Bushe Mumona Ifya Mushilo nge fyo Yehova Afimona?
Bushe Mumona Ifya Mushilo nge fyo Yehova Afimona?
“Lolekesheni ukuti . . . kwiba uwa bulalelale nangu muntu uwasuula ifyashila.”—ABAHEBERE 12:15, 16.
1. Kutontonkanya nshi ukuseekele muno nshiku uko ababombela Yehova bakaana?
ABENGI muno nshiku balileka ukucindika ifya mushilo. Umwina France uwasambilila ifyo imikalile ya bantu yaba, Edgar Morin atile: “Fyonse ififwile ukulenga abantu ukuba ne mibele isuma fyalisuulwa muno nshiku, abantu tabatiina Lesa, tabakonka amafunde ya cifyalilwa, tabacindika amafunde ya mu calo cabo, tabakonka ifyo ifikolwe fyabo fyalecita kale kabili tabapelulula pa kucita ifintu. . . . Umuntu onse acita fye ifyo umwine alefwaya.” Ifi fyonse fitulanga ukuti abantu balisendwa no “mupashi wa pano calo,” nelyo “umupashi uyo nomba ubomba mu bana ba bucintomfwa.” (1 Abena Korinti 2:12; Abena Efese 2:2) Abaipeela kuli Yehova kabili abaitemenwa ukumumfwila ukuti e walinga ukubapeela amafunde, tabakonkelela imibele ya musango yo iya kukanacindika ifya mushilo. (Abena Roma 12:1, 2) Ababombela Lesa bena balishiba ukuti kwaliba ifya mushilo ifyo bafwile ukucindika ilyo balemupepa. Ni finshi ifyo tufwile ukulamona ukuti fya mushilo? Muli cino cipande twalalanda pa fintu fisano ifyo ababombela Lesa bamona ukuti fya mushilo. Mu cipande cikonkelepo mwena tukalanda pa fyo ukulongana kwesu ukwa Bwina Kristu kwaba ukwa mushilo. Nomba bushe ishiwi lya kuti “ica mushilo” lyalola mwi?
2, 3. (a) Bushe Amalembo yakomaila shani pali bumushilo bwa kwa Yehova? (b) Cinshi cingalanga ukuti tumona ishina lya kwa Yehova ukuti lya mushilo?
2 Mu ciHebere ico babomfeshe pa kulemba Baibolo, ishiwi lya kuti “ica mushilo” lyalola mu kuti ukupaatula. Ilyo tulelanda pa kupepa Lesa, nga batila ici cintu “ca mushilo” ninshi baleti te ca kubomfya fye icibomfyebomfye, cintu cacindama nga nshi. Yehova e wafikapo ukuba uwa mushilo. Baibolo itila Yehova “Wa mushilo.” (Amapinda 9:10; 30:3) Mu nshita ya bena Israele, shimapepo mukalamba alekaka akapaapaatu ka golde ku nsalu ya kupomba ku mutwe akalembelwepo ukuti “Uwa mushilo kuli Yehova.” (Ukufuma 28:36, 37) Amalembo yatila bakerubi na baserafi abaiminina mupepi ne cipuna ca bufumu ica kwa Yehova babilikisha ukuti: “Wa mushilo, wa mushilo, wa mushilo Yehova.” (Esaya 6:2, 3; Ukusokolola 4:6-8) Ifi babwekeshapo ukubilikisha aya mashiwi fitulanga ukuti Yehova wa mushilo, wa busaka kabili alisanguluka, e lyo no kuti takwaba uwamucila muli ifi fyonse. Na kuba, kuli ena e kufuma conse ica mushilo.
3 Ishina lya kwa Yehova lya mushilo. Uwaimbile amalumbo atile: “Batashe ishina likalamba kabili ilya kutiinya! Wene wa mushilo.” (Amalumbo 99:3) Yesu atusambilishe ukulapepa ati: “Shifwe wa mu muulu, ishina lyenu lishishiwe.” (Mateo 6:9) Maria, nyina wa kwa Yesu uwa pano calo atile: “Umweo wandi ulelumbanya Yehova . . . Uwa maka nancitile fikalamba, kabili lya mushilo ishina lyakwe.” (Luka 1:46, 49) Fwe babombela Yehova, tumona ishina lyakwe ukuti lya mushilo kabili tatufwaya ukucita nangu cimo icingalenga ishina lyakwe ilya mushilo ukupontelwa. Na kabili, tumona ifya mushilo nge fyo Yehova afimona, e kutila, ifyo alanda ukuti fya mushilo na ifwe tufimona ifya mushilo.—Amose 5:14, 15.
Ico Tucindikila Sana Yesu
4. Mulandu nshi Baibolo ilandila ukuti Yesu “Wa Mushilo”?
4 Apo Yesu “mwana wafyalwa eka” uwa kwa Lesa wa mushilo Yehova, na o wine abumbilwe uwa mushilo. (Yohane 1:14; Abena Kolose 1:15; AbaHebere 1:1-3) E mulandu wine Baibolo ilandila ukuti Yesu “Wa Mushilo wa kwa Lesa.” (Yohane 6:69) Aali wa mushilo na lilya line Lesa akuushishe ubumi bwakwe ukufuma ku muulu no kumuleta pano calo, pantu ni ku maka ya mupashi wa mushilo e ko Maria aimitiile no kupaapa Yesu. Ilyo Yesu talafyalwa, malaika aebele Maria ukuti: “Umupashi wa mushilo ukesa pali iwe . . . icikafyalwa ciketwa ica mushilo, Umwana wa kwa Lesa.” (Luka 1:35) Ilyo balepepa kuli Yehova, Abena Kristu mu Yerusalemu imiku ibili balandile pa Mwana wa kwa Lesa ukuti “umubomfi wenu wa mushilo Yesu.”—Imilimo 4:27, 30.
5. Mulimo nshi uwa mushilo uo Yesu aishile ku kubomba pano calo, kabili mulandu nshi umulopa wakwe waumina umutengo?
5 Yesu aishile pano calo ku kubomba umulimo wa mushilo. Ilyo abatishiwe mu 29 C.E., alisubilwe ukuba Shimapepo Mukalamba mwi tempele likalamba ilya kwa Yehova ilya mampalanya. (Luka 3:21, 22; AbaHebere 7:26; 8:1, 2) Na kabili, aali no kufwa ukuba icilubula ca bantu ababembu. Umulopa wakwe uwasuumine e wali no kuba icilubula ca bantu ababembu pa kuti bakapusuke. (Mateo 20:28; AbaHebere 9:14) E mulandu wine tumwena umulopa wa kwa Yesu ukuti wa mushilo kabili ‘walyumo mutengo.’—1 Petro 1:19.
6. Tumumona shani Kristu Yesu, kabili mulandu nshi?
6 Ilyo alelondolola ukuti fwe Bena Kristu twalicindika sana Imfumu yesu kabili Shimapepo Mukalamba Yesu Kristu, umutumwa Paulo alembele ukuti: “Lesa na o [asansabike Umwana wakwe] apasumbuka kabili mu cikuuku amupeele ishina ilyacila ishina limbi lyonse, pa kuti mwi shina lya kwa Yesu ikufi lyonse lifukame ilya ba mu muulu na ba pano isonde na ba pa nshi ya calo, no lulimi lonse lusose apabuuta ukuti Yesu Kristu e Shikulu ku kuleka Lesa Shifwe acindikwe.” (Abena Filipi 2:9-11) Tulanga ukuti tumona ifya mushilo nge fyo Yehova afimona nga tuleitemenwa ukunakila Intungulushi yesu kabili Imfumu iileteka, Kristu Yesu, Uutungulula icilonganino ca Bena Kristu.—Mateo 23:10; Abena Kolose 1:18.
7. Tulanga shani ukuti tulanakila Kristu?
7 Nga tulanakila Kristu ninshi tufwile no kulacindika abo asala ukutungulula abantu bakwe ilyo babomba umulimo wakwe pano calo. Yesu alisala abasubwa no mupashi wa mushilo ababa mwi Bumba Litungulula na bakangalila abasontwa ne Bumba Litungulula ababa mu maofesi ya misambo, bakangalila ba fitungu, bakangalila ba miputule, na baeluda ukuti baletungulula umulimo wakwe pano calo. Tufwile ukulamona umulimo aba bonse babomba ukuti wa mushilo. Kanshi tufwile ukulacindika sana no kunakila ukuteyanya kwa kwa Lesa.—AbaHebere 13:7, 17.
Abantu ba Mushilo
8, 9. (a) Cinshi calengele abena Israele ukuba aba mushilo? (b) Bushe Yehova asambilishe shani abena Israele ukuti kwali ifyo balingile ukulamona ukuti fya mushilo?
8 Yehova alipangene icipangano na bena Israele. Filya abena Israele bapangene icipangano na Lesa calengele lulya luko ulo asalile lilya line ukuba ulwaibela. Baishileba aba mushilo nelyo abapaatulwa ku kubombela Lesa. Yehova umwine abebele ati: “Muleba aba mushilo kuli ine; pantu ine Yehova ndi wa mushilo; kabili napaatula imwe ku bantu na bantu ku kuba abandi.”—Ubwina Lebi 19:2; 20:26.
9 Lilya line Yehova asalile fye abena Israele ukuti bantu bakwe abaibela, alilondolwele bwino bwino ifintu ifyo balingile ukulamona ukuti fya mushilo. Alibakeenye no kukumya ku lupili ulo Mose aileko mu kupoka Amafunde Ikumi, atile nga bakumyako kuti bafwa. Bali no kulamona ulupili lwa Sinai ukuti lwali lwa mushilo. (Ukufuma 19:12, 23) Bashimapepo ne milimo yabo, ihema lya kupepelamo ne fipe fyonse ifyalimo na fyo fine fyali fya mushilo. (Ukufuma 30:26-30) Nga mu cilonganino ca Bena Kristu mwena caba shani?
10, 11. Mulandu nshi twingasosela ukuti icilonganino ca Bena Kristu basubwa ca mushilo, kabili bushe ico cilenga ababa mwi bumba lya “mpaanga shimbi” ukumfwa shani?
10 Yehova amona icilonganino ca Bena Kristu basubwa ukuti ca mushilo. (1 Abena Korinti 1:2) Na kuba, mu Baibolo bapashanya Abena Kristu basubwa ilyo bali pa calo kwi tempele lya mushilo, nangu ca kuti te bapanga itempele likalamba ilya kwa Yehova ilya mampalanya. Caba kwati Yehova ekala mwi tempele lya basubwa ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Muli [Kristu Yesu] e mo icikuulwa conse, pa kulundanishiwa bwino bwino, cilekula ku kube tempele lya mushilo ilya kwa Yehova. Muli wene na imwe bene, e mo mulekuulilwa pamo mu ca kwikalamo Lesa mu mupashi.”—Abena Efese 2:21, 22; 1 Petro 2:5, 9.
11 Na kabili, Paulo alembeele Abena Kristu basubwa ukuti: “Bushe tamwaishiba ukuti imwe muli tempele lya kwa Lesa, no kuti umupashi wa kwa Lesa waikala muli imwe? . . . Pantu itempele lya kwa Lesa lya mushilo, itempele ili ni mwe.” (1 Abena Korinti 3:16, 17) Ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo, Yehova ‘ekala’ mu Bena Kristu basubwa kabili ‘alendaendamo.’ (2 Abena Korinti 6:16) Lyonse fye alatungulula “umusha” wakwe uwa cishinka. (Mateo 24:45-47) Ababa mwi bumba lya “mpaanga shimbi” balomfwa bwino sana pe shuko bakwata ilya kupepa na basubwa.—Yohane 10:16; Mateo 25:37-40.
Ifyo fwe Bena Kristu Tumona Ukuti fya Mushilo
12. Ni finshi ifyo fwe Bena Kristu tumona ukuti fya mushilo kabili mulandu nshi?
12 Apo icilonganino ca Bena Kristu basubwa ca mushilo, ne fingi ifyakuma aba Bena Kristu na baba mwi bumba likalamba na fyo fine fya mushilo. Bucibusa bwesu na Yehova cintu ca mushilo. (1 Imilandu 28:9; Amalumbo 36:7) Ubu bucibusa bwalicindama sana kuli ifwe ica kuti tatuleka icintu nangu cimo nelyo umuntu nangu umo ukutonawila bucibusa na Lesa wesu Yehova. (2 Imilandu 15:2; Yakobo 4:7, 8) Ipepo na lyo lilatwafwa sana ukutwalilila na bucibusa bwakosa na Yehova. Kasesema Daniele alishibe bwino ukuti ipepo lya mushilo, e co abelele ne cishinka kuli Yehova kabili talekele ukupepa lyonse nangu ca kuti alishibe ukutila nga bamwishiba kuti bamwipaya. (Daniele 6:7-11) Muli Baibolo bapashanya “amapepo ya ba mushilo,” nelyo Abena Kristu basubwa, ku fya cena cisuma ifyo abena Israele baleoca pa ciipailo mwi tempele. (Ukusokolola 5:8; 8:3, 4; Ubwina Lebi 16:12, 13) Ukupashanya amapepo ku fya cena cisuma kutulanga ukuti ipepo lya mushilo. Ala twalishuka sana pantu Uwapulamo alitupeela insambu ya kuti tulelanshanya nankwe! E mulandu wine tumwena ipepo ukuti lya mushilo!
13. Maka nshi ayo twaishiba ukuti ya mushilo, kabili finshi twingacita nga tulefwaya ukuti yalebomba muli ifwe?
13 Kwaliba amaka yamo ayo Abena Kristu basubwa na baba mwi bumba likalamba bacindika sana kabili ayo bamona ukuti ya mushilo, na yo maka, mupashi wa mushilo. Umupashi wa mushilo maka ya kwa Yehova ayo abomfya pa kucita ifintu, kabili pa mulandu wa kuti lyonse fye ubomba ukulingana ne fyo Lesa wa mushilo afwaya, e co witilwa ukuti “umupashi wa mushilo.” (Yohane 14:26; Abena Roma 1:4) Ukupitila mu mupashi wa mushilo, Yehova alapeela ababomfi bakwe amaka ya kushimikila abantu imbila nsuma. (Imilimo 1:8; 4:31) Yehova apeela umupashi wakwe ku “bamunakila nga kateeka,” abatwalilila ‘ukwendela mu mupashi,’ tapeela umupashi wakwe ku bacita ifyo imibili yabo ifwaya. (Imilimo 5:32; Abena Galatia 5:16, 25; Abena Roma 8:5-8) Aya maka yaibela yalalenga Abena Kristu ukukwata “ifisabo fya mupashi,” e kuti ukuba ne mibele isuma, kabili umupashi wa mushilo ulabaafwa no kuba ne “myendele ya mushilo ne milimo ya kuipeelesha kuli bukapepa.” (Abena Galatia 5:22, 23; 2 Petro 3:11) Nga tumona umupashi wa mushilo ukuti walicindama sana, tatwakacite nangu cimo icingalenga umupashi ubulanda, e kuti icingalesha umupashi ukubomba muli ifwe.—Abena Efese 4:30.
14. Lishuko nshi ilyo abasubwa bamona ukuti lya mushilo, kabili bushe ababa mwi bumba likalamba na bo bakwata shani ishuko limo line?
14 Ishuko twakwata ilya kwitilwa kwi shina lya kwa Lesa wa mushilo Yehova no kuba Inte shakwe, cintu ca mushilo na cimbi ico tufwile ukucindika. (Esaya 43:10-12, 15) Yehova alilenga Abena Kristu basubwa ukufikapo ukuba “bakapyunga ba cipingo cipya.” (2 Abena Korinti 3:5, 6) E ico, Lesa alibapeela umulimo wa kubila “imbila nsuma iyi ya bufumu” no kulenga “aba nko shonse ukuba abasambi.” (Mateo 24:14; 28:19, 20) Baliba ne cishinka kuli Lesa kabili tabaleka ukubomba uyu mulimo. Na kabili, abengi nga nshi aba mitima isuma baleumfwa Icebo ca kwa Lesa no kucitapo cimo, kabili caba kwati bale-eba abasubwa ukuti: “Tuleya na imwe, pantu natuumfwo kuti muli na Lesa.” (Sekaria 8:23) Aba mitima isuma balabomba nabasansamuka kabili baba nga ‘abalima umushili’ kabili ‘abalima imyangashi’ ilyo babombela pamo na basubwa, “bakapyunga ba kwa Lesa.” Kanshi ababa mwi bumba likalamba balaafwa sana abasubwa mu mulimo wa kubila imbila nsuma icalo conse.—Esaya 61:5, 6.
15. Mulimo nshi umutumwa Paulo alemona ukuti wa mushilo, kabili mulandu nshi na ifwe bene tumwena uyu mulimo ukuti wa mushilo?
15 Umutumwa Paulo Mwina Kristu umo uwalemona umulimo wa kushimikila ukuti walicindama kabili wa mushilo. Atile aali “mubomfi wa ku cintubwingi uwa kwa Kristu Yesu ku bena fyalo, uubomba umulimo wa mushilo uwa mbila nsuma iya kwa Lesa.” (Abena Roma 15:16) Ilyo alembele kalata ku Bena Kristu ba ku Korinti, Paulo atile umulimo alebomba wali nge “cuma.” (2 Abena Korinti 4:1, 7) Ilyo tushimikila abantu, tubila “ifyebo fyashila ifya kwa Lesa.” (1 Petro 4:11) Kanshi nangu tuli Bena Kristu basubwa nelyo twaba mwi bumba likalamba, tumona umulimo wa kushimikila ukuti wa mushilo.
“Abafishapo Bumushilo mu Kutiina Lesa”
16. Cinshi cikatwafwa ‘ukukanasuula ifyashila’?
16 Umutumwa Paulo alisokele Abena Kristu banankwe ukuti takufwile ukuba nangu umo uulingile “ukusuula ifyashila.” Abafundile ukuti bafwile ‘ukukonkelela ukuba aba mushilo,’ no ‘kulolekesha . . . ukuti umushila uwalula wimena kabili wicusha no kukowesha abengi.’ (AbaHebere 12:14-16) Ilyo Paulo atile “umushila uwalula,” alelanda pa bantu bamo mu cilonganino ca Bena Kristu abengatendeka ukulengulula ifyo icilonganino citungululwa. Limbi kuti batampa ukukaana ifunde lya kwa Yehova ilitila icupo ca mushilo nangu kuti balasuula amafunde yatila Abena Kristu ba cine bafwile ukuba abasanguluka. (1 Abena Tesalonika 4:3-7; AbaHebere 13:4) Limbi kuti batendeka no kulasalanganya amalyashi ya kupondokela ukuteyanya kwa kwa Yehova no kuba ne “milandile ya buwelewele iikowesha ica mushilo,” iyo “abapaasuka ku cine” batemwa sana ukulasabankanya.—2 Timote 2:16-18.
17. Mulandu nshi abasubwa bafwaikilwa ukuibikilishako pa kuti balemona ifya mushilo nge fyo Yehova afimona?
17 Paulo alembeele bamunyina basubwa ukuti: “Mwe batemwikwa, tuisangulule kuli fyonse ifikowesha umubili no mupashi, tube abafishapo bumushilo mu kutiina Lesa.” (2 Abena Korinti 7:1) Ifi Paulo alandile fitulanga ukuti Abena Kristu basubwa, “abakumako ku bwite bwa mu muulu,” bafwile ukulaibikilishako ukuba ne mibele isuma pa kuti muli fyonse ifyo balecita balelanga ukuti bamona ifya mushilo nge fyo Yehova afimona. (AbaHebere 3:1) Umutumwa Petro na o akonkomeshe bamunyina basubwa no mupashi ukuti: “Nga bana ba cumfwila, mwilengwa umwabela ulunkumbwa mwakwete kale mu kukanaishiba kwenu, lelo, umwabela Uwa mushilo uwamwitile, e fyo na imwe mube aba mushilo mu myendele yenu yonse.”—1 Petro 1:14, 15.
18, 19. (a) Bushe ababa mwi “bumba likalamba” balanga shani ukuti bamona ifya mushilo nge fyo Yehova afimona? (b) Cinshi na cimbi ico fwe Bena Kristu tumona ukuti ca mushilo ico tukalandapo mu cipande cikonkelepo?
18 Nga ababa mwi “bumba likalamba,” abakapusuka “ubucushi bukalamba” bena bafwile ukuba shani? Na bo bene bafwile ukulanga ukuti bamona ifya mushilo nge fyo Yehova afimona. Mu Ukusokolola, Baibolo itila babombela Yehova “umulimo washila” pano calo apaba ngo lubansa lwe tempele likalamba ilya kwa Yehova ilya mampalanya. Balitetekela ilambo lya cilubula ilya kwa Kristu, kabili caba kwati ‘balisamba imingila yabo no kuibuutusha mu mulopa wa mwana wa mpaanga.’ (Ukusokolola 7:9, 14, 15) Ico cilalenga ukuti Yehova alebamona abasanguluka kabili alibeba no kuti bafwile ‘ukuisangulula kuli fyonse ifikowesha umubili no mupashi, ukuba abafishapo bumushilo mu kutiina Lesa.’
19 Cimo icacindama ico Abena Kristu basubwa na baba mwi bumba likalamba bacita caba kulongana lyonse ku kupepa Yehova no kusambilila Icebo cakwe. Yehova alanda ukuti ukulongana kwa bantu bakwe ku kumupepa na ko kwine kwa mushilo. Mu cipande cikonkelepo, tukasambilila ifyo twingacita pa kulanga ukuti tumona ukulongana kwesu ukuti kwa mushilo no mulandu ukulongana kwesu kwabela ukwa mushilo.
Ukupitulukamo
• Kutontonkanya nshi ukuseekele muno calo uko ababombela Yehova bashifwaya kukwata?
• Mulandu nshi twingasosela ukuti kuli Yehova e kufuma conse ica mushilo?
• Tulanga shani ukuti twalicindika bumushilo bwa kwa Kristu?
• Ni finshi ifyo tufwile ukulamona ukuti fya mushilo?
[Amepusho]
[Icikope pe bula 23]
Mu nshita ya bena Israele, imilimo ya bashimapepo, ihema lya kupepelamo ne fipe fyonse ifyalimo, fyali fya mushilo
[Icikope pe bula 24]
Abena Kristu basubwa ilyo bacili pano calo baba nge tempele lya mushilo
[Ifikope pe bula 25]
Ipepo no mulimo wa kushimikila fintu fya mushilo ukufuma kuli Lesa