Ifya Kutwalilila Ukutemwikwa na Lesa Ilyo Ifintu Fyayaluka

BUSHE kuliko fimo ifilealuka mu bumi bwenu? Bushe nacimukosela ukwaluka ukulingana ne fyo ifintu fili? Ifya musango yu fyalitucitikilapo fwe bengi nelyo limbi fikatucitikila ku ntanshi. Ifyacitikile bamo ku kale, kuti fyatwafwa ukwishiba imibele tufwile ukukwata iingatwafwa ilyo ifintu fyayaluka.

Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pali Davidi na pa fyamucitikile. Ali fye umwaice kabili kacema ilyo Samwele amusubile ukuti akabe imfumu. Ilyo acili umwaice, ali-ipeeleshe ukuyalwisha ipaka Galyati umuPelishiti. (1 Sam. 17:26-32, 42) Davidi ali umwaice ilyo bamwitile ukuya mu kwikala kwi sano lya Mfumu Shauli no kumusonta ukuba umukalamba wa bashilika. Davidi tale-enekela ukuti ifintu fyali no kwaluka nge fi, kabili taishibe ne fyali no kucitika pa numa.

Shauli aishilepata sana Davidi. (1 Sam. 18:8, 9; 19:9, 10) Pa myaka iingi Davidi ali ni mbutushi pa kuti fye apusushe ubumi bwakwe. Kabili ilyo ali imfumu pali Israele, ifintu fyalyalwike nga nshi, maka maka ilyo acitile ubucende no kwipaya umwine wa mukashi pa kuti afise ulubembu. Imembu acitile shalengele ukuti mu lupwa lwakwe mube amafya. Ubwafya bumo Davidi akwete bwa kuti umwana wakwe Abishalomu alimupondokele. (2 Sam. 12:10-12; 15:1-14) Na lyo line, ilyo Davidi alapiile ku membu acitile, e kutila ubucende no kwipaya umuntu, Yehova alimwelela kabili aishileba cibusa wa kwa Lesa na kabili.

Na imwe bene ifintu kuti fyayaluka mu bumi bwenu. Nalimo icingalenga, kulwala, amafya ya ndalama, nelyo amafya mu lupwa, e lyo limo ifyo tucita fwe bene e fingalenga ubumi bwesu ukwaluka. Mibele nshi tufwile ukukwata iingatwafwa ilyo ifintu fyayaluka?

Ukuicefya Kulatwafwa

Ukuicefya kusanshamo no kunakila. Ukuicefya kwa cine kulenga tuleimona fwe bene ukulingana ne fyo twaba e lyo no kulamona bambi filya fine baba. Nga ca kutila tatulesuula imibele ya bambi ne mibombele yabo iisuma, cikalenga twabatemwa ukulingana ne fyo baba no kutemwa ifyo bacita. Na kabili, ukuicefya kuti kwalenga twaishiba umulandu ifintu  fimo fitucitikile no kwishiba ifya kucita pali ifyo fintu.

Kuti twasambililako kuli Yonatani umwana wa kwa Shauli. Ifintu fimo fyalimucitikile ifyo tali na kwalula. Ilyo Samwele aebele Shauli ukuti Yehova ali no kumupoka ubufumu, talandile ukutila Yonatani e ukapyana pa bufumu. (1 Sam. 15:28; 16:1, 12, 13) Ilyo Lesa asalile Davidi ukuti e ukaba imfumu mu Israele, calolele mu kuti, Yonatani te wali no kupyana wishi. Kanshi kuti twatila bucipondoka bwa kwa Shauli bwalengele ukuti Yonatani aculilemo. Nangu ca kutila Yonatani te wacitile umulandu, tali no kupyana wishi. (1 Sam. 20:30, 31) Bushe Yonatani acitile shani pali ici? Bushe alifulilwe pa fyo apanishe ili shuko, no kupata Davidi? Awe iyo. Nangu ca kuti ali umukalambapo pali Davidi kabili alishibepo ifingi, Yonatani alitungilile Davidi. (1 Sam. 23:16-18) Ukuicefya e kwalengele Yonatani ukwishiba umuntu uo Lesa asalile, kabili ‘taleitunga ukucila pa fyo ali.’ (Rom. 12:3) Yonatani alishibe ico Yehova ale-enekela ena ukucita kabili alikonkele ifyo Yehova alefwaya.

Lelo ilingi line ifintu nga fyayaluka, cilafyako ukwaluka ukulingana ne fyo ifintu fyaba. Pa nshita imo Yonatani alingile ukwaluka mu fingi pantu Shauli, uwali pa bufumu nangu ca kutila Yehova alimukeene, ali ni wishi; e lyo Davidi uo Yehova asalile ukuba imfumu, ali ni cibusa wakwe. Ifi fyacitike fifwile fyalengele Yonatani uwale-esha ukutwalilila ukuba cibusa wa kwa Yehova, ukucula sana mu mutima. Ifintu fimo ifingaluka mu bumi bwesu nalimo kuti fyalenga twaba no bulanda nelyo twasakamikwa. Lelo nga twaesha ukwishiba ifyo Yehova ena alemona ifyatucitikila, cikatwafwa ukutwalilila ukumubombela mu cishinka ilyo tuleshipikisha ificitike.

Umulandu Cawamina Ukwishiba Umwa Kupeleela

Tacilepilibula ukuti umuntu uwaicefya ninshi alishiba no mwa kupeleela. Natulande pali Davidi uwaishibe umwa kupeleela. Nangu ca kutila Yehova alimusalile ukuba imfumu, pa myaka iingi Davidi aikele fye ukwabula ukuba imfumu. Baibolo tayalandapo ukuti Yehova alilondolwelele Davidi umulandu akokwelele ukumupeela ubufumu. Nangu ca kuti Davidi nalimo tatemenwe icacitike, tafulilwe. Alishibe umwa kupeleela, kabili alilwike ukutila apo Yehova alisuminishe ifyalecitika, ninshi alishibe ifyo alecita. Na lintu Davidi alecingilila ubumi bwakwe alikeene ukwipaya Shauli, kabili aleseshe na Abishai ukucita ifyo.—1 Sam. 26:6-9.

Nalimo mu cilonganino twaba kuti mwacitika fimo ifyo twingafilwa ukumfwikisha nelyo ifyo twingamona ukuti tafibombelwepo bwino. Bushe tukeshiba umwa kupeleela no kwibukisha ukuti Yesu e Mutwe wa cilonganino no kutila e utungulula ukupitila muli baeluda? Bushe tukatwalilila ukucita ifyo, ukulaibukisha ukuti pa kuti Yehova atwalilile ukututemwa, tufwile ukulolela ena ukuti abombelepo ukupitila muli Yesu Kristu? Na lintu cakosa ukulolela, bushe tukatwalilila ukulolela?—Amapi. 11:2.

 Ubufuuke Bulatwafwa Ukukanafuupulwa

Ukuba uwafuuka cipilibula ukukanaba uwa cifukushi. Kulalenga twaba abatekanya no kushipikisha amafya ukwabula ukukalipa, ukuba ne cipyu, nelyo ukufwaya ukulandula. Calyafya ukuba uwafuuka. Ilembo limo ilya mu Baibolo litila, ‘abafuuka bonse aba mwi sonde’ balingile ‘ukufwaya ubufuuke.’ (Sefa. 2:3) Ubufuuke bwalyampana no kuicefya e lyo no kwishiba umwa kupeleela, kabili busanshamo ne mibele imbi, pamo nga ubusuma no kunakilila. Umuntu uwafuuka kuti akanshiwa no kusambilishiwa ica kuti no kulunduluka kuti alunduluka mu fya ku mupashi.

Bushe ukuba uwafuuka kuti kwatwafwa shani ilyo ifintu fimo fyayaluka mu bumi? Nalimo mwalimona ukuti ilyo ifintu fyayaluka abengi tabatemwa. Lelo, ifintu nga fyayaluka ciba lishuko lya kukanshiwa na Yehova na kabili. E fyo cali kuli Mose.

Ilyo Mose ali ne myaka 40, kale kale alikwete imibele iisuma sana. Alyangilweko sana ku fyalekabila abantu ba kwa Lesa kabili ali-ipeeleshe ukuculila pamo nabo. (Heb. 11:24-26) Lelo, ilyo Yehova talamupeela umulimo wa kutungulula abena Israele ukufuma mu Egupti, kwali fimo ifyacitike ifyalengele ukuti Mose abeleko uwafuuka. Alibutwike ukufuma mu Egupti, kabili aileikala mu calo ca bena Midiani pa myaka 40 no kuyatendeka umulimo wa pa nshi uwa bukacema. Cinshi cafuminemo? Uku kwaluka kwalengele Mose ukuba umuntu umusuma sana. (Impe. 12:3) Asambilile ifya kutangisha ukufwaya kwa kwa Lesa ukucila ukutangisha ifyakwe.

Pa kulangilila ifyo Mose ali uwafuuka, natulande pa fyo acitile ilyo Yehova atile alefwaya ukukaana uluko ulwapondweke no kulenga abana ba kwa Mose ukuba uluko ulwa maka. (Impe. 14:11-20) Mose alipapaatileko uluko. Amashiwi alandile yalanga ukuti abikile sana amano kwi shina lya kwa Lesa na kuli bamunyina, te ku fintu fyakwe umwine. Umuntu uwafuuka e walefwaikwa ukubomba umulimo wa kutungulula no kulandilako uluko. Miriamu na Aarone balandile ifibi pali Mose, lelo Baibolo itila Mose “ali uwafuukisha pa bantu bonse.” (Impe. 12:1-3, 9-15) Cilemoneka kwati apo Mose ali uwafuuka, asuulileko fye ku fyo bamusaalwile. Mose akaanaba uwafuuka, nga cali shani?

Pa nshita imbi Yehova abikile umupashi wakwe pa baume bamo, uwalengele ukuti balesesema. Yoshua, umubomfi wa kwa Mose amwene kwati aba abena Israele balecita ifyo tabalingile ukucita. Mose ena apo ali uwafuuka, alemona ifintu ukulingana ne fyo Yehova alefimona kabili tasakamene ukutila balamupoka icifulo. (Impe. 11:26-29) Bushe Mose nga tali uwafuuka, nga alinakiile ilyo Yehova ayalwile?

Ubufuuke bwalengele Mose abomfye bwino icifulo icikalamba  ico bamupeele no kubomba bwino umulimo Lesa amupeele. Yehova amwebele ukuti akanine ulupili lwa Horebu no kuyaiminina pa ntanshi ya bantu. Lesa alandile kuli Mose ukupitila muli malaika no kumusala ukuba kawikishanya wa cipangano. Ubufuuke bwalengele Mose ukusumina uku kwaluka kukalamba ukwacitike mu butungulushi kabili ilyo bamupeele ici cifulo, talecita ifingalenga Lesa aleka ukumutemwa.

Inga ifwe? Na ifwe pa kuti tulunduluke muli bukapepa, tulingile ukuba abafuuka. Bonse abapeelwa imilimo na maka ya kutungulula abantu ba kwa Lesa bafwile ukuba abafuuka. Ukufuuka kulatwafwa ukukaanaba ne cilumba ilyo ifintu fyayaluka kabili kulalenga twatwalilila ukubomba bwino ilyo ifintu fyayaluka. Ifyo twingacita ilyo kwaba ukwaluka e filanga nga twalifuuka. Bushe tukaitemenwa ukwaluka ilyo fimo fyayaluka? Bushe tukamona ukuti e nshita isuma iya kuwamyako muli fimo fimo? Inshita ya musango yu kuti yaba e nshita isuma iingatwafwa ukuba abafuuka!

Lyonse ifintu fyakula-aluka mu bumi. Limo limo tacanguka ukwishiba icilenga fimo ukucitika. Ukulwala, amafya ya ndalama, nelyo amafya mu lupwa ne fyo tumfwa kuti fyalenga twafilwa ukutwalilila ukumona ifintu ukulingana ne fyo Yehova afimona. Nangu cibe fyo, imibele pamo nga ukuicefya, ukufuuka, e lyo no kwishiba umwa kupeleela kuti yatwafwa ukwaluka ilyo ifintu fyayaluka no kutwalilila ukutemwikwa na Lesa.

[Amashiwi pe bula 4]

Ukuicefya kwa cine kulenga tuleimona fwe bene ukulingana ne fyo twaba

[Amashiwi pe bula 5]

Pa kuti tulunduluke muli bukapepa, tulingile ukuba abafuuka

[Icikope pe bula 5]

Kwali fyacitikile Mose ifyalengele abeleko uwafuuka