyo caba, pashanyeni Imfumu Davidi iyalombele Yehova ukuti: “Nengeni ukwishiba inshila iyo mfwile ukwendamo.”—Amalu. 143:8.

Kangalila wa muputule alyafwile ba Wiktor, abo tulandilepo. Uyu kangalila abebele ukuti: “Imilandile yenu ilelanga fye ukuti mwalitemwa sana ici cangalo.” Ba Wiktor batile: “Aya mashiwi yalengele nailuka ukuti nafikile apalepa muli ici cangalo. Bwangu bwangu nalekele ukwangala na banandi abashalepepa abo naleba nabo ku fyangalo, kabili nafwaile ifibusa mu cilonganino.” Pali lelo ba Wiktor balabombesha imilimo ya kwa Lesa mu cilonganino. Batile: “Mulingile ukwipusha ifibusa fyenu, abafyashi benu, nelyo baeluda mu cilonganino pa kuti bamwebe nga ca kuti ifyangalo fya ku sukulu filelenga mulepalama kuli Yehova nelyo filelenga mulemutaluka.”

Kuti cawama mwaeba baeluda ukuti mulafwaya ukubombako imilimo ya kwa Lesa mu cilonganino. Bushe te kuti muitemenwe ukwafwa abakoloci ababa beka? Kuti mwabafwako nalimo ukushita ifilekabilwa nelyo ukubombako utumilimo twa pa ng’anda. Te mulandu no mushinku wenu, kuti mwabombako umulimo wa nshita yonse, ukulaebako abantu ifyalenga mube ne nsansa.

Amasomo ya pa muulu: Yesu atile tacawama ‘ukufwaya umucinshi wesu.’ (Yoh. 7:18) Ilyo mulesala apo mufwile ukupela mu masambililo yenu, bushe ‘muleshiba bwino bwino ifyacilapo ukucindama’?—Fil. 1:9, 10.

Ba Grzegorz, abalepanga amaprogramu ya pa kompyuta balyalwile imikalile yabo. Batile: “Nalikonkele sana ukufunda kwa baeluda, na-angusha ne mikalile yandi. Naishileiluka ukuti nshalekabila no kulundapo amasambililo. Ukucita ifyo kwali no kungonawila fye inshita na maka.” Ba Grzegorz batendeke ukubomba sana imilimo ya cilonganino. Mu kuya kwa nshita balilesangwa na kwi Isukulu lya Kukansha ilitwa nomba ati Isukulu lya Baibolo Ilya Bamunyina Abashimbe. ‘Balibomfeshe bwino inshita’ pantu basalilepo ukusambilishiwa na Lesa.—Efes. 5:16.

Incito: Bushe mulapoosa inshita iikalamba sana ku ncito ica kuti mwafilwa no kubika amano ku fya kwa Lesa? Bushe mulakwata inshita ya kulanshanya no lupwa lwenu? E lyo bushe amalyashi mulanda pa cilonganino yalaya yalewaminako? Inga imilandile yenu, bushe ilakosha bambi? Nga ‘muletiina Lesa wa cine no kusunga amafunde yakwe,’ Yehova akamupaala sana kabili ‘mukasekelamo mu kubombesha kwenu.’—Luk. Mil. 2:24; 12:13.

Ba Janusz, abo tulandilepo, balifililwe ukutunguluka mu bukwebo bwabo. Ilyo indalama shabo shapwile baingila na mu nkongole, balibwelele kuli Yehova. Ba Janusz batendeke ukubika amano ku kupepa kabili pali ino nshita ni baeluda pa cilonganino kabili balabomba na bupainiya. Batile: “Nga ninkwata ifyo nkabila sana mu bumi, e lyo ndebombesha na mu mulimo wa kwa Lesa, ndaba no mutende kabili nshisakamikwa icili conse.”—Fil. 4:6, 7.

Tontonkanyenipo sana pa fyo mufwaya ukucita na pa fyo mumona ukuti e fyacindama. Ukubombela Yehova e kwingalenga mwatunguluka mu bumi. E ko mufwile ukubikako sana amano.

Kuti mwa-alulako fimo, no kuleka fye ukucita ifishacindama pa kuti mushininkishe mwe bene “ico Lesa afwaya, icisuma, icapokelelwa kabili icapwililika.” (Rom. 12:2) Kuti ‘mwatunguluka’ nga mulebombela Lesa no mweo onse.

[Futunoti]

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 31]

Kuti Mwacita Shani pa Kuti Mutunguluke?

Apo kwaliba ifintu ifingi ifingamupumfyanya, kuti mwacita shani pa kuti tamulabile ku fintu ifyacilapo ukucindama? Bomfyeni ifipusho fyakonkapo ku kutontonkanya ifilenga mulecita ifintu fimo e lyo no kumona ifyo mutangishako mu bumi:

AMANGALO YA KU SUKULU NE FYAKULESESHAMO ICITENDWE

▪ Mibele ya musango nshi mukakwata nga muleangalako ifi fyangalo?

▪ Bushe mulapoosa sana inshita ku fyangalo fya pa sukulu?

▪ Bushe ifi fyangalo e fyo mukacindamika sana?

▪ Bushe ifi fyangalo filemusendela inshita iyo kale mwalebomfya ku kucita ifya kwa Lesa?

▪ Inga abo mwakulaba nabo bantu ba musango nshi?

▪ Bushe mwalitemwapo aba bantu ukucila Abena Kristu banenu?

AMASOMO YA PA MUULU

▪ Nga mulakwata ifikabilwa sana mu bumi, bushe mulingile ukupoosa inshita iikalamba, indalama na maka pa kutila mukasambilile sana?

▪ Bushe pa kuti mulesanga umwa kuliila, kano fye mwaya ku yuniversiti nangu ku koleji?

▪ Bushe ico kuti cakuma shani imilonganine yenu?

▪ Bushe ‘mwalishiba bwino bwino ifyacilapo ukucindama’?

▪ Bushe napamo mufwile ukucetekela sana ukuti Yehova alikwata amaka ya kumusakamana?

INCITO

▪ Bushe incito musala ikalenga ‘mulesekelamo mu kubombesha kwenu konse’?

▪ Bushe mwalikwata amaka ya kubomba imilimo ya mu lupwa e lyo no kucita fimbi ififwaikwa muli bukapepa?

▪ Bushe mulakwata inshita ya kulanshanya no lupwa lwenu?

▪ Bushe mulapoosa inshita iikalamba sana ku ncito ica kuti mwafilwa no kubika amano ku fya kwa Lesa?

▪ Bushe amalyashi mulanda pa cilonganino yalaya yalewaminako?

[Icikope pe bula 30]

Ilyo Baruki alefwaisha ukulumbuka, Yehova alimusokele