Elenganyeni umwaume naikala pa nshi, kabili nakwata ifipute nelyo ifilonda ukufuma ku mutwe ukufika ku makasa. Nakontama, naponya ifipeya, ali fye eka kabili takwete na maka ya kutamfya balunshi abali pa mubili wakwe. Na kabili, ekele mu mito pa kulanga ukuti ali no bulanda nga nshi, kabili alebomfya ici-inga pa kuifwena pa mubili. Abantu balimucindike sana, nomba nabamusuula pantu fyonse ifyo akwete nafipwa! Ifibusa fyakwe, abena mupalamano bakwe, na balupwa lwakwe nabamulekelesha. Kabili abantu abengi, ukubikako fye na baice, balemupumya. Alemona kwati na Lesa wakwe Yehova na o namwalukila, lelo ifyo aletontonkanya te fya cine.—Yobo 2:8; 19:18, 22.

Uyu mwaume tulelandapo ni Yobo. Lesa alandile pali ena ukuti: “Tapaba uwaba nga ena pe sonde.” (Yobo 1:8) Na lintu papitile imyaka iingi, Yehova alitwalilile ukumona Yobo ukuti ali pa bantu abaali abalungami.—Esekiele 14:14, 20.

Bushe mulaba na mafya? Bushe ifyabipa filamucitikila? Ilyashi lya kwa Yobo kuti lyamusansamusha sana. Kabili kuti lyalenga mwaishiba ifingi pa mibele imo iyo ababomfi ba kwa Lesa bonse aba cinshinka balingile ukuba nayo, e kutila ukuba abakaele. Abantunse balalanga ukuti bakaele nelyo bacishinka nga ca kuti batwalilila ukubombela Yehova na lintu baba na mafya. Lekeni tusambilileko na fimbi kuli Yobo.

Cimoneka kwati ilyo papitile inshita ukufuma apo Yobo afwilile, e lyo Mose umubomfi wa cishinka alembele ilyashi lya kwa Yobo. Umupashi wa kwa Lesa tawalengele fye Mose ukulemba ifyalecitika pano isonde, lelo walimwafwile no kulemba ifyalecitika mu muulu ilyo Yobo ali pano calo.

Mu cipandwa ca kubalilapo ice buuku lya kwa Yobo, tubelenga ukuti Yobo aleikala bwino kabili ali ne nsansa. Ali mukankaala, alishibikwe sana kabili abengi mu calo ca Usi balimucindike. Nalimo aleikala ku kapinda ka ku kuso aka Arabia. Alelanga sana icileela ku bapiina, kabili aleafwa no kucingilila abashakwete bakubafwa. Yobo no mukashi wakwe bakwete abana 10. Ne cacindeme sana ca kutila alibikile sana amano kuli bucibusa bwakwe na Yehova. Alefwaisha ukulasekesha Yehova, nga filya ifikolwe fyakwe pamo nga Abrahamu, Isaki, Yakobo na Yosefe bacitile. Nga filya aba balupwa lwakwe balecita, Yobo na o aletuula amalambo pa kuti imembu sha bana bakwe shelelwe.—Yobo 1:1-5; 31:16-22.

Pa numa ya kulanda pa fyo imikalile ya kwa Yobo yali, uwalembele ibuuku lya kwa Yobo atendeke ukulanda pa fyalecita ku muulu. Ifyo alembele filalenga twaishiba ifyalecitika ifyo Yobo nalimo ashaishibe. Ilyo bamalaika ba cishinka balongene pa ntanshi ya kwa Yehova Lesa, Satana malaika uwapondweke na o alishile. Yehova alishibe ukuti Satana tatemenwe pa fyo Yobo ali uwa cishinka, e ico Yehova alilandile nankwe no kumweba pa fyo Yobo ali uwa kaele. Satana aebele Yehova ati: “Bushe Yobo atiinina Lesa apa fye? Bushe tamwamucingilila no kucingilila ing’anda yakwe na fyonse ifyo akwata?” Satana tatemwa abantu aba kaele nelyo aba cishinka kuli Yehova. Kanshi nga balecita ifilanga ukuti balitemwa Yehova Lesa no mweo wabo onse, balalanga ukuti Satana mulwani ushatemwa abantu. Satana atwalilile fye ukulanda ukuti icalengele Yobo alebombela Lesa ni co alimupaalile. Satana aleti Yobo nga alufya fyonse ifyo akwete, ali no kutuka Yehova pa menso yakwe!—Yobo 1:6-11.

Nangu ca kuti Yobo taishibe ifyalecitika ku muulu, Yehova alimupeele ishuko lya kulanga ukuti ifyo Satana alandile fya bufi. Yehova alisuminishe Satana ukonaula fyonse ifyo Yobo akwete. Amwebele fye ukukanacita icili conse kuli Yobo. E ico Satana alyangufyenye ukuya mu konaula fyonse ifyo Yobo akwete. Mu bushiku fye bumo, ifintu ifingi ifyabipa fyalicitikile Yobo. Ifitekwa fyakwe fyonse balifipeye. Ing’ombe ne mpunda e fyabalilepo ukufwa, lyena pakonkele impaanga, e lyo mu kulekelesha ingamila. Ku ca bulanda, na babomfi abalecema ifi ifitekwa balibepaile kumo. Umo uwaishile mu kweba Yobo ifyacitike alondolwele ukuti “umulilo wa kwa Lesa” e waipeye impaanga na baleshicema. Nalimo uyu mulilo wali ni nkuba. Ilyo Yobo acili aletontonkanya pa babomfi bakwe abafwile na pa fyo asangwike umupiina pa mulandu wa kuti alilufishe fyonse ifyo akwete, icintu icabipisha calicitike. Ilyo abana bakwe 10 balongene mu ng’anda ya kwa munyinabo umukalamba, umwela uukalamba waliwishishe ing’anda balimo kabili abana bakwe bonse balifwile!—Yobo 1:12-19.

Te kuti twelenganye no kwelenganya ifyo Yobo aumfwile. Alilepwile ifya kufwala fyakwe, alibe-ele umushishi no kuwa pa nshi. Yobo amwene kwati Yehova uwamupeele fyonse ifyo akwete e wamupokele. Satana alilengele camoneka kwati Yehova e waletele amacushi pali Yobo. Na lyo line, Yobo tatukile Lesa wakwe nga filya satana alandile. Lelo Yobo atile: “Libe ilyapaalwa ishina lya kwa Yehova.”—Yobo 1:20-22.

Satana alifulilwe kabili talekele ukusuusha Yobo pali filya ali uwa kaele. Na kabili alishile kuli Yehova ninshi bamalaika na balongana. No uyu wine muku, Yehova alilandile pa fyo Yobo ali uwa kaele nangu ca kuti Satana alimusanshile. Satana alandile ati: “Inkanda pa nkanda, kabili conse ico umuntu akwata kuti apeelela pa mweo wakwe. Nomba, shi tambikeni ukuboko kwenu, mukumyeko na kwi fupa lyakwe na ku munofu wakwe kabili mumone nga takamutuke pa menso yenu.” Satana alemona kwati Yobo nga alwala sana kuti atuka Lesa. Apo Yehova alicetekele Yobo, alisuminishe Satana ukulwalika Yobo. Lelo amwebele ukuti talingile ukumwipaya.—Yobo 2:1-6.

Tapapitile ne nshita, Satana alilwalike Yobo nga fintu twacilandapo pa ntendekelo ya cino cipande. Tontonkanyeni pa fyo umukashi wa kwa Yobo aumfwile. Alifwililwe abana 10, kabili umulume wakwe na o alilwele ubulwele ubwabipisha ica kuti tapali ne fyo ali no kucitapo. Alyumfwile sana ububi ica kuti aebele umulume wakwe ati: “Bushe mucili namwikatisha bukaele bwenu? Tukeni Lesa pa kuti mufwe!” Yobo tale-enekela ukutila umukashi wakwe kuti alanda amashiwi ya musango uyu. E ico atontonkenye ukutila icalengele alande yalya mashiwi ni co taletontonkanya fye bwino. Na lyo line, Yobo alikeene ukutuka Lesa wakwe. Yobo tabembwike mu fyo alandile.—Yobo 2:7-10.

Bushe mwalishiba ukuti ili lyashi lya kwa Yobo lyalimukuma? Ibukisheni ukuti Satana tasuushishe fye Yobo, lelo asuushishe abantunse bonse ukutila te kuti batwalilile ukuba aba kaele nelyo aba cishinka nga baba na mafya. Satana alandile ukuti: “Conse ico umuntu akwata kuti apeelela pa mweo wakwe.” Satana aloseshe mu kuti takuli uwingatwalilila ukuba uwa kaele nelyo uwa cishinka kuli Yehova. Atila ukutemwa mwatemwa Lesa kwa bumbimunda, kuti mwaleka ukubombela Lesa pa kuti fye mupusushe umweo wenu. Kanshi mu mashiwi yambi Satana alanda ukuti ni fwe bakaitemwe, nga filya aba! Bushe mulafwaya ukulanga ukuti filya alandile fya bufi? Bonse fye twalikwata ishuko lya kulanga ukuti ifyo Satana alandile fya bufi. (Amapinda 27:11) Lekeni tulande na pa mafya yambi ayo Yobo akwete.

Abaume batatu, abo Baibolo yalandapo ukuti bali fibusa fya kwa Yobo, balyumfwile pa mafya Yobo akwete kabili balile mu ku musansamusha. Ilyo bamumwene akatalamukila, balifililwe ukumwishiba. Yobo aleumfwa sana ubukali kabili inkanda yakwe yalifiitile ku mulandu no bulwele. Kanshi ifyo alemoneka fyalipusene sana ne fyo alemoneka ilyo ashilalwala. Aba baume bamutandalile ni Elifasi, Bildadi na Sofari. Batampile ukulila ne misowa iikalamba kabili balekuba ulukungu mu muulu e lyo luleponena pa mitwe yabo, pa kuti balange ukuti bali sana no bulanda. Lyena baikele pa nshi mupepi na po Yobo ali kabili baikele fye tondolo. Baikele palya umulungu uutuntulu, akasuba no bushiku, ukwabula ukulandapo nangu cimo. Filya balya baume batatu baikele tondolo te kutila balefwaya ukusansamusha Yobo. Mulandu nshi twalandila ifi? Pantu tabaipwishepo Yobo icili conse pa fyo aleumfwa, lelo ico baishibe fye ca kuti aleumfwa sana ubukali pantu ubulwele alwele bwalibipishe. —Yobo 2:11-13; 30:30.

Ilyo papitile inshita, Yobo alitendeke ukulanda nabo. Yobo alilandile pa fyo aleumfwa ubukali ica kuti alitiipile no bushiku afyelwepo. Kabili alilandile na pali cimo icalengele sana aleumfwa ububi. Amwene kwati Lesa e walengele alecula! (Yobo 3:1, 2, 23) Nangu ca kuti Yobo alitwalilile ukucetekela Lesa, alekabila aba kumusansamusha. Lelo ifyo abanankwe batendeke ukulanda fyalimukalifye ica kuti amwene kwati na filya baikele tondolo fyawamapo.—Yobo 13:5.

Elifasi, uwali nalimo e mukalamba pali bonse, kabili uwali umukalamba sana pali Yobo e watendekelepo ukulanda. Lyena Bildadi na Sofari nabo balitendeke ukulanda. Kuti twatila bakonkeleshe fye Elifasi ukulanda ifyabipa. Balandile pa fyo abantu abengi balelanda pali Lesa kabili ifyaleumfwika kwati fyali fya cine. Ku ca kumwenako, balelanda ukuti Lesa alikwatisha amaka, alakanda abantu abacita ifyabipa, kabili alalambula abacita ifisuma. Amashiwi babalilepo ukulanda yalangile ukuti tabali ne cikuuku kuli Yobo. Ifyo Elifasi alandile fyalemoneka kwati fyali fya cine, lelo kwali ifishinka fimo ifyacindama ifyo ashatontonkenyepo. Alemona kwati apo Lesa alakanda abacita ifyabipa, ninshi Yobo alicitile ifyabipa ifyalengele bamukande.—Yobo 4:1, 7, 8; 5:3-6.

Kanshi te kuti tupape ukuti Yobo tasumine ifyo Elifasi alandile. Alikaninine fye ukukonkelela ifyo Elifasi alandile. (Yobo 6:25) Na lyo line, abanankwe ba kwa Yobo batatu abaishile mu kumusansamusha balemona kwati pali ifyabipa ifyo Yobo acitile ifyo alefisa. Balemona kwati cali fye bwino filya ifyabipa fyamucitikiile. Elifasi aletunga Yobo ukuti aleituntumba, ali muntu umubi kabili taletiina Lesa. (Yobo 15:4, 7-9, 20-24; 22:6-11) Sofari aebele Yobo ukuti aleke ukucita ifyabipa no kuti elaumfwa bwino ukubembuka. (Yobo 11:2, 3, 14; 20:5, 12, 13) Kabili Bildadi na o alandile amashiwi ayabipa nga nshi. Aleti icalengele abana ba kwa Yobo bafwe ni co balibembwike!—Yobo 8:4, 13.

Abaishile mu kusansamusha Yobo balicitile na fimbi ifyabipa. Tabalandile fye ukuti Yobo tali na cishinka kuli Lesa, lelo balandile no kuti tacacindama ukuba aba cishinka kuli Lesa. Elifasi atendekelepo ukulanda pa fyo aumfwile umwenso ilyo aumfwile ishiwi ukufuma ku cibumbwa ca mupashi. Ifyo Elifasi asondwelele pali yalya amashiwi aumfwile ukufuma ku cibanda fyalibipile icine cine. Atile: Lesa “tacetekela ababomfi bakwe, na muli bamalaika bakwe alasangamo ifilubo.” Ifi alandile fyalolele mu kuti abantunse te kuti basekeshe Lesa! Pa numa Bildadi alandile ukuti Lesa tabikile amano kuli filya Yobo ali uwa kaele nelyo uwa cishinka nga filya fine ashingabika amano kuli bukaele bwa mutiti!—Yobo 4:12-18; 15:15; 22:2, 3; 25:4-6.

Bushe mwalibala amweshapo ukusansamusha umuntu uuli sana na mafya? Kwena taca-anguka ukusansamusha umuntu. Lelo kuti twasambililako ifingi ku fyo ifibusa fya kwa Yobo fyacitile, maka maka ifyo tushilingile ukulanda. Filya fibusa fya kwa Yobo fyalilandile ifintu ifingi ifyaleumfwika kwati fya cine, lelo mu fyo balandile tamwali nangu cimo icalelanga ukuti bali ne cikuuku kuli Yobo kabili tabalelumbula ne shina lyakwe! Tababikile amano ku fyo Yobo ali no bulanda kabili tabaletontonkanya ukuti balingile ukumulangulukilako. * Kanshi nga ca kuti umuntu mwatemwa ali no bulanda, mule-esha ukumusansamusha, ukumubikako amano, no kuba ne cikuuku kuli ena. Mule-esha ukumwafwa ukuba ne citetekelo kabili mulemukoselesha. Mulemwafwa ukulacetekela sana Lesa no kulacetekela ukuti aliba sana ne cikuuku, wa luse, kabili wa mulinganya. Ifi fine nga e fyo Yobo acitile pa kukoselesha abanankwe nga ca kuti e balwele. (Yobo 16:4, 5) Nomba cinshi Yobo acitile pali filya ifibusa fyakwe fyatwalilile ukumusuusha?

Ilyo Yobo alelanshanya ne fibusa fyakwe pa nshita iitali, ninshi ali no bulanda sana. Ilyo atendeke ukulanda, alisumine ukuti ico alelandila amashiwi yamo ni co ‘alesosa icisosesose’ kabili yali nga “mashiwi ya wapelelwa.” (Yobo 6:3, 26) Te kuti tupape umulandu inshita imo Yobo alesosela icisosesose. Icalengele ni co aleumfwa sana ububi pa fyamucitikiile. Na kabili, ifyo alandile fyalangile fye ukuti taishibe bwino icalengele atendeke ukucula. Pantu ifyabipa ifyamucitikiile no lupwa lwakwe fyaishile ukwabula ukwenekela kabili mu nshila ya kupapusha. E mulandu wine Yobo amwenene ukuti ni Yehova e walengele ukuti ifyabipa fimucitikile. Icalengele alemona ukutila ni Yehova uwalengele ifyabipa ukumucitikila ni co kwali fimo ifyalecitika ifyo ashaishibe.

Na lyo line, Yobo ali ne citetekelo icakosa sana. Alilangile ukuti ali ne citetekelo mu mashiwi aya cine kabili ayasuma ayo abomfeshe ilyo alelanshanya ne fibusa fyakwe. Amashiwi alandile yalatukoselesha na muno nshiku. Ilyo alelanda pa fyo Lesa abumba, alilondolwele ifintu ifyo umuntu ashingalondolola nga ca kuti Lesa tafisokolwele kuli ena. Ku ca kumwenako, alandile ukuti Yehova “akobeka ne sonde apashaba kantu.” Palipitile imyaka iingi nga nshi pa kuti basayantisti beshibe ici cishinka. * (Yobo 26:7) Na kabili, Yobo alilandile pe subilo lya kuti ifintu fikawama ku ntanshi, ilyo na baume bambi abali ne citetekelo bakwete. Yobo alicetekele ukuti nga afwa, Lesa ali no kumwibukisha, ali no kulamufuluka, kabili mu kupita kwa nshita ali no kumubuusha.—Yobo 14:13-15; AbaHebere 11:17-19, 35.

Inga filya ifibusa fya kwa Yobo fyalandile pali bukaele, bushe fya cine? Elifasi na banankwe babili bakoselepo fye ukulanda ukuti ukuba uwa kaele nelyo uwa cishinka kuli Lesa takwacindama. Bushe Yobo alisumine ifyo balandile? Awe nakalya! Yobo alandile ukuti ukuba uwa kaele nelyo uwa cishinka kuli Yehova kwalicindama. Alandile pali Yehova ukuti: “Lesa akeshiba bukaele bwandi.” (Yobo 31:6) Na kabili, Yobo alimwene ukuti ifibusa fyakwe fyalefwaya fye ukuti aleke ukuba uwa kaele nelyo uwa cishinka kuli Yehova. Ici e calengele Yobo alande pa nshita iitali, kabili alilandile bwino ica kuti balya baume batatu balifililwe ne fya kulanda.

Yobo alishibe ukuti alingile ukuba uwa kaele muli fyonse ifyo alecita cila bushiku. Kanshi alilandile pa fyo alelanga ukuti wa kaele muli fyonse ifyo alecita. Ku ca kumwenako, talepepa utulubi mu nshila iili yonse; alecindika abantu kabili aleba ne cikuuku kuli bena; ali ne mibele iisuma, alicindike icupo cakwe; ne cacindeme sana ca kutila alitwalilile ukuba uwa cishinka kuli Lesa wa cine eka, Yehova. E mulandu wine Yobo alandile no mweo onse ukuti: “Nshakaleke ukuba uwa kaele mpaka ne mfwa yandi!”—Yobo 27:5; 31:1, 2, 9-11, 16-18, 26-28.

Bushe mumona ukuti ukuba uwa kaele nelyo uwa cishinka kwalicindama, nga filya Yobo alemona? Yobo alishibe ukuti tatulingile ukupelela fye pa kulanda ukuti tuli bakaele, lelo tufwile no kulacita ifilanga ukuti tuli bakaele. Kuti twalanga ukuti twali-ipeela kuli Lesa no mweo wesu onse nga ca kuti cila bushiku tulemumfwila no kulacita ifyo amona ukuti fisuma, na lintu tuli na mafya. Nga tulecita ifi tukalalenga Yehova ukusekelela nga filya Yobo acitile, kabili Satana umulwani wesu ena akafulwa. Iyi e nshila iisuma iyo twingalangilamo ukuti tulepashanya icitetekelo ca kwa Yobo!

Na lyo line, apa te papelele ilyashi lya kwa Yobo. Alilabile ico alingile ukubikako sana amano. E ico abikile sana amano ku kuipokolola ukuti ali umulungami, ukucila ukubika amano ku kucingilila ishina lya kwa Lesa. Alekabila ukumulungika no kumwafwa pa kuti atendeke ukumona ifintu nga fintu Lesa afimona. Na kabili alekabila aba kumusansamusha pantu aleumfwa ubukali no bulanda pa mulandu na mafya akwete. Finshi Yehova acitile pa kwafwa uyu mwaume uwali ne citetekelo kabili uwali uwa kaele? Tukaasuka ici cipusho mu cipande cimbi icikaba apatila “Pashanyeni Icitetekelo Cabo.”