LIKE NG’Ɔ TI TƐ’N: Fluwa nin nnɛn kplo nga be klɛli Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n be su’n, b’a saciman. Asa ekun’n, sran’m b’a kwlá nunnunman Biblu’n i osu. Sanngɛ, be nga be klɛli Ɲanmiɛn ndɛ’n fluwa’m be su’n, ɔ nin be nga be kaci i aniɛn’m be nun’n, be nun wie’m be kunndɛli kɛ bé kpɛ́ ndɛ’n i wun. B’a nianman ndɛ nga Biblu’n kan’n su. Be kunndɛli kɛ bé fá be bɔbɔ be ndɛ nga be lafi su’n, bé wlɛ́ i Biblu’n nun. Sa wie mun yɛ:

• Ɲanmiɛn sua’n: Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 400 nun lele afuɛ 200 nun ka naan y’a ju Klistfuɛ’m be blɛ’n su’n, Samarifuɛ’m be yili Biblu kun. Biblu sɔ’n nun’n, be klɛli ndɛ kun fa wlali Ezipt Lɔ Tulɛ 20:17 nun. Be klɛli i kɛ: “Garizimun oka’n su lɔ’n, amun kplan min sulɛ lika kun.” Samarifuɛ’m be kplannin Ɲanmiɛn sua kun Garizimun oka’n su lɔ. Be klɛli ndɛ sɔ’n naan sran’m be bu i kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ seli kɛ be yo sɔ ɔ.

• Ɲanmiɛn ti atre nsan: Kɛ Ɲanmiɛn maan be wieli Biblu’n i klɛ’n, i afuɛ 300 w’a juman, bian kun klɛli ndɛ nun fa wlali 1 Zan 5:7 nun. Ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn su lɔ’n, Siɛ’n nin Ndɛ’n, ɔ nin Wawɛ saun’n, be nsan’n be ti sran kun.” Kɛ Ɲanmiɛn maan bé klɛ́ i nuan ndɛ’n i klikli nun’n, ndɛ sɔ’n nunman nun. Be flɛ bian kun kɛ Blisi Mɛsigɛli. I waan kɛ ɔ fɛ i afuɛ 500 nun’n, be klɛli ndɛ sɔ’n Biblu nga be yili i Latɛn nun’n, ɔ nin nga be flɛ i kɛ Vulgate be nun.

• Ɲanmiɛn dunman’n: Be nga be kacili Biblu’n nun ndɛ’n aniɛn’m be nun’n, be nun sunman be fali Zuifu’m be lalafuɛ ndɛ kun su. Be waan ɔ fataman kɛ be bo Ɲanmiɛn dunman’n. I sɔ’n ti, be yili e Yifuɛ’n i dunman’n Biblu’n nun. Kpɛkun, “Ɲanmiɛn” annzɛ “e Min” yɛ be fa sieli i osu ɔ. Sanngɛ, nn be flɛ sran mun, ɔ nin amuɛn mun, ɔ nin mmusu’m be si Satan bɔbɔ’n, be sɔ wie.​—Zan 10:34, 35; 1 Korɛntfuɛ Mun 8:5, 6; 2 Korɛntfuɛ Mun 4:4. *

LIKE NGA TI YƐ BIBLU’N I OSU W’A NUNNUNMAN’N: Be nga be klɛli Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n fluwa’m be su’n, be  nun wie’m be kunndɛli kɛ bé kpɛ́ ndɛ wie’m be wun. Sanngɛ, be dan lika be dili be junman’n i kpa. Be nun wie yɛle Masorɛti mun. Kɛ Zezi wuli m’ɔ dili afuɛ 100, yɛ be boli be junman’n i dilɛ bo ɔ. Be niannin Ɲanmiɛn ndɛ’n nga be klɛli i Ebre nun’n su be klɛli. Kɛ ɔ ko yo naan b’a diman fɔ’n, be ka ndɛ mma nin ndɛ ɲanman mun. Kpɛkun, be nian su be klɛ. Sɛ ɔ yo be kɛ, ndɛ nga be su nian su bé klɛ́’n, ɔ timan su’n, be kacimɛn i. Sanngɛ be sie i wun lɛ nzɔliɛ kun. Masorɛti’m b’a kaciman Biblu’n i nun ndɛ wie fi. Be flɛ bian kun kɛ Gosɛnin Gɔstɛnin. I waan: ‘Be buli i kɛ sran ng’ɔ kpɛ ndɛ wie wun’n, nn w’a yo sa tɛ dan.’

Lalafuɛ fluwa nin nnɛn kplo nga Ɲanmiɛn ndɛ’n klɛ su’n, sran’m be wa wunnin i kpanngban kpa. Ɔ maan, be wunnin lika nga sran’m be dili fɔ’n. Ɲanmiɛn sulɛ wafa wie’m be kpɛnngbɛn’m be seli kɛ Biblu nga be klɛli i Latɛn nun’n, yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n niɔn. Sanngɛ ndɛ akpasua nga nun’n, e wunnin kɛ be Biblu sɔ’n nun’n, sran wie’m be klɛli ndɛ kun wlali 1 Zan 5:7 nun. Ndɛ sɔ’n o Biblu nga be flɛ i kɛ La Bible du Roi Jacques i nun wie. ?Kɛ sran’m be wunnin lalafuɛ fluwa wie mun ekun’n, ngue yɛ be wunnin i wlɛ ɔ? Blisi Mɛsigɛli seli kɛ: ‘Ndɛ nga be klɛ fa wlɛli i 1 Zan 5:7 nun’n, b’a wunmɛn i lalafuɛ fluwa wie fi nun. Biblu nga be yili i Latɛn nun’n, i nun ngunmin yɛ ɔ o ɔ.’ I sɔ’n ti, kɛ sran’m bé yí La Bible du Roi Jacques, ɔ nin Biblu wie mun ekun be uflɛ’n, be yili ndɛ sɔ’n.

?Lalafuɛ fluwa’m be kle kɛ ndɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n w’a kaciman sakpa? Afuɛ 1947 nun’n, be wunnin lalafuɛ fluwa wie mun jenvie ng’ɔ ti njin nzue klakla’n i wun lɔ. Be klɛli fluwa sɔ mun afuɛ akpi kpanngban ka naan Masorɛti’m b’a bo be junman’n i dilɛ bo. Fluwa sifuɛ’m be fali fluwa sɔ’m be nun ndɛ’n sunnzunnin nga Masorɛti’m be klɛli be’n. Fluwa sifuɛ kun kannin fluwa sɔ’m be nun kun i ndɛ. I waan ‘fluwa sɔ’n kle weiin kpa kɛ Masorɛti’m be dili junman kpa dan. Be niannin ndɛ’m be su klɛli be sɛsɛsɛ. Be yoli sɔ lele afuɛ akpi kun tra su. Sanngɛ, b’a diman fɔ. Yɛ b’a kaciman ndɛ wie fi.’

Irlandi lɔ’n, be fali lalafuɛ fluwa nɲa nga Ɲanmiɛn ndɛ’n klɛ su’n, be nun wie mun sieli be fluwa siewlɛ kun nun. Biblu’n i bue nga be klɛli i Glɛki nun’n, i nun ndɛ’n ngba o fluwa nɲa sɔ’m be su. Kɛ be wieli Biblu’n wunmuan’n i klɛ m’ɔ dili afuɛ ya kun cɛ’n, yɛ be klɛli fluwa sɔ mun ɔn. Be klɛli i fluwa kun nun kɛ: ‘Ndɛ nga be o lalafuɛ fluwa nɲa sɔ’m be su’n, be tike e ɲin dan. Be kle e kɛ Ɲanmiɛn ndɛ nga sran’m be klɛli’n, w’a kaciman.’

ANDƐ’N: Fluwa nga sran’m be klɛli Ɲanmiɛn ndɛ’n be su lalafuɛ nun’n, be o lɛ w’a cɛ kpa. Yɛ be sɔnnin. Fluwa sɔ’m be ti’n, e wun Biblu’n nun ndɛ’n i wlɛ kpa. Be flɛ bian kun kɛ Fledeliki Keniɔn. Ɔ kannin Biblu’n i bue nga be klɛli i Glɛki nun’n, i ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘B’a klɛman fluwa uflɛ fi i nun ndɛ’n i kpanngban kɛ Biblu liɛ’n sa. Ɔ maan, fluwa sifuɛ kwlaa ng’ɔ ti nanwlɛfuɛ’n, ɔ́ sé kɛ Biblu’n nga e le i andɛ’n i nun ndɛ’n w’a kaciman.’ Be flɛ bian kun kɛ Wiliamun Anri Glinin. Ɔ kannin Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘E kwla se kɛ, ndɛ nga be klɛli i lalafuɛ nun’n, i su yɛ sran’m be niannin be klɛli i sɛsɛsɛ ɔ. B’a klɛman lalafuɛ fluwa uflɛ fi kɛ ngalɛ’n sa.’