Abantu Balicindama—Lelo Te Lyonse Bacindikwa

“Fyonse ifyalecitika mu nkambi fyali fya kutusaalula no kutuseebanya.”—E FYASOSELE BA MAGDALENA KUSSEROW REUTER, ABAPUSWIKE MU NKAMBI YA KUCUSHISHAMO ABANTU IYA BA NAZI.

IFYALECITIKA mu nkambi sha kucushishamo abantu isha ba Nazi lintu kwali Inkondo ya Calo iya Cibili, fyalibipile nga nshi, kabili ulya tawali e muku wa kubalilapo nelyo uwa kulekelesha ukuseebanya no kucita ubunkalwe ku bantu muli ulya musango. Nga twatontonkanya pa fyabipa ifyacitike kale na pa filecitika nomba, ico twingasanga ca kutila: ‘ukusaalulwa no kuseebana’ kwa bantu kwa kale na kale.

Kwena, inshila sha bunkalwe isho abantu bacita ku banabo ukutula fye na kale, te sheka fye ishilanga ukuti abantu tabacindikwa iyo. Ukukanacindika abantu kwaliseeka sana kabili kulamoneka na mu nshila shimbi ishayafya ukwishiba. Tontonkanyeni pa mwana umunono uo baseka no kumupumya pa mulandu wa fyo amoneka. Nelyo pa muntu uwafuma ku calo cimbi uo bapumya pa mulandu wa ntambi sha ku calo ku “mwabo.” Nangu umuntu uo bacusha pa mulandu wa kapatulula ka nkanda nelyo pa mulandu wa kuti afuma ku calo cimbi. Abacusha abanabo napamo kuti bamona kwati baleangala fye, lelo abo bacusha bena tabamona ukuti kwangala, bena cilabakalipa nga nshi kabili bamona kwati nabaseebana sana.—Amapinda 26:18, 19.

Bushe Umucinshi E Cinshi?

Umucinshi tulelanda pano usanshamo ifyo tuimona fwe bene, ne fyo abantu bambi batumona. Kwena, kwaba ifintu fingi ifilenga ukuti  tuleumfwa bwino ne filenga ukuti tuleumfwa ububi. Lelo ifyo bambi batumona ne fyo bacita kuli ifwe e filenga sana sana twalaimona abacindama nelyo abasuulwa mu mikalile yesu.

Cila calo calikwata abapiina, kabili calikwata na bantu abashakwata wa kubapokololako. Lelo nangu cibe fyo, abantu abacula muli uyu musango te kutila tabacindama iyo. Ifyo abantu bambi bamona uyo muntu ne fyo bacita kuli ena, e fingalenga uyo muntu ukumfwa kwati tacindama. Ica bulanda ca kutila abantu abacuula kabili abapiina, e bashacindikwa kabili ilingi line balacushiwa no kutukwa. Ilingi line tulomfwa uko abantu basunga buluku buluku abakote, abapiina, na balya abashakumanina amano, nelyo abalemana, uko babeba ati “muli ca cabecabe fye,” “muli ca kupoosa fye,” no kuti “tamwakwata incito!”

Mulandu nshi abantu basaalwila abantu banabo? Bushe abantu bonse bakatala abapeelwa umucinshi balingile ukukwata? Icipande cikonkelepo calalanda ifyo Icebo ca kwa Lesa Baibolo calondolola bwino ifyo abantu bakacindama.