Inte sha kwa Yehova kuti balebila imbila nsuma nangu fye tabalembesha ku buteko. Na lyo line, tulalembesha nga tulefwaya ukukwata nelyo ukusonkela ififulo fya kulonganinapo kabili tulalembesha nga tulefwaya ukuleta impapulo ukufuma ku fyalo fimbi.

• Mu 2004, icilye ca mu Moscow ku Russia califuutile akabungwe ka mwi funde ako Inte sha kwa Yehova babomfya. Ici calengele ukuti bamunyinefwe ku Moscow balebacusha sana. Bakapokola na bantu fye bambi balebacusha nga baleshimikila, kabili abene ba fifulo ifyo balesonkela pa kuti balelonganinapo balibakeenye ukulalonganinapo ne ci calengele bekwata umwa kulonganina. Mu 2010, icilye icikalamba ica European Court of Human Rights (ECHR) calandile ukuti ubuteko bwa calo  ca Russia bwalilufyenye pa kufuuta akabungwe ka mwi funde aka Nte sha kwa Yehova aka mu Moscow kabili bwabebele ukuti balingile ukulemba aka akabungwe na kabili. Tuli aba nsansa ukumwishibisha ukuti pa 27 May mu 2015, icipani ca Moscow Department of the Russian Federation Ministry of Justice calilemba cipya cipya akabungwe ka Nte sha kwa Yehova aka Local Religious Organization of Jehovah’s Witnesses in Moscow.

Utubungwe twa mwi funde uto Inte sha kwa Yehova babomfya, ilingi line tabatulipilisha imisonko nga filya caba ku tubungwe twa mapepo utwingi no tubungwe utwafwilisha abantu. Na lyo line, inshita shimo aba mu buteko balatulipilisha imisonko nangu ca kuti tatulingile ukulipila.

• Mu Sweden, aba mu buteko balanda ukuti ababombela pa Bethel babomfi abo baingisha incito, balapanga indalama kabili tababomfya inshita yabo yonse ukubomba imilimo ya kwa Lesa. Ici calenga aba mu buteko balelipilisha ababombela pa Bethel imisonko iingi kabili no kuteyanya kwine balakulipilisha. Pa kupwisha ubu bwafya, Inte sha kwa Yehova mu Sweden balitwala umulandu ku filye fya mu Sweden e lyo na ku cilye icikalamba ica ECHR.

Abantu ba kwa Yehova balomfwila filya Baibolo ilanda ukuti: “bakafula bapanga babo ukuti babe baplao” kabili ‘tabakasambilile inkondo na kabili.’ (Esa. 2:4) Nangu ca kuti mu fyalo fimo tabasuminisha ukubombako imilimo imbi iyo umuntu engasala nga talefwaya ukuya ku bushilika, Inte sha kwa Yehova balakaninina fye ukuya ku bushilika.

• Amafunde ayo abena South Korea bakonka pali ino nshita tayasuminisha abantu ukukaana ukuya ku bushilika. Pa myaka 60 iyapita, ba Nte abaume ukucila pali 18,000 balibakaka pa mulandu wa kukaana ukuya ku bushilika. Ba Nte mupepi na bonse muli ici calo balikwatapo lupwa nelyo cibusa uo bakakapo.  Mu 2004 na mu 2011, icilye icikalamba ica Constitutional Court ica ku South Korea calandile ukuti lifunde ukukaka abakaana ukuya ku bushilika. Na lyo line, mu July 2015, aba muli ici icilye batendeke ukwipusha ifyo abantu batontonkanya pali ili ifunde. Inte sha kwa Yehova mwi sonde fye lyonse balapepa ukuti aba muli ici icilye bakaalule ili ifunde pa kuti bakaleke ukukaka bamunyinefwe pa mulandu wa fyo basumina.

• Ba Nte batatu mu Eritrea balikumanya imyaka 22 ukutula apo babakakila pa mulandu wa kukaana ukuya ku bushilika. Ba Paulos Eyassu, ba Negede Teklemariam, na ba Isaac Mogos tababatwelepo mu cilye pa kuti balubulule, lelo babakakile fye. Kwaliba na bambi bamunyinefwe na bankashi 50, abatwalilila ukuba ne cishinka kuli Lesa nangu ca kuti balacula sana mu fifungo. Natwishiba ukuti Yehova alomfwa “ukuteta” kwa bamunyinefwe ababa mu fifungo kabili ali no kubapokolola.—Amalu. 79:11.

• Mu August mu 2014, ilyo abashilika baleipekanya ukuya ku nkondo, ba Vitaliy Shalaiko aba ku Ukraine, balibebele ukuti baye mukuipekanya capamo na bashilika pa kuti nabo baye ku nkondo. Na lyo line, balikeene kabili balandile ukuti  babapeeleko fye umulimo umbi. Ici calengele babapeele umulandu, lelo aba mu cilye tabasangile ba Vitaliy Shalaiko no mulandu uuli onse. Aba mu cilye balandile ukuti ubuteko tabulingile ukulaikala pa nsambu sha bantu no kuti “tabulingile ukubapatikisha ukuya ku bushilika pa kuti fye bucingilile icalo.” Uwapeele ba Vitaliy Shalaiko umulandu alitwele uyu mulandu ku cilye icikalamba. Pa 23 June mu 2015, icilye ca High Specialized Court of Ukraine, calisumiine ku fyo aba mu filye ifinono balandile. Icilye calandile no kuti nangu ifintu fyafye shani, aba mu buteko tabafwile ukulapatikisha abantu ukuya ku bushilika.

Ilyo munyinefwe Shalaiko alelanda pa fyo umulandu waali, atile: “Amashiwi ayaba pali Yeremia 1:19 yalenkoselesha sana. Ico nalefwaya sana, kuba uwa cishinka kuli Yehova kabili naliipekenye ukuba ne cishinka nangu ca kuti nshaishibe ifyo aba mu cilye baali no kumpingula. Nalishibe ukuti Yehova takandekeleshe kabili akatwalilila ukungafwa ukuba ne cishinka kuli ena. Na kuba, ifyacitike te fyo naleenekela. Ifilye fyonse fitatu fyalandile ukuti nshakwete umulandu uuli onse. Ilyo twalelubulula, nalimwene ifyo bamunyinefwe balengafwa. Tabatalile abandekelesha.”

Abacaice abengi balabapatikisha ukucitako ifintu ifingalenga bakalifya Yehova pamo nga filya abalashi ba pa masukulu babapatikisha ukwimbako ulwimbo lwa cishipa nelyo ukupika salyuti ku mendela.

• Mu musumba wa Karongi uwa mu Rwanda, abalashi ba pa masukulu balipeele ba Nte abasambilila pa sukulu yabo umulandu wa kukanacindika ulwimbo lwa cishipa pantu balekaana ukwimbako. Aba abana, balibatamfishe amasukulu kabili balibakakile. Pa 28 November mu 2014, icilye ca Intermediate Court of Karongi, calandile ukuti aba abana be sukulu, tabapangile umulandu uuli onse kabili filya balekaana ukwimbako ulwimbo lwa cishipa, te kutila balelusuusha. Mu fyalo  na fimbi ifya mu Africa pamo nga mu Cameroon, mu Democratic Republic of Congo, mu Equatorial Guinea, e lyo na mu Malawi, ba Nte abacaice balakwata ubu ubwafya kabili inshita shimo, balabatamfya na masukulu. Bamunyinefwe muli ifi ifyalo baleesha sana ukulanshanya na balashi ba buteko e lyo na balashi ba pa masukulu pa kuti babalondolwele ico ba Nte bashimbilako ulwimbo lwa cishipa.

• Mu December mu 2013, abalashi ba pe sukulu limo mu Lepaera, mu Honduras, balikeene ukupeela abana be sukulu ba Nte babili ama diploma pa mulandu wa kuti balekaana ukwimbako ulwimbo lwa cishipa no kupika salyuti ku mendela. Pa kupwisha ubu ubwafya, baloya babili ba Nte, baile ku balashi ba buteko aba mu cipani ca masambililo pa kuti bengalanshanya nabo ifyo aba mu fyalo fimbi bapingula pali iyi imilandu. Umulashi wa buteko alyumfwile ifyo balanshenye kabili aebele abana be sukulu na bafyashi babo ukulemba pa kuti balondolole ifyo cali e lyo no kutuma ifyo fyebo ku ba ku Secretariat of Education mu Honduras. Pa 29 July mu 2014 ilyo bapitulwike mu fyo abafyashi na bana balembele, aba ku Secretariat of Education balandile ukuti: “Tatufwile ukulakaanya umuntu uuli onse ukusambilila,” kabili balyebele na balashi ba pa sukulu ukupeela ba Nte ama diploma.

Fwe Nte sha kwa Yehova mu fyalo fye fyonse tulomfwila ifunde lya kwa Yesu ilya kulabilisha imbila nsuma ya Bufumu ku bantu bonse, ilya kulalongana pamo na bakapepa banensu e lyo no kulaisambilisha Icebo ca kwa Lesa. Tulomfwila ne funde lya kusambilisha abana besu amafunde ya kwa Yehova e lyo no “kutaluka . . . ku mulopa.” (Imil. 15:20; Amala. 6:5-7) Inshita shimo, aba mu buteko balatupeela imilandu nga ca kuti tabeshibe bwino ico tukonkela aya amafunde.

• Mu Florida, ku America, aba mu cilye balandile ukuti nyina wa bana batatu uushili Nte, balimupeele insambu sha kusambilisha abana bakwe ifya kwa Lesa. Bawishi wa bana, Inte ya kwa Yehova, bena babebele ukuti tabafwile ukulasambilisha abana ifyapusana ne fyo basambilisha ku Katolika. Bawishi batwele umulandu ku cilye cimbi, kabili pa 18 August mu 2014, aba muli ici cilye balikeene ifyo aba mu cilye ca kubalilapo bapingwile. Apo aba muli ici cilye balipitulwike mu fyo bapingwile imilandu imbi ku numa, batile: “Umufyashi uushikaala na bana bakwe alikwata insambu sha kusambilisha abana ifyo asumina, kano fye nga pali ifishinka ifine fine ifilelanga ukuti ifyo akalasambilisha abana kuti fyalenga baba bacintomfwa.”

  Aba mu cilye bapingwile ukuti abana balikwata insambu sha kusambilila icebo ca kwa Lesa icingalenga bakula bwino. Pali ino nshita, aba abana bonse batatu balalongana kabili balecita bwino mu fya kwa Lesa. Bawishi batile: “Ukushipikisha kulangafwa ukuba umuntu umusuma. Nalyeshiwa mu fintu ifingi, lelo Yehova alengafwa ukushipikisha. Nalishiba ukuti nga wasala ukubombela Yehova ninshi wasumina no kuti balekucusha.”

• Nkashi Efigenia Semente, uwikala ku Namibia, kabili uwakwata abana batatu, alikwete ubwafya ubukalamba nga nshi. Ilyo alepaapa umwana uwalenga butatu, alikwete amafya, e ico ababomfi ba pa cipatala na balupwa lwakwe abashili ba Nte balile ku cilye pa kuti bapoke insambu sha kubika ba Efigenia Semente umulopa. Nkashi Semente alikeene ukumubika umulopa  kabili alitwele umulandu ku cilye pa kuti bamupeele insambu sha kundapwa ukulingana ne fyo alefwaya. Pa 24 June mu 2015, aba mu cilye icikalamba ica Supreme Court of Namibia batile, “umuntu uuli onse alikwata insambu sha kuisalila ifyo alefwaya ukumundapa nampo nga mufyashi nelyo iyo.” Nkashi Semente atile, pali iyi nshita ilyo nali no bwafya “twalimwene ifyo Yehova atwafwile ukucila fye ne fyo aletwafwa na kale. Twalitemwa ukuba muli ici icilonganino. Yehova alatusakamana.”

• Inte sha kwa Yehova mu Switzerland balitemwa ukushimikila ku bantu mu misebo iya mu misumba iikalamba. Na lyo line, abalashi ba mu Geneva balikeenye ukulabomfya “utumastandi uto babikapo impapulo sha mapepo isha kupeela abantu.” Ba Nte balitwele uyu umulandu ku cilye, pantu balishibe ukuti “balikwata insambu sha kushimikila abantu ifya kwa Lesa.” Aba mu cilye balisumiine ifyalandile ba Nte kabili pali ino nshita, ba Nte balebombela pamo na balashi ba buteko pa kusala ififulo apa kubika utumastandi e lyo ne nshita iisuma iya kutubikapo.

• Abalashi ba buteko mu Azerbaijan baleesha sana ukukaanya ba Nte ukubomba imilimo yabo iya Bwina Kristu. Aba mu  cipani ca National Security, ilingi line baleta ba Nte umo umo mu kubepusha amepusho. Aba muli aka akabungwe balaya fye na mu mayanda ya ba Nte mu kusokota nga muli ifitabo ifilanda pali Baibolo ifyo ubuteko bwabinda ukwingisha mu calo. Mu February mu 2015 abantu aba mu fyalo fimbi balyumfwile sana ububi ilyo aba mu cipani ca National Security baikete ba Nte babili, ba Irina Zakharchenko na ba Valida Jabrayilova pa mulandu wa kushimikila imbila nsuma ku fibusa. Nangu ca kuti tulomfwa ububi pa fyo bafyenga bamunyinefwe, tulaba ne nsansa ukwishiba ukuti bakasabankanya mu Azerbaijan balitwalilila ukubombesha mu mulimo wa kushimikila abantu “mbila nsuma . . . iya Bufumu”—Mat. 24:14.

• Kwaliba ifintu ifingi ifyo abalashi ba mu Russia bacita ifilenga Inte sha kwa Yehova mu Russia balefilwa ukulalongana bwino. Ukufika pali ino nshita, impapulo ishili 80 ishilanda pali Baibolo isha Nte sha kwa Yehova shalibindwa mu Russia. Kanshi ukukwata nelyo ukupeela abantu impapulo isho babinda pamo nga Icitabo ca Malyashi ya mu Baibolo, mulandu. Na kabili, mu December 2014, icilye ca Russian Federation Supreme Court calibindile webusaiti yesu iya jw.org. Abasabankanya Intaneti baliisala webusaiti ya jw.org, kabili balibinda no kuisabankanya. Ukufuma mu March mu 2015, abalashi abalolekesha pa fipe ifileingila mu calo ca Russia, balakaanya ukwingisha mu calo ama Baibolo ne mpapulo shimbi isha Nte sha kwa Yehova nangu ca kuti shimo balibasuminishe pa kubala.

Mu musumba wa Taganrog, umulandu wa kupekanya no kusangwa mu kulongana uo abalashi bapeele ba Nte 16, ucili mu cilye. Mu musumba wa Samara, abalashi balipokele insambu ku cilye isha kwisala akabungwe kesu aka mwi funde pantu batile kabungwe akaleta ifimfulunganya. Nangu ca kuti bamunyinefwe baliba na aya mafya, balafwaisha ukulapeela “ifya kwa Lesa kuli Lesa,” te mulandu ne fyo abantu bacita.—Mat. 22:21.