Bombesheni Mulole Ku Bukalamba Pantu “Ubushiku Ubukalamba Ubwa Kwa Yehova Nabupalama”

“Natubombeshe tulole ku bukalamba.”—HEB. 6:1.

1, 2. Cinshi cacitike mu kupumikisha icalengele Abena Kristu bali mu Yerusalemu na mu Yudea bakwate ishuko lya “kufulumukila ku mpili”?

ILYO Yesu ali pano calo, abasambi bakwe baile kuli ena no kumwipusha ati: “Cinshi tukeshibilako ukuti e po muli no kuti icalo cili ku mpela?” Pa kubala, ifyebo fya kusesema ifyo Yesu abebele pa kwasuka ici cipusho, fyafikilishiwe mu nshiku shabo. Yesu alandile pa cintu caibela icali no kulanga ukuti impela naipalama nga nshi. Ilyo bali no kumona ico Yesu asosele cacitika, “abali mu Yudea [bali no kutendeka] ukufulumukila ku mpili.” (Mat. 24:1-3, 15-22) Bushe abasambi ba kwa Yesu bali no kwiluka icishibilo no kucita ifyo Yesu abebele?

² Mu 61 C.E., lintu papitile imyaka mupepi na 30, umutumwa Paulo alembele ifyebo ifyabula ukupita mu mbali ku Bena Kristu abaHebere abaleikala mu Yerusalemu na mu mishi yali mupepi. Paulo na Bena Kristu banankwe tabaishibe ukuti icishibilo icali no kulanga ukuti “ubucushi ubukalamba” bwatendeka cali no kucitika pa numa ya myaka fye isano. (Mat. 24:21) Mu 66 C.E., Cestius Gallus aishile na bashilika abena Roma kabili bapene bacimfye umusumba wa Yerusalemu. Lelo mu kupumikisha, Gallus na bashilika balibwelelemo, kabili ici calengele abali mu busanso ukukwata ishuko lya kufulumuka.

3. Bushe Paulo acincishe shani Abena Kristu abaHebere, kabili mulandu nshi?

³ Balya Bena Kristu balekabila ukwiluka ukuti ifilecitika e filya Yesu asobele kabili balingile ukufulumuka. Lelo, bamo balilekele ‘ukumfwa bwangu.’ Bali kwati bacece mu fya kwa Lesa pantu balekabila “umukaka.” (Belengeni AbaHebere 5:11-13.) Nangu fye Bena Kristu abale-enda mu cine pa myaka iingi na bo bali ne mibele iyalelanga ukuti ‘balefuma kuli Lesa wa mweo.’ (Heb. 3:12) Bamo bali no “musango” wa kupuswa ku kulongana pali ilya nshita ilyo “ubushiku bulya [bwalepalama].” (Heb. 10:24, 25) Paulo abebele amashiwi ya kubacincisha ayo balekabila fye pali ilya ine nshita aya kuti: “Apo nomba twalifuma ku masambililo ya kutendekelako pali Kristu, natubombeshe tulole ku bukalamba.”—Heb. 6:1.

4. Mulandu nshi cacindamina ukuba abalola, kabili cinshi cikatwafwa ukuba ifyo?

⁴ Ino e nshita ifyebo fyonse ifyo Yesu asosele filefikilishiwamo. “Ubushiku ubukalamba ubwa kwa Yehova,” umo icalo ca kwa Satana cili no konawilwa, “nabupalama.” (Sefa. 1:14) Pali ino nshita tufwile ukulailuka ifilelanga ukuti ifyebo Yesu asobele filefikilishiwa kabili tulingile no kukosha bucibusa bwesu na Yehova. (1 Pet. 5:8) Bushe e fyo tulecita? Ukuba abakalamba mu fya kwa Lesa kukalenga tukabe abalola no kwiluka ifilecitika pali ino nshita.

Umwalola Ukuba Umukalamba mu fya kwa Lesa

5, 6. (a) Ni mwi mwalola ukuba umukalamba mu fya kwa Lesa? (b) Ni mu fintu nshi fibili umo tulingile ukubombesha pa kuti tulole ku bukalamba?

⁵ Lintu Paulo acincishe Abena Kristu abaHebere ukubombesha no kulola ku bukalamba,  alibebele no mwalola ukuba umukalamba mu fya kwa Lesa. (Belengeni AbaHebere 5:14.) “Abakalamba” mu fya kwa Lesa tabakabila fye “umukaka.” Lelo, balya “ifyakosa.” Kanshi bena balishiba “ifya kubalilapo ukwishiba” pali Lesa e lyo balishiba ne “fyashika ifya kwa Lesa.” (1 Kor. 2:10) Na kabili, ukupitila mu kubelesha, e kutila ukulacita ifyo baishiba, balakwata amano aya kulekanya icalungama ku calubana. Nga balefwaya ukupingula ifya kucita, uku kubelesha kulalenga bailuka ifyo ifishinte fya mu Baibolo filanda ne fyo bengacita pa kufikonka.

⁶ Paulo alembele ukuti: “Tufwile [ukubika] sana amano ku fyo twaumfwile, pa kuti twisensenunwa.” (Heb. 2:1) Limo te kuti twishibe ukuti natutendeka ukusensenunwa. Lelo, nga ‘tulebikako sana amano’ ilyo tulesambilila ifya kwa Lesa, ica musango yu te kuti citucitikile. E ico, ifwe umo umo tufwile ukuipusha ukuti: ‘Bushe mbelenga fye ifya kubalilapo ukwishiba? Bushe ncitila fye ifintu ico cine, ukwabula ukubika umutima pa cine? Bushe kuti nacita shani pa kuti ningabombesha no kulola ku bukalamba?’ Kwaba ifintu fibili umo tulingile ukubombesha pa kuti twingalola ku bukalamba. Tulingile ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa. Kabili tufwile ukusambilila icumfwila.

Ishibeni Bwino Icebo ca kwa Lesa

7. Fisuma nshi twingasanga nga twaishiba bwino Icebo ca kwa Lesa?

⁷ Paulo alembele ukuti: “Onse uunwa umukaka taishiba amashiwi ya bulungami, pantu mucece.” (Heb. 5:13) Pa kuba abakalamba mu fya kwa Lesa, tufwile ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa, e kutila ifyo Lesa atweba. Apo ifyo Lesa atweba fyaba mu Cebo cakwe, Baibolo, tufwile ukulabelenga sana Baibolo ne mpapulo sha “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mat. 24:45-47) Ukulabelenga muli iyi nshila kukalenga tukeshibe amatontonkanyo ya kwa Lesa kabili kukalenga tukabe na mano ya kulekanya icalungama ku calubana. Umfweni ifyashimike Umwina Kristu we shina lya kuti Orchid. * Atile: “Amashiwi batucinkulako ayangafwa sana ni yalya aya kuti tulebelenga Baibolo cila bushiku. Cansendele imyaka ibili pa kuti fye mpwishe ukubelenga Baibolo yonse, lelo ilyo napwishishe, naumfwile kwati e lyo naishibe Kabumba wandi. Nalisambilile inshila shakwe, ifyo atemwa ne fyo apata, ifyo amaka akwata yafula, ne fyo amano yakwe yafula nga nshi. Ukulabelenga Baibolo lyonse kwalingafwa ukushipikisha amafya yakalamba ayo napitamo.”

8. Maka nshi Icebo ca kwa Lesa cingakwata pali ifwe?

⁸ Nga tulebelenga Baibolo cila bushiku tulaleka ifyebo fyabamo ukukwata “maka” pali ifwe. (Belengeni AbaHebere 4:12.) Ukulabelenga Baibolo lyonse kuti kwalenga twaba abantu basuma kabili kuti tulesekesha sana Lesa. Bushe te kuti mulundeko inshita na imbi iya kulabelenga Baibolo no kulatontonkanya pa fyo mwakulabelenga?

9, 10. Bushe ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa kwalola mwi? Shimikeni ifyacitike.

⁹ Ukwishiba bwino Baibolo te kwishiba fye ifyo ilanda. Abali abacece mu fya kwa Lesa mu nshiku sha kwa Paulo bafwile balishibe ifyo Icebo ca kwa Lesa cisosa. Lelo, tabalecita ifyo baishibe pa kuti bengaba abantu basuma. Tabaishibe  bwino bwino Icebo ca kwa Lesa pantu tabalekele ukuti cilebatungulula pa kuti balepingula bwino pa fyo balecita mu bumi.

¹⁰ Ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa, kwishiba ifyo cisosa no kulacita ifyo fine. Ifyacitikile inkashi yesu Kyle filanga ukuti fwe Bena Kristu kuti twacita ifi. Ba Kyle balipusene no muntu babomba na o. Bushe bacitile shani pa kuti bawikishanye? Balondolola ukuti: “Ilembo nabalilepo ukwibukisha, lya Abena Roma 12:18, ilitila: ‘Mule-esha na maka yenu yonse ukuba aba mutende ku bantu bonse.’ E ico, naebele umunandi ukuti tulanshanye nga twainuka.” Awe e fyo bawikishenye, kabili uo bapusene nankwe alipapile ifyo ba Kyle bapwishishe bulya bwafya. Ba Kyle batile: “Ukutula lilya nalisambilila ukuti cisuma sana ukukonka ifishinte fya mu Baibolo.”

Sambilileni Ukuba ne Cumfwila

11. Cinshi cilanga ukutila kuti ca-afya ukuba ne cumfwila ilyo ifintu fyafishe?

¹¹ Taca-anguka ukulacita ifyo tusambilila muli Baibolo, maka maka nga pali ubwafya. Ku ca kumwenako, ilyo fye Yehova alubwile abena Israele mu busha mu Egupti, “batendeke ukuumanya Mose” kabili batwalilile ‘ukwesha Yehova.’ Mulandu nshi? Pantu tabakwete amenshi ya kunwa ilyo baumfwile icilaka. (Ukufu. 17:1-4) Nangu cingati papitile fye imyeshi mupepi na ibili ukutula apo abena Israele bapanganine icipangano na Lesa no kulapa ukuti bali no kulacita “fyonse ifyo Yehova asosele,” aba bantu balipulile mwi funde lya kwa Lesa no kutendeka ukupepa utulubi. (Ukufu. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Bushe ico batendekele ukupepa utulubi ni co balyumfwile umwenso pa mulandu wa kuti Mose alifuminepo pa nshita ntali ilyo ali pa Lupili lwa Horebu alepokelela amafunde? Bushe nalimo baletontonkanya ukuti abena Amaleke bali no kubasansa na kabili no kuti bali no kubacimfya pantu Mose uwalengele ukuti bacimfye abalwani babo lintu aimishe amaboko mu muulu talipo? (Ukufu. 17:8-16) Nalimo e calengele, nomba te mulandu ne fyalengele, abena Israele ‘balikeene ukuba ne cumfwila.’ (Imil. 7:39-41) Paulo akonkomeshe Abena Kristu ukuti balingile ‘ukulaibikilishako’ pa kuti tabawile ‘no kupashanya [abena Israele] ababulilwe icumfwila’ ilyo batiinine ukwingila mu Calo ca Bulayo.—Heb. 4:3, 11.

12. Bushe Yesu asambilile shani icumfwila, kabili anonkelemo shani?

¹² Pa kuba abakalamba mu fya kwa Lesa tufwile ukulaesha na maka ukuba ne cumfwila kuli Yehova. Nge fyo tumona ku fyacitikile Yesu, ilingi line umuntu asambilila icumfwila ku fintu aculako. (Belengeni AbaHebere 5:8, 9.) Na lintu ashilaisa pano calo, Yesu aleumfwila Wishi. Lelo, pa kucita ukufwaya kwa kwa Lesa pano calo, alingile ukucula no kukalipwa. Ukuba ne cumfwila na lintu ifintu fya-afishe, ‘kwalengele [Yesu] ukupwililika,’ e kutila ukuba uwalinga ukubomba umulimo Lesa amukwatile uwa kuba Imfumu kabili Shimapepo Mukalamba.

13. Finshi filanga ukuti twalisambilila ukuba ne cumfwila?

¹³ Nga ifwe? Bushe twali-ipeelesha ukulaumfwila Yehova na lintu twingaba na mafya nga nshi? (Belengeni 1 Petro 1:6, 7.) Lesa alatufunda ukuti tufwile ukuba ne mibele iisuma, imilandile isuma, ukuba abafumacumi, ukulabelenga Baibolo, ukulasangwa ku kulongana, no kulabombako umulimo wa kushimikila. (Yosh. 1:8; Mat. 28:19, 20; Efes. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Heb. 10:24, 25) Bushe tulaba ne cumfwila kuli Yehova muli ifi fintu na lintu tuli na mafya? Ukuba ne cumfwila e kulanga ukuti tuli bakalamba mu fya kwa Lesa.

 Mulandu Nshi Ukuba Abakalamba mu fya kwa Lesa Kwacindamina?

14. Shimikeni icilangililo icilanga ifyo ukuba umukalamba mu fya kwa Lesa kwingacingilila Umwina Kristu.

¹⁴ Umwina Kristu nga akwata amano ya kulekanya icalungama ku calubana muli cino calo umwaba abantu “abakunkuma icine cine,” alacingililwa nga nshi. (Efes. 4:19) E fyo na munyinefwe James, uwalebelenga no kulakonka ifyo alebelenga mu mpapulo shilanda pali Baibolo acingililwe, ilyo aingile incito pa kampani apo alebomba fye na banakashi beka beka. James atile: “Abengi bali fye icibebebe lelo umo alemoneka ukuba uwaicindika kabili alitemenwe no kukutika ku cine ca mu Baibolo. Lelo ilyo twali mu muputule tulebomba, atampile ukumpatikisha ukuti membuke nankwe. Pa kubala, nalemona kwati nalimo aleseka fye, lelo calingafishe pa kumulesha. Ilyo line naibukishe ifyo nabelengele mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ifyalelanda pali munyinefwe uwakwete ubwafya bumo bwine pa ncito. Cilya cipande calandile na pa fyacitikile Yosefe na muka Potifari. * Awe apo pene nalimusunkile, kabili afulumukile pa nse.” (Ukute. 39:7-12) James alitemenwe ukuti talufyenye kabili alisungilile kampingu yakwe iyasanguluka.—1 Tim. 1:5.

15. Bushe ukuba abakalamba mu fya kwa Lesa kuti kwakosha shani umutima wesu uwa mampalanya?

¹⁵ Ukuba abakalamba mu fya kwa Lesa na kabili kulatunonsha pantu kulakosha umutima wesu uwa mampalanya kabili kulalenga ukuti ‘twilufiwa ku fisambilisho ifyalekanalekana kabili fimbi fimbi.’ (Belengeni AbaHebere 13:9.) Nga tulelunduluka mu fya kwa Lesa, tubika amano ku fintu “ifyacilapo ukucindama.” (Fil. 1:9, 10) Ici cilenga ukuti tuletasha sana Lesa no kucindamika ifyo atupekanishisha ifilenga ukuti tulenonkelamo nga nshi. (Rom. 3:24) Abena Kristu ‘abatontonkanya nga bakalamba’ balacindamika ifyo Lesa atupekanishisha kabili balaba na bucibusa busuma na Yehova.—1 Kor. 14:20.

16. Cinshi ca-afwile nkashi umo ‘ukukosha umutima wakwe’?

¹⁶ Nkashi uwe shina lya kuti Louise asosele ukuti ilyo abatishiwe, pa nshita yalepa alebomba imilimo ya Bwina Kristu pa kuti fye alesekesha abantu bambi. Atile: “Nshalecita ifyabipa, lelo mu mutima nshalefwaisha ukulabombela Yehova. Mu kuya kwa nshita nailwike ukuti nalekabila ukwaluka pa kuti ndeumfwa ukuti ndebombela Yehova ukulingana na papela amaka yandi. Awe nalyalwike ica kuti natampile ukulapepa Yehova no mweo onse.” Ukuibikilishako kwalengele Louise ‘ukukosha umutima wakwe,’ kabili kwalimwafwile sana ilyo atendeke ukulwalilila. (Yako. 5:8) Louise atile, “Naliculile apakalamba, lelo nalipaleme nga nshi kuli Yehova.”

‘Beni ne Cumfwila ica Kufuma ku Mutima’

17. Mulandu nshi icumfwila cacindamine sana ku Bena Kristu ba kubalilapo?

¹⁷ Ukufunda kwa kwa Paulo ukwa kuti Abena Kristu ‘babombeshe ukulola ku bukalamba’ kwalengele Abena Kristu abaleikala mu Yerusalemu na mu Yudea ukupusuka. Abaumfwilile uku kufunda balikwete amaka ya kwiluka no kwishiba icishibilo Yesu alandilepo icali no kulenga beshibe  ukuti balingile “[ukutendeka] ukufulumukila ku mpili.” Ilyo bamwene “ica bunani icileta ubonaushi . . . cili mu ncende ya mushilo,” e kutila abashilika abena Roma nabashinguluka Yerusalemu balefwaya no kwingila mu kati, balishibe ukuti inshita ya kufulumuka yalifikile. (Mat. 24:15, 16) Abena Kristu abaumfwilile ukusoka kwa kwa Yesu ukwali mu mashiwi yakwe aya kusesema, bafulumwike mu musumba wa Yerusalemu ilyo wali taulaonaulwa, kabili ukulingana na Eusebius, uwalelemba ilyashi lya kale pa Bena Kristu, baileikala mu musumba wa Pella uwali mu calo ca mpili ica Gileadi. Ukucita ifi kwalengele ukuti bapusuke ubusanso bwabipisha ubwaponene pa Yerusalemu.

18, 19. (a) Mulandu nshi ukuba ne cumfwila kwacindamina sana muno nshiku? (b) Finshi tukasambililapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁸ Icumfwila tukwata pa mulandu wa kuba abakalamba mu fya kwa Lesa cikatupususha ilyo ukusesema kwa kwa Yesu kukafikilishiwa umuku wa kulekelesha ukutila “kukaba ubucushi ubukalamba” ubushatala abubako kabili ubushakabeko. (Mat. 24:21) Bushe tukomfwila ifili fyonse ifyo “kangalila wa cishinka” akatweba ukucita ku ntanshi? (Luka 12:42) Ala mwandini nacicindama ukuti tusambilile ukuba “ne cumfwila ica kufuma ku mutima”!—Rom. 6:17.

¹⁹ Pa kuti tube abakalamba mu fya kwa Lesa, tulingile ukukwata amano ya kulekanya icalungama ku calubana. Kuti twakwata aya mano nga ca kuti twaishiba bwino Icebo ca kwa Lesa no kusambilila ukuba ne cumfwila. Pa kuba abakalamba mu fya kwa Lesa, abacaice balapita mu mafya ayengi. Icipande cikonkelepo cilelanda ifyo abacaice bengacimfya ayo mafya.

[Amafutunoti]

Finshi Mwasambilila?

• Ni mwi mwalola ukuba umukalamba mu fya kwa Lesa, kabili finshi tufwile ukucita pa kuti tulole ku bukalamba?

• Bushe ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa kutwafwa shani ukubombesha ukulola ku bukalamba?

• Bushe tusambilila shani ukuba ne cumfwila?

• Ukuba abakalamba mu fya kwa Lesa kutunonsha shani?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 10]

Ukukonka ifishinte fya mu Baibolo kulatwafwa ukupwisha amafya mu nshila iisuma

[Icikope pe bula 12, 13]

Ukumfwila ukufunda kwa kwa Yesu kwalengele Abena Kristu ba kubalilapo ukupusuka