1, 2. ?Ngue ti yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be wlawla be wun kpa ɔ? (An nian foto ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)

ALEMAƝI lɔ zronali kun kannin wafa nga Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m be wlawlali be wun be ɔli be aɲia kun bo’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Be wlawlali be wun tɛ. Kɛ aunyɛyɛ o nun’n, yɛ be wlawla be wun tɛ kpa’n niɔn.” Zronali kunngba sɔ’n kannin wafa nga Zoova i Lalofuɛ’m be wlawla be wun be ɔli be aɲia dan kun bo’n, i ndɛ wie. Ɔ seli kɛ yasua mun, i bakan o, i kpɛnngbɛn o be wlali vɛsi nin i su klavati. Bla’m be kusu i bakan o, i kpɛnngbɛn o, be tralɛ’n timan tika. Zoova i Lalofuɛ’m be wlawla be wun kpa titi. Ɔ maan, sran’m be kan be wun ndɛ kpa. Akoto Pɔlu kannin wafa ng’ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be wlawla be wun’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ “nán maan be fa be wun kle, sanngɛ maan be sie be wun kpa.” (1 Timote 2:9, 10) Kannzɛ Pɔlu kan ndɛ sɔ’n man bla mun’n, sanngɛ ɔ ti yasua’m be liɛ wie.

² Wafa nga Zoova i sufuɛ’m be wlawla be wun’n, ɔ ti Zoova i cinnjin kpa. Yɛ e mɔ e su i’n, ɔ ti e cinnjin kpa wie. (Bo Bolɛ 3:21) Wafa nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ e wlawla e wun’n,  ɔ kɛn i ndɛ wein Biblu’n nun. Ɔ maan, kɛ é wláwlá e wun’n, nán e bu e ngunmin e wun akunndan. Sanngɛ, maan e kunndɛ kɛ Zoova m’ɔ sie nglo nin asiɛ’n, i klun jɔ su.

3. ?Be wun wlawlalɛ’n i su ndɛ benin yɛ Moizi mmla’n kan ɔn?

³ Moizi mmla’n yoli Izraɛlifuɛ’m be ye dan. Kɛ be nanti su’n, be nianman nvle nga be bo sin yia be’n, be ayeliɛ’n tɛ’n su. Mmla sɔ’n kleli kɛ, Zoova kloman kɛ yasua wla bla tralɛ. Annzɛ bla wla yasua tralɛ. (An kanngan Mmla’n 22:5 nun.) Moizi Mmla’n kle kɛ, ɔ fataman kɛ yasua kun wlɛwlɛ i wun naan be bu i kɛ ɔ ti bla. Yɛ ɔ fataman kɛ bla kun wlɛwlɛ i wun naan be bu i kɛ ɔ ti yasua.

4. ?Ngue yɛ maan Klistfuɛ kun kwla si wafa ng’ɔ fata kɛ ɔ wlɛwlɛ i wun’n niɔn?

⁴ Kɛ e nanti Ɲanmiɛn ndɛ’n su’n, e wun wafa ng’ɔ fata kɛ e wlawla e wun’n. Kan kwlaa nga e o’n, e kwla nanti ndɛ sɔ’m be su. Ɲanmiɛn Ndɛ’n kleman tralɛ trele ng’ɔ fata kɛ e wla be’n, annzɛ ɔ fataman kɛ e wla be’n. Sanngɛ, sɛ e nanti ndɛ nga Biblu’n kan’n su’n, é wláwlá e wun kpa. Like suanlɛ nga wá fá e ɲin síe i Biblu’n nun ndɛ wie’m be su. I liɛ’n, kɛ é wláwlá e wun’n, é ‘sí sa ng’ɔ ti kpa, m’ɔ jɔ Ɲanmiɛn klun’n.’—Rɔmfuɛ Mun 12:1, 2.

5, 6. ?Wafa sɛ yɛ wafa nga e wlawla e wun’n, ɔ yo sran mun ɔn?

⁵ Ɲanmiɛn maan akoto Pɔlu kannin ndɛ kun. Ndɛ sɔ’n o 2 Korɛntfuɛ Mun 6:4 nun. (An kanngan nun.) Tralɛ nga e wla’n, ɔ kle sran wafa nga e ti’n. Ɔ kwla yo maan sran’m be bu e sran kpa, annzɛ be bu e sran tɛ. (1 Samiɛl 16:7) E kwla klo tralɛ kun. Annzɛ tralɛ kun nin e kwla fata kpa. Sanngɛ kɛ mɔ e ti Ɲanmiɛn i sufuɛ’n ti’n, like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo e cinnjin dan’n yɛle Ɲanmiɛn i mmla’m be su nantilɛ. E su kunndɛman kɛ é fá e wun klé, annzɛ é wlá tralɛ ng’ɔ mian e wun fii’n. Ɔ fataman kɛ, tralɛ nga e wla’n ɔ yo sran’m be kɛnsrɛn, annzɛ kɛ be wun e’n, be to be ɲin blo.

⁶ Kɛ e tralɛ’n ti yɛiin’n, mɔ e wlawla e wun kpa’n sran’m be wun i wlɛ kɛ e ti Ɲanmiɛn m’ɔ sie nglo nin asiɛ’n i sufuɛ sakpa. Be ɲin yi e. Kpɛkun, be kunndɛ kɛ bé síe be su Ɲanmiɛn ndɛ nga e kan’n i bo, naan bé sú Ɲanmiɛn wie.

7, 8. ?Blɛ benin nun yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e wlawla e wun kpa ɔ?

⁷ E kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn nin e niaan Klistfuɛ’m be klo wafa nga e wlawla e wun’n. Yɛ e kunndɛ kɛ é wláwlá e wun kpa naan sran’m be sie be su Ɲanmiɛn ndɛ nga e kan’n i bo. (Rɔmfuɛ Mun 13:8-10) I sɔ’n ti, kɛ é kɔ́ aɲia’m be bo, annzɛ é kɔ́ jasin fɛ bolɛ’n, maan e wlawla e wun kpa. (1 Timote 2:10) E si kɛ tralɛ wie o lɛ’n, sɛ sran’m be kwla wlɛ i lika wie nun’n, be kwlá wlɛmɛn i lika uflɛ nun. Sanngɛ i kwlaa m’ɔ yoli o, e mɔ e ti Zoova i Lalofuɛ’n e kunndɛman kɛ wafa nga e wlawla e wun’n, ɔ yo e wiengu’m be kɛnsrɛn.

⁸ An kanngan 1 Korɛntfuɛ Mun 10:31 nun. Kɛ é kɔ́ aɲia dandan’m be bo’n, ɔ fata kɛ e wlawla e wun kpa. Ɔ fataman kɛ e wlawla e wun kɛ mɛn’n nunfuɛ mun sa. Sɛ be sikeli e otɛli wie nun o, sɛ é fíte é kɔ́ wlanwlanlɛ o, ɔ fata kɛ e wlawla e wun kpa. I liɛ’n, é klé kɛ e ti Zoova i Lalofuɛ. Yɛ é kwlá bó jasin fɛ’n blɛ kwlaa nun.

9, 10. ?Kɛ é wláwlá e wun’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e wla kpɛn ndɛ ng’ɔ o Filipfuɛ Mun 2:4 nun’n su ɔ?

 ⁹ An kanngan Filipfuɛ Mun 2:4 nun. Maan e bu wafa nga e wun tralɛ’m be kwla yo e niaan Klistfuɛ mun’n i akunndan. Afin, Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be mian be ɲin be nanti Biblu’n nun afɔtuɛ nga su. Ɔ se kɛ: “An wla amun asiɛ’n su wa nzuɛn’n be ase: bla nin bian kunndɛlɛ, sa tɛtɛ yolɛ, be konvi b’ɔ sɔ nyannzuɛn sa mun’n.” (Kolɔsfuɛ Mun 3:2, 5) E niaan Klistfuɛ wie’m be wlali bla nin bian kunndɛlɛ’n i ase. Be mian be ɲin kpa naan be ɲin w’a tranman i sɔ sa’n su. Sɛ be wun kɛ e wlawla e wun tɛ’n, afɔtuɛ nga Biblu’n man’n i su falɛ’n kwla yo kekle man be. Afin, be konvi kwla sɔ sa tɛ’n i yolɛ. (1 Korɛntfuɛ Mun 6:9, 10) E nun wie fi kunndɛman kɛ i dunman nun ti’n, i niaan kun bu akunndan tɛtɛ.

¹⁰ Kɛ e nin e niaan mun e o likawlɛ’n, ɔ yo e fɛ. Afin, be timan kɛ mɛn’n nunfuɛ mɔ be klo sa tɛtɛ yolɛ’n sa. Kɛ e wlawla e wun kpa’n, e kle kɛ akunndan nga e niaan’m be bu’n, i wie yɛ e bu ɔ. Tralɛ nga e klo i’n yɛ e wla ɔ. Sanngɛ, wafa nga tralɛ sɔ’n i wlalɛ’n kwla yo e niaan mun’n, ɔ fata kɛ e bu i  akunndan. Afin, e kunndɛman kɛ wafa nga e wlawla e wun’n ti’n, e niaan’m be bu akunndan tɛtɛ. Annzɛ be kan ndɛ tɛ. Sanngɛ, e kunndɛ kɛ be nzuɛn’n fa Ɲanmiɛn liɛ’n. (1 Piɛr 1:15, 16) Sran m’ɔ klo sran’n, “i nzuɛn ti kpa, ɔ bu-mɛn i bɔbɔ wun akunndan.”—1 Korɛntfuɛ Mun 13:4, 5.

11, 12. ?Kɛ é wláwlá e wun’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e nanti ndɛ ng’ɔ o Akunndanfuɛ’n 3:1, 17 nun’n su ɔ?

¹¹ Kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m bé wláwlá be wun’n, be si kɛ “like kwlakwla lɛ i yolɛ blɛ. [...] Like kwlakwla lɛ i yolɛ nuan.” (Akunndanfuɛ’n 3:1, 17) Sɛ e tranwlɛ lɔ’n, wia’n bo dan annzɛ ayrɛ o nun’n, i su yɛ e nian naan y’a wlawla e wun ɔn. Wie liɛ’n, like nga e su yo’n, i su tralɛ yɛ e wla ɔ. Sanngɛ, Zoova i mmla’m be kaciman.—Malasi 3:6.

¹² Sɛ aunyɛyɛ o nun’n, kɛ e yo naan e wlawla e wun kpa’n, ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ, maan e mian e ɲin e wla tralɛ ng’ɔ faman e wun kleman’n. Kɛ e yo sɔ’n, ɔ yo e niaan’m be fɛ. (Zɔb 31:1) Sɛ é kɔ́ jenvie nuan, annzɛ e su wuɛ nzue gble nun’n, maan e wlawla e wun kpa wie. (Nyanndra Mun 11:2, 20) Tralɛ nga sran kpanngban be wla be wuɛ nzue’n, ɔ timan su. Sanngɛ e liɛ’n, ɔ fata kɛ wafa nga e wlawla e wun’n, ɔ man Ɲanmiɛn Zoova i kɔmin su.

13. ?Kɛ é wláwlá e wun’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e nanti ndɛ ng’ɔ o 1 Korɛntfuɛ Mun 10:32, 33 nun’n su ɔ?

¹³ Kɛ é wláwlá e wun’n, Ɲanmiɛn i ndɛ cinnjin kpa kun o lɛ m’ɔ fata kɛ e bu i akunndan ɔn. Yɛle kɛ, ɔ fataman kɛ e saci e niaan’m be akunndan’n. (An kanngan 1 Korɛntfuɛ Mun 10:32, 33 nun.) Nanwlɛ, sɛ sran kun ti Zoova i sufuɛ annzɛ ɔ timɛn i sufuɛ o, ɔ fata kɛ e nian e wun su naan y’a sacimɛn i akunndan’n. Akoto Pɔlu seli kɛ: “Maan e kwlaa e yo like ng’ɔ jɔ e wiengu klun’n, i sɔ’n nun e ukɛ i maan ɔ yo kpa. Afin Krist w’a yo-man like ng’ɔ jɔ i bɔbɔ i klun’n.” (Rɔmfuɛ Mun 15:2, 3) Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n nin sran’m be ye yolɛ’n yɛ ɔ yoli Zezi i cinnjin ɔn. Maan e niɛn i ayeliɛ’n su. E kunndɛ kɛ sran’m be sie be su jasin fɛ’n i bo. I sɔ’n ti, kɛ é wláwlá e wun’n, maan e bu be akunndan.

14. ?Ngue yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla yo naan tralɛ nga be mma’m be wla’n, w’a man Zoova i kɔmin su ɔ?

¹⁴ Siɛ nin niɛn nga be ti Klistfuɛ’n, be kle be mma’m be like naan be si Ɲanmiɛn mmla’n. Be kunndɛ kɛ be nin be mma’m bé wláwlá be wun kpa naan Ɲanmiɛn klun jɔ be wun. (Nyanndra Mun 22:6; 27:11) ?Ngue yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla yo naan be mma’m b’a wlawla be wun kpa ɔ? Ɔ fata kɛ be bɔbɔ be wlawla be wun kpa. Kpɛkun, lika nga ba’m be kwla ɲan tralɛ nga be ti kpa’n, ɔ nin like nga bé yó naan b’a to tralɛ sɔ mun’n, maan be kle be. Nán klolɛ mɔ ba’m be klo tralɛ kun’n, i ti yɛ ɔ fata kɛ be to ɔ. Sanngɛ, like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo be cinnjin’n, yɛle kɛ maan be to tralɛ nga sɛ be wla’n, ɔ́ mán Ɲanmiɛn kɔmin su’n.

15. ?Ngue yɛ maan e kwla fa ajalɛ nga be ti kpa’n niɔn?

¹⁵ Kɛ e nanti afɔtuɛ nga be o Biblu’n nun’n, be su’n, e fa ajalɛ nga be ti kpa’n.  Ɔ ti su kɛ, ɔ le sran kun i tralɛ m’ɔ klo i ɔ. Sanngɛ, ɔ fata kɛ blɛ kwlaa nun’n, e tralɛ’m be yo yɛin, yɛ maan e wlawla e wun kpa. Kpɛkun, lika nga e tran’n annzɛ like nga e su yo’n, i su yɛ ɔ fata kɛ e nian naan y’a wlawla e wun ɔn.

16. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e wlawla e wun kpa ɔ?

¹⁶ Tralɛ ng’ɔ ti kpa’n i ɲanlɛ’n kwla yo kekle. Afin, tralɛ nga mɛn’n nunfuɛ’m be klo be’n, yɛ sran’m be dan lika be yo be atɛ ɔ. Ɔ maan, wie liɛ’n, e fa blɛ kpanngban e kunndɛ tralɛ ng’ɔ ti kpa m’ɔ mianman e’n. Sanngɛ, sɛ e mian e ɲin e wlawla e wun kpa’n, ɔ́ yó e niaan Klistfuɛ’m be fɛ. Kpɛkun, é mán e Si Ɲanmiɛn m’ɔ yili nglo nin asiɛ’n i kɔmin su. I sɔ’n ti e cinnjin tra like kwlakwla.

17. ?Ngue ti yɛ aniaan bian kun kwla se kɛ ɔ́ síe i akanza’n annzɛ ɔ sieman ɔn?

¹⁷ ?Aniaan bian’m be kwla sie akanza? Moizi Mmla’n nun’n, Zoova seli kɛ ɔ fataman kɛ yasua’m be yi be akanza’n. Sanngɛ, Klistfuɛ’m be diman Moizi Mmla’n su. (Saun Yolɛ 19:27; 21:5; Galasifuɛ Mun 3:24, 25) Nvle wie’m be nun’n, sɛ aniaan’m be sie be akanza’n kan’n, ɔ su yoman be nga be bo jasin fɛ’n kle be’n, be kɛnsrɛn. I kpa bɔbɔ’n, aniaan wie mɔ be ti asɔnun kpɛnngbɛn’n be sie akanza. Sanngɛ, aniaan wie’m be kwla se kɛ be sieman be akanza’n. (1 Korɛntfuɛ Mun 8:9, 13; 10:32) Nvle wie’m be nun’n, akanza sielɛ’n timan yasua’m be nzuɛn. Ɔ maan, ɔ fataman kɛ nvle sɔ’n nun lɔ jasin bofuɛ’m be sie akanza. Afin, sɛ be yo sɔ’n, sran’m be kwla kan Ɲanmiɛn nin be bɔbɔ be wun ndɛ tɛ.—1 Timote 3:2, 7; Rɔmfuɛ Mun 15:1-3.

18, 19. ?Kɛ é wláwlá e wun’n, wafa sɛ yɛ e kwla nanti ndɛ ng’ɔ o Mise 6:8 nun’n su ɔ?

¹⁸ Zoova w’a kleman e tralɛ trele ng’ɔ fata kɛ e wla’n ɔ nin ng’ɔ fataman kɛ e wla’n. Sanngɛ, ɔ mannin e afɔtuɛ wie mun. Ɔ kunndɛ kɛ, kɛ é wláwlá e wun’n, e bu afɔtuɛ sɔ’m be akunndan. Ɔ maan, e wun wlawlalɛ nun bɔbɔ’n, e kwla kle kɛ ‘atin nga e Ɲanmiɛn’n kle e’n, e fa su nin e wun ase kanlɛ.’—Mise 6:8.

¹⁹ E si kɛ Zoova i nzuɛn’n nin klɔ sran liɛ’n timan kun. Yɛ e wun i wlɛ kɛ atin ng’ɔ kle e’n ti kpa dan. Sɛ e nanti atin ng’ɔ kle e’n i su titi’n, é yó wun ase kanfuɛ. Ɔ maan, kɛ é fá ajalɛ’n é bú e wiengu’m be akunndan.

20. ?Sɛ e wlawla e wun kpa’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gúa ɔ?

²⁰ Maan wafa nga e wlawla e wun’n, ɔ kle kɛ e ti Zoova i sufuɛ sakpa. Zoova i mmla’m be ti kpa dan. Kɛ e nanti su’n, ɔ yo e fɛ kpa. E niaan Klistfuɛ’m be dan lika be nin mo yolɛ fata. Afin, be wlawla be wun kpa. Yɛ be nzuɛn’n ti kpa. Ɔ maan, kɛ sran’m be wun be’n, be kunndɛ kɛ bé sí Biblu’n nun ndɛ’n. I sɔ’n manman Zoova. Yɛ i klun jɔ e wun. Sɛ e wlawla e wun kpa titi’n, sran’m bé wún kɛ Zoova “lɛ nyrun” yɛ ɔ “yo nyɛnmɛn.”—Jue Mun 104:1, 2.