1. ?I nun mɔ Moizi fá Izraɛlifuɛ mun Ezipti lɔ fíte’n, wafa sɛ yɛ ɔ kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su-ɔ?

 SRAN nga Ebre Mun fluwa’n kan be ndɛ kɛ be lafili Ɲanmiɛn su’n, be nun kun yɛle Moizi. Yɛ wafa nga Moizi kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su’n, ɔ yo ɲɛnmɛn dan. (Ebr. 3:​2-5; 11:​23-25) I nun m’ɔ́ fá Izraɛlifuɛ mun Ezipti lɔ fíte’n, w’a sroman Faraɔn nin i sonja mun. Zoova su m’ɔ lafili’n ti’n, ɔ fali Izraɛlifuɛ mun kpɛli Jenvie Ɔkwlɛ’n, kpɛkun i sin’n ɔ fa be sinnin aawlɛ flɛnnɛn’n nun. (Ebr. 11:​27-29) Be nun sunman b’a lafiman su kun kɛ Zoova kwla nian be lika. Sanngɛ Moizi liɛ’n, ɔ lafili i su titi. Ɲanmiɛn su mɔ Moizi lafili’n w’a yoman ngbɛn. Afin Ɲanmiɛn yoli abonuan sa maan be ɲannin aliɛ nin nzue aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ. a—Tul. 15:​22-25; Jue. 78:​23-25.

2. ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn usali Moizi i kosan ng’ɔ o Kalɛ 11:23 nun’n niɔn? (Kalɛ 11:​21-23)

² Moizi lafi Ɲanmiɛn su dan sakpa. Sanngɛ kɛ Zoova deli Izraɛlifuɛ mun mɔ afuɛ kɔe kun sinnin’n, ɔ usɛli i wun sɛ Zoova kwla man be nnɛn sakpa kɛ ng’ɔ fa kannin’n sa-o. Sran nga be o aawlɛ flɛnnɛn sɔ’n nun’n, be tra miliɔn. Ɔ maan wafa nga Zoova yó naan be kwlaa b’a ɲan nnɛn b’a di naan be ku w’a yi’n, Moizi wunmɛn i wlɛ. I sɔ’n ti’n, Zoova usɛli i kɛ: “?Zoova i sa’n ti tika ti-ɔ?” (An kanngan Kalɛ 11:​21-23 nun.) ‘Zoova i sa’ nga be kɛn i ndɛ wa’n, yɛle i wawɛ’n annzɛ i tinmin m’ɔ fa yo i klun sa’n. Ɔ maan ɔ ti kɛ Zoova su  usa Moizi kɛ: ‘?A bu i kɛ nn n kwlá yoman like nga n se kɛ ń yó’n ti-ɔ?’

3. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fa e ɲin e sie i Moizi nin Izraɛlifuɛ’m be su ndɛ’n i su-ɔ?

³ ?W’a usa ɔ wun le sɛ Zoova úka ɔ nin ɔ awlofuɛ mun sakpa naan amun a ɲan ninnge cinnjin nga amun mian be wun’n? Sɛ w’a usa ɔ wun sɔ le annzɛ a nin-a yoman sɔ-o, maan e fa e ɲin e sie i Moizi nin Izraɛlifuɛ mɔ b’a lafiman su kɛ Ɲanmiɛn kwla nian be lika’n be su ndɛ’n su. Biblu’n nun ndɛ nga é wá fá e ɲin é síe be su’n, bé wá úka e naan y’a lafi su kpa kɛ Zoova i sa’n timan tika.

LIKE NGA MOIZI NIN IZRAƐLIFUƐ’M BE SU NDƐ’N KLE E’N

4. ?Ngue ti yɛ Izraɛlifuɛ’m be nun sunman b’a lafiman su kun kɛ Zoova kwla nian be lika-ɔ?

⁴ Kɛ Izraɛlifuɛ mun nin “sran wafawafa kpanngban kpa” mɔ be timan Izraɛlifuɛ’n, be fɛli i Ezipti lɔ mɔ bé kɔ́ mɛn nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ fá mán be’n nun’n, be nanti sinnin aawlɛ flɛnnɛn’n nun. Yɛ be cɛli atin’n nun kan. (Tul. 12:38; Mml. 8:15) Sran wafawafa sɔ mɔ be timan Izraɛlifuɛ’n, be wa plannin kɛ manin’n w’a flan be. Yɛ Izraɛlifuɛ’m be nun kpanngban be yoli sɔ wie. (Kal. 11:​4-6) Be konvi sɔli ninnge nga be di be Ezipti lɔ’n. Kɛ Moizi wunnin kɛ be su plɛn i su’n, ɔ buli i kɛ i yɛ ɔ fata kɛ ɔ kunndɛ nnɛn man sran kwlaa sɔ mun-ɔn. Sanngɛ ɔ siman wafa ng’ɔ yo’n.—Kal. 11:​13, 14.

5-6. ?Ngue yɛ sa ng’ɔ juli Izraɛlifuɛ’m be su’n, ɔ kle e-ɔ?

⁵ Sran wafawafa nga be timan Izraɛlifuɛ’n, be siman ye. Be nzuɛn sɔ’n yɛ ɔ sali Izraɛlifuɛ mun-ɔn. I sɔ sa’n kwla ju e su wie. Kɛ e wiengu’m be siman ye’n, sɛ y’a nianman e wun su’n, e kwla yo kɛ be sa. Ɔ maan e klun su jɔman like nga Zoova yo man e’n su. Sɛ e awlɛn o ninnge nga e le be laa’n be su’n, annzɛ sɛ e ɲin blo ninnge nga e wiengu’m be le i’n su’n, ɔ cɛman naan y’a yo sɔ. Sanngɛ sɛ e ɲin yi like kan nga e le i’n, aklunjɔɛ cɛ yɛ é dí-ɔ.

⁶ Sɛ ɔ ti kɛ Izraɛlifuɛ’m be buli ndɛ nga Zoova kan kleli be’n i akunndan’n, nn b’a yoman sɔ. Afin ɔ seli be kɛ sɛ be ju mɛn ng’ɔ tali nda kɛ ɔ́ fá mán be’n nun lɔ’n, bé ɲán ninnge kpakpa kwlaa. W’a seman kɛ aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ yɛ bé ɲán ninnge sɔ mun-ɔn. E kusu’n, nán ninnge nga e leman be mɛn nga nun’n, be yɛ ɔ fata kɛ be yo e cinnjin-ɔn. Sanngɛ ninnge nga Zoova tali nda kɛ ɔ́ fá mán e mɛn uflɛ’n nun lɔ’n, be yɛ ɔ fata kɛ e bu be akunndan dan-ɔn. Asa’n maan e bu Biblu’n nun ndɛ nga be kwla uka e naan y’a fa e wla y’a guɛ i Zoova su kpa’n, be su akunndan kpa.

7. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ Zoova i sa’n timan tika-ɔ?

⁷ Atrɛkpa’n, Ɲanmiɛn kunndɛli kɛ Moizi bu like nɲɔn be akunndan ti yɛ ɔ usɛli i kɛ: “?Zoova i sa’n ti tika ti-ɔ?” I klikli’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn kwla like kwlaa yo. I nɲɔn su’n yɛle kɛ ɔ kwla fɛ i tinmin’n yo i klun sa lika kwlaa ng’ɔ klo’n. Kannzɛ Izraɛlifuɛ’m be o aawlɛ flɛnnɛn’n i afiɛn crɔcrɔ lɔ bɔbɔ’n, Ɲanmiɛn kwla yo maan be ɲan nnɛn be di. Ɔ “fɛli i sa mɔ wunmiɛn o nun’n, i sa m’ɔ tinngɛli nun’n” ɔ fa yili i tinmin’n i nglo. (Jue. 136:​11, 12) I sɔ’n ti’n, sɛ kekle o e su’n, maan e lafi su kɛ Zoova i sa’n timan tika naan lika kwlaa nga e o’n, ɔ kwla uka e. Nán e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn i sɔ liɛ’n nun.—Jue. 138:​6, 7.

8. ?Wafa sɛ yɛ e kwla fa sa ng’ɔ juli Izraɛlifuɛ’m be su aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ’n, e tu e wun fɔ-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

⁸ Be ja nun lɛ’n, Zoova yoli maan be ɲannin nnɛn. Ɔ mannin be aoko kpanngban kpa. Sanngɛ Izraɛlifuɛ’m b’a laman Zoova i ase. I kpa bɔbɔ’n, be nun sunman be yoli  aɲinkpli. Be isali aoko kpanngban kpa nglɛmun lele lika’n fa cɛnnin be ekun. Zoova fali be nga “be konvi’n yoli kpli’n” be wun ya dan kpa. Yɛ ɔ fali ɲrɛnnɛn yili be su. (Kal. 11:​31-34) E kwla fa sa sɔ’n e tu e wun fɔ. Yɛle kɛ maan e nian e wun su naan y’a yoman aɲinkpli. Sɛ e le sika-o annzɛ e leman wie-o, maan e “tiantian ninnge kpakpa mun ɲanmiɛn su lɔ.” Yɛle kɛ maan e mian e ɲin naan e nin Zoova nin Zezi e afiɛn’n mantan kpa. (Mat. 6:​19, 20; Lik. 16:9) Sɛ e yo sɔ’n, e kwla lafi su kɛ Zoova nían e lika.

9. ?Ngue yɛ e kwla lafi su kɛ Ɲanmiɛn yó mán e sakpasakpa-ɔ?

⁹ Andɛ kusu’n, Zoova kunndɛ kpa kɛ ɔ́ úkɛ i sufuɛ mun. Sanngɛ i sɔ’n kleman kɛ e su mianman like fi wun le, annzɛ awe su kunman e le. b Sanngɛ Zoova su yiman e ase le. Sa wafawafa kwlaa nga be tɔ e su’n be nun’n, ɔ́ úka e. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e lafi su kɛ Zoova nían e lika-ɔ? Maan e fa e ɲin e sie i sa nɲɔn su. (1) Kɛ sika ndɛ’n ti kekle e su’n. (2) Kɛ ainman liɛ ti’n, e su siesie sika kan naan y’a fa ti e wun ɲanman nun’n.

KƐ SIKA NDƐ’N TI KEKLE E SU’N

10. ?Ngue yɛ ɔ kwla fi e sa mɔ i ti’n, sika ndɛ’n kwla yo kekle-ɔ?

¹⁰ Kɛ é mántan mɛn’n i awieliɛ’n, sika ndɛ’n yó kekle dan. Politiki nun ndɛnngan mun, nin alɛ mun, nin sanvuɛsa mun, nin  ajulisu tukpacɛ’m be ti’n, e junman’n annzɛ e sua’n annzɛ ninnge nga e le be’n, be kwla fi e sa cɛn kunngba. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, wie liɛ’n ɔ fata kɛ e kunndɛ junman uflɛ, annzɛ e nin e awlofuɛ mun e tu e ko tran lika uflɛ naan y’a kwla nian be lika. ?I lɛ nun’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a kle kɛ e lafi su kɛ Zoova i sa’n timan tika-ɔ?

11. ?Kɛ sika ndɛ’n ti kekle e su’n, ngue yɛ e kwla yo-ɔ? (Liki 12:​29-31)

¹¹ Like cinnjin kpa kun mɔ sɛ e yo’n, é ɲán su ye dan’n, yɛle kɛ e koko sa ng’ɔ o e su’n e kle Zoova. (Ɲan. 16:3) Maan e srɛ i kɛ ɔ man e ngwlɛlɛ naan y’a kwla fa ajalɛ kpa, yɛ ɔ yo maan e wla gua ase. I liɛ’n, é yáci sa ng’ɔ o e su’n i ti “kokolɛ ngbɛn’n.” (An kanngan Liki 12:​29-31 nun.) Maan e srɛ titi kɛ ɔ uka e naan e ɲin yi like nga e le i’n. (1 Tim. 6:​7, 8) Kɛ sika ndɛ’n ti kekle e su’n, like nga e kwla yo naan y’a fite nun’n, maan e kunndɛ i su afɔtuɛ wie mun fluwa nga anuannzɛ’n yi be’n be nun. I lɛ nun’n, sran kpanngban be ɲannin video nin ndɛ nga be o jw.org su’n be su ye.

12. ?Kosan benin mun yɛ ɔ fata kɛ aniaan kun fa usɛ i wun naan i awlobo’n w’a ɲan ajalɛ ng’ɔ fa’n i su ye-ɔ?

¹² Sran wie’m be yacili be awlobo’n be ɔli junman dilɛ lika uflɛ. Sanngɛ blɛ sunman’n, be wa wunnin kɛ nán ajalɛ kpa yɛ be fali-ɔ. Kwlaa naan y’a sɔ junman kun nun’n, nán e bu sika nga é ɲɛ́n i’n i ngunmin i akunndan. Sanngɛ maan e bu wafa nga i bo gúa mán e Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, i akunndan wie. (Lik. 14:28) I lɛ nun’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Sɛ n yaci min yi annzɛ min wun’n n kɔ mmua’n, e aja’n yó sɛ? ?Ń kwlá trán aɲia’m be kwlaa be bo? ?Ń kwlá bó jasin fɛ’n titi? ?Yɛ e nin aniaan mun é kwlá yó ninnge uflɛ wie mun likawlɛ ekun?’ Sɛ e le ba’n, e kwla usa e wun kosan cinnjin nga: ‘?Ń kwlá nían “Zoova i mmla’n nin i afɔtuɛ’m be su” naan m’an ta be?’ (Efɛ. 6:4) Nán ndɛ nga e osufuɛ nin e janvuɛ nga be buman Ɲanmiɛn i mmla’m be like fi’n be kan’n, i su yɛ ɔ fata kɛ e jran e fa ajalɛ-ɔ. Sanngɛ akunndan nga Zoova bu’n i su yɛ ɔ fata kɛ e jran e fa ajalɛ-ɔ. c Be flɛ aniaan kun m’ɔ tran Azi i wia atɔliɛ lɔ lika’n nun’n kɛ Tonin. Be yiɛli i kpɛ sunman kɛ ɔ ko di junman nvle uflɛ nun. Sanngɛ kɛ ɔ fa wlɛli i srɛlɛ’n nun m’ɔ nin i yi’n be kokoli su yalɛ’n, w’a sɔman junman sɔ’m be nun. Asa’n ɔ fali ajalɛ wie mun naan b’a kwla yo sika kan nga be ɲɛn i’n i cɛcɛ. Kɛ andɛ’n Tonin bu sa sɔ’n i akunndan’n, ɔ se kɛ: “Ajalɛ sɔ mɔ n fali’n ti’n, n kwla ukali sran kpanngban naan b’a si Zoova. Yɛ Zoova i sulɛ’n ti e mma’m be cinnjin kpa. E nin min awlobo’n e wunnin kɛ, sɛ e fa ndɛ ng’ɔ o Matie 6:33 nun’n su’n, Zoova nían e lika.”

KƐ AINMAN LIƐ TI’N, E SU SIESIE SIKA KAN’N

13. ?Ngue yɛ e kwla yo i dɔ nga su naan kɛ é wá yó kpɛnngbɛn’n, y’a kwla nian e wun lika-ɔ?

¹³ Kɛ é síesíe sika naan cɛn nga e yo kpɛnngbɛn’n é fá nían e wun lika’n, e kwla kle kɛ e lafi Zoova su. Biblu’n wla e fanngan kɛ e di junman kekle kpa. I liɛ’n ainman’n, é fá tí e wun ɲanman nun. (Ɲan. 6:​6-11) Ɔ maan sɛ e le i wun alaje’n, e kwla siesie sika kanngan, ainman liɛ ti. Sika’n kwla uka e blɛ kekle nun. (Aku. 7:12) Sanngɛ ɔ fataman kɛ sika’n yo e cinnjin tra like kwlaa.

14. ?Kɛ ainman liɛ ti’n é síesíe sika’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e bu ndɛ ng’ɔ o Ebre Mun 13:5 nun’n i akunndan-ɔn?

¹⁴ Zezi i ɲanndra kun nun’n, ɔ kleli kɛ sɛ sran kun tiantian aɲanbeun ninnge’m be nuan, naan sanngɛ “Ɲanmiɛn ɲrun’n ɔ  leman like fi’n,” i sɔfuɛ’n ti sinnglinfuɛ. (Lik. 12:​16-21) Sran fi siman sa ng’ɔ́ wá jú ainman’n. (Ɲan. 23:​4, 5; Zak. 4:​13-15) Asa’n, Zezi seli kɛ ɔ fata kɛ e kaci e sin e si e ninnge’m be kwlaa naan y’a kwla kaci i sɔnnzɔnfuɛ. (Lik. 14:33) Akoto’m be blɛ su’n, i sɔ yɛ Klisifuɛ nga be o Zide lɔ’n be klun klo su be yoli-ɔ. (Ebr. 10:34) Andɛ kusu’n, aniaan kpanngban be kplinnin su kɛ aɲanbeun ninnge’m be fi be sa, kɛ ɔ ko yo naan b’a yoman politiki’n ti. (Ngl. 13:​16, 17) ?Ngue yɛ ɔ ukali be naan b’a kwla yo sɔ-ɔ? Be fali be wla guali nda yɛ mɔ Zoova tali’n su. Ɔ seli kɛ: “N su yiman wɔ ase le, yɛ n su yaciman wɔ le.” (An kanngan Ebre Mun 13:5 nun.) E yo e liɛ nga e kwlɛ i yo’n naan ainman’n y’a kwla nian e wun lika. Yɛ e lafi su kɛ sɛ sa wie mɔ y’a sunnzunman’n tɔ e su’n, Zoova nían e lika.

15. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn nga be su Zoova’n, be wun i wlɛ-ɔ? (An nian foto’n wie.)

¹⁵ Lika wie’m be nun’n, sran’m be wu ba naan cɛn wie lele’n ba sɔ’m b’a nian be lika. Sanngɛ Biblu’n kle kɛ siɛ nin niɛn mun yɛ ɔ fata kɛ be nian be mma’m be lika-ɔ. (2 Kor. 12:14) I yo, kɛ siɛ nin niɛn’m be yo oke’n, be kwla mian sika nin ninnge uflɛ wie’m be wun. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ba’m be fa ajalɛ naan  b’a uka be. (1 Tim. 5:4) Siɛ nin niɛn nga be lafi Zoova su’n, be taman be mma mun naan be kunndɛ sika man be. Sanngɛ be wun i wlɛ kɛ like ng’ɔ kwla man be aklunjɔɛ dan’n, yɛle kɛ be mma sɔ’m be su Zoova.—3 Zan 4.

16. ?Wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla uka be mma mun naan cɛn wie lele’n b’a kwla nian be wun lika-ɔ? (Efɛzifuɛ Mun 4:28)

¹⁶ Kɛ é úka e mma mun naan b’a si like nga bé yó naan cɛn wie lele’n b’a kwla nian be wun lika’n, maan e bɔbɔ e kle kɛ e lafi Zoova su. Kɛ be te yo gbanflɛn annzɛ talua’n, maan e kle be kɛ be di junman kekle. (Ɲan. 29:21; an kanngan Efɛzifuɛ Mun 4:28 nun.) Sɛ be kɔ suklu’n, maan e uka be naan be di junman kpa suklu lɔ. Siɛ nin niɛn nga be ti Klisifuɛ’n, be kwla kunndɛ Biblu’n nun ndɛ wie mun. Kpɛkun be kwla jran su be uka be mma mun naan be suklu dilɛ’n nun’n, b’a wun like trele kun mɔ be kwla suan naan cɛn wie lele b’a kwla nian be wun lika’n, naan kusu b’a kwla tu be klun b’a bo jasin fɛ’n.

17. ?Ngue yɛ e kwla lafi su-ɔ?

¹⁷ Be nga be lafi Zoova su’n, be si kɛ Zoova kwla nian be lika, naan ɔ kunndɛ kpa kɛ ɔ́ yó sɔ bɔbɔ. Kɛ é mántan mɛn’n i awieliɛ’n i koko’n, sa nga bé tɔ́ e su’n ti’n, ɔ ti cinnjin kɛ e kle kɛ e lafi Zoova su kpa. Kannzɛ sa nga be ju e su’n, be ti sɛ ti sɛ’n, maan e lafi su kpa kɛ Zoova m’ɔ le tinmin’n, ɔ́ nían e lika naan y’a ɲan ninnge nga e sa mian be wun’n. E kwla lafi su kɛ i sa m’ɔ tinngɛli nun mɔ wunmiɛn o nun’n, ɔ timan tika. Ɔ maan ɔ kwla uka e lika kwlaa nga e o’n.