UMWAKA wapwile bamunyinefwe abengi nga nshi mwi sonde lyonse balibasontele ukuba baeluda na babomfi batumikila. Nga ca kuti na imwe balimusontele, ukwabula no kutwishika mulasekelela pa mulimo bamupeela.

Na lyo line mufwile mulasakamana. Jason eluda wacaice atile: “Ilyo bansontele fye, nalisakamene pa milimo iingi iyo nali no kulabomba.” Mose na Yeremia nabo balemona kwati te kuti babombe imilimo iyo Yehova abapeele. (Ukufu. 4:10; Yer. 1:6) Nga ca kuti na imwe mumfwa ukuti te kuti mubombe bwino, kuti mwacita shani pa kuti muleke ukumfwa ifi, na pa kuti mulelunduluka mu mulimo wa kwa Lesa? Natulande pa musambi Umwina Kristu Timote.—Imil. 16:1-3.

Timote nalimo ali ne myaka pa kati ka 17 na 23 ilyo umutumwa Paulo amwebele ukulabomba nankwe mu mulimo wa kwenda. Pa kubala, apo Timote ali mwaice nalimo taicetekele kabili nalimo aleshimunuka ukubomba umulimo bamupeele. (1 Tim. 4:11, 12; 2 Tim. 1:1, 2, 7) Lelo pa numa ya myaka 10, Paulo aebele abali mu cilonganino ca ku Filipi ati: “Ndesubila ukutuma Timote kuli imwe bwangu bwangu . . . Pantu nshikwete umuntu umbi uwakwata umutima uwalingana no wakwe.”—Fil. 2:19, 20.

Cinshi calengele ukuti Timote abe eluda umusuma? Natulande pa fintu 6 ifyo mwingasambililako.

1. Alebika amano ku bantu. Paulo aebele aba bwananyina mu Filipi ati: [Timote] e “wingamusakamana icine cine.” (Fil. 2:20) Ukwabula no kutwishika, Timote alebika amano ku bantu. Alefwaya balepalama sana kuli Yehova, kabili aleitemenwa ukubombesha pa mulandu wabo.

Tamulingile ukuba nga namutekenya wa basi uwa kuti abikile fye amano ku kufika bwangu pa fitesheni ukucila ukubika amano ku kusenda abantu. Ba William ababomba bueluda ukucila pa myaka 20, beba baeluda abapya ati: “Muletemwa aba bwananyina. Mulebika amano ku fyo balekabila mwilabika fye amano ku fyo imilimo ilingile ukubombwa mu cilonganino.”

2. Alibikile sana amano ku kubila imbila nsuma. Paulo alandile ubupusano bwali pali Timote na ba bwananyina bambi, atile: “Bonse abashala baleifwaila fye ifyabo abene, te fya kwa Kristu Yesu iyo.” (Fil. 2:21) Apo Paulo ali mu Roma ilyo alembeele iyi kalata, alimwene ukuti aba bwananyina mu Roma babikile sana amano ku fyabo abene. Tabaleibikilishako ukubomba umulimo wa kwa Lesa. Lelo ifi te fyo Timote ali! Ilyo balemupeela imilimo iyali no kulenga alebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma, alecita ifyo Esaya alandile ati: “E po ndi! Ntumeni.”—Esa. 6:8.

Kuti mwacita shani pa kuti mulebomba bwino imilimo ya pa lwenu ne milimo ya kwa Lesa? Ica kubalilapo, ‘muleishiba bwino bwino ifyacilapo ukucindama’ nga fintu Paulo alandile. (Fil. 1:10) Mulebika intanshi ifya kwa Lesa. Ica bubili, mwilafusha fya kucita ifingamupwishisha inshita na maka. Paulo  akonkomeshe Timote ati: “Fulumuka ulunkumbwa lwa mu bulumendo, lelo konkelela ubulungami, icitetekelo, ukutemwa, umutende.”—2 Tim. 2:22.

3. Alebombesha mu mulimo wa kwa Lesa. Paulo aebele abena Filipi ati: “Mwalishiba ubushininkisho [Timote] aishininkishishe umwine, acucutike na ine ku kulundulula imbila nsuma kwati ni filya umwana acucutikila pamo na wishi.” (Fil. 2:22) Timote tali umunang’ani. Ena na Paulo balebombesha, kabili ici calengele batemwane sana.

Mu cilonganino ca kwa Lesa mwaliba imilimo iingi nga nshi. Iyi milimo kuti yalenga mwaba ne nsansa kabili mwapalama sana kuli bamunyinenwe na bankashi. E ico muleba “abacincila pe mu mulimo wa kwa Shikulu.”—1 Kor. 15:58.

4. Alebomfya ifyo alesambilila. Paulo alembeele Timote ati: “Iwe walikonka bwino bwino isambilisho lyandi, imibele yandi, ifyo mfwaya ukucita, icitetekelo candi, ukushishimisha kwandi, ukutemwa kwandi, ukushipikisha kwandi.” (2 Tim. 3:10) Apo Timote alebomfya ifyo alesambilila, balimupeelelepo imilimo na imbi.—1 Kor. 4:17.

Bushe mwalikwata cibusa uwakosa mu fya kwa Lesa nelyo eluda umukalamba uumwafwa? Nga tamwakwata, fwayeni. Ba Tom ababomba bueluda pa myaka iingi batile: “Eluda uwabombele pa myaka iingi alimbikileko amano kabili alensambilisha bwino. Nalemwipusha lyonse ukuti ampandeko amano kabili nalekonka amano alempanda. Ici calengele nashipa bwangu.”

5. Aleisambilisha lyonse. Paulo akoseleshe Timote ati: “Ulebombesha pa kuti uleipeelesha kuli bukapepa.” (1 Tim. 4:7) Uwangala amangalo ya kucimfyanya alakwata uwa kumukansha, lelo alingile no kulaisambilisha umwine. Paulo aebele Timote ati: “Twalilila ukubika amano ku kubelenga pa cintubwingi, ukukonkomesha, no kusambilisha. . . . Uletontonkanya pali ifi fintu; ulebikako sana amano, pa kuti bonse balemona ukulunduluka kobe.”—1 Tim. 4:13-15.

Na imwe bene mulingile ukulaishibilako ifya kubomba imilimo. Mulelunduluka mu fya kwa Lesa kabili muleishiba ifyayaluka mu fyo icilonganino cakwe cibomba. Na kabili, mwilaicetekela sana ica kuti mwalatontonkanya ukuti mwalishiba ifingi ica kutila kuti mwabombela pa fintu ukwabula ukufwailapo ifyebo na fimbi. Nga fintu Timote alecita, na imwe bene ‘muleisakamana mwe bene, mulesakamana ne fyo mulesambilisha.’—1 Tim. 4:16.

6. Aleshintilila pa mupashi wa kwa Yehova. Paulo aebele Timote ati: “Ici cuma icaseekeshiwa ucisunge ukupitila mu mupashi wa mushilo uwaikala muli ifwe.” (2 Tim. 1:14) Pa kuti Timote asunge bwino nelyo atwalilile ukubomba umulimo wakwe alingile ukushintilila pa mupashi wa kwa Lesa.

Ba Donald ababomba bueluda pa myaka iingi batile: “Abaume abasontwa balingile ukutemwa bucibusa bwabo na Lesa. Abatemwa bucibusa bwabo na Lesa ‘bakalakwatilako fye amaka.’ Nga balepepa ukuti Lesa abapeele umupashi wakwe kabili bakwate ne fisabo fya mupashi, aba bwananyina balanonkelamo.—Amalu. 84:7; 1 Pet. 4:11.

Tulomfwa bwino sana nga twamona bamunyinefwe abasontwa pamo nga imwe balelunduluka mu fya kwa Lesa. Jason uo tulandilepo pa kubala atile: “Ukutula apo nabela eluda, nalisambilila ifingi kabili nalishipa. Nomba ndomfwa bwino ukubomba umulimo bampeela kabili mona ukuti lishuko sana ukubomba uyu mulimo!”

Bushe mukatwalilila ukubombesha mu mulimo wa kwa Lesa? Mulesambilila kuli Timote. Nga mulecita ifi abantu ba kwa Lesa bakalanonkelamo.