Bushe Amasesemo Ayalanda Pali Mesia Yalanga Ukuti Yesu E Wali Mesia?
Icasuko ca mu Baibolo
Ee. Ilyo Yesu ali pano isonde, alifikilishe amasesemo ayalanda pali “Mesia Intungulushi,” uwali no kuba “Umupusushi wa ba muli ici calo.” (Daniele 9:25; 1 Yohane 4:14) Na pa numa ya mfwa yakwe, Yesu alitwalilile ukufikilisha amasesemo ayalanda pali Mesia.—Amalumbo 110:1; Imilimo 2:34-36.
Bushe ishina lya kuti “Mesia” lyalola mwi?
Ishiwi lya ciHebere Ma·shiʹach (Mesia) ne shiwi lya ciGriki Khri·stos (Kristu) yonse yalola mu kuti “Uwasubwa.” Kanshi ishina lya kuti “Yesu Kristu” lyalola mu kuti “Yesu Uwasubwa” nelyo “Yesu Mesia.”
Mu nshita balelemba Baibolo, umuntu nga bamupeela umulimo waibela, pa ku musuba baleitulwila amafuta ya kusubilako pa mutwe wakwe. (Ubwina Lebi 8:12; 1 Samwele 16:13) Lesa asontele Yesu ukuba Mesia pa kuti akabombe umulimo uwacindama sana. (Imilimo 2:36) Lelo tabomfeshe amafuta ya kusubilako pa kumusuba, amusubile no mupashi wa mushilo.—Mateo 3:16.
Bushe bantu abengi e balingile ukufikilisha amasesemo yalanda pali Mesia?
Awe. Nga filya fine abantu abengi bashingakwata icifwati ca munwe icapalana e fyo na masesemo ayaba mu Baibolo yashingafikilishiwilwa mu bantu abengi kano fye mu muntu umo e kutila Mesia nelyo Kristu. Na lyo line Baibolo ilatusoka ukuti “baKristu ba bufi na bakasesema ba bufi bakema no kucita ifishibilo fikalamba ne fipapwa ku kulufya abantu ica kuti ni cikanga balufye na basalwa bene.”—Mateo 24:24.
Bushe Mesia akesa ku ntanshi?
Awe. Baibolo yasobele ukuti Mesia ali no kufuma mu lupwa lwa Mfumu Davidi uwa mu Israele. (Amalumbo 89:3, 4) Umo balelemba intuntuko sha baYuda ukufuma pali Yesu ukufika kuli Davidi nalimo fyalyonawilwe ilyo abena Roma baonawile Yerusalemu mu mwaka wa 70 ninshi Yesu alibwelelamo ku muulu. * Kanshi ukutula ilya nshita, takwaba uwingasanga ifilanga ukutila Yesu atuntwike mu lupwa lwa bufumu ulwa kwa Davidi. Na lyo line ifyalembwa e ko fyali ilyo Yesu ali pano isonde, pantu nangu balwani bakwe tabamukenye ilyo alandile ukuti atuntwike mu lupwa lwa kwa Davidi.—Mateo 22:41-46.
Masesemo yanga ayaba mu Baibolo ayalanda pali Mesia?
Kuti cayafya ukwishiba impendwa ya masesemo yonse fye ayalanda pali Mesia. Katulangilile, ifyo twingapenda amasesemo yalanda mukulungatika pali Mesia kuti fyapusanapusana. Ilembo lya kwa Esaya 53:2-7 lyalisobele ifintu ifingi ifyali no kucitikila Mesia. Bamo kuti bamona ukuti pali ili lembo paba fye ubusesemo bumo lelo bambi kuti bamona ukuti paba amasesemo ayengi.
Amasesemo yamo ayalanda pali Mesia ayo Yesu afikilishe
Ubusesemo |
Apo Busangwa |
Ukufikilishiwa |
---|---|---|
Umwana wa kwa Abrahamu |
||
Abana ba kwa Isaki mwana Abrahamu |
||
Afyalilwe mu mukowa wa baYuda |
||
Afumine mu lupwa lwa Mfumu Davidi |
||
Afyelwe kuli nacisungu |
||
Afyalilwe mu Betelehemu |
||
Balemwita ukuti Imanuele * |
||
Afumine ku lupwa ulupiina |
||
Abana balibepeye ilyo afyelwe |
||
Akafuma ku Egupti |
||
Balemwina ukuti umwina Nasarete |
||
Inkombe iyali no kumutangilila |
||
Asubwa ukuba Mesia mu mwaka wa 29 * |
||
Lesa amwita ukuti mwana wakwe |
||
Alitemenwe sana ing’anda ya kwa Lesa |
||
Kabila wa mbila nsuma |
||
Ulubuuto lwabalika ilyo alebila imbila nsuma mu Galili |
||
Alecita ifipesha mano nga Mose |
||
Alelanda amashiwi ya kwa Lesa nga Mose |
||
Alyundepe abalwele |
||
Talefwaya abantu balamucindikisha |
||
Aleumfwila uluse abali na mafya |
||
Alilangile ukuti Lesa wa mulinganya |
||
Ni Kabilo wa Cipesha Mano |
||
Alebila ishina lya kwa Yehova |
||
Alebomfya sana ifilangililo |
||
Ni Ntungulushi |
||
Abengi tabamutetekele |
||
Ilibwe lya kuipununako |
||
Balimukeene |
||
Balimupatile apabula umulandu |
||
Aingila mu Yerusalemu nanina pa mpunda |
||
Abana bamulumbanya |
||
Aishila mwi shina lya kwa Yehova |
||
Abanankwe abo acetekele bamwalukila |
||
Bamufutukiile pa ndalama sha silfere 30 * |
||
Abanankwe balimushiile |
||
Inte sha bufi shapeela ubunte bwa bufi |
||
Aikele tondolo |
||
Balimufwishiile amate |
||
Bamuma inkoto ku mutwe |
||
Bamuma |
||
Tabwekeshemo abalemupuma |
||
Abalashi ba buteko baumana akapi ukumucusha |
||
Bamupopela iminwe na makasa pa cimuti |
||
Bapendwila ifya kufwala |
||
Apendelwe pamo na babembu |
||
Bamupumya, bamutuka |
||
Aculiile ababembu |
||
Camoneka kwati Lesa amulekelesha |
||
Bampeele ifinkolwankolwa |
||
Aumfwa icilaka ilyo ashilafwa |
||
Atuula umupashi wakwe kuli Lesa |
||
Apeela ubumi |
||
Apeele ilambo pa kufumyapo ulubembu |
||
Amafupa tayatobeke |
||
Bamulasa |
||
Akashikwilwa pamo na bakankaala |
||
Abuushiwa |
||
Bafwaya uwakupyana uwamufutwike |
||
Aikala ku kuboko kwa ku kulyo ukwa kwa Lesa |
^ Icitabo ca McClintock and Strong’s Cyclopedia citila: “Te kuti tutwishike ukuti ifyalembwa fya intuntuko sha baYuda fyaonawilwe ilyo Yerusalemu yaonawilwe.”
^ Ishina lya ciHebere ilya kuti Imanuele, ilyalola mu kuti “Lesa Aba na Ifwe” lilangilila umulimo Yesu alebomba nga Mesia. Filya Yesu aishile pano isonde ne milimo abombele fyalelangilila ukuti Lesa ali pamo na bakapepa bakwe.—Luka 2:27-32; 7:12-16.
^ Ubu ubusesemo bwaba mwi buuku lya kwa Sekaria, nomba na Mateo uwalembeleko Baibolo alandile ukuti ifi fine e fyo na “kasesema Yeremia alandile.” (Mateo 27:9) Cimoneka kwati ibuuku lya kwa Yeremia inshita shimo balelibika pa muulu wa mabuuku beta ukuti aya “Bakasesema.” (Luka 24:44) Mateo nalimo abomfeshe “Yeremia” ilyo alandile pa mabuuku yonse apali ne buuku lya kwa Sekaria.
^ Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi pa busesemo ubulanga ifyo Mesia ali no kwisa mu mwaka wa 29 ninshi Yesu ali pano isonde, moneni icipande citila “Ifyo Ukusesema kwa kwa Daniele Kusobela Ukwisa kwa kwa Mesia.”