ILYO ba Alexandra bali mu basi kabili ilyo bafikile pa mupaka wa fyalo fibili ifyaba ku South America, baumfwile umulashi wa pa mupaka aleti: “Lekeni basi ileya, lelo uyu umwaume umwina China alashala!” Ilyo ba Alexandra bafumine pa kuti bamone ifyalecitika, basangile umwaume umwina China alefilwa ukulanda bwino iciSpanish pa kulondolwela umulashi wa pa mupaka ifyamucitikiile. Apo ba Alexandra balelongana mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova umo balanda iciChinese, baliipeeleshe ukupilibula ifyo alelanda mu ciChinese ukufitwala mu ciSpanish.

Uyu umwaume alandile ukuti aleikala muli ici cine calo, lelo balimwibiile ifitupa ne ndalama. Pa kubala, umulashi tacetekeele ifyo bamwebele kabili atendeke ukutunganya ba Alexandra ukuti nalimo ni balya abasenda abantu mu bumfisolo no kuya mu kubacusha. Ilyo papitile inshita, umulashi asukile asumina ifyo bamwebele, lelo ku ca bulanda uyu mwaume balimulipilishe pa kukanakwata ifitupa. Apo takwete indalama, ba Alexandra balimukongweshe amadola ya ku America 20 (Nga ni mu ma kwacha nalimo ni K200). Uyu mwaume alitemenwe icine cine kabili aebele ba Alexandra ukuti akababwesesha indalama ukucila na pa madola 2 ayo bamukongweshe. Ba Alexandra balandile ukuti tabalefwaya ukubapeela icilambu pa fyo bacitile, lelo balefwaya fye ukumwafwa. Balipeele uyu mwaume impapulo ishilanda pali Baibolo kabili balimukoseleshe ukulasambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova.

Tulatemwa nga twamona uko abantu baleyafwa abantu abo bashaishiba. Na kabili abantu abengi nampo nga balapepa nelyo iyo, balatemwa ukwafwilisha bambi. Bushe nga cali ni mwebo, nga mwalipeeleshe ukwafwa ulya mwaume nga filya ba Alexandra bamwafwile? Nacicindama ukuyipusha ici icipusho pantu Yesu atile: “Mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela.” (Imilimo 20:35) Nangu fye bantu abafwailisha pa fintu basanga ukuti ifintu filawamina sana umuntu uupelako abantu bambi. Natulande pa busuma bumo ubwaba mu kupeela.

Abantu abengi basanga ukuti umuntu alaba sana ne nsansa nga alepeelako bambi. Umutumwa Paulo alembele ukuti “Lesa atemwa uupeela ne nsansa.” Ilyo alandile aya amashiwi, alelanda pa Bena Kristu abapeeleko Abena Kristu banabo ifyo balekabila ilyo baali na mafya. (2 Abena Korinti 8:4; 9:7) Paulo talelanda ukuti icalengele balepeela ni co baali ne nsansa, lelo alelanda ukuti icalengele babe ne nsansa ni co balepeela.

Ukulingana ne fyo abasambilila basanga, “umuntu nga alepeela, icilundwa ca bongobongo icilenga umuntu ukuba ne nsansa, ukulaumfwana na bantu e lyo no kubacetekela, cilatendeka ukubomba.” Ilyo kwali ukufwailisha na kumbi, basangile ukuti, “abantu balefwailishapo baleba sana ne nsansa nga bapeelako bambi indalama ukucila ifyo baleba nga bashibomfya abene.”

Bushe mumona kwati tapali ifyo mwingapeelako bambi? Icishinka ca kuti umuntu onse alikwata ifyo ‘engapeela ne nsansa’ ku bantu bambi. Nga mulefwaya ukupeela ukufuma pa nshi ya  mutima, tamufwile fye ukupeela ifintu ifya mutengo sana nelyo indalama ishingi. Nte umo alitumine indalama kabili alilembeele abalemba ino magazini ukuti: “Pa myaka yonse iyi, nsangwilako fye indalama inono ku Ng’anda ya Bufumu. Nomba Yehova Lesa alimpeela ifingi ukucila indalama nsangwilako. . . . Ndetasha pa kumpeela ishuko lya kulasangwilako ishi indalama ishinono. Ukupeela ubu ubupe na kulenga naba sana ne nsansa.”

Te ndalama fye twingapeela, lelo kwaliba ne nshila ishingi isho twingapeelelamo.

Baibolo itila: “Uwaba ne cikuuku asungilila umweo wakwe, lelo umunkalwe ailetela amacushi pa mubili wakwe.” (Amapinda 11:17) Abantu ababa ne cikuuku balapeelako bambi ifintu, balaipeelesha ukubomfya inshita na maka yabo ku kwafwa bambi, kabili balasakamana abantu bambi. Ukucita ifi kulalenga balenonkelamo sana kabili no bumi bwabo bulawaminako.

Abasambilila basanga ukuti abantu abaipeelesha ukwafwa bambi, tabalwala sana amalwele ayakalifya umubili kabili tababa sana na masakamika. Ubumi bwabo bulaba bwino. Bukapekape bulalenga no bumi bwa bantu abalwala amalwele yabipisha pamo nga sclerosis (ubulwele ubulenga imicincili ukukosa no kufimba) nelyo HIV ukubako bwino. Na kabili, bacakolwa abafwaya ukuleka ukunwa ubwalwa, tabalwala sana amasakamika kabili te lingi babwekeshapo ukunwa ubwalwa nga ca kuti baleyafwa sana abantu bambi.

Abantu batila icalenga cileba ifi ni co “umuntu nga alelangulukilako bambi, alebabikako amano kabili aali ne cikuuku, takwata sana inshita ya kulatontonkanya pa fingamuletela ubulanda.” Ukupeelako bambi kuti kwalenga no muntu aleka ukusakamikwa sana e lyo no kukanalwala ubulwele bwa mulopa ukubutukisha. Na kabili casangilwe ukuti abantu abafwililwe abena mwabo balilekele ukusakamikwa sana ilyo batendeke ukwafwilishako abantu bambi.

Kanshi tatufwile no kutwishika ukuti umuntu alanonkelamo sana nga ni kapekape.

Yesu aebele abasambi bakwe ukuti: “Mulepeela, na imwe abantu bakulamupeela. E lyo bakamupeela muli tumba wenu icipimo icisuma, icashindailwa, ico basunkanya bwino bwino kabili icaisula. Pantu ku cipimo ico mupiminako bambi, e ko na imwe bakamupimina.” (Luka 6:38) Nga mulepeelako bambi, abantu bakalatemwa sana kabili nabo bene kuti baba bakapekape. Kanshi bukapekape bulalenga tuleikatana na bantu bambi e lyo no kuba ifibusa fyabo.

Abafwailisha pa fyo abantu bomfwana na bambi basanga ukuti “abantu abafwilisha bambi balalenga abo baleyafwilisha nabo balecita cimo cine.” Na kuba, “nangu fye kulabelenga fye pa fyo abantu bambi baba bakapekape, kulalenga abantu babelako bakapekape.” Kanshi ukulingana ne fyo abafwailisha pa fintu basangile, “umuntu fye umo kuti alenga abantu abengi sana ukuba bakapekape, ukubikako fye na bantu abo ashaishiba nelyo ukumonapo.” Kanshi kuti twatila umuntu umo nga apeela umo cimo, kuti alenga uo apeele e lyo na bantu bambi abengi  baba bakapekape. Bushe kuti mwatemwa ukulaikala uko abantu baba na bukapekape? Ee, pantu kuti cawama sana nga ca kuti abantu abengi bali ni bakapekape.

Ifi twalandapo fyalicitike ku Florida, mu America. Ibumba lya Nte sha kwa Yehova baliipeeleshe ukwafwilisha abantu ilyo icimwela icikalamba ico beta ukuti hurricane, caonawile ifintu muli ici citungu. Ilyo balelolela ifya kubomfya pa kuwamya ing’anda iyaonaike, bamwene ukuti ulupango pa ng’anda yakonkelepo lwalyonaike, kabili batile balaluwamya. Ilyo papitile inshita, abene ba iyi ing’anda balembeele ku maofeshi yakalamba aya Nte sha kwa Yehova ukuti: “Nshakaleke ukutasha pa fyo ba Nte bancitiile. Aba bantu baliba bwino sana.” Pa kulanga ukutasha pa fyo babacitiile, balitumine indalama iikalamba iyakwafwa ba Nte ukubomba imilimo yabo.

Abasambilila sana sayansi basangile ukuti “kwaliba icilenga abantu balefwaya ukwafwa bambi.” Balandile no kuti abana “balafwaya ukwafwa bambi na lintu tabalatendeka no kulanda.” Cinshi cilenga? Baibolo itila icilenga ni co abantu bapangilwe “mu cipasho ca kwa Lesa,” e kutila balikwata imibele iyo na Lesa akwatako.—Ukutendeka 1:27.

Pa mibele iisuma iyo Kabumba wesu, Yehova Lesa, akwata paba na bukapekape. Alitupeela ubumi na fyonse ifyo tukabila pa kuti tuleba ne nsansa. (Imilimo 14:17; 17:26-28) Kuti twaishiba bwino Shifwe wa ku muulu ne fyo afwaya ukutucitila nga tulebelenga Icebo cakwe Baibolo. Ili ibuuku lilanda no kuti kwaliba ifyo Lesa acita pa kuti tukabe ne nsansa ku ntanshi. * (1 Yohane 4:9, 10) Apo Yehova Lesa e wabalilepo ukuba kapekape kabili mwapangwa mu cipasho cakwe, nga mwaba bakapekape nga filya aaba, mulanonkelamo sana kabili Yehova Lesa akamutemwa sana.—AbaHebere 13:16.

Bushe mulebebukisha ba Alexandra, abo twacilandapo pa ntendekelo ya cino cipande? Finshi fyakonkelepo ukucitika? Nangu ca kuti bamo abaali muli basi baebele ba Alexandra ukuti baonawile fye indalama, umwaume uo bayafwile alitumiine foni abanankwe abaleikala mu musumba umo basi yaileiminina, kabili ba Alexandra balibabweseshe indalama shabo. Na kabili, ulya mwaume alitendeke ukusambilila Baibolo nga fintu ba Alexandra bamukoseleshe ukucita. Balitemenwe sana ilyo bamumwene pa numa ya myeshi itatu pa kulongana kwa citungu ukwa Nte sha kwa Yehova ukwa mu ciChinese ukwaliko mu Peru. Pa kulanga ba Alexandra ukuti alitashishe pa fyo bamwafwile, alibetile capamo na bonse abo baile na bo mu kulongana ukuya mu kulya ku cikuulwa cakwe ica kuliilamo.

Tulaba sana ne nsansa nga tulepeela e lyo no kwafwa abantu bambi. Cilacilanapo ukuwama nga ca kuti twalenga abo twayafwa baishiba bwino Yehova Lesa, uutupeela ifintu fyonse ifisuma. (Yakobo 1:17) Bushe na imwe mulanonkelamo pa kuba bakapekape?