1, 2. (a) Mulandu nshi Hana alebeela no bulanda ilyo alepekanya ubulendo? (b) Finshi twingasambilila ku lyashi lya kwa Hana?

ELENGANYENI ukuti Hana alepekanya ulwendo, talefwaya ukutontonkanya pa mafya akwete. Ifwile ukuba ni nshita iisuma; Cila mwaka, umulume wakwe Elkana alesenda ulupwa lonse ku cikuulwa ca mushilo ku Shilo mu kupepa. Yehova alefwaya ukuti abantu balesangalala pali iyi nshita. (Belengeni Amalango 16:15.) Kabili ukwabula no kutwishika, Hana, afwile aletemwa ukuya ku mitebeto ya musango yu ukufuma fye na ku bwaice. Lelo ifintu fyalyalwike kuli Hana.

² Hana alipaalilwe lintu aupilwe ku mulume uwamutemenwe nga nshi. Lelo Elkana alyupile umwanakashi na umbi. Ishina lyakwe ni Penina. Penina alefwaya sana ukulakalifya Hana, kabili pali iyi nshita ya kusangalala e po alelenga sana umunankwe ukuba no bulanda. Finshi alecita? Lelo icipusho cacindama sana ca kuti, bushe icitetekelo Hana akwete muli Yehova camwafwile shani ukushipikisha ubwafya ubwalemoneka ubukalamba sana? Nga ca kutila mwalikwata amafya ayalenga ukuti mwilaba ne nsansa, ilyashi lya kwa Hana kuti lyamukosha sana.

3, 4. Mafya nshi yabili ayakulu Hana akwete kabili mulandu nshi ya-afishe sana?

³ Baibolo ilanda ukuti Hana akwete amafya yabili ayakulu. Pa bwafya bwa kubalilapo alikweteko amaka ya kucitapo fimo lelo pa bwalenga bubili pena tapali ico ali no kucitapo. Ubwafya bwa kubalilapo bwa kuti ali ku mpali, kabili umukashi munankwe alimupatile. Ubwafya bwa bubili bwa kuti ali ni ng’umba. Ubu bulaba bwafya ubukalamba sana ku mwanakashi uuli onse uulefwaya ukukwata abana; Elyo nga ni mu nshiku sha kwa Hana, ukuba ing’umba kwalelenga umwanakashi ukuba sana no bulanda. Pa kuti ishina lya lupwa talilobele, ulupwa lwalingile ukukwata abana. Kanshi ukuba ing’umba kwali museebanya uukalamba.

 ⁴ Hana nga alishipikishe ku bu-umba bwakwe nga ca kuti Penina talemucusha. Ukuupwa ku mpali takwaweme. Ilingi kwaleba ukupatana, ukulwa, e lyo no kukalifyanya. Lesa tapekenye ukuti umwaume aleupa impali, pantu mu Edeni aufishe umwanakashi umo fye ku mwaume. (Ukute. 2:24) Baibolo taikoselesha ukuupa impali kabili ifyacitike mu lupwa lwa kwa Elkana filalanga bwino umulandu ukuupa impali kwabipila.

5. Mulandu nshi Penina alefwaila Hana ukulacula, kabili alemukalifya shani?

⁵ Elkana alitemenwe sana Hana. Ilyashi lya baYuda ilya kale litila Elkana abalilepo ukuupa Hana e lyo aisaupa Penina ilyo papitile imyaka. Nampo nga e fyo cali nelyo iyo, Penina, ali no bufuba kuli Hana kabili alemucusha mu nshila ishalekanalekana. Lelo, ico alemucushishapo sana ni co talekwata bana. Penina alekwata abana, kabili lyonse nga akwata umwana aleimona ukuti alecindaminako. Mu nshita ya kumfwila Hana uluse nangu ukulamusansamusha pa bwafya akwete, Penina ena atwalilile fye ukumucusha. Baibolo ilanda ukuti ico Penina alecushisha sana Hana ni “pa kuti fye amukalifye.” (1 Sam. 1:6) Penina alecusha Hana ku mufulo fye. Alefwaya ukulamukalifya kabili ifi fine e fyalecitika.

6, 7. (a) Nangu ca kuti Elkana alyeseshe ukusansamusha Hana, mulandu nshi nalimo Hana ashamwebele fyonse ifyalecitika? (b) Bushe filya Hana ali ing’umba calelanga ukuti Yehova tamutemenwe? Londololeni. (Moneni futunoti.)

⁶ Cimoneka kwati cila mwaka nga baleya ku Shilo ku kupepa e lyo Penina aletemwa ukucusha sana Hana. Elkana aleyakanya abana ba kwa Penina bonse, e kutila “abana abaume bonse na bana bakwe abanakashi” ifyo balingile ukupeela nga malambo kuli Yehova. Lelo Hana ena balemupeela fye icipimo cimo pantu takwete abana. Ici calelenga Penina ukulaibililika sana no kulenga Hana ukulaumfwa ububi sana pa bu-umba bwakwe ica kuti alelila fye no kulya talelya. Elkana alimwene ukuti umukashi wakwe Hana, uo atemenwe sana ali no bulanda kabili talelya no kulya, e ico afwaile ukumusansamusha. Amwipwishe ati: “Hana, cinshi ulelila, kabili cinshi ico tauleliila ifya kulya, kabili cinshi umutima obe ubelele no bulanda? Bushe nshawama kuli iwe ukucila abana baume 10?”—1 Sam. 1:4-8.

⁷ Icaweme ca kuti, Elkana alilwike ukuti icalengele Hana ukuba no bulanda ni co takwete abana. Kabili ukwabula no kutwishika Hana alitemenwe sana pa citemwiko Elkana alemulanga. * Lelo Elkana  talandilepo pa lupato lwa kwa Penina, kabili Baibolo tayalandapo ukuti Hana alyebele Elkana ukuti Penina alemucusha. Nalimo aletontonkanya ukuti nga aeba umulume ukuti Penina alamucusha, ifintu kuti fyabipilako. Bushe Elkana ali no kulenga ifintu ukwaluka? Bushe ulupato lwa kwa Penina talwali na kukulilako fye kabili bushe abana bakwe na babomfi bakwe nabo tabali no kupata Hana? Nalimo e lyo Hana bali no kumukankamba sana ku ba mu lupwa lwakwe.

8. Nga ca kuti balemucusha nangu bamufyenga, cinshi cingawamina ukwibukisha ukuti Yehova ni Lesa uwa mulinganya?

⁸ Nampo Elkana alishibe ifyo Penina alecusha Hana nelyo iyo, Icebo ca kwa Lesa cilanga ukuti Yehova Lesa ena alishibe fyonse. Kanshi bonse ababa no bufuba na mu tuntu fye utunono na bapata abanabo, Yehova alabamona. Lelo abantu ba mutende na ba kaele nga Hana, kuti basansamuka ukwishiba ukuti Lesa wa mulinganya alawamya ifintu pa nshita yalinga kabili ukulingana ne fyo umwine afwaya. (Belengeni Amalango 32:4.) Napamo Hana na o alishibe ifi, pantu alombele ubwafwilisho kuli Yehova.

9. Finshi twingasambilila kuli filya Hana aitemenwe ukuya ku Shilo nangu ca kuti alishibe ukuti Penina ali no kumucusha?

⁹ Lucelocelo, bonse mu lupwa, ukubikako na babomfi, batendeke ukupekanishisha ulwendo. Pa kuyafika ku Shilo, ulu lupwa ulukalamba lwali no kwenda amakilomita ukucila pali 30 ukuyafika ku calo ca mpili ica Efraimu. * Nga kwenda na makasa, bali no kwendapo ubushiku bumo nelyo shibili. Hana alishibe ukuti umukashi munankwe ali no kumucusha mu mano. Na lyo line, tashele. Kanshi Hana aba ca kumwenako icisuma sana ku babomfi ba kwa Lesa aba muno nshiku. Te cisuma ukuleka ukupepa Lesa pa mulandu wa micitile yabipa iya bantu bambi. Nga twacitile ifi, te kuti tukwate amapaalo ayatulenga ukuba na maka ya kushipikisha.

10, 11. (a) Mulandu nshi Hana ailiile bwangu bwangu ku cikuulwa ca mushilo? (b) Bushe cali shani ilyo Hana alelondolwela Wishi wa ku muulu ifyali mu mutima wakwe mwi pepo?

¹⁰ Pa numa ya kwenda akasuba konse mu misebo ya mu mpili iyashokoloka, ulupwa lwasukile lwapalama ku Shilo. Lwaileikala pa kalupili akashingulwikwe ne mpili shimbi ishitali. Ilyo balepalamina, Hana afwile alitontonkenyepo sana pa fyo ali no kweba Yehova mwi pepo. Lintu bafikile, baliile ica kulya capamo. Hana bwangu bwangu alifuminepo no kuya ku cikuulwa ca mushilo ica kwa Yehova. Kulya, e ko asangile Shimapepo Mukalamba Eli naikala mupepi  no mwinshi. Lelo ico Hana alefwaya, kulanda na Lesa wakwe. Alicetekele ukuti nga apepa muli ici cikuulwa ca mushilo, Lesa alamumfwa. Alishibe ukuti nangu takuli umuntu nangu umo uwingeshiba ubwafya alepitamo, Wishi wa ku muulu ena alishibe. Ubulanda akwete bwalikulile sana ica kuti atendeke ukulila.

¹¹ Hana atendeke ukupepa kuli Yehova mu mutima uku ninshi aleshinshimukila. Imilomo yakwe yaletenta fye ilyo aletontonkanya pa fya kulondolola ubwafya akwete. Kabili alipepele pa nshita yalepa no kweba Wishi fyonse ifyali mu mutima wakwe. Hana talombele fye Lesa ukuti amupeele ubufyashi, lelo alefwaisha no kuti Lesa amupaale e lyo na o apeele Lesa ifyo engakumanisha ukumupeela. E ico alapile ukuti nga akwata umwana umwaume, akamupeela kuli Yehova pa kuti akalemubombela.—1 Sam. 1:9-11.

12. Bushe ica kumwenako ca kwa Hana, cifwile ukulatwibukishako finshi ilyo tulepepa?

¹² Ababomfi ba kwa Lesa kanshi, bafwile ukupashanya Hana ilyo balepepa. Yehova afwaya abantu bakwe ukulanda kuli ena no mutima onse, ukumweba fyonse ifilebasakamika nga filya umwana uwacetekela umufyashi uwamutemwa acita. (Belengeni Amalumbo 62:8; 1 Abena Tesalonika 5:17.) Umupashi wa mushilo watungulwile umutumwa Petro ukulemba amashiwi aya kutusansamusha pa kupepa kuli Yehova, ayatila: “Mulepoosa amasakamika yenu yonse pali ena, pantu asakamana imwe.”—1 Pet. 5:7.

13, 14. (a) Finshi Eli atungenye Hana kabili cinshi calengele asondwelele ifyo? (b) Bushe ifyo Hana ayaswike Eli filanga shani ukuti aali ne citetekelo cakosa?

¹³ Abantu bena tabalangulukilako sana nga Yehova kabili icikuuku cabo teti cilingane ne ca kwa Yehova. Ilyo Hana alepepa ninshi alelila no kulila, aumfwile ishiwi ilyamutulumwishe. Lyali lishiwi lya kwa Eli, shimapepo mukalamba, uwalemona ifyo alecita. Amwebele ati: “Bushe iwe wakulakolwa fye lyonse? Kabiye, ubwele nga wakololoka.” Eli amwene imilomo ya kwa Hana iletenta, ninshi alelila no kulila kabili alimwene no kuti alemoneka uwa bulanda. Mu nshita ya kumwipusha ubwafya akwete, ena asondwelele fye ukuti Hana alikolelwe.—1 Sam. 1:12-14.

¹⁴ Hana calimukalipe sana, pantu pa nshita aali no bulanda e lyo umuntu uwacindikwa amutungenye ukuti nakolwa apabula ne fishinka! Na lyo line icitetekelo ca kwa Hana calimoneke. Talekele ukukanapwililika kwa bantu ukumupumfyanya ukupepa Yehova. Hana ayaswike Eli mucinshi mucinshi kabili amulondolwelele ubwafya akwete. Eli alilwike ukuti alilufyenye, e ico amwaswike mwi shiwi ilyanakilila ati: “Kabiye umutende, kabili Lesa wa kwa Israele akupeele ico wamulomba.”—1 Sam. 1:15-17.

15, 16. (a) Bushe Hana aumfwile shani ilyo aebele Yehova fyonse ifyali mu mutima wakwe lilya aile mu cikuulwa ca mushilo ku kupepa? (b) Kuti twapashanya shani Hana ilyo tuli na masakamika?

 ¹⁵ Bushe Hana aumfwile shani ilyo aebele Yehova fyonse ifyali mu mutima wakwe lilya aile mu cikuulwa ca mushilo ku kupepa? Baibolo itila: “Umwanakashi alifuminepo no kuyalya, ne cinso cakwe tacamoneke ica bulanda na kabili.” (1 Sam. 1:18) Hana alisansamwike. Cali kwati apoosele icisendo cakwe icafina pali Wishi wa ku muulu Yehova, uwakwete amaka ukumucila. (Belengeni Amalumbo 55:22.) Bushe kwaliba ubwafya ubwingansha Yehova? Awe nakalya, takwatala akubapo, takwaba, kabili takwakatale akuba!

¹⁶ Nga ca kuti fimo fyatufuupula nelyo ukutusakamika, nelyo nga tuli no bulanda, kuti cawama ukupashanya Hana no kulondolola fyonse ifili mu mutima wesu kuli Lesa uo Baibolo ita ukuti ‘Uumfwa ipepo.’ (Amalu. 65:2) Nga twapepa ne citetekelo, ubulanda bwesu na ifwe bene bukapyanikwapo no “mutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse.”—Fil. 4:6, 7.

17, 18. (a) Bushe Elkana alangile shani ukuti umulapo Hana alapile wali fye bwino? (b) Cinshi Penina ailwike pa fyo alecita kuli Hana?

¹⁷ Ubushiku bwakonkelepo, Hana alibwelelemo ku cikuulwa ca mushilo na Elkana. Afwile alimwebele ifyo alombele no mulapo alapile, pantu Amafunde ya kwa Mose yatile umulume alikwete insambu sha kufulunganya umulapo uo umukashi wakwe alapile ukwabula ena ukwishiba. (Impe. 30:10-15) Lelo Elkana, tafulungenye umulapo Hana alapile pantu aali uwa cishinka. Aile na Hana ku cikuulwa ca mushilo, ku kupepa Yehova ilyo bashilabwelelamo ku mwabo.

¹⁸ Bushe ni lilali Penina ailwike ukuti ifyo alecita fyalilekele ukufulwisha Hana? Baibolo tayatweba, lelo amashiwi ya kuti “icinso cakwe tacali no bulanda na kabili” yalanga ukuti, ukutula ilya nshita Hana alisansamwike kabili tasakamikwe na kabili. Icishinka ca kuti tapakokwele, Penina asangile ukuti ifyo alecita fyalilekele ukufulwisha Hana. Ukutula apa, Baibolo tayalandapo pali Penina na kabili.

19. Bushe Hana apaalilwe shani, kabili cinshi acitile pa kulanga ukuti alishibe ukwafumine ipaalo?

¹⁹ Ilyo imyeshi yapitile, insansa Hana akwete shalifulile nga nshi. Alimiite! Na lintu alesansamuka ifi, Hana tatalile alaba uwamupaalile muli uyu musango. Ilyo umwana mwaume afyelwe, amwinike ishina lya kuti Samwele, ilipilibula ukuti “Ishina lya kwa Lesa,” kabili lifwile lilanda pa kulilila kwi shina lya kwa Lesa, nga filya Hana acitile. Ulya mwaka, ilyo Elkana no lupwa baile ku Shilo, Hana ena taileko. Pa myaka itatu aleshala aleonsha umwana wakwe mpaka amusumuna. Lyena alipekenye ubushiku bwa kulekana no mwana wakwe uo atemenwe.

20. Bushe Hana na Elkana bafikilishe shani umulapo balapile kuli Yehova?

 ²⁰ Tacayangwike kuli Hana ukusha umwana wakwe. Kwena, Hana alishibe ukuti kwali abali no kulasunga Samwele ku Shilo, nalimo abanakashi abalebombela mu cikuulwa ca mushilo, e bali no kulamusunga. Na lyo line, Samwele aali umwaice sana, kabili mufyashi nshi uushingafwaya ukuba no mwana wakwe? Nangu cali ifi, Hana na Elkana mu kuitemenwa fye balitwele Samwele ku Shilo. Balituulile amalambo pa ng’anda ya kwa Lesa, kabili bapeele Eli umwana, no kumwibukishako umulapo uo Hana alapile imyaka itatu ku numa.

21. Bushe ipepo Hana apepele kuli Yehova lilanga shani ukuti ali ne citetekelo cakosa? (Moneni na kabokoshi akaleti “Amapepo Yabili Ayaibela.”)

²¹ Lyena Hana apepele ipepo ilyo Lesa amwene ukuti lyalilingile ukuba mu Cebo cakwe, Baibolo. Ilyo mulebelenga amashiwi alandile ayaba pali 1 Samwele 2:1-10, kuti mwamona ukuti cine cine aali ne citetekelo icakosa. Hana alumbenye Yehova pa fyo abomfeshe bwino amaka yakwe, e kutila amaka akwata aya kuceefya aba matutumuko, ukupaala abacushiwa, amaka ya kwipaya na ya kupususha. Alumbenye Wishi pantu wa mushilo, wa mulinganya, kabili wa cishinka. E co Hana alandiile ukuti: “Takwaba icilibwe icaba nga Lesa wesu.” Yehova alicetekelwa icine cine, taaluka, kabili e cubo kuli bonse abalilila kuli ena pa mulandu wa kuti balatitikishiwa no kucushiwa.

22, 23. (a) Twaishiba shani ukuti ilyo Samwele alekula alishibe ukuti abafyashi bakwe balimutemenwe? (b) Mapaalo nshi na yambi ayo Hana apokelele ukufuma kuli Yehova?

²² Samwele alishukile nga nshi ukukwata nyina uwacetekele sana Yehova. Nangu ca kutila alefuluka banyina ilyo alekula, taletontonkanya ukuti balimulabileko. Cila mwaka, Hana aleya ku Shilo, alemutwalila ica kufwala icabula amaboko ica kufwala pa kubomba imilimo pa cikuulwa ca mushilo.  Hana umwine e walebila ici ca kufwala, icali cilangililo ca kuti alitemenwe sana umwana wakwe no kuti alemusakamana. (Belengeni 1 Samwele 2:19.) Elenganyeni ukuti Hana alefwika umwana ici ica kufwala, aleciwamya na bwino bwino, kabili alemulolesha ne citemwishi ilyo alelanda nankwe cikuuku cikuuku, no kumukoselesha. Samwele alipaalilwe ukukwata nyina wa musango yu, kabili abafyashi bakwe na bena Israele bonse balimutemenwe.

²³ Hana na o wine tabamulabileko nakalya. Yehova alimupeele ubufyashi, kabili afyaliile Elkana abana na bambi basano. (1 Sam. 2:21) Nalimo ipaalo ilikalamba ilyo Hana akwete, kuba cibusa wapalamisha uwa kwa Yehova, Wishi, kabili ubu bucibusa bwaleya bulekoselako fye mu kupita kwa myaka. Shi na imwe bucibusa bwenu na Yehova nabulekoselako fye ilyo mulepashanya Hana ukuba ne citetekelo.