LIKE SUANLƐ 11
?É yó sɛ naan Ɲanmiɛn Ndɛ’n w’a man e wunmiɛn?
“Ɲanmiɛn [...] maan sran kwla jran kekle.”—RƆM. 15:5.
JUE 94 E si Ɲanmiɛn Ndɛ’n su ye
I SU FITILƐ *
1. ?Sa kekle benin wie mun yɛ be tɔ Zoova i sufuɛ’m be su-ɔ?
?KƐ É sé yɛ’n, sa wie kle amun yalɛ? Atrɛkpa’n, aniaan wie yɛ w’a lo amun ngasi-ɔ. (Zak. 3:2) Annzɛ kɛ mɔ amun su Zoova’n ti’n, amun wiengu junman difuɛ mun annzɛ amun wiengu suklu ba’m be yo amun finfin. (1 Piɛ. 4:3, 4) Annzɛ amun osufuɛ wie kunndɛman kɛ amun tran aɲia’m be bo annzɛ amun kan like nga amun lafi su’n i ndɛ kle sran. (Mat. 10:35, 36) Kɛ sa kekle’m be tɔ e su’n, wie liɛ’n e kwla se e wun kɛ sɛ e yaci Zoova sulɛ’n ɔ ti kpa. Sanngɛ maan e lafi su kɛ kannzɛ sa ng’ɔ o e su’n ti kekle sɛ’n, Zoova mán e ngwlɛlɛ nin wunmiɛn naan y’a kwla jran kekle.
2. ?Kɛ nga Rɔmunfuɛ Mun 15:4 fa kan’n sa’n, sɛ e kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n wafa sɛ yɛ i bo’n gúa-ɔ?
2 Zoova yoli maan be klɛli i sufuɛ wie’m be su ndɛ Biblu’n nun naan e si wafa nga klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n, be kwla jran be su sa’m be ɲrun kekle’n. Ɔ yoli sɔ naan e si sa. I sɔ’n ti yɛ Zoova maan akoto Pɔlu klɛli ndɛ ng’ɔ o Rɔmunfuɛ Mun 15:4 nun’n niɔn. (An kanngan nun.) Sɛ e kanngan ndɛ sɔ’m be nun’n, bé fɔ́nvɔ e yɛ é ɲán like kpa kun mɔ é fá e wla é gúa su-ɔ. Sanngɛ sɛ e waan é ɲán be su ye’n, nán e ka be nun kannganlɛ’n su ngunmin. Sanngɛ maan e yaci Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun naan ɔ wluwlu e wun naan ɔ kaci e akunndan’n. ?Sanngɛ sɛ sa wie o su’n, é yó sɛ naan Ɲanmiɛn Ndɛ’n w’a uka e naan y’a wun sa sɔ’n i trawlɛ? Maan e yo ninnge nnan nga mun: (1) e srɛ Ɲanmiɛn, (2) e yo kɛ e yɛ sa sɔ’n tɔli e su sa, (3) e bu su akunndan, yɛ (4) e nanti su. Siɛn’n, maan e kan wafa nga e kwla yo ninnge sɔ mun’n i ndɛ. * I sin’n, kɛ é wá kán Famiɛn Davidi nin akoto Pɔlu be ndɛ’n, é wá yó ninnge sɔ mun é nían.
3. (1) ?Kwlaa naan y’a kanngan Biblu’n nun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?
3 (1) Maan e srɛ Ɲanmiɛn. Kwlaa naan y’a kanngan Biblu’n nun’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e wun wafa nga e kwla ɲan ndɛ nga e su wa kanngan nun’n i su ye’n. I wie yɛle kɛ sɛ sa o e su naan e su kunndɛ i trawlɛ’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e wun Biblu’n nun ndɛ ng’ɔ kwla uka e’n.—4. ?Kɛ é kánngan Biblu’n nun’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a ɲan ndɛ nga e su kanngan nun’n i su ye kpa-ɔ?
4 (2) Maan e yo kɛ e yɛ sa sɔ’n tɔli e su sa. Wafa nga Zoova yili e’n ti’n, kɛ é tíe ndɛ kun annzɛ kɛ é kánngan nun’n e kwla yo kɛ kɛ sa sɔ’n jú’n nn e o lɛ sa. Ɔ maan kɛ é kánngan be nga Biblu’n kan be ndɛ’n be nun kun i su ndɛ’n nun’n, maan e yo kɛ kɛ sa sɔ’n jú’n nn e o lɛ sa. Kpɛkun maan e yo kɛ e yɛ sa sɔ’n juli e su sa. Yɛle kɛ maan e yo kɛ like nga sran’n wun i’n e wun i wie sa, yɛ wafa nga i wun yo i’n maan e wun yo e sɔ wie.
5. (1) ?Kɛ be se kɛ e bu Biblu’n nun ndɛ nga e su kanngan nun’n i su akunndan’n, i bo’n yɛle benin? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo sɔ-ɔ?
5 (3) Maan e bu su akunndan. Kɛ e ko kanngan ndɛ kun nun Biblu’n nun’n, maan e bu i sin kpa yɛ e bu wafa nga e kwla nanti su’n i akunndan wie. I sɔ’n úka e naan y’a fa ndɛ sɔ’n y’a sunnzun ndɛ nga e si be laa’n naan y’a wun i wlɛ kpa. Kɛ e kanngan Biblu’n nun mɔ e waan é bú su akunndan’n, e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ sran nga be kɛn i ndɛ wa’n, ɔ yoli naan w’a wun i su sa’n i trawlɛ-ɔ? ?Wafa sɛ yɛ Zoova ukɛli i-ɔ? ?Wafa sɛ yɛ i su ndɛ’n kwla uka min naan m’an wun min su sa’m be trawlɛ wie-ɔ?’
6. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nanti like nga e suan’n su-ɔ?
6 (4) Maan e nanti su. Zezi seli kɛ sɛ e suan like naan e nantiman su’n, e ti kɛ sran kun m’ɔ kplɛnnin i sua’n aunɲan nun sa. Ɔ miɛnnin i ɲin dili junman sɔ, sanngɛ ɔ kleli i wun yalɛ ngbɛn. Afin sɛ nzue tɔ dan naan aunmuan tu’n, sua sɔ’n bú gúa. (Mat. 7:24-27) I wafa kunngba’n, sɛ kwlaa naan y’a kanngan Biblu’n nun’n e srɛ Ɲanmiɛn naan kɛ é kánngan nun’n e yo kɛ kɛ sa sɔ’n jú’n nn e o lɛ sa naan e bu su akunndan’n, naan sanngɛ e nantiman su’n, i kwlaa nga e yoli i lɛ’n ti ngbɛn. Ɔ maan sɛ sa kekle wie tɔ e su’n annzɛ be kle e yalɛ’n, e su lafiman Ɲanmiɛn su kpa kun. Sanngɛ sɛ e nanti like nga e suan’n su’n, é fá ajalɛ kpa, é dí aklunjuɛ yɛ é láfi Ɲanmiɛn su kpa trá laa’n. (Eza. 48:17, 18) Siɛn’n, é wá kán Famiɛn Davidi i ndɛ. I sɔ yolɛ nun’n, é wá wún wafa nga e kwla nanti ninnge nnan nga e kannin be ndɛ’n be su’n.
?NGUE YƐ FAMIƐN DAVIDI I SU NDƐ’N KLE E-Ɔ?
7. ?Biblu’n nun ndɛ benin yɛ é wá fá e ɲin é síe su-ɔ?
7 ?Amun janvuɛ wie annzɛ amun osufuɛ wie w’a yo amun tɛ le? Sɛ ɔ ti sɔ’n nn ndɛ ng’ɔ tɔli Famiɛn Davidi nin i wa Absalɔmun be afiɛn’n kwla uka amun. Absalɔmun jasoli i si’n i wun, yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ dé famiɛn bia’n i sa nun.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.
8. ?Ngue yɛ amun kwla srɛ Zoova kɛ ɔ yo man amun-ɔn?
8 (1) Amun srɛ Ɲanmiɛn. Ka naan amun a kanngan Davidi i su ndɛ sɔ’n nun’n, amun srɛ Zoova be kan wafa nga like nga sran sɔ’n yoli’n ti’n amun wun yo amun’n i ndɛ trele be kle i. (Jue. 6:7-10) I sin’n, amun se i kɛ ɔ uka amun naan amun wun wafa nga ndɛ sɔ’n kwla uka amun naan amun a jran sa sɔ’n i ɲrun kekle’n.
9. ?Ndɛ benin yɛ ɔ tɔli Davidi nin i wa Absalɔmun be afiɛn-ɔn?
9 (2) Amun yo kɛ amun yɛ sa sɔ’n tɔli amun su sa. Amun bu sa nga be tɔli Famiɛn Davidi su’n ɔ nin wafa nga sa sɔ’m be ti’n i wun yoli i’n be akunndan. Davidi i wa 2 Sam. 15:7) Kɛ Absalɔmun i blɛ liɛ’n juli’n, ɔ sunmannin sran wie mun Izraɛli mɛn wunmuan’n nun naan be yo naan sran’m be kplin su kɛ ɔ kaci be famiɛn. I kpa bɔbɔ’n, ɔ yoli maan Davidi i janvuɛ kpa kun mɔ be flɛ i Aitofɛli’n mɔ i kunngba’n ti i afɔtuɛ manfuɛ’n, ɔ suli i su. I sin’n, Absalɔmun bɔbɔ sieli i wun famiɛn yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ trɛ́ i si Davidi naan ɔ́ kún i. Blɛ sɔ’n nun’n nn Davidi w’a tɔ tukpacɛ kekle kpa. (Jue. 41:2-10) Kɛ Davidi tili ndɛ sɔ’n nun’n, ɔ tuli Zerizalɛmun klɔ’n su. I agualiɛ su’n, Absalɔmun i sonja mun nin Davidi i sonja liɛ’m be kunnin. Sanngɛ Absalɔmun i sonja’m b’a ɲanman jranwlɛ. I kpa bɔbɔ’n, be kunnin Absalɔmun bɔbɔ ba’n.
Absalɔmun yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan sran’m b’a klo i sa. Ɔ yoli sɔ afuɛ kpanngban kpa. (10. ?Sa ng’ɔ tɔli Davidi su’n ti’n, ngue yɛ ɔ kwla se kɛ ɔ́ yó-ɔ?
10 Maan e bu wafa nga Davidi i wun yoli i’n i akunndan. Ɔ klo i wa Absalɔmun yɛ ɔ lafi i janvuɛ Aitofɛli su. Ɔ nin i sɔ ngba’n, be sran nɲɔn’n be kpɛli i bo waka. Nanwlɛ, be yoli i tɛ dan. I kpa bɔbɔ’n, be kunndɛli kɛ bé kún i. I kwlaa sɔ’n ti’n, Davidi kwla se kɛ ɔ lafiman sran fi su kun. Afin ɔ kwla se i wun kɛ kɔlɛ’n, i janvuɛ onga’m be nin Absalɔmun be bo ti kun. Ɔ maan ɔ kwla bu i ngunmin wun akunndan kpɛkun i kunngba fia wanndi. Annzɛ kusu sa sɔ’n ti’n, i wla kwla bo i wun tratra su. Sanngɛ Davidi w’a yoman ninnge kwlaa sɔ’m be nun wie fi. I kpa bɔbɔ’n, ɔ jrannin sa sɔ’n i ɲrun kekle. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i-ɔ?
11. ?Wafa sɛ yɛ Davidi jrannin sa ng’ɔ tɔli i su’n i ɲrun kekle-ɔ?
11 (3) Amun bu su akunndan. I sɔ yolɛ nun’n, amun kwla usa amun wun kɛ: “?Ngue yɛ Davidi yoli fa ukɛli i wun-ɔn?” Davidi i ti nun w’a sannganman yɛ w’a kpliman w’a faman ajalɛ. Yɛ kannzɛ srɛ kunnin i bɔbɔ’n, sanngɛ like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n w’a tumɛn i cɛn w’a sieman. Ɔ srɛli Zoova kɛ ɔ ukɛ i kpɛkun ɔ seli i janvuɛ’m be kɛ be ukɛ i wie. Asa ekun’n, w’a sisimɛn i bo naan w’a yo like ng’ɔ sunnzunnin kɛ ɔ́ yó’n. Kannzɛ bɔbɔ be yoli Davidi i tɛ sɛ’n, sanngɛ w’a seman kɛ ɔ lafiman sran fi su kun. Yɛ w’a faman sran’m be kwlaa be wun ya. Sanngɛ ɔ lafili Zoova nin i janvuɛ’m be su titi.
12. ?Wafa sɛ yɛ Zoova ukali Davidi-ɔ?
12 ?Wafa sɛ yɛ Zoova ukali Davidi-ɔ? Sɛ amun kunndɛ sa sɔ’n i su like kpa’n, amún wún kɛ Zoova mannin Davidi i wunmiɛn naan w’a kwla jran kekle. (Jue. 3:2-9 nin i su fitilɛ’n.) Asa ekun’n, Zoova yrali ajalɛ nga Davidi fali be’n be su. Kpɛkun kɛ Davidi i janvuɛ kpa’m bé kplí i ti’n, Zoova suannin be bo.
13. ?Sɛ sran kun yoli e sa tɛ dan’n, wafa sɛ yɛ e kwla nanti Davidi i ajalɛ’n su-ɔ? (Matie 18:15-17)
13 (4) Amun nanti su. Amun usa amun wun kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ n kwla nian Davidi i ajalɛ’n su-ɔ?’ Sɛ be yoli amun tɛ’n, nán amun sisi amun bo naan amun a siesie sa sɔ’n. Kannzɛ sa nga be yoli e’n ti tɛ dan-o annzɛ ɔ timan tɛ dan-o, sɛ e waan é síesíe’n e kwla nanti ajalɛ nga Zezi kleli e m’ɔ o Matie ndɛ tre 18 nun’n i su. (An kanngan Matie 18:15-17 nun.) Sanngɛ i sɔ yolɛ nun’n, nán e fa ajalɛ ya su. Maan e srɛ Zoova kɛ ɔ yo maan e wla gua ase yɛ ɔ uka e naan e wun like trele ng’ɔ fata kɛ e yo’n. Asa ekun’n, nán e se kɛ e lafiman e janvuɛ’m be su kun. Yɛ sɛ be waan bé úka e’n, maan e kplin su. (Nya. 17:17) Sanngɛ ng’ɔ ti cinnjin kpa’n, yɛle kɛ maan e nanti afɔtuɛ nga Zoova man e m’ɔ o i nuan Ndɛ’n nun’n su.—Nya. 3:5, 6.
?NGUE YƐ PƆLU I SU NDƐ’N KLE E-Ɔ?
14. ?Sa benin nun yɛ ndɛ ng’ɔ o 2 Timote 1:12-16; 4:6-11, 17-22 be nun’n ɔ kwla wla e fanngan-ɔn?
14 ?Zoova mɔ amun su i’n ti’n, amun osufuɛ’m be kle amun yalɛ? ?Amun tran nvle kun mɔ i nun’n awa’n tanninnin amun ninnge wie’m be yolɛ annzɛ ɔ seli amun kɛ nán amun su Zoova mlɔnmlɔn kun? Sɛ ɔ ti sɔ’n, 2 Timote 1:12-16; 4:6-11, 17-22 be nun’n, ɔ́ wlá amun fanngan kpa. * Kɛ Pɔlu klɛ́ Biblu’n nun ndɛ mma sɔ mun’n, nn b’a wlɛ i bisua.
sɛ amun kanngan ndɛ ng’ɔ o15. ?Ngue yɛ amun kwla srɛ Zoova kɛ ɔ yo man amun-ɔn?
15 (1) Amun srɛ Ɲanmiɛn. Kwlaa naan amun a kanngan ndɛ mma sɔ’m be nun’n, amun srɛ Zoova be koko amun su sa’n be kle i. Yɛ amun kan wafa nga amun wun yo amun’n i ndɛ trele be kle i wie. I sin’n, amun srɛ Zoova kɛ ɔ uka amun naan amun wun wafa nga Pɔlu i su ndɛ sɔ’n kwla uka amun’n i wlɛ.
16. ?Sa benin yɛ ɔ tɔli Pɔlu su-ɔ?
16 (2) Amun yo kɛ amun yɛ sa sɔ’n tɔli amun su sa. Maan ɔ yo amun kɛ sa nga be tɔli Pɔlu su’n, amun su yɛ be tɔli sa. B’a wlɛ i bisua Rɔmun lɔ. Be wlɛli i bisua laa, sanngɛ afuɛ liɛ’n ɔ si kɛ bé kún i. Asa ekun’n, i janvuɛ wie’m be kacili be sin be sili i. Yɛ i bɔbɔ ba’n w’a fɛ.—2 Tim. 1:15.
17. ?Sa ng’ɔ tɔli Pɔlu su’n ti’n, ngue yɛ ɔ kwla se kɛ ɔ́ yó-ɔ?
17 Pɔlu kwla bu ninnge ng’ɔ yoli be laa’n be akunndan kpɛkun ɔ yo i nsisɔ. Yɛle kɛ ɔ kwla se i wun kɛ sɛ ɔ ti kɛ w’a suman Ɲanmiɛn juejue su kɛ nga sa’n, nn dɔ nga su’n ɔ nunman bisua. Asa ekun’n, ɔ kwla fa aniaan nga be o Azi mɛn’n nun’n mɔ be kacili be sin be sili i’n be wun ya. Kpɛkun ɔ kwla se kɛ ɔ lafimɛn i janvuɛ onga’m be su kun. Sanngɛ Pɔlu w’a yoman ninnge kwlaa sɔ’m be nun wie fi. ?Ngue yɛ ɔ ukali Pɔlu naan w’a lafi su kɛ i janvuɛ onga’m be su yimɛn i ase naan Zoova yó i mo-ɔ?
18. ?Kɛ sa tɔli Pɔlu su’n, ngue yɛ ɔ yoli-ɔ?
18 (3) Amun bu su akunndan. I lɛ nun’n, amun usa amun wun kɛ: ‘?Ngue yɛ Pɔlu yoli fa ukɛli i wun-ɔn?’ Pɔlu si kɛ ɔ cɛ kan’n, bé kún i. Sanngɛ i wla w’a fiman Zoova i manmanlɛ’n m’ɔ ti ninnge’m be kwlaa be nun cinnjin kpafuɛ’n i su. Kpɛkun ɔ buli wafa ng’ɔ kwla wlɛ i wiengu’m be fanngan’n i akunndan titi. Asa ekun’n, ɔ fɛli i wla guali Zoova su. Yɛle kɛ ɔ srɛli i kpɛ sunman. (2 Tim. 1:3) Kannzɛ aniaan wie’m be kpɔcili Pɔlu’n, sanngɛ w’a fɛmɛn i ɲin w’a siemɛn i sɔ liɛ’n su. Sanngɛ wafa nga aniaan’m be ukɛli i’n i su yɛ ɔ fɛli i ɲin sieli-ɔ. Ɔ maan ɔ sili su ye. Asa kusu’n, Pɔlu suannin Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like titi. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) Yɛ ng’ɔ ti cinnjin kpa’n, yɛle kɛ ɔ lafili su kpa kɛ Zoova nin Zezi be klo i. Afin b’a yimɛn i ase le, yɛ ɔ lafili su kɛ junman kpa m’ɔ dili’n ti’n bé yó i mo.
19. ?Wafa sɛ yɛ Zoova ukali Pɔlu-ɔ?
19 Zoova dun mmua seli Pɔlu kɛ Klisifuɛ m’ɔ kacili’n ti’n, bé klé i ɲrɛnnɛn. (Yol. 21:11-13) ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Zoova ukali Pɔlu-ɔ? Ɔ tɛli Pɔlu i srɛlɛ’m be su, yɛ ɔ mɛnnin i wunmiɛn. (2 Tim. 4:17) Asa ekun’n, Zoova seli Pɔlu kɛ junman m’ɔ miɛnnin i ɲin dili’n ti’n ɔ́ ɲɛ́n i akatua’n. Kpɛkun Zoova yoli maan Pɔlu i janvuɛ’m be yoli ninnge trele wie mun fa ukɛli i.
20. (1) ?Kɛ nga Rɔmunfuɛ Mun 8:38, 39 be fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ ukali Pɔlu naan w’a jrɛn i su sa’m be ɲrun kekle-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla niɛn i ajalɛ’n su-ɔ?
20 (4) Amun nanti su. Amun usa amun wun kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ n kwla nian Pɔlu i ajalɛ’n su-ɔ?’ Kɛ Pɔlu sa’n, maan e se e wun kɛ Zoova mɔ e su i’n ti’n bé klé e yalɛ. (Mar. 10:29, 30) Sɛ e waan blɛ kekle nun’n, é sú Zoova titi’n ɔ fata kɛ e srɛ i yɛ e suan Biblu’n nun like titi. Yɛ nán e wla fi su kɛ Zoova i manmanlɛ’n yɛ ɔ ti cinnjin tra like kwlaa-ɔ. Maan e lafi su kɛ Zoova su yiman e ase le yɛ like fi kwlá yoman naan w’a yaci e klolɛ.—An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 8:38, 39 nun; Ebr. 13:5, 6.
MAAN E SUAN SRAN UFLƐ MƆ BIBLU’N KAN BE NDƐ’N BE SU LIKE
21. ?Ngue yɛ ɔ ukali Ayoko nin Ɛktɔɔ naan b’a jran be su sa’m be ɲrun kekle-ɔ?
21 Kannzɛ e su sa’m be ti sɛ ti sɛ’n, sɛ e suan be nga Biblu’n kan be ndɛ’n be su like’n, i sɔ’n úka e naan y’a jran kekle. I wie yɛle aniaan bla kun m’ɔ suan Ayoko’n i liɛ’n. * Ɔ ti atin bofuɛ, yɛ ɔ tran Zapɔn lɔ. Ɔ seli kɛ Zonasi i su ndɛ’n ukɛli i naan nzra nun jasin fɛ bolɛ’n w’a kunmɛn i srɛ kun. Be flɛ aniaan gbanflɛn kun kɛ Ɛktɔɔ. Ɔ tran Ɛndonezi lɔ, yɛ i si nin i nin be suman Zoova. Ɔ seli kɛ Riti i su ndɛ’n maan ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ sí Zoova naan ɔ́ sú i wie.
22. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a ɲan e flimun mun nin ndɛ akpasua nga be flɛ i kɛ “Lafi Ɲanmiɛn su kɛ be sa” be su ye-ɔ?
22 Sɛ e nian e flimun mun naan e tie Biblu’n nun kannganlɛ nga be ti kɛ anɔ yilɛ sa’n yɛ sɛ e kanngan ndɛ akpasua nga be flɛ i kɛ “Lafi Ɲanmiɛn su kɛ be sa” i nun’n, é ɲán wunmiɛn é jrán e su sa’m be ɲrun kekle. * Sanngɛ kwlaa naan y’a yo ninnge sɔ mun’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e wun ndɛ trele nga be kwla uka e’n. Kpɛkun kɛ é súan Zoova i sufuɛ sɔ’m be nun kun i su like’n, maan e yo kɛ sa ng’ɔ tɔli i su’n, e su yɛ ɔ tɔli sa. Maan e bu like nga be yoli’n ɔ nin wafa nga Zoova ukali be naan b’a jran be su sa’m be ɲrun kekle’n i su akunndan. I sin’n, maan e nanti like nga be su ndɛ sɔ’n kle e’n su. Asa ekun’n, ninnge nga Zoova yo mannin e’n ti’n, maan e lɛ i ase. Yɛ e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a uka e wiengu mun naan y’a wla be fanngan’n. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ ukalɛ mɔ Zoova uka e’n yo e fɛ.
23. ?Kɛ nga Ezai 41:10, 13 be fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zoova tali e nda kɛ ɔ́ yó mán e-ɔ?
23 Satan i mɛn tɛ nga nun tranlɛ’n ti kekle. Yɛ kɛ sa’m be tɔ e su’n, ɔ ju wie’n e lemɛn i yowlɛ. (2 Tim. 3:1) Sanngɛ nán maan e wla bo e wun tratra su. Afin Zoova si sa nga be o e su’n. Yɛ ɔ tali e nda kɛ sɛ sa tɔ e su’n, ɔ́ fɛ́ i sa fama mɔ wunmiɛn o nun’n fá súan e bo. (An kanngan Ezai 41:10, 13 nun.) I sɔ’n ti’n, maan e lafi su kɛ Zoova úka e naan ɔ́ fá Biblu’n mán e wunmiɛn naan y’a jran e su sa’m be ɲrun kekle.
JUE 96 Ɲanmiɛn i fluwa’n ti like kpa dan
^ ndɛ kpɔlɛ 5 Biblu’n nun ndɛ sunman be kle kɛ Zoova klo i sufuɛ mun naan ɔ́ úka be blɛ kekle nun. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán like nga e kwla yo naan y’a ɲan like nga e suɛn i Biblu’n nun’n i su ye’n i ndɛ.
^ ndɛ kpɔlɛ 2 Biblu’n nun like suanlɛ’n i wafa’n sɔnnin. Be nun kun yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn. Sɛ amun waan amún sí i wafa uflɛ wie mun’n, amun nian Zoova i Lalofuɛ’m be like kunndɛlɛ fluwa’n nun. Amun niɛn i ndɛ ja ng’ɔ suan “Biblu’n” i ndɛ ce ng’ɔ suan “Biblu’n nun kannganlɛ nin i wlɛ wunlɛ” i nun.
^ ndɛ kpɔlɛ 14 Sasafuɛ Tranwlɛ’n i nun like suanlɛ aɲia’n i bo’n, nán amun kanngan ndɛ mma sɔ’m be nun.
^ ndɛ kpɔlɛ 21 Be kacili sran wie’m be dunman’n.
^ ndɛ kpɔlɛ 22 Kɔ jw.org su naan kunndɛ ndɛ akpasua nga be flɛ i kɛ “ Lafi Ɲanmiɛn su kɛ be sa: Biblu’n nun sran mun.” (Tin LIKE NGA BIBLU’N KLE’N > ƝANMIƐN SULAFILƐ su.)