Fluwa’n nun kannganfuɛ’m be kosan mun
?Klistfuɛ kun kwla fa like nga be flɛ i kɛ sterilet naan w’a wuman ba?
Klistfuɛ kun nin i yi yɛ ɔ fata kɛ be fa ajalɛ kun-ɔn. Sanngɛ, ɔ fata kɛ be nian be wun su naan b’a fɔnman Biblu’n nun mmla’n. Asa ekun’n, ɔ fata kɛ be wun junman nga sterilet di’n i wlɛ kpa naan sɛ be fa’n, be akunndan’n w’a buman be fɔ.
Zoova seli Adam nin Ɛvu kɛ: “An trɛ, an sɔn kpa.” (Bo Bolɛ 1:28; 9:1) Zoova kannin ndɛ kunngba’n kleli Nowe nin i awlofuɛ mun wie. Biblu’n kleman kɛ ɔ ti cinnjin kɛ Klistfuɛ’m be wu ba kpanngban. Like nga sran kun nin i yi bé yó naan b’a wuman ba kpanngban’n, annzɛ b’a wu ba blɛ ng’ɔ ti be klun su nun’n, be bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ be fɛ i wun ajalɛ-ɔ. ?Sanngɛ, ngue su yɛ ɔ fata kɛ be jran naan b’a fa be ajalɛ sɔ’n niɔn?
Sɛ Klistfuɛ kun nin i yi be waan be wunman ba, annzɛ be wunman ba kpanngban’n, ɔ fataman kɛ like nga bé yó’n, ɔ fɔn Ɲanmiɛn mmla’n. I wie yɛle kɛ, be su seman kɛ bé tú kuɛ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n bu kuɛ tulɛ’n i fɔ. Afin sran ng’ɔ tu kuɛ’n, ɔ kle kɛ nguan’n timɛn i ɲrun like fi. (Ezipt Lɔ Tulɛ 20:13; 21:22, 23; Jue Mun 139:16; Zeremi 1:5) ?Sanngɛ, Klistfuɛ’m be kwla fa sterilet?
Afuɛ 1979, Mɛ 15, blɔfuɛ nun Sasafuɛ Tranwlɛ’n i bue 30-31 yiyili ndɛ sɔ’n nun. Blɛ sɔ nun’n, sterilet ti potomo. Be fa wla bla’n i bla lika naan w’a wunnzɛman. Sasafuɛ Tranwlɛ’n sɔ’n yiyili nun kɛ wafa nga sterilet di junman’n, dɔɔtrɔ’m be wunmɛn i wlɛ kpa. Sanngɛ, be nun sunman be waan bla’m be klun lɔ like kun ti kɛ klenzua sa. Kɛ bla’n nin yasua be si sua’n, sterilet yo maan yasua’n i mmie’n nin klenzua sɔ’n be yiaman nun. Ɔ maan, mmoja kwlá jranman bla naan se kɛ ɔ́ wúnnzɛ.
Sanngɛ ɔ ju wie’n, bla’n wunnzɛ. Bla’n i klun lɔ like ng’ɔ ti kɛ klenzua sa’n, ɔ kwla kɔ bla’n i klun lɔ lika kun (trompe de fallope) nun. Kɛ ɔ nin yasua’n i mmie’n be yia nun’n, kpɛkun, mmoja w’a jran bla’n. Sanngɛ sterilet ti’n, mmoja kwlá kaman lɛ. Ɔ flo tɔ. I sɔ’n ti kuɛ tulɛ. Sasafuɛ Tranwlɛ’n kunngba’n seli kɛ: “Klistfuɛ nanwlɛfuɛ nga be kunndɛ kɛ bé fá sterilet, be bu junman sɔ mɔ sterilet di’n i su akunndan kpa, naan ajalɛ nga bé fá’n w’a kleman kɛ be buman nguan’n i like fi.”—Jue Mun 36:10.
Sanngɛ, kɛ afuɛ 1979 nun be yili Sasafuɛ Tranwlɛ’n sɔ’n m’ɔ́ fá jú andɛ’n, dɔɔtrɔ’m b’a wun ninnge sunman be wlɛ ekun.
Ɔ maan siɛn’n, b’a yi sterilet i wafa nɲɔn. Kun o lɛ’n, be fali aaba yɛ be fa yoli-ɔ. Be yili i afuɛ 1988 nun. Blɛ sɔ nun’n, Amlɛnkɛn’m be lɔ yɛ be si i kpa-ɔ. I nɲɔn su’n liɛ’n, be yili i afuɛ 2001 nun. Like kun mɔ be flɛ i kɛ Ɔrmɔnun’n, ɔ o nun. ?Wafa sɛ yɛ sterilet wafa nɲɔn sɔ’m be di junman-ɔn?
Nga be fali aaba yɛ be fa yoli’n: E wunnin kɛ, kɛ be fa sterilet wla bla kun i wun’n, yasua’n i mmie’n, ɔ nin bla’n klun lɔ like ng’ɔ ti kɛ klenzua sa’n be kwlá yiaman nun. Aaba’n, ɔ saci yasua’n i mmie’n mlɔnmlɔn. * (An nian nzɔliɛ’n i su ndɛ’n.) Asa kusu’n, ɔ yo maan mmoja kwlá jranman bla’n.
Nga ɔrmɔnun’n o nun’n: Ɔrmɔnun ng’ɔ o ayre mma (pilule) nga bla’m be nɔn naan b’a wunnzɛman nun’n, ɔ o sterilet sɔ’n nun wie. Ɔ di junman kɛ laa liɛ nga be fali potomo yɛ be fa yoli’n sa. Sanngɛ, sterilet nga ɔrmɔnun’n o nun’n, ɔ le ta kpa. Yɛle kɛ, ɔ yo maan bla nga be fa’n be nun wie’m be liɛ’n, like * (An nian nzɔliɛ’n i su ndɛ’n.) Asa kusu’n, ɔ yo maan yasua’n i mmie’n kwlá juman lika nga klenzua’n o lɔ’n.
ng’ɔ ti kɛ klenzua sa be klun’n, ɔ kpɔciman. Kusu sɛ like sɔ’n w’a kpɔciman’n, ɔ nin yasua’n i mmie’n be kwlá yiaman nun naan se kɛ mmoja jrán bla’n.Like ng’ɔ ti kɛ klenzua sa’n bla’n i klun lɔ’n, ɔ nin yasua’n i mmie’n be kwla yia nun. Ɔ maan, mmoja kwla jran bla’n. Sanngɛ, lika ng’ɔ fata kɛ mmoja sɔ’n jran lɛ naan w’a kaci ba’n, sterilet ti’n, ɔ kwlá jranman lɛ. Afin ɔ saci lika sɔ’n. Ɔ maan, kɛ bla’n fa kuɛ’n, kuɛ’n saci. Dɔɔtrɔ wie’m be waan ɔ yoman sɔ titi, naan bla nga be nɔn ayre mma (pilule) bɔbɔ’n, i sɔ sa kwla ɲan be wie.
Ɔ maan, sterilet nga be fali aaba yɛ be fa yili’n, annzɛ nga ɔrmɔnun o nun’n, sran fi kwlá dimɛn i nanwlɛ kɛ be kwlá yoman naan mmoja w’a jranman bla’n. Sanngɛ, dɔɔtrɔ’m be waan sterilet kwla yo maan mmoja jranman bla’n. Bla nga be fa sterilet, be taman wunnzɛ.
Sɛ Klistfuɛ kun nin i yi be waan bé fá sterilet, ɔ fata kɛ be ko wun dɔɔtrɔ kun wun naan be koko i su yalɛ. Dɔɔtrɔ’n kwla kan sterilet nga be kwla ɲɛn i be tranwlɛ lɔ’n, i ndɛ kle be. Asa ekun’n, ɔ kwla kan wafa ng’ɔ kwla yo be ye’n, annzɛ ɔ kwla kle bla’n i yalɛ’n, i ndɛ kle be wie. Nán maan yasua nin i yi’n be tran lɛ naan sran uflɛ, annzɛ be dɔɔtrɔ’n yɛ ɔ kle be ajalɛ ng’ɔ fata kɛ be fa’n niɔn. (Rɔmfuɛ Mun 14:12; Galasifuɛ Mun 6:4, 5) Be bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ be fa ajalɛ kun-ɔn. Maan be fa ajalɛ nga be si kɛ sɛ be fa’n, Ɲanmiɛn klun jɔ́ be wun’n. I liɛ’n be klun akunndan’n su buman be fɔ.—An nian 1 Timote 1:18, 19; 2 Timote 1:3.
^ ndɛ kpɔlɛ 8 Angle be lɔ fluwa kun seli kɛ: ‘Sterilet nga be fali aaba yɛ be fa yoli’n, ɔ le ta kpa. Sɛ bla 100 be fɛ i sɔ like’n afuɛ kun nun’n, kunngba cɛ yɛ ɔ kwla wunnzɛ-ɔ. Sterilet nga aaba w’a sɔnman nun’n, ɔ leman ta dan.’
^ ndɛ kpɔlɛ 9 Kɛ mɔ ɔrmɔnun o strilet sɔ’n nun ti’n, dɔɔtrɔ wie’m be fa man bla nga b’a ja bian, annzɛ be nin a jaman wie mɔ be mannza gua dan’n.